Τι είδους παιδεία θέλουμε;

ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΠΑΙΔΕΙΑ ΘΕΛΟΥΜΕ;

του Πρωτ. π. Βασιλείου Ε. Βολουδάκη

Τι είδους Παιδεία θέλουμε άραγε;
Στο άκουσμα της λέξεως «Παιδεία» ο νους των περισσοτέρων ανθρώπων τρέχει στα μαθητικά χρόνια και στις πολυετείς σχολικές και πανεπιστημιακές σπουδές.
Έτσι, εκείνοι που έχουν αφήσει πίσω τους τη μαθητική και τη φοιτητική ηλικία κατά κανόνα δεν ασχολούνται πλέον με το θέμα, παρεκτός και αν έχουν παιδιά που σπουδάζουν, οπότε ενδιαφέρονται, σχεδόν αποκλειστικά, για τα χρήματα που είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν, έως ότου τα παιδιά τους αποκτήσουν το πολυπόθητο εισιτήριο για το Πανεπιστήμιο!
Η γενικευμένη αδιαφορία των πολιτών για την Παιδεία οφείλεται εν πολλοίς και στους ακαδημαϊκούς διδασκάλους, οι οποίοι, ενώ καλούνται από τους εκάστοτε κυβερνώντες να αποφανθούν ως «Συμβούλιο σοφών»(!) για το κατά πως πρέπει να οργανωθή η Εθνική μας Παιδεία, αυτοί, αντί να πυροδοτήσουν μια σειρά ερωτημάτων που θα οδηγήσουν στη διερεύνηση της καρδιάς του προβλήματος, προτάσσουν τα μαθησιακά θέματα και εξαντλούνται στο ανακάτεμα της διδακτέας ύλης, στην υπόδειξη νέων διδακτικών βιβλίων —το ίδιο ή και περισσότερο προβληματικών από τα προηγούμενα— και στην αναγωγή του ασύλου των εκπαιδευτηρίων σε μείζον και πρωταρχικό θέμα, απολύτως απαραίτητου για μια σωστή και βαθειά εκπαίδευση, ενώ στην ουσία το «άσυλο» είναι προσβολή για τη δημοκρατία, αφού η ύπαρξή του υπονοεί ότι ο ελεύθερος λόγος διώκεται στην πατρίδα μας!
Δεν ακούσαμε ποτέ από τις “σοφές αυτές κεφαλές” ότι Παιδεία δεν είναι μόνο το Σχολείο και ότι δεν περιορίζεται ούτε εξαντλείται στα σπουδαστήρια, αλλά αφορά σε όλες τις ανθρώπινες δραστηριότητες και είναι, τελικά, η Παιδεία αυτή που προσδιορίζει το είδος του ανθρώπου που θέλουμε να αναδείξουμε.
Δεν ακούσαμε ποτέ ότι Παιδεία είναι η αγωγή που πρέπει να λαμβάνουν οι μικρότεροι από τους μεγαλυτέρους και, συνεπώς, αυτή δεν πρέπει να αρχίζη από το νηπιαγωγείο αλλά από τους παππούδες και τις γιαγιάδες, αφού το επαινετό παράδειγμα είναι εκείνο που κυρίως συντελεί στο να καρποφορή η αγωγή, πράγμα που επαληθεύει και η ομολογία του εκφραστού του μηδενιστικού νεοαθεϊσμού της Δύσεως, Γάλλου φιλοσόφου Jean Paul Sarte: «Οδηγήθηκα στην απιστία, όχι από την σύγκρουση των δογμάτων, αλλά από την αδιαφορία του παππού μου και της γιαγιάς μου» («Οι λέξεις»)!
Δεν ακούσαμε ποτέ να ειπούν οι «σοφοί» ότι δεν μπορεί να υπάρξη Παιδεία όταν το περιβάλλον –έμψυχο και άψυχο– δεν εμπνέει σεβασμό και ευταξία, ούτε ακούσαμε να μας λένε πως η γενικευμένη και χρυσοπληρωμένη τηλεοπτική αλητεία, όχι μόνο έχει ακυρώσει τις όποιες προσπάθειες για σωστή αγωγή των νεωτέρων, αλλά, έχει κατεβάσει και το επίπεδο των υποτιθεμένων φυλάκων της Παιδείας, δηλαδή των πολιτευομένων, ώστε κατά καιρούς να ακούγονται από επίσημα χείλη απίστευτες φράσεις, όπως η ανατριχιαστική ότι «τα μπουζουξίδικα είναι πολιτιστικά κέντρα»!
Αφού, λοιπόν, οι θεωρούμενοι σοφοί του αιώνος τούτου δεν αποφασίζουν να ανοίξουν μια εις βάθος συζήτηση ώστε να καταδειχθούν οι πραγματικές διαστάσεις της Παιδείας αλλά και οι βαθύτερες πληγές της, θα επιχειρήσουμε εμείς οι άσοφοι αυτό το τόλμημα, γιατί η Πατρίδα μας δεν έχει άλλα περιθώρια αναμονής, αλλά κατεπείγουσα ανάγκη εισαγωγής της στην πνευματική «Εντατική» και «ουκ έχει τον βοηθούντα».
