Ἁμαρτία, ἡ λέπρα τῆς ψυχῆς
«Ἀπήντησαν αὐτῷ δέκα λεπροὶ ἄνδρες, οἳ ἔστησαν πόρρωθεν, καὶ αὐτοὶ ἦραν φωνὴν λέγοντες· Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς»(Λουκ. 17,12)
(Ομιλία του μακαριστού Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου)
ΥΠΑΡΧΟΥΝ, ἀγαπητοί μου, ἡμέρες χαρᾶς, ποὺ ὁ ἱεροκήρυκας νιώθει σὰ νά ᾽χῃ φτερά, καὶ ἡμέρες λύπης, ποὺ ὅποιος ἔχει ἕνα κόκκο πίστεως αἰσθάνεται τὸν ἑαυτό του περίλυπο καὶ μαζὶ μὲ τὸ Δαυῒδ λέει·«Τίς δώσει μοι πτέρυγας ὡσεὶ περιστερᾶς καὶ πετασθήσομαι καὶ καταπαύσω;», ποιός θὰ μοῦ δώσῃ φτερὰ νὰ πετάξω καὶ νὰ πάω μακριὰ σὲ μιὰ ἐρημιά;(Ψαλμ. 54,7).
Μὴν πάῃ τὸ μυαλό σας στὸ ἄλφα ἢ στὸ βῆτα γεγονὸς τῶν ἐκκλησιαστικῶν ἢ πολιτικῶν μας πραγμάτων. Ἂς ὑψωθοῦμε σὲ μία κορυφή.
Ἀπὸ ᾽κεῖ νὰ δοῦμε τὰ πράγματα καὶ νὰ παραδεχθοῦμε·εἴμαστε ὅλοι ἔνοχοι γι᾿ αὐτὸ τὸ χάος.Ἡ πατρίδα μας ἔπεσε σὲ ἀτιμία καὶ ἐξαθλίωσι, κ᾽ εἴμαστε ὅλοι ὑπεύθυνοι γι᾿ αὐτό. Νὰ θυμηθοῦμε τὸν Ἰώβ, ποὺ λέει·«Τίς καθαρὸς ἔσται ἀπὸ ρύπου; ἀλλ᾽ οὐ θείς, ἐὰν καὶ μία ἡμέρα ὁ βίος αὐτοῦ ἐπὶ τῆς γῆς»(Ἰὼβ 14,4-5). Ναί, ἐνώπιον τοῦ Κυρίου εἴμαστε ὅλοι ἁμαρτωλοί.Ἐγὼ τοὐλάχιστον τέτοιες μέρες θὰ ἐπιθυμοῦσα νὰ φύγω μακριά, νὰ πιάσω μιὰ ἐρημιά,νὰ κρυφτῶ σὲ μιὰ σπηλιά, καὶ νὰ κλάψω τὰ ἁμαρτήματα τὰ δικά μου, τὰ ἁμαρτήματα τοῦ κλήρου, τῶν ἀρχόντων, μικρῶν καὶ μεγάλων.Εἴμαστε ὅλοι ἔνοχοι.Εἴμαστε ἀκάθαρτοι.
Ἀκούσατε τί λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος σήμερα;«Νεκρώσατε τὰ μέλη ὑμῶν τὰ ἐπὶ τῆς γῆς, πορνείαν, ἀκαθαρσίαν, πάθος, ἐπιθυμίαν κακήν, καὶ τὴν πλεονεξίαν, ἥτις ἐστὶν εἰδωλολατρία»διότι ἐξ αἰτίας αὐτῶν, λέει,«ἔρχεται ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τοὺς υἱοὺς τῆς ἀπειθείας»(Κολ. 3,5-6).
Κάτι κακὸ θὰ μᾶς βρῇ γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Καὶ μία μόνο διαφυγὴ ὑπάρχει,ἡ στενὴ ὁδὸς τῆς μετανοίας. Ἀλλά, γιὰ νὰ μετανοήσουμε, πρέπει νὰ κατανοήσουμε τί κακὸ εἶνε ἡ ἁμαρτία, νὰτὴ μισήσουμε, καὶ ν᾽ ἀγαπήσουμε τὴν ἀρετὴτοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Γιατὶ τώρα ὅλοι μας ἔχουμε ἔρωτα - οἶστρον ἁμαρτίας.
