«Είπεν ουν αυτώ ο Ιησούς• Πορεύου και συ ποίει ομοίως» (Λουκ. 10, 27).
Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκης
Μιμητικό ον ο άνθρωπος
Σε μίμηση, αγαπητοί, σε μίμηση μας καλεί ο Χριστός στο τέλος της παραβολής του Καλού Σαμαρείτη. Μιμητικό ον είναι ο άνθρωπος. Έχει ανάγκη παραδειγμάτων, προτύπων. Κι ανάλογα με τα πρότυπα που έχει εξελίσσεται ηθικά και πνευματικά. Ανάλογα με το μοντέλο του είναι και η δική του ζωή και συμπεριφορά. Κοινωνίες με μεγάλα, με υψηλά πρότυπα και μοντέλα είναι κοινωνίες ευλογημένες και ευτυχισμένες. Αλλά κοινωνίες με πρότυπα ελεεινά και χαμηλά είναι κοινωνίες δυστυχισμένες, κοινωνίες κακοποιών και διεφθαρμένων ανθρώπων.
Και στην παραβολή του Καλού Σαμαρείτη, πούνε μία απ’ τις ωραιότερες και ζωντανότερες παραβολές του Χριστού μας, παρουσιάζονται βασικά τρία πρόσωπα, τρία μοντέλα. Το ένα είναι μοντέλο εγκληματικότητας, συνηθισμένο στην εποχή μας, που τείνει να γίνει εποχή του εγκλήματος και του αίματος. Το δεύτερο είναι μοντέλο αδιαφορίας, πιο συνηθισμένο απ’ το πρώτο στην εποχή μας, όπου πέρα για πέρα ένας φιλοτομαρισμός και ένας άκρατος ατομικισμός επικρατούν. Και το τρίτο είναι μοντέλο αγάπης, της θυσιαζομένης αγάπης, που τόσο σπανίζει στην εποχή μας, γιατί το μοντέλο αυτό οι άνθρωποι το θραύουν, δεν το θέλουν.
Το μοντέλο της εγκληματικότητας
Το πρώτο μοντέλο της εγκληματικότητας, στην παραβολή του Καλού Σαμαρείτη, το εκπροσωπούν οι ληστές. Της παλιάς εποχής ληστές είναι οι ληστές της παραβολής. Τα λημέρια τους τα είχαν στην ερημιά, σε τόπο που διάβαιναν αμέριμνοι οι διαβάτες και που μπορούσαν ανενόχλητοι οι ληστές να κάνουν το σκοτεινό τους έργο. Η όψη τους άγρια και απαίσια τα όπλα τους πρωτόγονα μα θανατηφόρα. Κάπου σε μία στροφή του δρόμου μεταξύ Ιερουσαλήμ και Ιεριχούς, στις φυλλωσιές των δένδρων, είχαν το λημέρι τους οι ληστές της παραβολής κι εκεί είχαν στήσει την ενέδρα τους. θύμα τους ένας αμέριμνος διαβάτης. Έπεσε ξαφνικά στα χέρια τους. Το έργο τους: Τον έγδυσαν, τον χτύπησαν, τον κακοποίησαν, τον γέμισαν πληγές και αιμόφυρτο τον έρριξαν σε μία γωνιά τού δρόμου. Τι κέρδισαν απ’ την επιχείρηση αυτή, δεν μας το λέει η παραβολή. Οπωσδήποτε όμως ό,τι είχε και δεν είχε ο ταλαίπωρος οδοιπόρος θα του τα πήραν.
Το μοντέλο της εγκληματικότητας υπάρχει και στις μέρες μας. Είναι βέβαια κάπως διαφορετικό, πιο σύγχρονο, πιο μοντέρνο. Ληστές πολλοί και σήμερα. Δεν έχουν τα λημέρια τους στην έρημο ή σ’ απομακρυσμένες βουνοπλαγιές. Τάχουν στις πόλεις μέσα, σε πολυκατοικίες, δίπλα μας, χωρίς να το υποψιαζόμαστε. Η όψη τους δεν είναι πάντοτε άγρια Φοράνε διάφορες μάσκες. Άλλοτε φοράνε μάσκες υλικές, και πάνε μασκοφόροι και ληστεύουν τράπεζες και ταμιευτήρια. Και άλλοτε φοράνε μάσκες πνευματικές, κι έρχονται ύπουλα και ληστεύουν όχι πια υλικά πράγματα, αλλά θησαυρούς απείρως ανώτερους. Ληστεύουν την πίστη, ληστεύουν την ηθική, ληστεύουν τα ιδανικά του Έθνους. Θύματα τους οι οδοιπόροι της ζωής, πού διαβαίνουν το δρόμο απ’ τον παρόντα κόσμο στην αιωνιότητα. Θύματα τους ιδιαίτερα οι νέοι μας, που μαγεύονται εύκολα και παραδίνονται για να τους ληστέψουν άθεοι και υλιστές ό,τι καλό έχουν, την πίστη τους και την αγνότητα τους. Θύματα πνευματικών ληστών σήμερα οι νέοι, για να καταντήσουν κι αυτοί αύριο να γίνουν ληστές και κακοποιά στοιχεία.
