Κυριακή μετά την Ύψωσιν του Τιμίου Σταυρού - Ο Σταυρός Του και οι σταυροί μας (Του μακαριστού Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου)

Ὁ Σταυρός Του καὶ οἱ σταυροί μας

(Ομιλία του μακαριστού Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου)

«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν  καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθείτω μοι»(Μᾶρκ. 8,34)

ΕΩΡΤΑΣΑΜΕ, ἀγαπητοί μου, τὴν ἑορτὴ τοῦ  τιμίου καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ, γιὰ τὸν ὁποῖον ἔψαλε ἡ Ἐκκλησία μας «Τὸν Σταυρόν  σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καὶ τὴν ἁγίαν  σου ἀνάστασιν δοξάζομεν». Γιὰ τὸ σταυρὸ συνέθεσαν ὕμνους οἱ ποιηταὶ τῆς Ἐκκλησίας καὶ  ἔπλεξαν ἐγκώμια οἱ ἅγιοι πατέρες, ἀπὸ τοὺς ἀρχαιοτέρους μέχρι τοὺς νεωτέρους. Τὸν τίμιο σταυρὸ ἀγαποῦσε καὶ τιμοῦσε καὶ  ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, ποὺ μαρτύρησε στὰ χρόνια τῆς σκλαβιᾶς. Τόσο τὸν εὐλαβεῖτο, ὥστε  ὅπου πήγαινε ἔστηνε ἕνα μεγάλο ξύλινο σταυρὸ καὶ κάτω ἀπ᾽ τὴ σκιά του κήρυττε· καὶ μοίραζε παντοῦ σταυρουδάκια ποὺ κάνουν θαύματα.

Γιὰ τὸν τίμιο σταυρό, ἀγαπητοί μου, ὁμιλεῖ  καὶ τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο. Πῶς ἀρχίζει·« Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν…»(Μᾶρκ. 8,34). «Ὅποιος θέλει», λέει. Δὲν βιάζει κανέναν ὁ Χρι- στός, δὲν τὸν παίρνει ἀπ᾽ τ᾽ αὐτὶ νὰ τὸν βάλῃ στὸ μαντρί, σὰν πρόβατο - σὰν γίδι, ἀλλ᾽ἀφήνει τὸν ἄνθρωπο ἐλεύθερο. Ἂν θέλῃς, πιστεύεις στὸ Χριστό· ἂν δὲν θέλῃς, δὲν πιστεύεις. Κι ἂν κανένας δὲν θέλῃ νὰ πιστεύῃ ―καὶ θά ᾽ρθουν τὰ χρόνια αὐτὰ ποὺ δὲν θὰ πιστεύῃ κανένας―, ὁ Χριστὸς δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ μᾶς· ἐπάνω στὸν οὐρανὸ σμήνη ἀγγέλων τὸν ὑμνοῦν καὶ τὸν δοξάζουν μέρα - νύχτα.

Ἐλεύθερος λοιπὸν εἶσαι νὰ πιστέψῃς ἢ νὰ μὴν πιστέψῃς. Ἀλλ᾽ ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ εἶπες ὅτι πιστεύεις, ἂν θέλῃς νὰ εἶσαι συνεπής, πρέπει  νὰ ἐκτελέσῃς τρία πράγματαποὺ λέει ἐν συνεχείᾳ. Τὸ πρῶτο εἶνε, «ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν»  (ἔ.ἀ.), νὰ μισήσῃς δηλαδὴ τὸν διεφθαρμένο ἑαυτό σου, νὰ μισήσῃς τὴν ἁμαρτία σὰν τὸ μεγαλύ τερο ἐχθρό σου. Τὸ δεύτερο εἶνε, νὰ σηκώσῃς  τὸ σταυρό, τὸ δικό σου σταυρό. Καὶ τὸ τρίτο,  ν᾽ ἀκολουθήσῃς τὰ ἴχνη τοῦ Χριστοῦ. Μᾶς καλεῖ λοιπὸν σήμερα ὁ Χριστὸς νὰ σηκώσουμε  τὸ σταυρό μας. Ὅπως ἐκεῖνος σή κωσε στοὺς  ὤμους τὸ σταυρό του, ἔτσι κ᾽ ἐμεῖς οἱ Χριστιανοί, μικροὶ καὶ μεγάλοι, ἄντρες καὶ γυναῖκες, πρέπει νὰ σηκώσουμε τὸ σταυρό μας.