Ἂν μπορούσαμε νὰ συλλάβουμε τὸ ἀληθινὸ πρόσωπο τῆς ἁμαρτίας, πόσο ἀποκρουστικὴ θὰ μᾶς φαινόταν! Μία φρικιαστικὴ εἰκόνα τῆς ἁμαρτίας μᾶς δίνει τὸ σημερινὸ εὐαγγέλιο. Ὁμιλεῖ γιὰ δέκα ἀρρώστους, οἱ ὁποῖοι ἔπασχαν ἀπὸ μιὰ ἀσθένεια ποὺ καὶ τώρα εἶνε φοβερή, πολὺ πιὸ φοβερὴ καὶ ἀπεχθὴς ὅμως ἦταν στὰ χρόνιατοῦ Χριστοῦ. Εἶχαν λέπρα.Ἡ λέπρα λοιπόν,κατὰ τὸν ἱερὸ Χρυσόστομο, εἶνε μιὰ εἰκόνα τῆς ἁμαρτίας. Γιατὶ ἡ ἁμαρτία προσβάλλει καὶτὸ σῶμα μὰ προπαντὸς προσβάλλει τὴν ψυχή, τὸν ἔσω ἄνθρωπο· εἶνε λέπρα τῆς ψυχῆς.Ὑπάρχουν πράγματι μερικὲς ὁμοιότητες μεταξὺ σωματικῆς λέπρας καὶ ἁμαρτίας. Σᾶςπαρουσιάζω δύο - τρεῖς ἀπὸ αὐτές.
Πρώτη εἶνε ὁ βασανισμός. Ἡ λέπρα τοῦ σώματος ὀφείλεται σ᾽ ἕνα ἀόρατο μικρόβιο, ποὺ εἰσχωρεῖ στὸ αἷμα καὶ ἀλλοιώνει τὸ δέρμα· τὸ γεμίζει ἄσπρα σπυράκια, δημιουργεῖ λέπια, καὶ κάνει νὰ σαπίζουν οἱ σάρκες. Ὁ ἄνθρωπος, σὰ νά ᾿χῃ πέσει μέσα σὲ τσουκνίδες, αἰσθάνεται κνησμό, θέλει σενεχῶς νὰ ξύνεται. Βασανίζεται μέρα καὶ νύχτα ὅπως ὁ Ἰώβ, ποὺ καθόταν πάνω σ᾽ ἕνα σωρὸ ἀπὸ κοπριά, κρατοῦσε ἕνακεραμίδι καὶ ξυνόταν διαρκῶς(βλ. Ἰὼβ 2,8). Πάνωστὸ ξύσιμο αὐτὸ πέφτουν λέπια καὶ σαπισμένα κομμάτια τοῦ δέρματος. Κι ὁ πιὸ ὡραῖος ἄντραςκ᾽ ἡ πιὸ ὡραία γυναίκα γίνονται ἄσχημοι.
Βασανίζει λοιπὸν ἡ λέπρα, ἀλλὰ πολὺ περισσότερο βασανίζει ἡ ἁμαρτία. Τὴ νύχτα ὅλοι κοιμοῦνται· τ᾽ ἀθῷα παιδάκια στὶς κούνιες, τὰ πουλιὰ στὰ κλαδιά, κι αὐτὰ τὰ θηρία ἀκόμα στὶς φωλιές τους. Ποιοί δὲν κοιμοῦνται; οἱμεγάλοι ἁμαρτωλοί. Ὁ φιλάργυρος καὶ πλεονέκτης σκέπτεται πῶς ν᾽ αὐξήσῃ τὰ κέρδη του, ὁ φιλόδοξος πῶς ν᾽ ἀναρριχηθῇ σὲ πολιτικὰ καὶ ἐκκλησιαστικὰ ἀξιώματα, ὁ ἀκόλαστοςπῶς νὰ κατορθώσῃ νὰ κατακτήσῃ τὸ ἀντικείμενο τοῦ αἰσχροῦ ἔρωτός του, ὁ φθονερὸς καὶ ἐκδικητικὸς πῶς θὰ βρῇ τρόπο νὰ ἐξοντώσῃ τὸν ἀντίπαλό του… Ὦ νύχτες πλεονεξίας, φιλοδοξίας, ἀκολασίας, ἐκδικήσεως, ἐγκλημάτων καὶ κραιπάλης! ἐλᾶτε νὰ διηγηθῆτε καὶ νὰ βεβαιώσετε ὅτι, ἐνῷ ὁ ἀθῷος κοιμᾶται, οἱἁμαρτωλοὶ δὲν κοιμοῦνται, ἀλλὰ βασανίζον-ται ἀπὸ τὸν κνησμὸ τῆς ἁμαρτίας - λέπρας.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἄλλη ὁμοιότης· εἶνε ἡ μεταδοτικότης. Ἡ λέπρα ἀνήκει στὴν κατηγορία τῶν ἀσθενειῶν ποὺ μεταδίδονται. Ἄλλες φοβερὲς ἀσθένειες, ὅπως π.χ. ὁ καρκίνος, δὲν μεταδίδονται· αὐτὴ μεταδίδεται πιὸ πολὺ κι ἀπὸ τὴ φθίσι.