Η εγκληματικότητα και η ληστεία όχι μονάχα με την υλική της μορφή, αλλά και με την πνευματική της μορφή, κατακτά συνεχώς έδαφος. Ληστεύονται τα ιδανικά. Γι’ αυτό ληστεύονται και τα λεφτά. Εγκλημάτησε η κοινωνία εις βάρος της πίστεως και της ηθικής. Γι’ αυτό και τα σωματικά εγκλήματα αυξάνουν και δεν ξέρεις από που «θα σούρθη».
Το μοντέλο τής αδιαφορίας
Το δεύτερο μοντέλο, της αδιαφορίας, στην παραβολή του Καλού Σαμαρείτη το εκπροσωπούν οι δύο άνθρωποι του ναού, ο ιερεύς και ο λευΐτης. Κλασσική η αδιαφορία τους. Ούτε το βογγητό του πληγωμένου οδοιπόρου, ούτε το αίμα που τρέχει ποτάμι απ’ τις πληγές του, ούτε η αξιολύπητη εμφάνιση του τους συγκινούν. Περνούν κι οι δύο, πλησιάζουν, γίνονται θεατές του φρικτού θεάματος, μα παραμένουν απαθείς θεατές. Κανένα ιδιαίτερο αίσθημα, καμμιά συγκίνηση, καμμιά αγάπη. Συνένοχοι του εγκλήματος οι δύο αυτοί άνθρωποι, οι υπηρέτες τάχα του Θεού. Ας μη πιάσανε ποτέ στο χέρι τους μαχαίρι να σφάξουν άνθρωπο. Ας μη χτύπησαν ποτέ με τα χέρια Με την αδιαφορία τους γίνονται συνένοχοι να ολοκληρωθεί το έγκλημα. Το άρχισαν οι ληστές με τα μαχαίρια θα το αποτελείωναν ο ιερεύς και ο λευΐτης με την αδιαφορία τους.
Η αδιαφορία μας είναι η μεγάλη αίτια, που αυξάνει στις μέρες μας το υλικό και πνευματικό έγκλημα Η ανοχή μας είναι η μεγάλη ενοχή μας. Οι σκέψεις, που οδηγούν στην αδιαφορία, σε τελευταία ανάλυση είναι σκέψεις εγκληματικές.
Να μερικές τέτοιες σκέψεις: -Τι με νοιάζει εμένα; Εγώ θα βγάλω το φίδι από την τρύπα; Εγώ θα σώσω την κατάσταση; Δεν βαριέσαι! Δεν με μέλει! Άλλοι ας νοιαστούν…
Κι έτσι με την αδιαφορία μας κάνουμε τους κακοποιούς να οργιάζουν περισσότερο, τους εγκληματίες να κινούνται πιο ελεύθερα, τους διαφθορείς να διαφθείρουν την κοινωνία ανενόχλητοι, τους κράχτες της αθεΐας και του υλισμού να ξαπλώνουν ελεύθερα τις ιδέες τους.
Η αδιαφορία μας είναι το χωράφι όπου φυτρώνουν οι σπόροι του εγκλήματος και της διαφθοράς. Και δυστυχώς την αδιαφορία αυτή για το κακό του κόσμου, για τις πληγές του κόσμου, τη δείχνουμε πιο πολύ εμείς οι λεγόμενοι θρησκευτικοί άνθρωποι, σαν τους δύο ανθρώπους της παραβολής, τους δύο εκπροσώπους του θρησκευτικού κατεστημένου της εποχής.