Καὶ ποιός εἶνε ὁ σταυρὸς αὐτὸς ποὺ πρέπει  νὰ σηκώσουμε; Σταυρὸς τί σημαίνει· ὄχι καλοπέρασι, ἄνεσι, λεπτά· σταυρὸς σημαίνει κόπο, μόχθο, ἱδρῶτα. Καὶ βλέπουμε, ὅτι ἔτσι ἔγινε καὶἔτσι γίνεται ὅ,τι καλό. Ὅποιος βαδίζει αὐτὸ τὸ δρόμο, ἔχει σταυρό· ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ θὰ γεννηθῇ ὥσπου νὰ κλείσῃ τὰ μάτια στὸ μάταιο τοῦτο κόσμο καὶ νὰ στηθῇ ἕνας σταυρὸς πάνω στὸ μνῆμα του, ὁ Χριστιανὸς σηκώνει σταυρό. Κι ἀλλοίμονο ἂν δὲν σηκώνῃ. Ποιός εἶνε ὁ σταυρὸς αὐτός; Θὰ σᾶς δείξω τώρα μερικοὺς τέτοιους σταυρούς.

 Σταυρὸς εἶνε πρῶτα - πρῶτα ἡ ἐργασία ποὺ  πρέπει νὰ κάνῃ ὁ ἄνθρωπος. Εἶνε θεία ἐντολὴ καὶ καθῆκον. Παρατηρῆστε π.χ. τὸ γεωργό· σηκώνεται πρωί, πηγαίνει στὸ χωράφι, σκύβει στὴ γῆ, ὀργώνει, σπέρνει, κλαδεύει, ποτίζει τὸ  χῶμα ὄχι μόνο μὲ νερὸ ἀλλὰ καὶ μὲ τὸν ἱδρῶτα του, πολλὲς φορὲς καὶ μὲ τὸ αἷμα του ὅταν  συμβαίνουν δυστυχήματα μὲ τὰ γεωργικὰ μηχανήματα. Σταυρὸ σηκώνει καὶ ὁ βοσκός,ποὺ τρέχει στὰ βουνὰ γιὰ τὰ πρόβατα, τὰ γίδια καὶ  τὰ γελάδια του. Σταυρὸ σηκώνει ὁ ἐργάτης,  ποὺ αἰωρεῖται στὴ σκαλωσιὰ ἢ ἀναπνέει καυσαέρια στὸ ἐργοστάσιο ἢ κάποτε καταπλακώνεται στὸ ὠρυχεῖο. Σταυρὸ ση κώνει ὁ δάσκαλος, ποὺ ἔχει νὰ κάνῃ μὲ κακομαθημένα καὶ ἰδιότροπα παιδιά. Σταυρὸ ἔχει καὶ ὁ γιατρός,

ποὺ ὀφείλει νὰ σπεύδῃ στὴν ἀνάγκη ὁποιαδήποτε ὥρα. Σταυρὸ σηκώνει ἡ νοσοκόμα, ποὺ ξενυχτᾷ στὸ προσκέφαλο τοῦ ἀρρώστου. Σταυρὸ σηκώνει ὁ παπᾶς, σήμερα ἰδίως ποὺ τὸν εἰρωνεύονται, τὸν χλευάζουν καὶ τὸν βρίζουν καὶ μικρὰ παιδιὰ ἀκόμη. Κάθε τίμιος ἄνθρωπος ἔχει σταυρό. Προχθὲς ἔγραψαν οἱ ἐφημερίδες, ὅτι πνιγόταν ἄνθρωπος μέσα σὲ πηγάδι, ποὺ ἄνοιγαν σὲ κάποιο κτῆμα· κάλεσαν  τὴν πυροσβεστική, κατέβηκε νὰ τὸν βγάλῃ ἕνας πυροσβέστης, νέος 22 ἐτῶν, κι ἀπὸ τὰ ἀέρια ποὺ ὑπῆρχαν ἐκεῖ ἔπαθε ἀσφυξία καὶ τὸν  ἔβγαλαν νεκρό· θυσιάστηκε γιὰ τὸν ἄλλο, ὅπως ὁ Χριστὸς ποὺ σταυρώθηκε γιὰ ὅλους. Σταυρὸς λοιπὸν ἡ εὐσυνείδητη ἐργασία.

Σταυρὸς καὶ ἡ ἀρρώστια. Σκεφτῆτε· νὰ εἶστε πάνω στὸ κρεβάτι καρφωμένος ὄχι γιὰ μιὰ - δυὸ ὧρες ἢ μιὰ μέρα, ἀλλὰ ἕνα μῆνα, δύο μῆνες,  ἕνα χρόνο, δύο χρόνια, εἴκοσι χρόνια, τριάντα  χρόνια, σαράντα χρόνια! Ὅποιος ὑπομένει ἀσθένεια χωρὶς νὰ βλαστημάῃ, ἀλλὰ δοξάζει τὸ Θεό, σηκώνει σταυρὸ καὶ θά ᾽χῃ στεφάνι.

