Στέργιος Ν. Σάκκος, Ελθέ Παράκλητε!

Κάθε ἐνασχόληση τοῦ πιστοῦ μέ θέματα θεολογικά, ὅσο κι ἄν εἶναι δύσκολη, τελικά συνιστᾶ πλουτισμό πνευματικό· πολύ περισσότερο ὁ λόγος γιά τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό τρίτο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, πού εἶναι ἡ πηγή τῶν ἀγαθῶν καί ὁ χορηγός τῆς ζωῆς! Δηλωτική εἶναι ἡ σχετική ἐμπειρία τῶν ἁγίων πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας. «Λαμπρότερο τίποτε δέν ἔχω δεῖ ἀπό τήν ὑψηλόθρονη (Ἁγία Τριάδα), πού σκορπᾶ σέ ὅλους ἀνείπωτη λάμψη καί εἶναι σέ ὅλα ἀρχή, ὅσα ὁ χρόνος περικλείει», ἐξομολογεῖται ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος. Καί ὁ ἀπόστολος τοῦ σκλαβωμένου γένους μας, ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, συνιστᾶ στούς χριστιανούς ἕναν ἁπλό καί πρακτικό τρόπο, γιά νά τονώνουν τό σύνδεσμό τους μέ τήν Ἁγία Τριάδα: «Νά ἐξομολογηθεῖτε καθαρά, νά μεταλάβετε τά ἄχραντα μυστήρια μέ φόβο καί εὐλάβεια, καί τότε θά σᾶς φωτίσει ἡ χάρη τοῦ παναγίου Πνεύματος νά καταλάβετε καλύτερα τά μυστήρια».

Ἡ ἁγία Γραφή μαρτυρεῖ ὅτι ὁ παντοδύναμος δημιουργικός Λόγος τοῦ Θεοῦ, πού ἔφερε τόν ἄνθρωπο καί ὅλο τόν κόσμο ἀπό τήν ἀνυπαρξία στό εἶναι, τόν καλεῖ ὄχι ἁπλά στήν παροδική ζωή ἀλλά στήν αἰώνια παραμονή μέσα στή χαρά καί τή δόξα τοῦ Κυρίου. Ὁ ἐνανθρωπήσας Λόγος, μετά τήν ἀνάσταση καί τήν ἀνάληψή του στούς οὐρανούς ἀνέβασε ἐκεῖ, στό θρόνο τῆς Ἁγίας Τριάδος, τήν ἀνθρώπινη φύση μας ἀδιάσπαστα ἑνωμένη μέ τή δική του θεϊκή φύση. Ὅταν, λοιπόν, ὁ Χριστός λέγει· «εἴ,τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν... ἀκολουθείτω μοι» (Μθ 16,24), ἀνοίγει μπροστά μας ἀσύλληπτες δυνατότητες: Μᾶς καλεῖ νά τόν ἀκολουθήσουμε ὄχι μόνο στό σταυρό ἀλλά καί στήν ἀνάσταση καί στήν ἀνάληψή του στούς οὐρανούς. Νά εμαστε γιά πάντα, ὅπως ὁ ἴδιος τό ἔχει διαβεβαιώσει (Ἰω 17,24), ἐκεῖ ὅπου Ἐκεῖνος εἶναι, στήν αἰώνια δόξα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ.