Το μοντέλο της αγάπης
Αλλά μέσα στην παραβολή δεν είναι μονάχα το απαίσιο μοντέλο του εγκλήματος, ούτε μονάχα το σκοτεινό μοντέλο τής αδιαφορίας. Υπάρχει και το φωτεινό μοντέλο της αγάπης. Ουράνιοι προβολείς ρίχνουν το φως τους και φωτίζουν τον τόπο του εγκλήματος, σαν φτάνει καβάλα στο ζώο του ο Σαμαρείτης. Και με το φως αυτό των θείων προβολέων βλέπουμε πίσω απ’ τη μορφή του Καλού εκείνου Σαμαρείτη τη μορφή κάποιου άλλου, τη μορφή εκείνου, πούνε ο μεγάλος, ο αιώνιος Καλός Σαμαρείτης, ο Καλός Σαμαρείτης όλης της ανθρωπότητας, της πληγωμένης και ματωμένης και αμαρτωλής και ετοιμοθάνατης ανθρωπότητας. Κι ο Καλός αυτός Σαμαρείτης είναι ο Χριστός. Κι ακόμα οι θείοι προβολείς, που ρίχνονται πάνω στον Καλό Σαμαρείτη, ρίχνουν το φως τους και στην εποχή μας και δείχνουν πως η πράξη εκείνη του Καλού Σαμαρείτη μπορεί να επαναληφθεί στην εποχή μας.
Η πράξη εκείνη έχει διάφορα στάδια. Είναι αγάπη, που δίνεται σταδιακώς. Ας δούμε με σύντομα λόγια τα στάδια αυτής της πράξεως του Καλού Σαμαρείτη, τι συμβολίζουν για το Χριστό, και τι καθήκοντα σημερινά μας θυμίζουν.
Συμπόνια
Πρώτα – πρώτα σπλαχνίστηκε ο Σαμαρείτης. «Και ιδών αυτόν εσπλαγχνίσθη…». Τον είδε και σπλαχνίστηκε. Ράγισε η καρδιά του. Συμπόνεσε. Σαν νάταν δικά του τα τραύματα, δικό του το πάθημα.
Σπλαχνίστηκε κι ο Θεός τον κόσμο του. Δεν έμεινε αδιάφορος μπροστά στο ανθρώπινο δράμα. Δεν έμεινε σκληρός μπροστά στο βογγητό του θανάτου, που θέριζε προ Χριστού την ανθρωπότητα Σπλαχνίστηκε ο Θεός. Συμπόνεσε. Γι’ αυτό «έκλινεν ουρανούς και κατέβη». Σπλαχνίστηκε και έκανε τα τραύματα του ανθρώπου δικά του τραύματα. «Ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών οδυνάται» (Ήσ. 53, 4). Σπλαχνίστηκε ο Θεός, και γι’ αυτό πλησίασε τον άνθρωπο και έδειξε την ανυπέρβλητη αγάπη του…
Συμπόνια και ευσπλαχνία θέλει κι ο κόσμος σήμερα. Ληστές πολλοί. Διαφθορείς πολλοί. Αδιάφοροι πολλοί. Τιμητές πολλοί. Μα πονετικοί και σπλαχνικοί άνθρωποι λίγοι. Συμπάθεια, κατανόηση, συμπόνια θέλει ο άνθρωπος με τα ποικίλα προβλήματα του, με τα τόσα τραύματα στην ψυχή του.
Πλησίασμα
Η συμπόνια του Σαμαρείτη δεν έμεινε μονάχα συναισθηματική. Έγινε και πρακτική. Νάτος: «Και προσελθών κατέδησε τα τραύματα αυτού». Πληγές πυορροούσες, εκτεθειμένες στη βρωμιά και στη μόλυνση ήταν πάνω στο κορμί του ετοιμοθάνατου οδοιπόρου. Και τις περιποιήθηκε αυτές τις πληγές ο Σαμαρείτης.
Ο Χριστός είναι εκείνος που έσκυψε και θεράπευσε τις πληγές των ανθρώπων, θεράπευσε το σωματικό πόνο, μα πιο πολύ θεράπευσε τον ψυχικό πόνο, τα τραύματα, που κανένας γιατρός δεν μπορούσε να θεραπεύσει. θεράπευσε τις πληγές της αμαρτίας, τα δήγματα του θανάτου. Ο Χριστός είναι ο ιατρός. Ο ιατρός των ψυχών και των σωμάτων.