Σαν «άσοφοι» κατά κόσμον, δεν έχουμε να επιδείξουμε «στροφάς λόγων», ούτε θα επιχειρήσουμε να εμπλακούμε σε λύσεις παραπλανητικών αινιγμάτων. Θα αφήσουμε μόνο να εκφρασθή η «λογική» μας, γιατί η ανεπηρέαστη από «τα στοιχεία του κόσμου» λογική, είναι, όχι μόνο η βάση για την επίλυση των επιγείων προβλημάτων, αλλά και η προϋπόθεση της θεολογίας.
* * *
Για να βάλουμε θεμέλια στη συζήτησή μας πρέπει οι ενστάσεις μας να φθάσουν βαθειά, μέχρι τις προθέσεις, τις σκοπιμότητες αλλά και την απραξία, την ανοχή, τη δειλία και την ευθύνη που έχουμε όλοι και, κυρίως, εκείνοι που τάχθηκαν να ρυθμίζουν, να κατευθύνουν και να παρακολουθούν την Αγωγή, δηλαδή την Παιδεία του λαού μας.
Όλα αυτά θα αναδυθούν πιό γρήγορα στην επιφάνεια αν σπεύσουμε να μεταθέσουμε το κέντρο βάρους του θέματός μας από την έννοια «Παιδεία» στην οντότητα «Άνθρωπος» και, με την αντικατάσταση των λέξεων αυτών στο θεματικό ερώτημα της Εισηγήσεώς μας, να διερωτηθούμε: –Αλήθεια, τι είδους άνθρωπο θέλουμε να αναδείξουμε μέσα από τα αλλοπρόσαλλα και αλληλοσυγκρουόμενα Προγράμματα και τα σχέδιά μας για την Παιδεία; Ποιό “μοντέλο” ανθρώπου έχουμε επιλέξει, αφού, όπως όλα δείχνουν, απορρίψαμε, τελικά, τον Χριστό; Από ποιόν πήραμε την άδεια γι’ αυτήν την αντικατάσταση του Χριστού με ένα οποιοδήποτε άλλο “μοντέλο” και, με ποιά “φόντα” φιλοδοξούμε να συναγωνισθούμε και να ξεπεράσουμε με τις ιδέες μας Αυτόν που εξύψωσε τόσο πολύ τον άνθρωπο ώστε τον έκαμε «κατά χάριν Θεό»; Ποιόν χαρακτήρα και ποιά συμπεριφορά θεωρούμε αντάξια του ανθρώπου; Ποιός είναι το πρότυπό μας; Ποιός άνθρωπος θα γίνη τώρα το πρότυπο της Παιδείας μας ή μάλλον, ποιός άνθρωπος θα γίνη Παιδεία μας; Ή μήπως δεν είναι Παιδεία η προβολή της τελειότητος αλλά η προβολή της σχετικότητος και του κούφιου εντυπωσιασμού;
Αυτά τα ερωτήματα ζητούν επίμονα απάντηση γιατί το περί του ανθρώπου ερώτημα, που θέτουν, είναι και το κρισιμώτερο για το θέμα μας, αφού όλοι, νομίζω, συμφωνούμε, πως Παιδεία σημαίνει άνθρωπος, και ότι η Παιδεία «δια τον άνθρωπον εγένετο» και όχι ο άνθρωπος για την Παιδεία.
Καί όμως! Παρά την κρισιμότητα του ερωτήματος, όχι μόνο δεν το προτάσσουμε αλλά και το έχουμε εντελώς ξεχάσει, για να δικαιωθή ο σοφός θεολόγος που έγραψε ότι «η αιτία που δεν έχουμε απαντήσεις στα καίρια προβλήματά μας είναι ότι ξεχάσαμε τα ερωτήματα»!
Η Εκκλησία δεν μας μιμείται στη λήθη, αλλά από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια έθετε το ερώτημα «άνθρωπος» σαν απάντηση πρός όλους εκείνους που, επηρεασμένοι από την επηρμένη φιλοσοφία έβλεπαν την πίστη στον Θεό σαν μια ιδεολογία, άσχετη με την δημόσια ζωή των ανθρώπων, άσχετη και ανεξάρτητη από την προσωπική τους ζωή και, βεβαίως, εντελώς άσχετη με την Αγωγή και την Παιδεία τους.
Έτσι, όταν κάποιος φιλόσοφος πήγε να πειράξη έναν χριστιανό απολογητή, λέγοντάς του «δείξον μοι τον Θεόν σου», έλαβε αμέσως την απάντηση· «δείξον μοι τον άνθρωπόν σου καγώ σοι δείξω τον Θεόν μου»! Με την απάντηση αυτή τον ανάγκασε να αναλογισθή το ήθος του ανθρώπου που διαμορφώνεται με την πίστη στον κάθε υποτιθέμενο Θεό και του εσήμανε ταυτόχρονα και την ειδοποιό διαφορά μεταξύ των θεών ιδεολογία και του Θεού–Αιώνια Ζωή. Του εσήμανε το χάσμα μεταξύ της στοχαστικής χοϊκής θρησκευτικότητος, που δημιουργεί –στην καλύτερη περίπτωση– «ασόφους φιλοσόφους» και της ουρανοήθους πνευματικής ζωής, που αναδεικνύει αγίους.
Οι άνθρωποι, όμως, του κόσμου αδυνατούν να αξιολογήσουν αυτή την ειδοποιό διαφορά γιατί δεν ασχολούνται με την πραγματικότητα αλλά με την ιδεολογία. Ασχολούνται με αυτό που έχουν σαν επιδίωξή τους και αδιαφορούν για τις ολέθριες επιπτώσεις που έχουν οι θεωρίες τους στη ζωή των ανθρώπων και στη διαμόρφωση του ήθους τους, γιατί, κατά βάθος, δεν ενδιαφέρονται για τον άνθρωπο, αλλά για την ιδεολογία περί ...φροντίδος του ανθρώπου!... Πως άλλωστε, είναι δυνατόν να ενδιαφερθή κανείς πραγματικά και εγκάρδια για τους ανθρώπους χωρίς τη σχέση με Αυτόν, που είναι «Ο μόνος Φιλάνθρωπος»;
Μάταια προσπαθεί η ιστορία να βοηθήση στην αλλαγή του τρόπου σκέψεώς μας. Καταγράφει με ακρίβεια τις ολέθριες επιπτώσεις των διαφόρων ιδεολογιών στην παγκόσμια ζωή. Φέρνει πολύ κοντά τον φακό της σε πρόσωπα και γεγονότα και αναπαριστά ανάγλυφα τα αδιέξοδα και την απόγνωση των ανθρώπων που ακολουθούν τους κατά καιρούς «πονηρούς ανθρώπους και γόητες», που, αφήνοντας πίσω τους αναρίθμητα θύματα, απογοητεύουν!
Στήν παιδαγωγική προσπάθεια της ιστορίας αντιδρούν με ακύρωση και διαστροφή της ιστορίας. Αλλοιώνουν τα ιστορικά γεγονότα, δηλαδή την πραγματικότητα, για να εμποδίσουν τους ανθρώπους να αντιληφθούν τον κίνδυνο που διατρέχουν αν ακολουθήσουν τις οδηγίες του κάθε αυτοσχέδιου αμοραλιστή.
Τους ποτίζουν με ψυχοναρκωτικά και τους βρωμίζουν τον εγκέφαλο με ασύστολες συκοφαντίες κατά της Παιδαγωγικής του Θεού, με την οποίαν, αυτήν και μόνην, έμεινε το Γένος μας όρθιο 2.000 χρόνια!
Διαθέτουν σε τηλεοπτικές εργολαβίες απίστευτα ποσά, σε χρόνια που, υποτίθεται, πως η πατρίδα μας έχει μεγάλο οικονομικό πρόβλημα, για να διαμορφώσουν ανθρώπους του “πρωϊνού” και του “βραδινού καφέ”, της μεσημεριανής χυδαίας φτήνιας και της μεταμεσονύκτιας αποκτηνώσεως.
Το “ωραίο” είναι πως οι άνθρωποι του κόσμου, που πολιτεύονται μετά τον Καποδίστρια και μέχρι σήμερα, ενώ διαφεντεύουν κατ’ αποκλειστικότητα την προπαγάνδα και κατευθύνουν το πατρονάρισμα του λαού με τα Μ.Μ.Ε., ζητούν και τα “ρέστα”, λέγοντάς μας πως τους συκοφαντούμε όταν τους λέμε πως παραχαράσσουν και αλλοιώνουν την ιστορική πραγματικότητα για να παραπληροφορήσουν και να παραπλανήσουν τους ανθρώπους. Διαρρηγνύουν δε υποκριτικά τα ιμάτιά τους, όταν με στοιχεία τους αποδεικνύουμε ότι κυρίως με την τηλεόραση χειραγωγούν τον λαό και τον διαμορφώνουν σταδιακά από άνθρωπο σε πίθηκο, με όλα τα χαρακτηριστικά του πιθήκου και ιδίως με τον αλόγιστο μιμητισμό και την ηθική του.
Είναι χαρακτηριστικά και βεβαιωτικά των λόγων μου αυτά που είπε σε πρόσφατη συνέντευξή του ένας μεγαλοεργολάβος του τηλεοπτικού αμοραλισμού. Στο ερώτημα: –«Έχετε κερδίσει το μεγαλύτερο ποσοστό των νεανικών κοινών. Με το χέρι στην καρδιά, θέλω να μου πείτε: πιστεύετε πως διαπαιδαγωγείτε ή παραπλανάτε τη νεολαία;», απάντησε με θεατρική “αθωότητα”: –«Ούτε τη διαπαιδαγωγούμε ούτε και την παραπλανάμε, εγώ δεν πιστεύω ότι η τηλεόραση έχει αυτό το ρόλο. Η άποψή μου είναι ότι η τηλεόραση είναι βασικά ψυχαγωγικό μέσο, δεν μπορεί να λειτουργήσει πατερναλιστικά και να καθοδηγήσει την κοινωνία. Καί αν το έκανε αυτό θα ήταν στρεβλό. Για φανταστείτε μια κοινωνία να εκπαιδεύεται και να καθοδηγείται από την τηλεόραση. Αλίμονό μας»!
Τι είδους, λοιπόν, Παιδεία ζητούμε, όταν δεν αγανακτούμε που μας εμπαίζουν κατάμουτρα με αυτόν τον κυνικό τρόπο, λές και υπάρχει άλλος, εκτός από την τηλεόραση, που “διδάσκει” επί 24ώρου βάσεως σ’ αυτόν τον τόπο; Πως –αφού δεν παίρνουμε είδηση για το κακό που μας γίνεται– να ζητήσουμε το λόγο για το ότι από ανθρώπους μας μεταβάλλουν μέρα με την ημέρα σε πιθήκους; Καί, ποιά Παιδεία μπορούμε να διεκδικήσουμε για ανθρωποειδείς “πιθήκους”, αφού ο αμοραλιστής “πιθηκάνθρωπος” μόνο την πανουργία αναγνωρίζει για Παιδεία του, δεδομένου ότι «Παιδεία χωριζομένη αρετής πανουργία εστι» και ο ανθρωποπίθηκος θεωρεί πια στις μέρες μας αρετή, μόνο την άλογη συμπεριφορά του;
Δεν ανησυχούμε για το πως εξελίσσεται ο νεοέλληνας; Άραγε, δεν ανησυχούμε επειδή μας μεταβάλλουν σε Ευρωπαίους πιθήκους, σε πιθήκους προοδευμένους, που έμαθαν πια να υπερασπίζονται τη συμπεριφορά τους με το μοναδικό επιχείρημα ότι όλοι οι “πολιτισμένοι” έτσι ζουν, αφού κατώρθωσαν να εξαπλώσουν αυτόν τον τρόπο ζωής, σαν λοιμική νόσο σε ολόκληρο τον ταλαίπωρο πλανήτη μας; Ή δεν ανησυχούμε πλέον γιατί κι’ εμείς «επί καθέδρα λοιμών εκαθίσαμε» και πολύ καλά και αναπαυτικά “θρονιαστήκαμε” στην λοιμική καθέδρα;
Όμως, τόσο καλά βολευτήκαμε σ’ αυτήν την ψυχοφθόρα καθέδρα, που η λοιμική νόσος άγγιξε ακόμα και τη θεολογία μας και αλλοίωσε τα φρονήματα των ιερέων και των αρχιερέων μας και δεν βλέπουν πουθενά κίνδυνο! Τά βλέπουν όλα αθώα και προοδευτικά!...
Δεν βλέπουν πουθενά πιθηκανθρώπους, ούτε συσχετίζουν τη συντονισμένη προσπάθεια όλων των Μ.Μ.Ε να νεκραναστήσουν στις μέρες μας την κονιορτοποιημένη από τη σύγχρονη επιστήμη της βιολογίας και γενετικής μυθιστορηματική θεωρία του Δαρβίνου, περί της τάχα εξελίξεως των ειδών, την οποία θεωρία ανατυπώνουν κατά χιλιάδες, μοιράζοντάς την δωρεάν με τις εφημερίδες που ελέγχουν την εξουσία! Μάλιστα, κάποιοι θεολόγοι είπαν και έγραψαν πρόσφατα πως, η θεωρία του Δαρβίνου δεν συγκρούεται καθόλου με την Αγία Γραφή!...
Άλλοι είπαν και έγραψαν πως όλες οι θρησκείες είναι συνταγές για την τελειοποίηση του ανθρώπου(!) και γι’ αυτό πρέπει όλοι να συνεννοηθούμε και να συνεργασθούμε για να πετύχουμε την ...παγκόσμια ειρήνη! Μάταια κραυγάζει ο Ντοστογιέφσκυ, γράφοντας στο «Ημερολόγιο ενός συγγραφέα» ότι «η σύγχρονη ειρήνη είναι παντού και πάντοτε πολύ πιό ολέθρια απ’ τον πόλεμο, σε σημείο που, τελικά, θα είναι ανήθικο να γίνεται κανένας πρωτεργάτης της. Τίποτα δεν θα υπάρχη για να το αγαπήσουμε, και τίποτα απολύτως που να αξίζη να το διατηρήσωμε»!
Εμείς, όμως, επιδιώκουμε να πρωτοστατήσουμε για μια τέτοιου είδους ειρήνη σε πείσμα και του Ντοστογιέφσκυ αλλά και αυτού του Ίδιου του Χριστού, του επαρχιώτη, του φανατικού, που είπε «μή νομίσητε ότι ήλθον βαλείν ειρήνην επί την γην. Ουκ ήλθον βαλείν ειρήνην, αλλά μάχαιραν»!
Εμείς θα τα διορθώσουμε όλα! Εμείς θα οδηγήσουμε τον κόσμο στην τελειότητα! Τι κι’ αν ο Χριστός ήταν Θεός; Ήταν, δεν είναι. Ήταν Θεός μέχρι να κάνη αλάθητο τον Ευρωπαίο πιθηκάνθρωπο. Τώρα πια ο Χριστός είναι ξεπερασμένος και Θεός είναι ο αλάθητος Ευρωπαίος!
Το “επαρχιωτάκι”, ο άγιος Πρωτομάρτυρας Στέφανος, απεκάλεσε τους Ισραηλίτες «προδότες και φονείς» του Κυρίου της Δόξης. Τους προσέβαλε, τους μείωσε την προσωπικότητά τους! Εμείς θα τον διορθώσουμε κι’ Αυτόν, γιατί σ’ ένα “πολιτισμένο” κόσμο δεν μπορούμε να αφήνουμε τέτοιες “σκιές” να μας ντροπιάζουν στα μάτια ...“πολιτισμένων” ανθρώπων που αιματοκυλίουν τον κόσμο για το καλό της ανθρωπότητος!
