Κύπρος - Η Εκκλησία της αντίστασης

Η Εκκλησία της αντίστασης

Του Γιάννη Σπανού

Υπάρχουν γραπτές και κραυγαλέες αποδείξεις ότι παραϊστορικοί που επιδιώκουν ή επιλέχτηκαν να έχουν ρόλο στις διαστρεβλώσεις της διδασκαλίας της ιστορίας, εντεταγμένοι στη μαύρη προπαγάνδα, επιχειρούν να υποβάλουν στον κόσμο και ιδιαίτερα στη μαθητιώσα νεότητα, ότι η Εκκλησία και ο κλήρος ουδεμίαν αντίσταση έχουν να επιδείξουν έναντι των επιδρομέων και κατακτητών της πατρίδας μας. Ψεύδονται. Υπηρετούν προπαγανδιστικές ατιμίες. Είναι ένοχοι ιστορικών λιβέλλων.

Εγκλημάτων καθοσιώσεως. Και ιδού διατί: Από την πρώτη χρονιά της πρώτης αγγλοκρατίας, το 1191, ο κλήρος κήρυξε ηθική αντίσταση, με πρωταγωνιστή τον Νεόφυτο τον ΄Εγκλειστο. Ο άγιος παρουσιάζει τον Άγγλο βασιλιά «πανάθλιον και αλιτήριον και όμοιον τω αθέω Σαλαχαντί», τους δε Φράγκους που τον διαδέχτηκαν ως αγοραστές, «λαόν οθνείον, αλλογενήν, αλλότριον, άθεσμον, υπεναντίον, διώκτην, άνομον», και για τις κατοχικές αρχές χρησιμοποιεί βαριούς χαρακτηρισμούς ταυτίζοντάς τις με «κλύδωνα, σκύλευση, τυραννίδα, δουλείαν δεινήν».

Οι εξεγερθέντες που πνίγηκαν στο αίμα τους από τον Άγγλο Τόρναμ, το 1191 και τους Ναϊτες του Roberde Sable, που αιματοκύλησαν την εκκλησία της Παναγίας στις 5 Απριλίου 1192, είχαν ηγέτες Ορθόδοξους ιερωμένους.

Επί κεφαλής των αντιστάσεων στους Λατίνους ήταν ιεράρχες. Οι μαρτυρίες Σάθα είναι αποκαλυπτικές, στη Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη, για το τρίχρονο μαρτύριο των 13 μοναχών της Καντάρας που αρνούνταν να εξωμόσουν και κάηκαν ζωντανοί όταν οι σάρκες τους δεν έλιωναν στις πέτρες του ποταμού όπου τους έσερναν άλογα, δεμένους από τα πόδια. Για την αντίσταση του κλήρου είναι ενημερωτικές και οι αναφορές Μαχαιρά, Βουστρωνίου, Πατριάρχου Γερμανού κ.ά.

Πρωτοπόροι στην αναταραχή της 1ης Μαΐου 1313 ήταν οι ΄Ελληνες Επίσκοποι, ακολουθούμενοι από το Λαό της Λευκωσίας. Πρωτοστάτες στην αντίσταση της 29ης Δεκεμβρίου 1359, εναντίον του Ρiero de Τomazo ήταν Επίσκοποι.
Η εξέγερση του 1546, υπό τον Ιάκωβο Κρήτα, είχε υποκινητή κληρικό των Λευκάρων.

Στις γκραβούρες για τις αντιστάσεις 1570-1, ολοφάνερη είναι η ηγετική παρουσία του κλήρου (Β.λ.π.: Γιάννη Σπανού, οι αντιστάσεις 800 χρόνων,σελ: 31-47, «Οι Κύπριοι Εθελοντές στους Εθνικούς Αγώνες»).

Οι Αρχιεπίσκοποι Βενιαμίν 1601, Χριστόδουλος 1606, Νικηφόρος 1663, οι Επίσκοποι Ιερεμίας και Λεόντιος 1609, ηγούνται μυστικών απελευθερωτικών κινήσεων και πρεσβειών στο δουκάτο της Σαβοϊας και στον Φίλιππο της Ισπανίας.
Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός, οι Επίσκοποι Χρύσανθος, Μελέτιος, Λαυρέντιος, προπορεύονται στο μαρτύριο του Ιουλίου 1821, με άλλους ιερωμένους όπως ο Μελέτιος, ο Παπαμάρκος, Ο Παπαγιάννης, ο Ιωσήφ, ο Χρυσόστομος, ο Χριστόφορος κ.ά. που αναφέρω στην προαναφερθείσα ιστορική έκδοση. Στη διακήρυξη των Παρισίων της 6ης Δεκεμβρίου 1821, ηγείται ο Τριμυθούντος Σπυρίδων και ο εκ Στροβόλου αρχιμανδρίτης Θεόφιλος Θησεύς, αργότερα αντιστράτηγος της Επανάστασης (Χ.Φ. 8840, ΑΧΕΒ).

Στην επιστολή 19ης Αυγούστου 1828 προς Καποδίστρια, προηγούνται οι υπογραφές του Αρχιεπισκόπου και των Επισκόπων.

Στελέχη της Φιλικής Εταιρείας ήταν ιερωμένοι. Τον Νικομηδείας Αθανάσιο Καρύδη απαγχόνισαν νεκρό στην αιχμαλωσία. Ο Αρχιεπίσκοπος Δημητσάνης Φιλόθεος υπέκυψε τον Σεπτέμβριο του 1821 στις φυλακές Τριπολιτσάς από φρικτά βασανιστήρια. (Β.λ.π. ανωτέρω αναφερόμενη ιστορία Ιωνικών Εκδόσεων, σελ.
95.). Οι Τούρκοι τον είχαν δεμένο με αλυσίδες από το λαιμό με άλλους 17 ιεράρχες.

Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό.
Αρχηγός της Επανάστασης του Ιουλίου 1833 ήταν ο Καλόγηρος Ιωαννίκιος της Φάλαγγας των Κυπρίων.

Στις εθνικές εξορμήσεις μετά την Επανάσταση πρωτοστατούσαν ιεράρχες:

Ιάκωβος, Νικόδημος Μυλωνάς, Μεταξάκης, Μακάριος Β΄ Μυριανθεύς, Λεόντιος, Μακάριος Γ΄, πολιτικός ηγέτης του απελευθερωτικού αγώνα κατά των Άγγλων. Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος ο Β΄ υπηρέτησε ως μοναχός στον αγώνα της ΕΟΚΑ. Η Εκκλησία κρατούσε για τέσσερα χρόνια οικονομικά τον απελευθερωτικό αγώνα. (Βλπ. Γιάννη Σπανού, ΕΟΚΑ ΕΤΣΙ ΠΟΛΕΜΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ τ.Β. σελ 383-396).

Δεκάδες ιερωμένων διετέλεσαν Πολιτικοί Κρατούμενοι στα Στρατόπεδα Συγκέντρωσης και στις Κεντρικές Φυλακές. (Βλπ. Γιάννη Σπανού, ΕΟΚΑ, τ.Α΄. σελ. 225, ονόματα κρατουμένων κληρικών).

Αυτά εν ολίγοις για την ιστορική αλήθεια, χωρίς φόβο και πάθος. Εάν χρειαστεί θα επανέλθουμε.

«Φιλελευθερος»28/08/2011