Αὐτό τό πολύτιμο καί μοναδικό δῶρο, πού τό προσφέρει ὁ Θεός σέ ὅλο τόν κόσμο, τό βιώνει ὁ καθένας προσωπικά, ὄχι μόνος ἀλλά μέ τή βοήθεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέσα στήν Ἐκκλησία. Τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού ἐπισκίασε τήν Παρθένο, ὥστε νά συλλάβει τόν Σωτήρα, ὁδηγεῖ καί τόν κάθε πιστό στή σωτηρία. Τό εἶχε ἤδη προαναγγείλει ἀποχαιρετώντας τούς μαθητές του ὁ Ἰησοῦς Χριστός: «Συμφέρει ὑμῖν ἵνα ἐγώ ἀπέλθω», διότι θά σᾶς ἀποστείλω τόν Παράκλητο (Ἰω 16,7). «Ὁ Σωτήρ ἦλθεν καί ἐλθών ἤνεγκε (=ἔφερε) τό Ἅγιον Πνεῦμα, ἀνελθών δέ ἀνήνεγκε (=ἀνέβασε στόν οὐρανό) σῶμα ἅγιον, ἵνα δῷ τῷ κόσμῳ ἐνέχυρον σωτηρίας, Πνεύματος Ἁγίου δύναμιν», παιανίζει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος.

Δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι ἀκριβῶς αὐτή τήν περίοδο μεταξύ Ἀναστάσεως καί Πεντηκοστῆς ἡ Ἐκκλησία ὁρίζει νά μελετοῦμε τό βιβλίο «Πράξεις τῶν Ἀποστόλων». Περιγράφοντας τή ζωή τῆς πρώτης Ἐκκλησίας τό βιβλίο αὐτό σκιαγραφεῖ τή δράση καί τό ἔργο τοῦ Παρακλήτου, ὅπως τά Εὐαγγέλια ἱστοροῦν τό βίο καί τή δράση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. «Αἱ Πράξεις ἱστορία τίς ἐστιν ὧν ὁ ἕτερος Παράκλητος εἶπε καί ἐποίησε», σημειώνει ὁ Χρυσορρήμων.

Τά Εὐαγγέλια παραδίδουν τήν ἱστορία τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Κυρίου, οἱ «Πράξεις τῶν Ἀποστόλων» τήν ἱστορία τοῦ ἐπιφοιτήσαντος Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ ὁλοκλήρωσε τό ἔργο τῆς σωτηρίας ἀντικειμενικά. Ἐξασφάλισε, δηλαδή, τή σωτηρία γιά ὅλο τόν κόσμο. Τό Ἅγιο Πνεῦμα, τό ὁποῖο ἐπιφοιτᾶ στό ἔργο τοῦ Χριστοῦ, ἱδρύει καί «ὅλον συγκροτεῖ τόν θεσμόν τῆς Ἐκκλησίας», καθιστᾶ ὑποκειμενική, προσωπική γιά τόν κάθε πιστό τή σωτηρία. Δι᾿ Αὐτοῦ ἐντάσσεται ὁ ἄνθρωπος στήν Ἐκκλησία, μέ τό μυστήριο τοῦ Βαπτίσματος. Αὐτό τόν ὁδηγεῖ, ὅπως τό εἶχε ὑποσχεθεῖ ὁ Κύριος, «εἰς πᾶσαν τήν ἀλήθειαν» (Ἰω 16,13) καί τόν ἀναδεικνύει κοινωνό καί μέτοχο τοῦ λυτρωτικοῦ καί σωτήριου ἔργου τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. «Τό Ἅγιο Πνεῦμα», διδάσκει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «ἀποκαλύπτει, φωτίζει, ζωοποιεῖ... καθιστᾶ τούς ἀνθρώπους ναούς, τούς θεοποιεῖ καί τούς τελειοποιεῖ».