Εμείς ξεπλύναμε την ντροπή της Ορθοδοξίας από την ...αντιχριστιανική συμπεριφορά του αγίου Στεφάνου(!), γιατί ακολουθήσαμε τα βήματα και το παράδειγμα του «εν Χριστώ» Μεγάλου αδελφού της Ρώμης(!) και πήγαμε και μεις, με το κύρος της Πατριαρχικής μας στολής στη Συναγωγή των Εβραίων της Αμερικής, στη σπηλιά «των φονευσάντων τους προφήτας» και τον «Κύριον της Δόξης» και τους είπαμε ότι είμαστε αδέλφια και ότι δεν μας χωρίζει τίποτε ουσιαστικό! Με άλλα λόγια, δεν “τρέχει τίποτα”, αρκεί να τρέχη, από, όσο το δυνατόν, περισσότερες πηγές, ο “πακτωλός”!
Ούτε συζήτηση να πούμε μια κακή κουβέντα για τον Ευρωπαίο αλάθητον της Ρώμης! Αδυνατούμε και να τραυλίσουμε πως είναι αιρετικός. Πως άλλωστε να του το πούμε αυτό, αφού είναι τόσο μοναδικός, ώστε απήλλαξε τον Χριστό από τα επί γης καθήκοντά Του και τον έκαμε αντιπρόσωπό του μόνο «εν ουρανοίς»;
* * *
Με όλα αυτά που συμβαίνουν αποδεικνύεται ότι δεν μπορούμε να διαβάσουμε σωστά την ιστορία και γι’ αυτό, όχι μόνο δεν υπάρχει πνευματική πρόοδος της ανθρωπότητος –σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Ουρανίου κατασκευαστού του ανθρώπου– αλλά γίνεται συνεχής ανακύκλωση της ιστορίας εν «ετέρα μορφή».
Ο καλός αναγνώστης της ιστορίας και σύγχρονος άγιος, π. Ιουστίνος Πόποβιτς, μας διδάσκει με αδιάσειστα στοιχεία ότι μέσα σε όλα τα παγκόσμια γεγονότα κρύβεται η πάλη του διαβόλου εναντίον του Θεού. Η πάλη του διαβόλου για να κερδίση τον άνθρωπο και έπειτα να τον καταστρέψη.
Βασικό μέσο για να κάνη ο διάβολος δικόν του τον άνθρωπο, με τη συγκατάθεση του ανθρώπου, είναι η Παιδεία, γι’ αυτό η Παιδεία είναι πάντοτε το ζητούμενο, γιατί η Παιδεία είναι αυτή που διαμορφώνει οριστικά το ήθος κάθε ανθρώπου και του κάθε λαού.
Κοντολογίς, Παιδεία είναι η επιλογή του ήθους του ανθρώπου που θέλουμε να αναδείξουμε με την όλη δομή του Κράτους, και το ήθος αυτό καθορίζεται από τα πιστεύματά μας, από την πίστη και τον Θεό που ακολουθούμε ή από την αθεΐα που πρεσβεύουμε. Μετά την Παιδεία έρχεται η Εκπαίδευση. Έτσι, καταλαβαίνουμε πως δεν είναι συμπτωματικό ότι, από της δολοφονίας του Καποδίστρια μέχρι και σήμερα, δεν διορίσθηκε στην Πατρίδα μας ούτε ένας Υπουργός Παιδείας άνθρωπος αληθινά πιστός, που να θέτη ως πρότυπο του ανθρώπινου χαρακτήρα και μέτρο της αλήθειας του ανθρωπίνου προσώπου, το Πρόσωπο του Χριστού.
Πολλές μάχες έχουν δοθεί ανά τους αιώνες για την Παιδεία, για την διεκδίκηση του είδους του ανθρώπου που θα επικρατήση. Μάχες στην ουσία ίδιες, αλλά με διαφορετική έκφραση σε κάθε εποχή, πράγμα που αποδυναμώνει το μήνυμά τους σε μεταγενέστερες εποχές.
Μια μάχη, όμως, κρίσιμη –γιατί μας αφορά άμεσα– που έλκει μέν την καταγωγή της από τον Άρειο, αλλά πήρε συγκεκριμένη μορφή από τον 19ο αιώνα και κορυφώνεται ακόμη, είναι η μάχη του διαβόλου με το προσωπείο της Ευρώπης, αυτή τη νέα μορφή του φιδιού του Παραδείσου με τις οδηγίες για ...πρόοδο!.. Είναι, άραγε, τυχαίο ότι ο Χριστός αποκαλεί τους πολεμίους του Αληθινού Θεού “φίδια” και “γεννήματα φιδιών”;
Σ’ αυτήν τη μάχη, τον 19ο αιώνα βρέθηκε πρωταγωνιστής (με την κυριολεξία της η λέξη) ο Ντοστογιέφσκυ. Ο Ντοστογιέφσκυ πονάει την Ευρώπη και γι’ αυτό την καυτηριάζει με τον θερμοκαυστήρα της Ορθοδόξου πίστεως του λαού του, της Ρωσίας. Αυτό το κάνει, αφού έχει εμπειρικά βεβαιωθεί ότι η Αλήθεια δεν προσδιορίζεται από καμμιά ιδεολογία αλλά είναι Πρόσωπο. Το Πρόσωπο του Χριστού.
