Γέροντας Αθανάσιος Μυτιληναίος, Η πνευματική ζωή κατακτάται μόνο με πόνο

Η πνευματική ζωή κατακτάται μόνο με πόνο

Η ουσία της πνευματικής ζωής

Η κυοφορία του Ιησού μέσα μας φέρνει ωδίνες

π. Αθανάσιου Μυτιληναίου

(Ομιλία 48 στην Αποκάλυψη, κεφ. ιβ΄. Απόσπασμα)

Η δευτέρα εικόνα (στο σημείο αυτό της Αποκαλύψεως) είναι η Εκκλησία. Φεύγουμε από το ιστορικό πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου και πηγαίνουμε στην Εκκλησία. Σε πλείστες προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης, έχουμε ταύτισιν και ταυτοχρόνως διάκρισιν του προσώπου της Υπεραγίας Θεοτόκου και της Εκκλησίας σε πάρα πολλές προφητείες, όπως κι εδώ.

Αν μου πείτε, γιατί ταυτίζεται και ταυτοχρόνως διακρίνεται η Υπεραγία Θεοτόκος με την Εκκλησία, θα σας απαντούσα: Η Υπεραγία Θεοτόκος, έδωσε την σάρκα της την οποία δανείστηκε ο θείος Λόγος, περιεβλήθη, έγινε άνθρωπος και ήρθε. Αυτήν τη σάρκα του ο Χριστός τη δίνει τώρα στον κόσμο για να σωθεί. Και λέγει: ελάτε να φάτε την σάρκα μου και να πιείτε το αίμα μου. «Λάβετε, φάγετε». Αλλά όταν τρώμε την σάρκα του Χριστού, γινόμαστε σώμα Χριστού. Ξέρουμε όμως από την Αγία Γραφή –το λέγει δια πολλών ο απόστολος Παύλος– ότι η Εκκλησία είναι το σώμα του Χριστού· αλλ’ αυτό το σώμα του Χριστού, που είναι η Εκκλησία, που είναι οι πιστοί –και είναι η Εκκλησία γιατί γίνονται κοινωνοί του σώματος του Χριστού–, είναι το σώμα που πήρε ο Χριστός από την Υπεραγίαν Θεοτόκον. Να, γιατί η Εκκλησία ταυτίζεται με την Υπεραγία Θεοτόκο. Ταυτίζεται, αλλά ταυτοχρόνως διακρίνεται.

Τώρα έχουμε την Εκκλησία μπροστά μας η οποία και αυτή είναι περιβεβλημένη τον ήλιο της δικαιοσύνης. Βεβαίως, αφού η κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο Χριστός, ο οποίος είναι ο ήλιος της δικαιοσύνης, προφανώς λοιπόν η Εκκλησία περιβάλλεται, ντύνεται τον ήλιον, δηλαδή το φως, τη δόξα.

Η σελήνη είναι κάτω από τα πόδια της Εκκλησίας. Είναι το σύμβολο της αλλοιούμενης κοσμικής ζωής· και τούτο γιατί πάντοτε στην Εκκλησία, το κοσμικόν φρόνημα είναι κάτω από τα πόδια της. Πάντοτε. Μην ξεχνάμε, ότι μέσα στην Εκκλησία υπάρχουν πολλοί μπολιασμένοι, αλλά δεν είναι όλοι δόκιμοι. Υπάρχουν και οι αδόκιμοι. Εκείνοι οι οποίοι, τελικά, σαν κλαδιά άκαρπα θα κοπούν και θα πεταχτούν. «Εγώ ειμι η άμπελος, ημείς τα κλήματα», οι κληματόβεργες. Και λέγει ο Κύριος: κάθε κλήμα (κληματόβεργα) που δεν κάνει καρπό κόβεται «και εις πυρ βάλλεται», και πετιέται έξω. Συνεπώς, όταν λέμε: η Εκκλησία πάντοτε κάτω από τα πόδια της έχει το αλλοιούμενον κοσμικόν φρόνημα, αυτό αφορά μόνο εις τους πιστούς που αποτελούν το σώμα του Χριστού...