Εκτεθειμένες και σήμερα οι πληγές, οι σωματικές πληγές, οι οικογενειακές πληγές, οι κοινωνικές πληγές. Ποιος θα πλησίαση τις πληγές αυτές; Όποιος πλησίαση, θα ξέρει πως θα λερωθεί κάπως ο ίδιος, θα υποφέρει απ’ την οσμή και την ακαθαρσία, αλλά θα συμβάλει στην επούλωση των πληγών.
Φάρμακα
Και πως επούλωσε τις πληγές του ετοιμοθάνατου οδοιπόρου ο Σαμαρείτης; «Επιχέων έλαιον και οίνον». Λάδι και κρασί. Λάδι που μαλακώνει, κρασί που τσούζει, μα καθαρίζει.
«Έλαιον και οίνον» πρόσφερε και ο Χριστός, ο Καλός Σαμαρείτης. Λάδι η διδασκαλία του, η γεμάτη παρηγοριά διδασκαλία του. Ποτέ λόγια δεν παρηγόρησαν τόσο πολύ, όσο τα λόγια του Χριστού. Και οίνος, κρασί, το Αίμα Του, το ζωηρό και ζωοποιό Αίμα Του. Το αίμα του το Πανάγιο έχει καθαρτική και θεραπευτική ιδιότητα όσο κανένα άλλο φάρμακο στη γη. Το Αίμα του Χριστού «καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας» (Α’ Ίωάν. 1, 7).
«Έλαιον και οίνον» ζητούν και οι πληγές της εποχής μας. Παρηγοριά, αλλά και έλεγχο. Μαλακό, αλλά πολλές φορές και ζωηρό λόγο. Όχι, δεν θεραπεύεται μία πληγή, αν δεν καυτηριασθεί. Καυτηριασμός, έλεγχος του κακού. Μα και παρήγορος λόγος, διδαχή, οικοδομή, κατήχηση.
Αχθοφόρος
Και δεν αρκέστηκε μονάχα να δέση τις πληγές ο Σαμαρείτης. Στη συνέχεια τον πήρε και στον ώμο του και τον ανέβασε πάνω στο δικό του ζώο. «Επί το ίδιον κτήνος».
Εδώ, αδελφοί μου, κρύβεται το μυστήριο της αγάπης του Χριστού, πούνε «ο αίρων την αμαρτίαν του κόσμου» (Ίωάν. 1, 29). Πάνω του, πάνω στην ανθρώπινη σάρκα, που σαν υποζύγιο χρησιμοποίησε για να κατέβη στη γη, πάνω σ’ αυτή την ανθρώπινη σάρκα του, την «τεθεωμένη» όμως, λόγω της ενώσεως της με τη θεία φύση, πήρε τον πληγωμένο άνθρωπο. Πάνω του σήκωσε τις αμαρτίες όλου του κόσμου. Έγινε ο διάκονος υπέρ των αμαρτιών ημών.
Πού είναι σήμερα άνθρωποι να διακονήσουν, να υπηρετήσουν τους άλλους; Να υπηρετήσουν τις υλικές, αλλά και τις πνευματικές ανάγκες του κόσμου; Όλοι κύριοι καθώς πρέπει θέλουν να είναι. Κανένας να μην είναι χαμάλης της αγάπης, αχθοφόρος του καθήκοντος.
Στην Εκκλησία
Και όταν σήκωσε τον πληγωμένο, που τον πήγε; Στο πανδοχείο. Δεν αρκέστηκε στην ολιγόλεπτη αγάπη. Ήθελε νάχη μόνιμη την εκδήλωση της αγάπης μέσα στο πανδοχείο.
Πανδοχείο αγάπης και σωτηρίας είναι η Εκκλησία, και σ’ αυτήν ήρθε να οδηγήσει ο Χριστός τον άνθρωπο. Μέσα στο Πανδοχείο αυτό της χάριτος υπάρχουν μόνιμα και παντοτινά τα μέσα της σωτηρίας.
Στο πανδοχείο, εκεί πρέπει κι εμείς να οδηγήσουμε τον άνθρωπο. Αγάπη δεν είναι, να δείξεις μια στιγμή το ενδιαφέρον σου και μετά ν’ αδιαφορήσεις. Αγάπη είναι, να οδήγησης τελικά τον άλλο σε σταθερή, σε μόνιμη πνευματική ζωή, στην Εκκλησία.
Μίμηση
Αγαπητοί! Ή προτροπή του Χριστού στο τέλος της παραβολής πρέπει να μας συγκινήσει: «Πορεύου και συ ποίει ομοίως»!
Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκης – Το Ευαγγέλιο στην εποχή μας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου