Αφγανές που ζουν σαν αγόρια . Παγιωμένη η πρακτική που θέλει πολλές οικογένειες να τις μεταμφιέζουν μέχρι την εφηβεία

Η εξάχρονη Μεχράν Ραφάτ είναι όπως τα περισσότερα νεαρά κορίτσια της ηλικίας της. Της αρέσει να είναι το επίκεντρο της προσοχής και απογοητεύεται όταν τα πράγματα δεν πάνε όπως τα θέλει. Ακολουθώντας τις τρεις μεγαλύτερες αδελφές της θέλει να ανακαλύψει τον έξω κόσμο, στη μεσοαστική γειτονιά της, στην Καμπούλ.

Αλλά όταν η μητέρα της, η Αζίτα Ραφάτ, μέλος του αφγανικού κοινοβουλίου, ντύνει τα κορίτσια για το σχολείο, υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Οι αδελφές της Μεχράν φορούν μαύρα φουστάνια και μαντίλα, ενώ η Μεχράν πράσινο παντελόνι και άσπρο πουκάμισο. Εξω από το σπίτι είναι αγόρι.

Δεν υπάρχουν στοιχεία για τον αριθμό των κοριτσιών του Αφγανιστάν, που μεταμφιέζονται σε αγόρια. Αλλά αν ρωτήσεις, Αφγανοί διαφορετικών γενεών θα έχουν να σου αφηγηθούν την ιστορία μιας συγγενούς, φίλης ή γειτόνισσας που μεγάλωσε μεταμφιεσμένη σε αγόρι. Για τους γνωρίζοντες, αυτά τα παιδιά δεν είναι «κόρες» ούτε «γιοι», αλλά bacha posh, δηλαδή «μεταμφιεσμένη σε αγόρι» στα Ντάρι.

Επειτα από δεκάδες συνεντεύξεις, επί μήνες, με πολλούς ανθρώπους, μπορέσαμε να ανιχνεύσουμε μια πρακτική που διατρέχει κάθε κοινωνική τάξη και επίπεδο εκπαίδευσης, κάθε φυλή και περιοχή και έχει διατηρηθεί, στον χρόνο, παρά τους πολλούς πολέμους και τις κυβερνήσεις του Αφγανιστάν.

Είναι πολλοί οι λόγοι που ωθούν τις αφγανικές οικογένειες να μεταμφιέσουν κάποια από τα κορίτσια τους σε αγόρια, όπως η οικονομική ανέχεια, η κοινωνική πίεση για την απόκτηση γιου και σε ορισμένες περιπτώσεις η προκατάληψη ότι αν το κάνουν θα γεννηθεί πραγματικό αγόρι. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένες νομικές ή θρησκευτικές απαγορεύσεις εναντίον αυτής της πρακτικής. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η επιστροφή στη θηλυκότητα γίνεται με την είσοδο του παιδιού στην εφηβεία, με απόφαση των γονέων.

Σε μια χώρα που οι γιοι θεωρούνται πιο πολύτιμοι, αφού μόνο αυτοί κληρονομούν την περιουσία του πατέρα τους και διαιωνίζουν το όνομα, οι οικογένειες χωρίς αγόρια προκαλούν τον οίκτο. Ακόμη και ένα «ψεύτικο» αγόρι ανεβάζει το γόητρο της οικογένειας, έστω για λίγα χρόνια. Επιπλέον, ένα bacha posh μπορεί να σπουδάσει ευκολότερα, να εργαστεί έξω από το σπίτι και να απολαμβάνει ελευθερίες ανήκουστες για κορίτσι, σε μια κοινωνία με αυστηρό διαχωρισμό των δυο φύλων.

Ωστόσο, για κάποια κορίτσια αυτή η αλλαγή μπορεί να είναι εξίσου αποπροσανατολιστική όσο και απελευθερωτική, καθώς κινούνται ανάμεσα στα δύο φύλα. Η αγορίστικη περίοδος έχει τέλος και η «επιστροφή» δεν είναι πάντα εύκολη, αφού καλούνται να εγκαταλείψουν συνήθειες και συμπεριφορές με τις οποίες μεγάλωσαν και να υιοθετήσουν έναν εντελώς καινούργιο τρόπο ζωής ως γυναίκες.

«Καθημερινή»22/09/2010- The International Herald Tribune