Θέλετε ἄλλους σταυρούς; Σταυρὸς εἶνε ἡ  συζυγία. Καὶ ἡ γυναίκα μὲ τὸ σκληρὸ καὶ βναυσο ἄντρα, ποὺ τὴν κακομεταχειρίζεται καὶ τὴ χτυπάει, καὶ ὁ ἄντρας μὲ τὴν ἰδιότροπη ἢ ζηλιάρα γυναῖκα, ποὺ δὲν τὸν ἀφήνει στιγμὴ νὰ ἡσυχάσῃ, σταυρὸ σηκώνουν.

 Σταυρὸς εἶνε ἡ οἰκογένεια· νὰ φεύγῃ ὁ πατέρας πρωὶ στὴ δουλειά, νὰ κοπιάζῃ νὰ βγάλῃ τὸ ψωμί τους, κ᾽ ἡ μάνα νὰ γεννᾷ παιδιά, νὰ  φροντίζῃ τὰ πάντα ὅλη μέρα, καὶ τὴ νύχτα νὰ ξαγρυπνᾷ κοντὰ στὸ ἄρρωστο παιδί της.

Σταυρὸς εἶνε καὶ ἡ χηρεία. Ἡ νέα γυναίκα ποὺ πέθανε ὁ ἄντρας της, τί σταυρὸ ἔχει! Προχθὲς πῆρα ἕνα γράμμα ἀπὸ τὴ Γερμανία καὶ ἔκλαψα. Γράφει τὰ βάσανά της μιὰ γυναίκα· «Ἤμουν 22 χρονῶν, παντρεμένη μὲ δύο παι- δάκια, καὶ ὁ ἄντρας μου πέθανε. Εἴχαμε φτώχεια μεγάλη. Δὲν μποροῦσα νὰ ζήσω στὸ χω- ριό, ἔφυγα, πῆγα στὴ Γερμανία, καὶ δούλεψα ἐκεῖ 30 χρόνια στὰ ἐργοστάσια. Δόξα νά ᾽χῃ ὁ Θεός, μὲ βοήθησε καὶ σπούδασαν τὰ παιδιά μου· τώρα εἶνε θαυμάσιοι ἐπιστήμονες καὶ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ». Αὐτὴ ἔμεινε χήρα καί, πιστὴ στὸν ἄντρα της, δὲν ξαναπαντρεύτηκε, ὅπως παντρεύονται μερικὲς ἀμέσως. 30 χρόνια σήκωσε σταυρό. Εὐλο γημένες τέτοιες γυναῖκες. «Καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ». Ἀλλ᾽ ὅταν ὁ Χριστὸς λέει ὅτι πρέπει νὰ σηκώνουμε σταυρὸ δὲν ἐννοεῖ μόνο αὐτοὺς τοὺς σταυρούς· ἐννοεῖ καὶ κάτι βαθύτερο. Ποιό εἶνε τὸ βαθύτερο; Σταυρὸς κυρίως σημαίνει  μάχη, ἀγώνας ποὺ πρέπει νὰ κάνουμε μὲ τὸν ἑαυτό μας· σταυρὸς εἶνε νὰ πολεμήσουμε σφοδρῶς τὰ πάθη μας, τὶς κακίες μας, τὴν ἁμαρτία.Ὤἡ ἁμαρτία! αὐτὸς εἶνε ὁ μεγάλος ἐχθρός.Ἡ ἁμαρτία (εἴτε κενοδοξία καὶ ἐγωισμός, εἴτε φιλαργυρία καὶ πλεονεξία, εἴτε πορνεία καὶ μοιχεία, εἴτε φθόνος καὶ κακία, εἴτε ὁποιαδήπο- τε ἄλλη ἀδυναμία) εἶνε θηρίο ποὺ μουγκρίζει  μέσ᾽ στὰ στήθη μας, ἑπτακέφαλο τέρας τοῦ ᾅδου ποὺ ζητάει νὰ μᾶς κατασπαράξῃ.

Χρειάζεται λοιπὸν σταυρός,σταύρωμα. Ὄχι ἁπλῶς τὸ σταυροκόπημα, ποὺ κάνουν οἱ μανάδες στὰ παιδάκια πιάνοντας τὸ χεράκι τους. Σταύρωμα θὰ πῇ, νὰ χτυπήσῃς στὴ ῥίζα τὰ πάθη, τὶς κακίες, τὰ ἐλαττώματά σου, νὰ θανα- τώνῃς τὴν ἁμαρτία ποὺ ἔχεις μέσα σου. Κι ὅπως ἕνας σταυρωμένος δὲν μπορεῖ νὰ κλέψῃ ἢ νὰ κάνῃ ἄλλο κακὸ γιατὶ τὰ χέρια του εἶνε καρφωμένα, ἔτσι κ᾽ ἐκεῖνος ποὺ νεκρώνει τὰ  πάθη γίνεται ἀνίκανος γιὰ ἁμαρτία.

Σταυρὸς δηλαδή, μὲ τὴ βαθυτέρα ἔννοια, εἶνε ἡ τιμιότης, ἡ φιλαλήθεια, ἡ συνέπεια, ἡ ἑκουσία πτωχεία, ἡ ἀφάνεια, ἡ ταπείνωσις, ἡ ἐκκοπὴ τοῦ ἁμαρτωλοῦ θελήματος, ἡ νέκρωσις τοῦ ἐγὼ καὶ τῶν παθῶν, ἡ ὑπακοὴ στὸ νόμο καὶ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἡ μίμησις τοῦ Χριστοῦ.

Αὐτοί, ἀγαπητοί μου, εἶνε οἱ σταυροί, ποὺ ἔχουμε νὰ σηκώσουμε ὅλοι. Καὶμακάριος ὅποιος ἐκτελεῖ τὸ ἱερὸ αὐτὸ καθῆκον· αὐτὸς μιμεῖται τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν.

Ἦταν κάποτε σ᾽ ἕνα χωριὸ ἕνας ἄνθρωπος ποὺ ὑπέφερε βάσανα, ἀλλὰ δὲν εἶχε ὑπομονή. Γόγγυζε καὶ ἔλεγε· Γιατί, Θεέ μου, σ᾽ ἐμένα τέτοιες δοκιμασίες; Γιατί τόση καὶ δυστυχία; Βαρὺ σταυ ρὸ μοῦ φόρτωσες, εἶσαι ἄδικος… Μιὰ νύχτα εἶδε σὲ ὄνειρο, ὅτι τὸν πῆρε ἕνας ἄγγελος, τὸν πῆγε σ᾽ ἕνα μεγάλο κάμπο, κ᾽ ἐκεῖ βλέπει νὰ φυτρώνουν σταυροὶ σὰν στάχυα· σταυ ροὶ διαφόρων σχημάτων καὶ μεγεθῶν, ἀπὸ μικροὶ ἕως μεγάλοι· σταυροὶ ξύλινοι - μαρμάρινοι - σιδερένιοι, ἀπὸ ἐλαφροὶ μέχρι βαρεῖς. Τοῦ λέει ὁ ἄγγελος· ―Διάλεξε μόνος σου ἕναν ἀπ᾽ αὐτοὺς τοὺς σταυρούς. Ἐκεῖνος, ἀφοῦ τοὺς κοίταξε ὅλους, διάλεξε ἕνα σταυρὸ μικρό, πολὺ ἐλαφρό. ―Αὐτὸν θέλω, λέει. ―Ἔ, τοῦ ἀπαντᾷ τότε ὁ ἄγγελος, αὐτὸς εἶνε ὁ δικός σου σταυρός· εἶνε ὁ μικρότερος ποὺ ὑπάρχει.

Καταλάβατε; Ὑπάρχουν σταυροὶ μεγάλοι καὶ βαρεῖς, ποὺ σήκωσαν ἅγιοι καὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ὅπως π.χ. ὁ ἅγιος Κοσμᾶς· ὁ δικός μας σταυρὸς εἶνε πολὺ μικρός, φτερὸ καὶ ἄχυρο μπροστὰ στὸ σταυρὸ ἐκείνων καὶ μάλιστα μπροστὰ στὸ σταυρὸ ποὺ σήκωσε ὁ Χριστός. Μὴ γογγύζουμε καὶ βλαστημοῦμε. Ἄλλοι ὑποφέρουν πολὺ χειρότερα.

Ἂς παρακαλέσουμε τὸ Θεὸ νὰ μᾶς ἀξιώσῃ νὰ ἐκτελέσουμε αὐτὸ ποὺ λέει ὁ Χριστός·«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθείτω μοι»

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ποὺ ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Κοσμᾶ Αἰτωλοῦ Φλαμπούρου - Φλωρίνης τὴν 18-9-1977 μὲ λίγο διαφορετικὸ τίτλο.