Η Εκκλησία εφεξής, κάθε πιστός του λαού του Θεού που γεννάται από την Εκκλησίαν, γεννά και τον Χριστόν νοητώς. Εδώ τώρα κάτι πολύ περίεργο. Σ’ ένα ψαλμό βρίσκουμε την υποψηφία νύμφη του βασιλέως, τη μια στιγμή σαν σύζυγο και την άλλη στιγμή (στον ίδιο ψαλμό) ως θυγατέρα. Από τη μια σύζυγος και μετά, η σύζυγος γίνεται θυγατέρα του βασιλέως. Πώς γίνεται αυτό;

Ο Χριστός γεννήθηκε από την Θεοτόκο και αναμφισβήτητα η Θεοτόκος είναι η μητέρα Του, αλλά και ταυτοχρόνως, όμως, η Θεοτόκος γεννήθηκε από τον Χριστόν, διότι αναγεννήθηκε πνευματικά. Φέρνει τον Χριστό στον κόσμο και αναγεννάται η ιδία. Η ιδία, για να μην πω βέβαια ότι από την στιγμή της συλλήψεως αναγεννάται, αλλά την πληρότητα θα λέγαμε (αν επιτρέπεται να το πω έτσι), της αναγεννήσεώς της την έχει στην Πεντηκοστή. Την ημέρα της Πεντηκοστής ήτο παρούσα η Θεοτόκος… Έτσι η Θεοτόκος γεννά τον Χριστόν και γεννάται υπό του Χριστού.

Αυτό τώρα το σχήμα, υπάρχει μέσα στην Εκκλησία. Ο άγιος Ανδρέας Καισαρείας το λέγει με ένα θαυμάσιον τρόπον και υπάρχει ένα ημιστίχιο που λέει:

«Ώστε εν εκάστω γεννάσθαι τον Χριστόν νοητώς». (Ώστε στον κάθε έναν να γεννηθεί ο Χριστός νοητά).

«Και δια τούτο η εκκλησία σπαργανεί και ωδίνει άχρις αν ο Χριστός μορφωθεί εν ημίν γεννηθείς». (Γι’ αυτό η Εκκλησία κοιλοπονά, έχει τους πόνους του τοκετού, έως ότου όλοι οι πιστοί αναγεννηθούν εν Χριστώ Ιησού).

Γι’ αυτό πάντοτε θα κράζει, πάντα θα κυοφορεί και πάντα θα γεννά. Και τελειώνει:

«όπως έκαστος το μετέχειν Χριστού, Χριστός γένηται». (Ώστε ο καθένας μετέχοντας του Χριστού, να γίνεται Χριστός). Μετέχοντας, δηλαδή να μετέχει στον Χριστό και να γίνεται Χριστός, να γίνεται Χριστοειδής όπως λέει ο πατήρ Ιουστίνος Πόποβιτς. Αυτό γίνεται μ’ αυτήν την περίεργη κυοφορία.

Λέγει ο Ησαΐας στην ωδή του, που ομιλεί γι’ αυτή την πνευματική γέννηση: «Και ως η ωδίνουσα εγγίζει του τεκείν και επί τη ωδίνι αυτής εκέκραξεν, ούτως εγεννήθημεν τω αγαπητώ σου διά τον φόβον σου, Κύριε» (Ησ. 26, 17).

Είναι περίφημο αυτό, είναι η καρδία της πνευματικής ζωής. Δεν είναι το να μην κλέψουμε και να μην πούμε ψέματα· αυτά πρέπει να έχουνε τελειώσει από την ζωή μας. Δεν πρέπει να λέμε ψέματα και να κλέβουμε και να μοιχεύουμε και να πορνεύουμε και δεν ξέρω τι· αυτά πρέπει να φύγουν από την ζωή μας. Αυτά είναι ακατανόητα.

Εδώ είναι ο πυρήνας της πνευματικής ζωής. «Εν γαστρί ελάβομεν και ωδινήσαμεν και ετέκομεν· πνεύμα σωτηρίας σου εποιήσαμεν επί της γης, ου πεσούμεθα, αλλά πεσούνται πάντες οι ενοικούντες επί της γης» (Ησ. 26, 17-18). Δηλαδή, όπως εκείνη που κυοφορεί, κοιλοπονάει και στο κοιλοπόνημά της φωνάζει, «εκέκραξεν», «ούτως εγενήθημεν τω αγαπητώ σου»· έτσι και εμείς, Κύριε, γινήκαμε διά τον Μεσσίαν σου.

«Δια τον φόβον σου, Κύριε, εν γαστρί ελάβομεν», λέει ο Ησαΐας· «εν γαστρί ελάβομεν». Εγώ ο Ησαΐας, «εν γαστρί έλαβον». Εγώ ο πατήρ Αθανάσιος «εν γαστρί έλαβον». Τί θα πει; εγώ εγκυμονώ: Τί εγκυμονώ; Εγκυμονώ στα σπλάχνα μου τον σωτήρα, τον Χριστό. Αλλά η εγκυμοσύνη έχει πόνους: «και ωδινήσαμε και ετέκομεν». Και κοιλοπονήσαμε και γεννήσαμε. Τί γεννήσαμε; «Πνεύμα σωτηρίας σου εποιήσαμεν επί της γης». Γεννήσαμε την σωτηρία.

Έτσι ο Χριστός με γεννάει και μετά γεννάω εγώ τον Χριστό και γίνομαι Θεοτόκος. Ώστε λοιπόν δεν είναι η Θεοτόκος (βέβαια η Υπεραγία Θεοτόκος, η Μαρία είναι η ιστορική Θεοτόκος), αλλά Θεοτόκος γίνεται ο κάθε πιστός. Να ο πυρήνας της πνευματικής ζωής. «Πού πεσούμεθα»; Αφού έγινα Θεοτόκος δεν θα πέσω, θα πέσουν μόνο εκείνοι που κατοικούνε πάνω στην γη, δηλαδή αυτοί που δεν κοιλοπόνησαν τον Χριστόν και δεν γέννησαν το πνεύμα της σωτηρίας. Αυτοί θα πέσουν· εμείς «ου πεσούμεθα», εμείς δεν θα πέσουμε.

Λοιπόν, αγαπητοί, τι ήταν εκείνο που έκανε την Υπεραγίαν Θεοτόκον τόσο μεγάλη; Πρώτα-πρώτα, κατά την ωδήν του Ησαΐου, η Θεοτόκος είχε εγκυμονήσει τον αγαπητόν του Θεού («τω αγαπητώ σου», λέγει). Ο αγαπητός του Θεού ποιος είναι; «Σύ ει ο Υιός μου ο αγαπητός». Είναι ο μεσσίας. Πριν ενανθρωπήσει, η Υπεραγία Θεοτόκος τον είχε βάλει στα σπλάχνα της, κατά την ωδήν του Ησαΐου.

Ώστε, λοιπόν, η Υπεραγία Θεοτόκος, η οποία ήξερε την Π. Διαθήκη, γνώριζε και την ωδήν του Ησαΐα και το χωρίο αυτό. Και ήδη είχε συλλάβει τον αγαπητόν του Θεού στα σπλάχνα της, πριν έρθει ο αρχάγγελος Γαβριήλ να της πει ότι και σαρκικά θα εγκαθιδρύετο, θα έκανε την σκηνή Του μέσα στα σπλάχνα της Υπεραγίας Θεοτόκου. Αυτό είναι ο πυρήνας της πνευματικής ζωής. Αυτό το άνοιγμα προς τον ουρανό, ένα παράθυρο στον ουρανό που βλέπει κανείς όλα αυτά και τα ζει.

Προσέξτε όμως κάτι. Αυτές οι ωδίνες όπως ήδη σας ανέφερα, υπάρχουν στην εικόνα της Εκκλησίας και θα υπάρχουν πάντοτε. Υπάρχει δηλαδή η πνευματική γέννηση του κάθε πιστού. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα για να το κάνουμε σαφές· όλα αυτά που είπα να τα κάνουμε σαφή.

Για μια στιγμή ένας άνθρωπος αρχίζει να γνωρίζει τον Χριστό· γίνεται μέσα του ένα αναποδογύρισμα, αλλοίωση της καρδιάς του· βάζει τα δυνατά του να ζήσει πνευματική ζωή. Του λέμε: ζήσε την πνευματική ζωή και θα δεις τί ειρήνη θα έχεις μέσα στη ψυχή σου, να δεις τί χαρά θα έχεις μέσα στη ψυχή σου. Θα γίνεις άλλος άνθρωπος. Πραγματικά έτσι γίνεται. Αλλάζει η ζωή του.

Αυτό όμως δεν κρατάει πολύ καιρό. -Εδώ τώρα θέλω να προσέξετε. Είναι αυτό που, εκείνοι που μιλάνε για πνευματική ζωή, το παρακάτω δεν το λένε. Δεν το λένε το παρακάτω. Ούτε στα κηρύγματα μας δεν το ακούμε αυτό. Προσέξτε.

Όλα πηγαίνουν καλά. Χαρά μέσα στην ψυχή. Ειρήνη, ειρήνη στο σπίτι. Όλα πολύ καλά. Αφήνει ο Θεός να υπάρχει αυτή η κατάσταση. Ακόμα δεν γεννήθηκε, όμως, ο Χριστός μέσα στην καρδιά. Πού είναι οι κοιλόπονοι της ψυχής; Πού είναι οι ωδίνες του τοκετού; Δεν υπάρχει τίποτα. Ακόμα υπάρχει στειρότης.

Τώρα αρχίζουν «αι ωδίναι», αρχίζει να εγκαθιδρύεται ο Χριστός μέσα στην καρδιά και αρχίζουν οι πειρασμοί. Πάει η ειρήνη. Όχι του Θεού. Αυτή η ειρήνη που είχαμε όταν όλα ήταν ησυχία. Όλοι με την καλημέρα τους, όλα ευτυχισμένα και ο ήλιος χαρούμενος σούλεγε το πρωί καλημέρα. Πάει αυτό, πάει, εξαφανίστηκε. Πειρασμοί, σκουντούφλες, δυσκολίες. Αρχίζει η γυναίκα σου, αδελφέ μου, να τα βάζει μαζί σου και να σου λέει: τί είναι αυτοί οι πνευματικοί που έχεις; Πόλεμο. Και αντίστροφα, τον πόλεμο να τον κάνει ο άντρας με την γυναίκα. Μετά; Ά, μετά! Μετά οι άνθρωποι αρχίζουν απέξω. Βίαιον πόλεμον. Ο διάβολος· βίαιον πόλεμον.

Ακόμα δεν έχει γίνει τίποτε σπουδαίο, η σωτηρία μέσα στην ψυχή αρχίζει να κοιλοπονά. Βλέπει ο πιστός ότι η πνευματική ζωή είναι δύσκολη. Βλέπετε τί αγωνία έχει η γυναικά όταν θέλει να γεννήσει: Το βλέπουμε και στα ζωντανά αυτό, τί αγωνία έχουνε. Και μετά όταν γεννήσουν, βλέπετε το ζωντανό ας πούμε, όταν γεννήσει (η αγελάδα, το πρόβατο) μένει εκεί ξαπλωμένο, δεν έχει πια δυνάμεις, διότι είχε πολύ αγωνία για να γεννήσει. Αυτή είναι η αγωνία του πιστού. Χτυπιέται, άγρυπνος, βράχος, χτυπιέται. Κύριε, να φωνάζει, πού είσαι. Κύριε, δεν μπορώ. Κύριε…

Είναι οι πόνοι, οι πόνοι του τοκετού, του Χριστού που θα γεννηθεί η σωτηρία.

Θα χάσει την περιουσία του ακόμα, τα χρήματά του, θα χάσει τη υγεία του. Θυμηθείτε τον Ιώβ! Θυμηθείτε τον Τωβίτ! Θυμηθείτε τί πειρασμούς! Και μετά έρχεται το πνεύμα της σωτηρίας.

Αυτή είναι η πνευματική ζωή. Αυτή είναι η πνευματική ζωή. Άραγε το καταλάβαμε: Αν σας πουν, ότι η πνευματική ζωή είναι χαρά και τραγούδια ή τραγουδάκια, είτε πλανώνται, είτε ψεύδονται. Αυτή είναι η πνευματική ζωή. Έχει πόνο.

Αλλά υπάρχει και άλλη μια όψις.

Η άλλη όψις δεν είναι άσχετη με αυτή την πρώτη που σας είπα. Είναι ο λόγος του Χριστού που είπε, και έχει εσχατολογικήν διάστασιν δια την Εκκλησίαν: «πάντα δε ταύτα αρχή ωδίνων» (Ματθ. 24,8). Άμα δείτε, λέει, σεισμούς, άμα δείτε πολέμους, διωγμούς, όταν βλέπετε να μην παραδέχεται η μάνα το παιδί και το παιδί την μάνα· ο πατέρας τον γιο και ο γιος τον πατέρα. Να σκοτώνει ο πατέρας τον γιο και ο γιος τον πατέρα για την πίστη– για την πίστη–, αυτά λέει, άμα τα δείτε αυτά, είναι η αρχή του κοιλόπονου, «αρχαί ωδίνων».

Αρχές λοιπόν, ε! Που σημαίνει ότι θα δείτε πιο πολλά πράγματα, πιο δύσκολα. Η γυνή που εμφανίζεται στον ουρανόν είναι η Παναγία από την μια, η Εκκλησία από την άλλη, που κυοφορεί τη σωτηρία της, αγωνίζεται, διώκεται· σε λίγο θα σταθεί ο διάβολος απέναντί της να της αρπάξει τον τοκετό, το παιδί που γέννησε. Τί θα κάνει;

Εδώ τώρα έχουμε ένα σκηνικό. Πάνω σ’ αυτό το σκηνικό θα διεξαχθεί μία μάχη· μια μάχη πέρα και πάνω από κάθε μάχη που ποτέ δόθηκε μέσα εις την ιστορίαν. Σε λίγο θα δοθεί η μάχη με το παιδί που θα γεννηθεί απ’ αυτήν την γυναίκα και με τον δράκοντα, τον διάβολο και το πολυπληθές των οργάνων του. Ο διάβολος θα δώσει στον Αντίχριστον την εξουσίαν του (κατά παραχώρησιν Θεού) εφ’ όλων των εθνών, εφόσον οι άνθρωποι θέλουν να μη κυβερνώνται από τον Θεόν, αλλά από τον διάβολον.

Δεν θέλεις, αδελφέ μου, τις Εντολές του Θεού, σε κυβερνάει ο διάβολος, και το σπίτι σου και την πατρίδα σου και την υφήλιον ολόκληρον.

Απαμαγνητοφώνηση: «Φιλορθόδοξη Ένωση “Κοσμάς Φλαμιάτος”»