Μέ τήν ἐπιφοίτηση, τή φανέρωσή του στόν κόσμο, τό Ἅγιο Πνεῦμα καθοδήγησε τούς ἀποστόλους προσωπικά καί τήν Ἐκκλησία ὁλόκληρη, γιά νά ἐπιτελεῖ τό ἔργο τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μέ Ἅγιο Πνεῦμα ὁ δειλός Πέτρος ἤλεγξε τούς σταυρωτές Ἰουδαίους καί ὁδήγησε στήν πίστη χιλιάδες ἀνθρώπους καί ὁ σκληρός Ἰωάννης, ὁ «υἱός τῆς βροντῆς» ἔγινε ὁ μαθητής καί διδάσκαλος τῆς ἀγάπης. Μέ τήν ἔμπνευση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κήρυξαν οἱ ἀπόστολοι, ἔγραψαν οἱ εὐαγγελιστές, βγῆκε ἡ πίστη ἀπό τά στενά ὅρια τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ καί ἐξαπλώθηκε στά πέρατα τοῦ κόσμου. Χωρίς αὐτό, συνοψίζει ὁ ἅγιος Χρυσόστομος, δέν θά μπορούσαμε νά ὀνομάσουμε Κύριό μας τόν Ἰησοῦ Χριστό οὔτε νά παρακαλέσουμε τόν Θεό: «Λόγος σοφίας καί γνώσεως ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ οὐκ ἄν ἦν, ποιμένες καί διδάσκαλοι ἐν τῇ Ἐκκλησία οὐκ ἦσαν, οὐκ ἄν συνέστη ἡ Ἐκκλησία». Δέν θά ὑπῆρχε ἡ Ἐκκλησία χωρίς τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀλλά οὔτε καί κανείς ἄνθρωπος θά μποροῦσε νά μετέχει στήν πνευματική ζωή, νά ἀπολαμβάνει τά πνευματικά δῶρα τοῦ Θεοῦ. «Ἁγίῳ Πνεύματι πᾶσα ψυχή ζωοῦται», ψάλλει ἡ Ἐκκλησία.

Βεβαίως, ὅλοι οἱ χριστιανοί σφραγιστήκαμε μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα κατά τό μυστήριο τοῦ Χρίσματος. Δέν ἀρκεῖ ὅμως αὐτό, γιά νά ἀπολαύσουμε τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Χρειάζεται συνεχῶς νά βρισκόμαστε στήν ἀτμόσφαιρα τῆς χάριτος, στήν ἐπήρεια τοῦ Ἁγίου Πνεύ-ματος. Νά, πῶς διδάσκει αὐτό τό μέγα μάθημα, πού πρωτίστως εἶχε γίνει βίωμά του, ὁ ἅγιος Συμεών ὁ νέος Θεολόγος: «Ὅπως τό σῶμα μας, ετε ἀσθενεῖ ετε ὄχι, εἶναι ἀδύνατον νά κινεῖται ἤ γενικά νά ζῆ χωρίς ψυχή, ἔτσι καί ἡ ψυχή, ετε ἁμαρτήσει ετε ὄχι, χωρίς Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι νεκρή καί δέν μπορεῖ καθόλου νά ζήσει τήν αἰώνια ζωή». Καί ὁ ἅγιος Χρυσόστομος περιγράφοντας τό ἔργο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέ ἕνα παράδειγμα ἀπό τήν ὑλική πραγματικότητα λέγει ὅτι αὐτό «μεταβάλλει σέ χρυσούς ἐμᾶς τούς πήλινους ἀνθρώπους», μᾶς δίνει ἀξία, τήν αἰώνια ἀξία μας. Σήμερα, μέσα στή σκληρή δοκιμασία καί στόν ἀπερίσκεπτο εὐτελισμό πού ὑφίστανται γενικά οἱ ἀξίες, ἔχει φθάσει σέ ὁριακά ἐπίπεδα ὄχι μόνο ἡ κατάσταση τῆς κοινωνίας μας ἀλλά καί ἡ ψυχική ἰσορροπία πολλῶν ἀπό μᾶς. Ἡ ἀντιπνευματική καί συχνά πνευματομάχος κοινωνία μας πρέπει ἐπιτέλους νά συνειδητοποιήσει ὅτι ἔχει μεγάλη ἀνάγκη ἀπό Πνεῦμα Ἅγιο. Καί ἡ Ἐκκλησία, αὐτή ἡ ταμιοῦχος τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἔχει μεγάλο ἔργο νά ἐπιτελέσει.

(Στέργιος Ν. Σάκκος, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)