Θυμᾶμαι ἀπὸ τὴν ἐργασία μου στὴν ἐπαρχία, ὅτι κάποιο ὀρεινὸ χωριὸ στὴν Ἀκαρνανία εἶχε μεταβληθῆ σὲ λεπροκομεῖο· καὶ ἡ μόλυνσι εἶχε ἀρχίσει ἀπὸ ἕνα ἄτομο, ποὺ προσεβλήθη ἀρχικά, καὶ αὐτὸ μετέδωσε τὴ νόσο καὶ σὲ ὅλους τοὺς ἄλλους. Γι᾿ αὐτὸ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ἀπομόνωναν τοὺς λεπροὺς σὲ ἔρημα μέρη ἢ ξερονήσια, ἢ τοὺς ὑποχρέωναν νὰ ἔχουν στὸ λαιμὸ κουδούνια, ὥστε νὰ εἰδοποιοῦνται οἱ ἄλλοι καὶ νὰ φεύγουν μακριά.Ἀλλ᾽ ἐὰν ἡ λέπρα εἶνε μεταδοτική, ἡ ἁμαρτία δὲν πάει πίσω. Ἡ εὐκολία καὶ ἡ ταχύτητα ποὺ διαδίδονται ἀνέκαθεν οἱ διάφορες ἁμαρτωλὲς ἐπινοήσεις δείχνουν, ὅτι ἡ λέπρα τῆς ψυχῆς εἶνε περισσότερο μεταδοτική.
Κι αὐτὸἐπιβεβαιώνεται περισσότερο σήμερα, ποὺ τὰ μέσα ἐπικοινωνίας καὶ ἐνημερώσεως ἔχουν τελειοποιηθῆ. Θέλετε παραδείγματα; Ποιόςἔχει τὴ δύναμι ν᾽ἀντισταθῇ στοὺς νέους τρόπους διασκεδάσεως; Ἡ μόδα λανσάρει διαρκῶς νέες μορφὲς στὸ ντύσιμο καὶ τὸ χτένισμα,καὶ ὅλοι πειθαρχοῦν. Σατανικὲς μέθοδοι, ὅπως ἡ ἀποφυγὴ τῆς τεκνογονίας καὶ οἱ ἐκτρώσεις,προπαγανδίζονται καὶ κατακτοῦν ἔδαφος κάθημερινῶς, καὶ ἐλάχιστες οἰκογένειες μένουν ἀμόλυντες ἀπὸ τὰ μιάσματα αὐτά.
Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἕνα τρίτο σημεῖο συγκρίσεως, κι αὐτὸ εἶνε τραγικό· εἶνε ἡ συναίσθησι τῆς ἀκαθαρσίας. Οἱ δέκα λεπροί, τοὺς ὁποίους θεράπευσε ὁ Κύριος, εἶχαν ἐπίγνωσι τῆς καταστάσεώς τους. Κανένας ἀπ᾿ αὐτοὺς δὲν ἔλεγε, Ἐγὼ εἶμαι καθαρός, εἶμαι μιὰ χαρά. Εἶχανσυναίσθησι τῆς ἀκαθαρσίας τους καὶ πόνο στὴν καρδιά. Γι᾿ αὐτό, μόλις εἶδαν τὸ Χριστό,ἀπὸ μακριὰ « ἦραν φωνὴν λέγοντες· Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς»(Λουκ. 17,12).
Κι ὁ Χριστός,ποὺ ἄκουσε τὴ φωνή τους, τοὺς θεράπευσε.Τὸ αἴσθημα τῆς ἀκαθαρσίας, σὲ πολὺ μεγαλύτερο βαθμό, συνοδεύει τὴν διάπραξι τῆς ἁμαρτίας, κάθε ἁμαρτίας καὶ ἰδιαιτέρως τῶν σαρκικῶν. Γι᾽ αὐτὸ στὸ τελετουργικὸ πολλῶν θρησκειῶν, ὅπως καὶ τῆς ἰουδαϊκῆς, βλέπει κανεὶς νὰ θεσπίζωνται διάφορες πλύσεις, βαπτισμοὶ καὶ καθαρμοί. Ἀλλὰ καὶ τὸ Εὐαγγέλιο διδάσκει, ὅτι ἡ ἁμαρτία «κοινοῖ», δηλαδὴ μολύνει, καὶ γι᾽ αὐτὸ ὁ Κύριος εἶπε·«Ἐκ τῆς καρδίας ἐξέρχονται διαλογισμοὶ πονηροί, φόνοι, μοιχεῖαι, πορνεῖαι, κλοπαί, ψευδομαρτυρίαι, βλασφημίαι. ταῦτά ἐστι τὰ κοινοῦντα τὸν ἄνθρωπον»(Ματθ. 15,19-20).