Η εμπειρική βεβαίωσή του δεν έγινε ανώδυνα. Έγινε με «πολυώδυνα βάσανα» και πρόγευση θανάτου και γι’ αυτό του δωρήθηκε η αυτογνωσία και η γνώση της ανθρώπινης ψυχής.
Τον πόθο του να γνωρίση τον εαυτό του και την ανθρώπινη ψυχή τον είχε από 18 ετών, όταν έγραφε στον αδελφό του Μιχαήλ: «Ο άνθρωπος είναι μυστήριο. Άν προσπαθήσης να το ερμηνεύσεις στη διάρκεια όλης της ζωής σου, μην πεις ότι έχασες τον καιρό σου. Εγώ ασχολούμαι με το μυστήριο αυτό γιατί θέλω να είμαι άνθρωπος»! (Γράμμα από το 1839). Αυτά τα λόγια τα επαναλαμβάνει μέσα από ένα ήρωά του στον «Έφηβο»: «Γίνε άνθρωπος· αυτό είναι που προέχει πάνω απ’ όλα» (χειρόγραφο υλικό από τον “Έφηβο”).
Αυτή η προτροπή «γίνε άνθρωπος» είναι ο πόθος για την Παιδεία. Είναι προτροπή Παιδείας, είναι προτροπή εξόδου από τα αδιέξοδα του μηδενισμού, τον οποίο βίωσε με απόλυτο τρόπο ο Ντοστογιέφσκυ και τον ξεπέρασε με το να γκρεμίση την αλήθεια είδωλο και να την αντικαταστήση με το Πρόσωπο Εκείνου που είναι η Μόνη Αλήθεια.
Ο Ντοστογιέφσκυ έδειξε με σαφήνεια ότι ο άνθρωπος δεν έχει πολλές επιλογές. Όχι γιατί δεν είναι αυτεξούσιος αλλά γιατί η Αλήθεια του ανθρώπου είναι μία. Το να γίνη ο άνθρωπος αληθινός γίνεται μόνο με ένα τρόπο, όχι με πολλούς. Γίνεται με το να αποκτήση το ήθος Αυτού που τον έπλασε, το ήθος του Χριστού, του μόνου Τελείου Θεού και Τελείου Ανθρώπου. Οι πολλές επιλογές είναι απόδειξη απουσίας της Αλήθειας, γιατί οι πολλές επιλογές σημαίνουν τροπή, πολλές αλλαγές και οι αλλαγές είναι απόδειξη ατελείας και αιτία της φθοράς.
Ο Ντοστογιέφσκυ απέδειξε στον Δυτικό κόσμο ότι οι “εκδοχές” για την πορεία της ανθρωπότητος είναι μόνο δύο. Γι’ αυτό γράφει στο υλικό του βιβλίου του «Δαιμονισμένοι» –όπως επισημαίνει ο Επίσκοπος Αθανάσιος Γιέβτιτς– ότι «για τους ανθρώπους η σωτηρία είναι ο Ευαγγελικός Θεάνθρωπος ή άλλως, θα έπρεπε να κάψουμε το Σύμπαν»!
Αυτή η προφητική ρήση του Ντοστογιέφσκυ γίνεται σήμερα πραγματικότητα και στην πατρίδα μας. Καίγεται το σύμπαν! Νέοι και μεγαλύτεροι, κυρίως, όμως, νέοι καταστρέφουν και καίνε τα πάντα. Είναι λογική συνέπεια της απουσίας του Θεού Λόγου, η αλογία, η παραφροσύνη, η απόγνωση, η καταστροφή!
Για τις συνέπειες αυτές είχε προειδοποιήσει ο Ντοστογιέφσκυ και με άλλα πολλά λόγια του, και, κυρίως, με τη φράση του «Άν δεν υπήρχε ο Θεός, θα επιτρέπονταν τα πάντα»!
Η Ευρώπη, όμως, όχι μόνο δεν αποδέχθηκε το μήνυμα, αλλά με μανία αυτοκαταστροφής απάντησε στον Ντοστογιέφσκυ με το στόμα του Sartre: «Ο Ντοστογιέφσκυ έχει γράψει πως “αν δεν υπήρχε ο Θεός, θα επιτρέπονταν τα πάντα”. Εδώ βρίσκεται η αφετηρία του υπαρξισμού μας. Πράγματι, τα πάντα επιτρέπονται αφού δεν υπάρχει Θεός»!
Η Δύση επέλεξε την δεύτερη εκδοχή, αφού απέρριψε τον «Ευαγγελικόν Θεάνθρωπον». Φρόντισε, ωστόσο, να αποκρύψη από τους ανθρώπους την καταστροφική συνέπεια της επιλογής της και επέλεξε ένα νέο μύθο, τον μύθο του ουμανισμού! Τον μηδενισμό –αυτόν συνεπάγεται η άρνηση του Θεού– τον εβάπτισε υπαρξισμό και τον υπαρξισμό, ανθρωπισμό!
Ο μύθος του “ανθρωπισμού” είναι ένα κατασκεύασμα του Sartre για να απαλύνη τις συνέπειες της επιλογής του να αρνηθή την ύπαρξη του Θεού. Του κλείνει στρουθοκαμηλικά τα μάτια για να νομίζη ότι θα αποφύγη την επικείμενη εξέλιξη, που είναι το να «καή το Σύμπαν» και ταυτόχρονα, παρουσιάζει στο αγελαίο πλήθος, ευπαράδεκτη και ακίνδυνη τη θεωρία του, αφού έτσι, με γεμάτα λαγνεία τα μάτια της ψυχής του ο Ευρωπαίος άνθρωπος, απορρίπτει με ευκολία τον Θεό για να κάνη ελεύθερα τα πάντα, που τώρα πια, χωρίς τον Θεό, επιτρέπονται!
Ο Ευρωπαίος άνθρωπος αγκάλιασε την ιδέα του υπαρξισμού και την έκανε πρακτική του γιατί τον βολεύει, αλλά δεν λογάριασε σωστά, γιατί δεν έκαμε τον κόπο να μάθη την ανθρώπινη ψυχή, και, για να γίνη άνθρωπος, αλλά και για να διαπιστώση ότι είναι πολύ επικίνδυνο να “παίζη” κανείς με την ανθρώπινη ψυχή, αψηφώντας τις οδηγίες του Δημιουργού της.
Δεν συλλογίσθηκε ο Ευρωπαίος άνθρωπος ότι ο παιδαγωγός που διάλεξε, ο Sartre, δεν είναι ο Ντοστογιέφσκυ, που βασανίσθηκε ψυχοσωματικά, και έμαθε, αλλά είναι ένα κλασσικό κακομαθημένο “βουτυρόπαιδο”, ένας “μπουρζουάς”, που πάντοτε επιλέγει να περνάη καλά, κοροϊδεύοντας τον εαυτό του να ξεπερνάη τις όποιες ενοχές του, πάλι με καλοπέραση! Δεν συλλογίσθηκε ο Ευρωπαίος άνθρωπος αυτά, γιατί δεν συνηθίζει να σκέπτεται αλλά μόνο να στοχάζεται, να επινοή και να απολαμβάνη.
Έτσι, έκανε τον άθεο υπαρξισμό τρόπο ζωής του και πρότυπο της Παιδείας του. Έκανε πρότυπο ανθρώπου, τον εξωραϊσμένο μηδενιστή του Sartre, που, ενώ δεν πιστεύει στον Θεό, δεν καίει και το Σύμπαν!
Αυτά οι Ευρωπαίοι «ελογίσαντο και επλανήθησαν». Αφού λογάριασαν χωρίς να γνωρίζουν την ανθρώπινη ψυχή και τους πνευματικούς νόμους, λογάριασαν μόνο με βάση τα “βουτυρόπαιδα” και τους “καλοπερασάκηδες” και δεν υπολόγισαν ότι υπάρχουν και εκείνοι που τραβούν στα άκρα τον μηδενισμό, όπως ακριβώς τον έζησε και τον περιέγραψε ο Ντοστογιέφσκυ: «Καίγοντας το Σύμπαν»!
* * *
Θα είχαμε πολλά ακόμη να ειπούμε για την ψυχολογική ατμόσφαιρα και γενικά το περιβάλλον της Δύσεως, μέσα στο οποίο διαμορφώνεται σταδιακά ο ιδιότυπος Φρανγκενστάϊν, το νέο ευρωπαϊκό πρότυπο ανθρώπου, αλλά ήδη μακρηγόρησα. Έπρεπε, όμως, να κάνουμε αυτήν την αναδρομή, γιατί μας αφορά άμεσα, αφού το νέο μοντέλλο ανθρώπου, που πασχίζουν να μας επιβάλλουν οι ιθύνοντες, κυρίως πολιτικοί αλλά και εκκλησιαστικοί, είναι το μοντέλλο του ευρωπαίου ανθρώπου, που περιγράψαμε. Το μοντέλλο του ανθρώπου που βγάζει τον Θεό από τη ζωή του και από τη δημόσια ζωή και κατόπιν περνάει θαυμάσια(!)...
Προσπαθούν όλοι, εδώ και 200 χρόνια μετά τον Καποδίστρια να χαθή το Πρόσωπο του Χριστού, από την πατρίδα μας, όπως χάθηκε πρό αιώνων στη Δύση. Προσπαθούν όλοι, με τη σύμπραξη ή, έστω, την ανοχή και την απραξία των μεγαλοτίτλων της Εκκλησίας!
Τι κι’ αν μας θυμίζη ο Ντοστογιέφσκυ ότι «χαμένο στη Δύση το Πρόσωπο του Χριστού, διαφυλάχθηκε με όλο το φως της καθαρότητός Του στην Ορθοδοξία»; Τι κι’ αν μας λύνη όλα μας τα προβλήματα, επαναλαμβάνοντάς μας πολλές φορές ότι αφού η Ορθοδοξία έχει το Πρόσωπο του Χριστού «τίποτε άλλο δεν μας χρειάζεται, διότι με τον Χριστό έχει το παν»; Εμείς μένουμε αναίσθητοι, σαν να μή συμβαίνη τίποτε στην πατρίδα μας. Διώχνουν τον Χριστό σαν τον χειρότερο κακούργο και μεις παρακολουθούμε σαν μαγνητισμένοι! «Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει»! Κανείς δεν διαμαρτύρεται, καμμιά φωνή βροντερή δεν ακούγεται, να φθάση ως τις εσχατιές της Πατρίδος μας και να βοήση: –Ποιός εξουσιοδότησε τους άρχοντες του τόπου μας να καταδιώξουν τον Χριστό από τη ζωή της Πατρίδος μας; –Ποιός τους εξουσιοδότησε να αποφασίσουν αυτοί μόνοι τους σε τι είδους άνθρωπο θα διαμορφωθή ο Έλληνας; –Που είναι οι Ποιμένες του λαού του Θεού να ειπούν το ΟΧΙ(!) στην πολιτική εξουσία, που απέκτησε το θράσος να εισβάλη στην περιοχή του Θεού, στα έγκατα της ανθρώπινης ψυχής και να ορίζη αυτή τα πιστεύματά μας και τον τρόπο που θα εκφράζεται το ήθος μας;
Κάποτε υπήρξαν ψυχές με ρωμαλαιότητα φρονήματος, εκφραστές του ήθους του Γένους μας, που αντιμετώπισαν με παρρησία, όχι πολιτικούς προθεσμίας αλλά αυτοκράτορες –κυριάρχους ζωής και θανάτου– όταν αυτοί θέλησαν να χλευάσουν την πίστη μας και το Άγιο Ευαγγέλιο. Τους προβάλλει ο Καβάφης στο ποίημά του «Ούκ έγνως» για να ντραπούμε:
«Για τες θρησκευτικές μας δοξασίες, ο κούφος Ιουλιανός είπεν “ανέγνων, έγνων κατέγνων”, τάχατες μας εκμηδένισε με το “κατέγνων” του, ο γελοιωδέστατος. Τέτοιες ξυπνάδες όμως πέραση δεν έχουνε σ’ εμάς τους χριστιανούς. “Ανέγνως, αλλ’ ούκ έγνως$ ει γάρ έγνως, ούκ αν κατέγνως” απαντήσαμεν αμέσως»!
Μπορεί κάποιοι να νομίζουν πως οι «σημάντορες» άνθρωποι έχουν σήμερα εκλείψει. Αυτό δεν το πιστεύουμε, θα φανούν!
Βλέπουμε, όμως με θλίψη, ότι οι κατέχοντες σημαντικές θέσεις, με χρέος να σταθούν ως πνευματικοί Πατέρες και κυματοθραύστες των «επαφριζόντων τας εαυτών αισχύνας αγρίων κυμάτων», λησμόνησαν την συστατική Αλήθεια της Ορθοδοξίας, ότι η Πολιτική είναι κλάδος της Ποιμαντικής και όχι παράλληλη με την Εκκλησία εξουσία. Λησμόνησαν αυτήν την Αλήθεια που διατήρησε το Γένος μας ευσεβές και αμιγώς Ορθόδοξο για 1830 χρόνια, μέσα σε άγριους αλλοφύλους λαούς, σκληρούς πολέμους και 400 χρόνια σκλαβιάς!
Λησμόνησαν οι Ποιμένες μας ότι η εποπτεία και ο έλεγχος της Πολιτικής είναι χρέος της Εκκλησίας, αφού η Εκκλησία είναι το περιέχον και όχι το περιεχόμενο του Κράτους των Ορθοδόξων Ελλήνων. Τώρα, μετά τόσα χρόνια λησμονιάς, δείχνουν οι Ποιμένες παντελή αδυναμία αντιδράσεως και, επιπροσθέτως, εκπέμπουν καθησυχαστικές οδηγίες πρός τους αγωνιστάς, αδυνατούντες να αξιολογήσουν την κοσμοχαλασιά που γίνεται γύρω μας!
* * *
Θα κλείσω την εισήγησή μου με τα θεόσοφα λόγια του αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς γιατί συνοψίζει σε πέντε αράδες την ουσία του θέματός μας:
«Η ιστορία αυτού του πλανήτου δεν γνωρίζει καλύτερον Θεόν από τον Χριστόν, ούτε καλύτερον άνθρωπον από τον Χριστόν. Ο Θεάνθρωπος απεκάλυψε ταυτοχρόνως και τελείως και τον Θεόν και τον άνθρωπον. Δια τούτο δεν υπάρχει Θεός άνευ του Θεανθρώπου, ούτε υπάρχει άνθρωπος εκτός του Θεανθρώπου. Ουσιαστικώς, ο Θεάνθρωπος Χριστός είναι η Αλήθεια, όχι ως λέξις ούτε ως διδασκαλία ούτε ως συγκεκριμένη ενέργεια, αλλ’ ως υπερτελεία και αιωνίως ζώσα Θεανθρωπίνη Υπόστασις. Μόνο ως Θεανδρική Προσωπικότης Αυτός είναι και το μέτρον της Αληθείας»!
Αυτός ο Θεάνθρωπος πρέπει να ξαναγίνη η Παιδεία του Γένους μας. Αλλιώς, να είμαστε βέβαιοι, ότι «θα καή το Σύμπαν»!
π. Βασίλειος Ε. Βολουδάκης
Πρωτοπρεσβύτερος
πηγή:agnikolaos.gr/index.html