Αὐτὰ στὸν φυσιολογικὸ ἄνθρωπο.Ὁ πεπωρωμένος ὅμως, ὁ ὁποῖος μὲ τὴν ἐπανάληψι τῆς ἁμαρτίας ἐθίζεται σ᾽ αὐτήν, χάνει τὴ συναίσθησι καί, ἐνῷ κολυμπάει στὴ λάσπη, αὐτὸς νομίζει ὅτι δροσίζεται! Καὶ ἐδῶ εἶνε τὸτραγικό. Γιὰ νὰ μετανοήσῃ καὶ νὰ καθαριστῇ, πρέπει προηγουμένως νὰ συναισθανθῇ τὴν ἀθλιότητά του, νὰ ἀνησυχήσῃ, νὰ ἀναγνωρίσῃτὴν ἀσθένειά του, νὰ πονέσῃ καὶ νὰ κλάψῃ γι᾽αὐτήν, ὥστε νὰ ζητήσῃ τὴ θεραπεία.
Ἀδελφοί μου, ἐδῶ ἀκριβῶς εἶνε τὸ μυστήριο. Ἐμεῖς συχνά, ἐνῷ εἴμαστε «λεπροί», τί λέμε·«Εἶμαι καθαρός· μακάρι νὰ ἦταν κ᾽ οἱ ἄλλοισὰν ἐμένα». Σὰν τὸ φαρισαῖο, ποὺ πίστευε πὼς εἶνε καθαρός(βλ. Λουκ. 18,11-12).
Μοιάζουμε μὲ τὴ μοιχαλίδα ἐκείνη πού,ἐνῷ συλλαμβάνεται ἐπ᾽ αὐτοφώρῳ, αὐτὴ νίπτει τὰς χεῖρας καὶ διατείνεται ὅτι εἶνε ἄμεμπτη. Φθάσαμε σὲ τέτοιο σημεῖο ἀναισθησίας, ὥστε ὄχι μόνο δὲ νιώθουμε συστολὴ γιὰ τὴν ἁμαρτία, ἀλλὰ καὶ καυχώμεθα γι᾽ αὐτὴν κ᾽ ἔχουμε τὴν ἀξίωσι νὰ μᾶς τιμοῦν γιὰ τὰ«κατορθώματά» μας. Διότι τρία στάδια διαφθορᾶς ὑπάρχουν· στὸ πρῶτο ἡ ἁμαρτία γίνεται κρυφά, στὸ δεύτερο παίρνει θάρρος, βγαίνει στὸδρόμο καὶ χορεύει ἀδιάντροπα, καὶ στὸ τρίτο χειροκροτεῖται καὶ στεφανώνεται. Διαβάστε τὴνἈποκάλυψι, ποὺ λέει ὅτι τὰ κέρατα τοῦ δράκοντος θά ᾽νε στεφανωμένα(Ἀπ. 12,3· 13,1).
Ὅταν φτάσουμε ἐκεῖ,«τότε ἥξει τὸ τέλος»(Ματθ. 24,14) τοῦ κόσμου.Γιὰ νὰ μετανοήσουμε, ἀδέρφια μου, πρέπει νὰ νιώσωμε κ᾽ ἐμεῖς σὰν τοὺς λεπροὺς τὸ μεγάλο κακὸ ποὺ ἔχουμε στὴν καρδιά, νὰ αἰσθανθοῦμε πόνο καὶ νὰ φωνάξουμε· ἸησοῦΧριστέ,ἐλέησόν μας. Καὶ ὅπως ὁ Κύριος τότε εἶπε στοὺς λεπροὺς «Πορευθέντες ἐπιδείξατε ἑαυτοὺς τοῖς ἱερεῦσι»(Λουκ. 17,14), ἔτσι καὶ σ᾽ ἐμᾶς ἡ μετάνοια ὡς μυστήριο πρέπει νὰ γίνῃ ἐνώπιον τοῦ ἐντεταλμένου προσώπου ποὺ ὥρισε ὁ Κύριος, ἐνώπιον τοῦ ἱερέως - πνευματικοῦ.
Ἂς δώσουμε ἐνώπιον Κυρίου τὸ λόγο τῆς τιμῆς μας, ὅτι θὰ ἀγωνιστοῦμε ἀποφασιστικὰ κατὰ τῆς ἁμαρτίας. Τότε θ᾽ ἀνατείλουν ἡμέρες χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως, καὶ τότε θὰ ποῦμε«Αὕτη ἡ ἡμέρα, ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος· ἀγαλλιασώμεθα καὶ εὐφρανθῶμεν ἐν αὐτῇ»(Ψαλμ. 117, 24).
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Απομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Ἀποστόλων Ὑμηττοῦ Ἀθηνῶν τὴν 21-1-1962 μὲ ἄλλο τίτλο.«ΚΥΡΙΑΚΗ»2011.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου