Η Εισήγηση του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου στην Ιεραρχία

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΩΤΑΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ κ. ΙΕΡΩΝΥΜΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΚΤΑΚΤΟΝ ΣΥΓΚΛΗΣΙΝ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΗΝ 18/12/2009

Σεβασμιώτατοι ἐν Χριστῷ ἀδελφοί,
Δέν πέρασαν παρά μόνον δύο μῆνες καί ἰδού συνέρχεται καί πάλιν ἐν Χριστῷ τό σεπτόν σῶμα τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας μας. Τό γεγονός τοῦτο ἀφ’ ἑνός μέν προσδίδει χαράν καί εὐχαρίστησιν εἰς ὅλους μας διά τήν ἐκ νέου ἐπικοινωνία μας, ἀφ’ ἑτέρου δέ καταδεικνύει τήν ἀνάγκη καί τήν εὐθύνη ὅλων μας στήν ἀντιμετώπιση μικρῶν ἤ μεγάλων θεμάτων πού εἶναι φυσικόν νά προκύπτουν στήν ποιμαντική μας πορεία καί τά ὁποῖα, κατά τήν τάξιν τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀντιμετωπίζονται συλλογικῶς καί ὄχι μονομερῶς.
Θά ἤθελα νά ἀρχίσω τήν εἰσήγησή μου μέ λίγα λόγια πού θά ἀναφέρονται στήν σκοπιμότητα τῆς συναντήσεως αὐτῆς καί στήν ἐπιλογή τοῦ θέματος «συγκρότησις προκαταρτικῶν ἐπιτροπῶν». Ἐπιτροπῶν πού θά μποροῦσαν νά ὀνομασθοῦν καί προπαρασκευαστικές, ὅπως θά καταδειχθεῖ κατωτέρω.
Οἱ ἐθνικές ἐκλογές τῆς 4ης παρελθόντος Ὀκτωβρίου ἀνέδειξαν νέον πολιτικό σχῆμα καί τήν ἐκ τούτου νέα Κυβέρνηση. Ἡ ποιμαίνουσα - διοικοῦσα Ἐκκλησία σέβεται πάντοτε τήν ἐλεύθερη καί δημοκρατική βούληση τοῦ Ἑλληνικοῦ λαοῦ καί προσπαθεῖ νά συνεργάζεται στό μέτρο τοῦ δυνατοῦ μέ ἐκεῖνο τό χῶρο μας πού ὀνομάζουμε Πολιτεία.
Ἡ Κυβέρνησις αὐτή στά πλαίσια τοῦ σχεδιασμοῦ της γιά τήν ἀντιμετώπιση τρεχόντων ζωτικῶν θεμάτων τοῦ τόπου ἀλλά καί στά πλαίσια τοῦ γενικώτερου προγραμματισμοῦ της ἦταν καί εἶναι φυσικό νά ἀσχοληθεῖ καί μέ θέματα πού ἔχουν σχέση καί μέ τήν ζωή τῆς Ἐκκλησίας πού ἀγγίζουν τήν ἀνθρώπινη πλευρά της. Μερικά ἀπό αὐτά ἐδημιούργησαν καί δημιουργοῦν κατ’ ἀρχήν ὡρισμένες ἐπιφυλάξεις ἤ ἀντιθέσεις.
Δυστυχῶς καί ἐδῶ ἐπανελήφθη τό σύνηθες σφάλμα, δηλαδή ἡ γραπτή καί ἠλεκτρονική πληροφόρηση πού ἀσφαλῶς ἐπηρεάζει καί διαμορφώνει τήν κοινή γνώμη, νά ἐκλαμβάνεται ὡς αὐθεντία καί ὡς ἀξιόπιστη πηγή. Στήν παγίδα αὐτή δυστυχῶς περιπίπτουμε ἀρκετές φορές καί πολλοί ἀπό ἐμᾶς μέ ἀποτέλεσμα καί οἱ ἴδιοι νά ταλαιπωρούμεθα καί προβλήματα καί ἐρωτηματικά νά δημιουργοῦμε πρός ζημία τῆς Ἐκκλησίας μας καί τελικά καί οἱ ἴδιοι νά ἐκτιθέμεθα.
Ἄν συνηθίζαμε στά ὁποιαδήποτε προκύπτοντα ἐκκλησιαστικά θέματα ἤ προβλήματα νά ζητοῦμε τίς ἀπαντήσεις ἀπό τίς γνήσιες πηγές μας, μιά ἀπό τίς ὁποῖες εἶναι καί τό συνοδικό μέλος ἐπί τοῦ Τύπου καί τῶν Δημοσίων Σχέσεων, πολλά ἄτοπα θά προελαμβάνοντο ἤ θά προλαμβάνονται.
Κατά τήν ὁρκομωσία τόσον τοῦ Προέδρου τῆς Κυβερνήσεως ὅσον καί εἰς ἐκείνην τῶν μελῶν αὐτῆς, ὁ Πρόεδρος κ. Γεώργιος Παπανδρέου στήν ὀλιγόλεπτη συζήτησή μας ἀναφέρθηκε στήν ἀνάγκη συνεργασίας Ἐκκλησίας καί Πολιτείας στά προβλήματα τοῦ λαοῦ μας καί ζήτησε προσωπική συνάντηση.
Ἡ συνάντησή μας ἔγινε στίς 3 Νοεμβρίου στό Μέγαρο Μαξίμου μέσα σέ ἕνα πνεῦμα ἄνεσης καί καλῆς θελήσεως. Συνισταμένη τῆς ὅλης συζητήσεώς μας ἦταν νά ἐπιδιωχθῇ ἡ ἀναζήτησις τοῦ τρόπου τῆς καλύτερης συνεργασίας Πολιτείας καί Ἐκκλησίας γιά τήν καλλιέργεια, τήν ἀναβάθμιση καί τήν ἐξυπηρέτηση τοῦ λαοῦ μας.
Μοῦ δόθηκε ἡ εὐκαιρία νά ἐπισημάνω στόν κ. Πρωθυπουργό, ὅτι τό σύστημα διοικήσεως τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι Συνοδικό. Ὡς ἐκ τούτου ὡς Πρόεδρος τῆς Ἱερᾶς Συνόδου μπορῶ προσωπικά νά ἀναφερθῶ ἤ νά ἀπαριθμήσω θέματα πού ἀπασχολοῦν τήν Ἐκκλησία μας καί ἔχουν σχέση μέ τήν Πολιτεία μας ἀλλά ἡ συζήτησις, ἡ μελέτη τους καί ἡ ἀπόφασις ἐπ’ αὐτῶν ἔγκεινται εἰς τήν ἁρμοδιότητα τῶν δύο συνοδικῶν ὀργάνων τῆς ΔΙΣ καί τῆς ΙΣΙ.
Στά θέματα αὐτά ἁπλῶς κατά τήν συνάντηση ἐκείνη ἔγινε ἀναφορά καί ἀκολούθησαν λίγα σχόλια. Ἦσαν δέ αὐτά:
α. Ταυτότητα τῆς Ἐκκλησίας. Πῶς βλέπει ἡ Ἐκκλησία τήν Πολιτεία καί πῶς ἡ Πολιτεία τήν Ἐκκλησία.
β. Μεγάλο θέμα τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἡ στελέχωσίς της, ἡ μόρφωση τοῦ Κλήρου καί ἡ ἀναβάθμισίς του. Μέ αὐτό τόν τρόπο θά βοηθηθῇ περισσότερο τό ποιμαντικό της ἔργο πού ἀποβλέπει πρῶτα στήν πνευματική ἀναγέννηση καί καλλιέργεια τοῦ ἀνθρώπου καί ἀκολούθως στήν συμπαράστασή του στά προβλήματα τῆς καθημερινότητος.
γ. Σχέσεις Ἐκκλησίας καί Πολιτείας.
δ. Ἐκκλησιαστική Περιουσία καί ἀξιοποίησις τῆς ἐναπομεινάσης μέ στόχο τά ἐκ τῆς ἀξιοποιήσεως ἔσοδα νά διατίθενται στήν ἐξυπηρέτηση τοῦ λαοῦ μας, ἰδιαίτερα τῶν ἀδυνάτων, μέσα ἀπό ἕνα δίκτυον κέντρων διακονίας.
ε. Προνοιακό Ἔργο τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ περαιτέρω ἀνάπτυξίς του.
στ. Τό πρόβλημα τῶν Ναρκωτικῶν. Ἡ ἔναρξις πιλοτικοῦ προγράμματος τῆς Ἐκκλησίας μέ ἀνέγερση Κέντρου γιά τήν ἐπανένταξη ἐκείνων πού ἀγωνίζονται νά ἀποδεσμευθοῦν ἀπό τήν ἀσθένειά τους.
ζ. Συμμετοχή τῆς Ἐκκλησίας στά ἀναπτυξιακά ἔργα, ὄχι γιά τήν δημιουργία ἐπιχειρήσεων, ἀλλά ἱδρυμάτων, κέντρων πολιτισμοῦ, πού θά ἐξυπηρετοῦν τίς ἀνάγκες τῶν συνανθρώπων μας.
η. Ἀγωνία τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν ἔκπτωση τῶν ἀξιῶν, γιά τά φαινόμενα πού εὐτελίζουν τούς θεσμούς, καταρρακώνουν τήν ἀξιοπρέπεια τῶν ἀνθρώπων καί δημιουργοῦν ὄχι μόνον κακό παράδειγμα γιά τούς νέους μας ἀλλά καί τούς ἐξοργίζουν.
θ. Ὁ τρόπος ἀγωγῆς τῶν νέων μας.
Ὁ κ. Πρόεδρος ἔκανε λόγο γιά τήν κοινωνική συνοχή, τόν εὐεργετικό ρόλο τῆς Ἐκκλησίας στόν τομέα αὐτό˙ τό μεταναστευτικό πρόβλημα, τήν οἰκολογική καταστροφή, τήν πράσινη ἀνάπτυξη καί τήν ἀνάγκη καλλιέργειας περιβαλλοντικῆς συνειδήσεως.
Ἐπισφράγιση τῆς συζητήσεώς μας ἦταν:
α. Ἀνάγκη συνεργασίας Ἐκκλησίας καί Πολιτείας,
β. Σύστασις Ἐπιτροπῶν ἀπό τά δύο μέρη γιά τήν συζήτηση θεμάτων, και
γ. Ἡ δήλωσις τοῦ κ. Προέδρου, ὅτι θά συστήσῃ στούς Ὑπουργούς καί τούς συνεργάτους του, πρίν ἀνακινήσουν θέματα ἤ λάβουν μέτρα πού ἔχουν σχέση μέ τήν Ἐκκλησία, νά προηγηθῇ ἐνημέρωσις καί συνεννόησις.
Ὅλα αὐτά εἶχα χρέος νά τά μεταφέρω εἰς τήν πρώτην μετά τήν συνάντησιν συνεδρίαν τῆς ΔΙΣ, ὅπως καί ἔγινε.
Ἡ ἀνακοίνωσις καί τό σχέδιο νόμου γιά τήν καταβολή Ἐνίσχυσης Κοινωνικῆς Ἀλληλεγγύης καί ἡ ἀτυχής ἀντιμετώπισις τῆς Ἐκκλησίας μᾶς ἔφερε σέ ἀμηχανία, δημιούργησε ἐρωτηματικά γιά τά ὅσα εἶχαν συζητηθῇ μέ τόν κ. Πρόεδρο καί δέν ἔλειψαν καί ἐκεῖνοι πού βιάστηκαν νά δυναμιτίσουν τό καλό κλίμα συνεργασίας πού δημιουργήθηκε.
Ἡ ἀντίδρασίς μας ὑπῆρξε ἄμεση καί μετά τήν ἀνάρτησιν τοῦ σχεδίου Νόμου εἰς τό Διαδίκτυον, συνῆλθε ἡ ΔΙΣ καί ἀπέστειλε ἐπιστολή διαμαρτυρίας διά τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἰωαννίνων, Προέδρου τῆς ΕΚΥΟ, κ. Θεοκλήτου εἰς τόν ἀξιότιμον Ὑπουργόν Οἰκονομικῶν κ. Γεώργιον Παπακωνσταντίνου ἐξηγώντας τά ἐπιχειρήματα τῆς Ἐκκλησίας καί ζητώντας νά ἀντιμετωπισθεῖ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ὡς Ν.Π.Δ.Δ. καί ὄχι ὡς φιλανθρωπικό Ἵδρυμα καί νά παραμένει ἡ φορολογία εἰς τό 1 0/00 (βλ. ἐπιστολή).
Ἀκολούθησε τό ὑπ' ἀριθ. 2396/27-11-2009 ἀπαντητικό ἔγγραφο τοῦ Ὑπουργοῦ Οἰκονομικῶν κ. Γεωργίου Παπακωνσταντίνου τό ὁποῖον ἐπικεντρώνεται στίς ἑξῆς Θέσεις:
α. Προτείνεται σύστασις μιᾶς διμεροῦς Ἐπιτροπῆς πού θά ἐξετάσει ζητήματα ἀναφορικά μέ τή φορολογική ἀντιμετώπιση τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας. «Θά ἤθελα» σημειώνει «νά Σᾶς ζητήσω νά προχωρήσετε ἀπό πλευρᾶς Σας στόν ὁρισμό τῶν ἐκπροσώπων Σας στήν ἐπιτροπή αὐτή, προκειμένου νά ἀρχίσουν σέ σύντομο χρονικό διάστημα οἱ ἐργασίες της, οἱ ὁποῖες ἔχω τήν πεποίθηση, ὅτι θά συμβάλουν στήν ἀποσαφήνηση κρίσιμων ζητημάτων καί στήν ἐξεύρεση μιᾶς δίκαιης καί λειτουργικῆς λύσης».
β. Ὡς πρός τό θέμα τῆς Ἐνίσχυσης Κοινωνικῆς Ἀλληλεγγύης γράφει: «Θά ἤθελα, στό σημεῖο αὐτό, νά διευκρινίσω, ὅτι εἶναι διαφορετικό ζήτημα οἱ ρυθμίσεις πού ἐντάσσονται στό κατατεθέν πρό ἡμερῶν στή Βουλή σχέδιο νόμου γιά τήν καταβολή Ἐνίσχυσης Κοινωνικῆς Ἀλληλεγγύης σέ εὐπαθεῖς ὁμάδες πληθυσμοῦ καί τήν ἐπιβολή εἰσφορᾶς Κοινωνικῆς Εὐθύνης σέ μεγάλες ἐπιχειρήσεις καί τήν μεγάλη ἀκίνητη περιουσία. Οἱ ρυθμίσεις εἰσφορᾶς Κοινωνικῆς εὐθύνης ἔχουν ἔκτακτο χαρακτῆρα καί ἐξυπηρετοῦν τό στόχο ἀναδιανομῆς τοῦ δημοσιονομικοῦ βάρους τῶν μέτρων κοινωνικῆς ἀλληλεγγύης. Στό ἴδιο νομοσχέδιο, ἡ αὔξηση στό 3 τοῖς χιλίοις (3‰) τοῦ συντελεστή Ε.Τ.ΑΚ πού περιλαμβάνει τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος καί ὅλα τά καθιδρύματα, ἰδιωτικά ἤ δημοσίου δικαίου, τῶν γνωστῶν θρησκειῶν γιά τά πρός ἐκμετάλευση ἀκίνητά της, ἔχει ὁμοίως ἔκτακτο χαρακτῆρα. Ἡ διατήρηση τοῦ Ε.Τ.ΑΚ ἀφορᾶ τό ἔτος 2009 καί μόνον, καί θά καταργηθεῖ στή συνέχεια, ὅπως καί ἡ ἔκτακτη εἰσφορά».
γ. «Θεωροῦμε συνεπῶς αὐτονόητο, ὅτι ὁ διάλογος στό πλαίσιο τῆς Ἐπιτροπῆς γιά τά ζητήματα ἀναφορικά μέ τήν φορολογία τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας θά ξεκινήσει σέ μηδενική βάση. Γιά μᾶς ὁ διάλογος καί ἡ εὐρεῖα δημόσια διαβούλευση ἀποτελοῦν ζήτημα ἀρχῆς καί προϋπόθεση φορολογικῆς μεταρρύθμισης».
Τό περιεχόμενο τοῦ ἐγγράφου αὐτοῦ ἀνεγνώσθη εἰς τήν συνεδρία τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς 1ης τρέχοντος μηνός καί μετά πολλήν συζήτησιν ἀποφασίσθηκαν, ὅσα ἀναφέρονται εἰς τό Δελτίον Τύπου τήν αὐτήν ἡμέραν καί εἰς τό ὑπ' ἀριθ. 4680/3 Δεκεμβρίου 2009 ἔγγραφο τῆς ΔΙΣ πρός τόν Ὑπουργόν Οἰκονομικῶν: Δηλαδή «Ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος κατά τήν Συνεδρία τῆς 1ης Δεκεμβρίου 2009 ἐμελέτησε τήν προαναφερθεῖσα ἐπιστολή καί μετά ἀπό διαλογική συζήτηση ἀπεφάσισε νά Σᾶς ἐνημερώσει ὡς πρός τό θέμα τῆς ἐκτάκτου εἰσφορᾶς τοῦ φόρου κατοχῆς περιουσίας (Ε.Τ.ΑΚ.), μέ σκοπό τήν χορήγηση ἀπό μέρους τῆς Πολιτείας τοῦ ἐπιδόματος Κοινωνικῆς Ἀλληλεγγύης ἐκτάκτως καί ἐφ' ἅπαξ διά τό ἔτος 2009, ὅτι:
α. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος συνεισφέροντας, ὅπως τό πράττει πάντοτε στίς κρίσιμες καί δύσκολες περιστάσεις τῆς κοινωνίας, ἔστω και ἄν δέν φέρει τήν εὐθύνη, ἔρχεται ἀρωγός στήν ἀνακούφιση τοῦ λαοῦ.
β. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, ἐπειδή ἐξασκεῖ ἕνα τεράστιο κοινωνικό καί φιλανθρωπικό ἔργο πρός ἀνακούφιση τῶν πασχόντων καί ἀναξιοπαθούντων ἀδελφῶν μας, τό ὁποῖο ἐπιτελεῖται μέ ἑπτακόσια (700) περίπου Ἱδρύματα στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν καί τίς Ἱερές Μητροπόλεις καί δαπανᾶ ἑκατό ἑκατομμύρια Εὐρώ (100.000.000,00 ₠) ἐτησίως γιά φιλανθρωπικούς καί κοινωνικούς σκοπούς, ἀπαιτεῖ ἀπό τήν Πολιτεία τουλάχιστον, τήν ἰσότιμη μεταχείριση μέ τό σύνολο τῶν λοιπῶν Νομικῶν Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.).
γ. Ἡ Ἐκκλησία θεωρεῖ αὐτονόητο ὅτι ὁ ὁποιοσδήποτε φόρος ἐπί τῆς ἀκινήτου περιουσίας Της δέν θά περιλαμβάνει κατ' οὐδένα τρόπο τά ἀκίνητα πού ἰδιοχρησιμοποιοῦνται καί ἐκεῖνα ἐπί τῶν ὁποίων ὑφίστανται ὁποιαδήποτε βάρη, τά ὁποῖα ἐμποδίζουν τήν ἐλεύθερη ἀξιοποίησή τους ἤ ἀκίνητα πού ἔχουν παραχωρηθεῖ δωρεάν ἤ παραμένουν ἀναξιοποίητα, μέ σκοπό τήν ἀνέγερση καί λειτουργία Ἱδρυμάτων προνοιακοῦ χαρακτῆρα.
Ὡς ἐκ τούτου ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος ἀποφασίζει γιά τό ἔτος 2009 καί μόνο, ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος νά συνεισφέρει μέ τό ἀναλογοῦν σέ Αὐτήν ποσόν γιά τά ἀκίνητα πού ἀποφέρουν εἰσόδημα σύμφωνα μέ τά ὡς ἄνω ἐκτεθέντα».
Ἐν τῷ μεταξύ προέκυψε τό θέμα τῆς προσλήψεως ὅλων τῶν ὑπαλλήλων τοῦ Δημοσίου διά τοῦ ΑΣΕΠ. Πρίν δημοσιοποιηθεῖ τό θέμα, μέ ἐπεσκέφθη ὁ ἁρμόδιος ὑπουργός κ. Ἰωάννης Ραγκούσης καί μέ ἐνημέρωσε γιά τίς προθέσεις τῆς Πολιτείας ἐπί τοῦ θέματος αὐτοῦ ὑπογραμμίζοντας μάλιστα, ὅτι ἐπ’ αὐτοῦ συνεφώνησαν ἡ Προεδρία τῆς Χώρας, ἡ Βουλή τῶν Ἑλλήνων καί ἐτονίσθη ὅτι θά ἦταν ἐποικοδομητικό νά συμφωνοῦσε ἐπ’ αὐτοῦ καί ἡ Ἐκκλησία. Ἀνεπτύχθησαν οἱ δικές μας ἀπόψεις καί οἱ ἐπιφυλάξεις μας λόγῳ τοῦ χαρακτῆρος τῆς ἐργασίας εἰς τόν ἐκκλησιαστικόν χῶρον.
Ἀκολούθησαν πολλές συζητήσεις, ἀπεστάλη τό ὑπ’ ἀριθμ. 4836/12 Δεκεμβρίου τρ.ἔ. ἔγγραφό μας καί ὡς φαίνεται ὑπῆρξε πρόοδος στήν ἀντιμετώπιση τοῦ θέματος.
Ἡ ΔΙΣ ὥρισε πρόεδρο Ἐπιτροπῆς τοῦ θέματος αὐτοῦ τόν Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην Ξάνθης κ. Παντελεήμονα γιά τήν τροποποίηση τοῦ Κανονισμοῦ 5 τῆς Ἐκκλησίας περί ἐκκλησιαστικῶν ὑπαλλήλων καί τήν πρόσληψιν τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὑπαλλήλων σύμφωνα μέ τόν Καταστατικό Χάρτη τῆς Ἐκκλησίας. Τίς ἡμέρες αὐτές ψηφίζεται ὁ νόμος καί θά δοῦμε ἄν πραγματοποιήθηκε ἡ δοθεῖσα ὑπόσχεσις.
Κατά τήν συνεδρίαν τῆς ΔΙΣ στίς 12 Δεκεμβρίου ἐτέθησαν καί πάλιν τά θέματα τῆς συνεργασίας Ἐκκλησίας καί Πολιτείας καί τῆς συγκρότησης ἐπιτροπῶν προετοιμασίας γιά ἕνα διάλογο.
Εἶναι ἀλήθεια ὅτι ἐπί πολλά ἔτη ἔχουν συσσωρευθεῖ πολλά θέματα ἐνῶ παράλληλα λόγῳ τῶν νέων συνθηκῶν ζωῆς καί τῶν νέων τεχνολογιῶν αὐτά αὐξάνουν καί ἐπιβάλλεται ἡ Ἐκκλησία στόν διοικητικόν ὀργανισμόν τάχιστα νά ἀσχοληθοῦν μέ αὐτά γιά δικούς τους λόγους ἀνεξάρτητα ἄν καί πολλά ἀπό αὐτά τά θέματα δέν ἔχουν ἀναφορά στίς σχέσεις Ἐκκλησίας καί Πολιτείας.
Τό πλῆθος τῶν θεμάτων αὐτῶν ὡδήγησε τήν ΔΙΣ νά ἀποφασίσει τήν ὁμαδοποίηση τῶν θεμάτων αὐτῶν καί νά συγκροτήσει τίς ἑξῆς ἐπιτροπές μελέτης:
1. Ἐπιτροπή Προσδιορισμοῦ ρόλων Ἐκκλησίας - Κράτους. Σύνδεσμος ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱερόθεος,
2. Ἐπιτροπή γιά τό Κοινωνικό Ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Σύνδεσμος ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νικαίας κ. Ἀλέξιος,
3. Ἐπιτροπή γιά τήν Παιδεία καί τήν Νεότητα. Σύνδεσμος ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος καί Ἁλμυροῦ κ. Ἰγνάτιος,
4. Ἐπιτροπή ἐπί τῶν Οἰκονομικῶν καί τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Περιουσίας. Σύνδεσμος ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ἐλασσῶνος κ. Βασίλειος,
5. Ἐπιτροπή γιά τήν Ἐκκλησιαστική Ἐκπαίδευση καί τόν Κλῆρο. Σύνδεσμος ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, και
6. Ἐπιτροπή γιά τόν Πολιτισμό καί τίς Νέες Τεχνολογίες. Σύνδεσμος ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας καί Ναούσης κ. Παντελεήμων. Μέ τήν σκέψη ὅτι μιά τέτοια πρωτοβουλία θά ἔπρεπε ἀσφαλῶς νά τύχῃ τῆς μελέτης καί τῆς ἐγκρίσεως ὑπό τῆς ΙΣΙ τοποθετήθηκε σέ κάθε μιά ἀπό τίς ἐπιτροπές ἕνας συνοδικός ἀδελφός ὡς συνοδικός σύνδεσμος προκειμένου νά προσφέρει τῆς ὑπηρεσίες του, ἐάν ἐγκριθῆ ὑπό τοῦ σώματος τῆς ΙΣΙ ὁ προτεινόμενος σχεδιασμός.
Ἡ Πολιτεία ζήτησε διά τοῦ Ὑπουργοῦ Οἰκονομικῶν τήν συγκρότησιν διμεροῦς ἐπιτροπῆς καί τήν ἔναρξη διαλόγου.
Ὁ διάλογος γενικά εἶναι ἀποδεκτός καί χαρακτηριστικό γνώρισμα τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Στήν προκειμένη ὅμως περίπτωση πρέπει νά προηγηθεῖ ἕνας οὐσιαστικός ἄλλος διάλογος˙ αὐτή τή φορά στό ἐσωτερικό τῆς ποιμαινούσης - διοικούσης Ἐκκλησίας. Μία συζήτησις, μελέτη, ἀξιολόγησις κατάστάσεων καί πραγμάτων.
Θά πρέπει, κατά τήν ἄποψίν μου πάντοτε, τήν πρόσκλησίν μας αὐτήν γιά διάλογο νά τήν ἐκλάβουμε καί σάν εὐκαιρία ἐξέτασης τῆς ἐσωτερικῆς κατάστασης τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας διοικήσεως καί ποιμαντικῆς, ὡς καί ἀφορμή ἀντιμετώπισης πολλῶν προβλημάτων μας καί ἀδιεξόδων πού ἔχουν συσσωρευθεῖ ἐπί δεκαετίες καί δημιουργοῦν πολλές φορές εὐτελιστικά φαινόμενα.
Εἶναι ἀνάγκη νά ἐξετασθοῦν καί νά ἀντιμετωπισθοῦν μέ σύνεση, ἀντικειμενικότητα καί εἰλικρίνεια λάθη καί ἀστοχίες τοῦ παρελθόντος πού ἡ ἐπιτέλεσις τους συνεχίζει νά ἐπιδρᾶ ἀρνητικά στήν πορεία τῆς σημερινῆς ἐκκλησιαστικῆς πραγματικότητος μέ τήν δημιουργία σιδηρῶν ἀγκυλώσεων.
Νά ληφθοῦν ὑπ’ ὄψιν σοβαρά οἱ καινούργιες συνθῆκες τῆς σημερινῆς ζωῆς. Οἱ νέες ἰδέες, τά διακινούμενα ἰδεολογικά καί πνευματικά ρεύματα, οἱ μετακινήσεις τῶν ἀνθρώπων, οἱ σύγχρονες ἀπαιτήσεις καί οἱ ἐπιδράσεις ὅλων αὐτῶν εἰς τήν ἐκκλησιαστική μας ζωή.
Μιά τέτοια ἐσωτερική στροφή και αὐτοκριτική θά μᾶς φέρει μπροστά σέ μεγάλα θέματα πού πολλές φορές ἡ ἐκκλησιαστική διοίκησις στήν ἀντιμετώπισή τους στάθηκε κατώτερη ἀπό τήν ἀπαίτηση τοῦ γνήσιου ἐκκλησιαστικοῦ φρονήματος.
Γιά ἄλλη μιά φορά νά ὑψώσουμε μέσα μας καί γύρω μας τό Ὅραμά μας. Ποιό εἶναι τό σημερινό ὅραμα τῆς Ἐκκλησίας μας; Τί Ἐκκλησία θέλουμε; Πῶς θά ἤθελαν οἱ πιστοί μας τήν δική τους Ἐκκλησία; Τί ζητοῦν ἀπό ἐμᾶς;
Σέ μιά τέτοια προσπάθεια ἀμέσως θά συνειδητοποιήσουμε ὅλοι μας αὐτά τά θέματα ἀπό τά ὁποῖα ἐνδεικτικά ἀναφέρω:
α. Εἶναι ἀνάγκη ἀλλαγῆς τοῦ τρόπου ἐκλογῆς τῶν Ἀρχιερέων καί τῆς πλήρωσης τῶν κενῶν ἀρχιερατικῶν ἑδρῶν. Ἡ ἱστορία τοῦ θέματος αὐτοῦ ἔχει δημιουργήσει πολλά δεινά καί περιπέτειες στό χῶρο μας. Εἶναι καιρός πιά νά ἀντιληφθοῦμε ὅτι εἶναι ἄλλο πράγμα ἡ Ἐξουσία καί ἄλλο ἡ Διακονία.
β. Τό θέμα τῆς στελεχώσεως τῆς Ἐκκλησίας σέ ἐπίπεδο κληρικῶν καί λαϊκῶν εἶναι ἀνάγκη νά μελετηθῇ καί νά ἀντιμετωπισθῇ μέ σοβαρότητα.
γ. Ἡ Μοναχική ἐπιλογή ἐνῶ μπορεῖ νά εἶναι ἕνα θεῖο δῶρο καί ἕνας ζωογόνος πνεύμονας στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας ὑπάρχει κίνδυνος μέ τίς διάφορες ἐκτροπές καί αὐθαιρεσίες, ἀπό ὅπου κι ἄν προέρχονται, νά καταλήξει μέ τόν καιρό σέ μεῖζον ἐκκλησιαστικό πρόβλημα.
Καί ἐπανέρχομαι τώρα στίς συγκροτημένες ὑπό τῆς ΔΙΣ ἐπιτροπές πού θά διευρυνθοῦν, ἐφ’ ὅσον ἐγκρίνει τό Σῶμα τῆς Ἱεραρχίας μέ ἄλλους δύο ἤ τρεῖς Ἀρχιερεῖς καί δύο λαϊκούς εἰδήμονες τῶν θεμάτων καί ἀκόμη μέ ἄλλα πρόσωπα πού διακρίνονται γιά τίς εἰδικές τους γνώσεις ἐπί τῶν θεμάτων ἐκείνων, μερικά τῶν ὁποίων ἤδη ἀναφέρθηκαν.
Τά συμπεράσματα καί οἱ ἀποφάσεις αὐτῆς τῆς ἐργασίας θά εἶναι τό ὑλικό πού θά πλουτίσει καί θά καθοδηγήσει αὐτούς πού θά κληθοῦν νά ὑλοποιήσουν τόν διάλογο. Τίς ἐργασίες αὐτές θά πρέπει οἱ ἐπιτροπές αὐτές νά ἀποπερατώσουν ἐντός τριμήνου.
Ἕνα ἄλλο σημεῖο πού θέλω νά ἐπικεντρώσω τήν προσοχή σας εἶναι ὁ τρόπος ὑλοποίησης τοῦ διαλόγου εἴτε πρόκειται γιά διάλογο μέ ὁποιονδήποτε φορέα ἤ καί τήν Πολιτεία.
α. Δέν πρέπει νά εἶναι ἀποσπασματικός, δηλαδή ἡ ἀντιμετώπισις ἑνός θέματος μεμονωμένα, ἀλλά σέ σχέση μέ τά συγγενῆ του.
β. Ἡ ἐκπροσώπησις στόν Διάλογο δέν θά πρέπει νά εἶναι μόνο ἐκ τῆς ἐπιτροπῆς τοῦ συγκεκριμένου θέματος ἀλλά καί ἐκ τῶν ἄλλων συγγενῶν ἐπιτροπῶν.
Καί τούτο ἀφ’ ἑνός μέν γιά νά μήν γίνεται «σαλαμοποίησις» τῶν θεμάτων καί ἐφ’ ἑτέρου ἡ ἀντιμετώπισις νά γίνεται σέ συνάρτηση καί μέ τά ἄλλα θέματα τῆς Ἐκκλησίας. Καί ὅλα αὐτά ὑπό τήν ἔγκρισιν τῆς ΔΙΣ καί τῆς ΙΣΙ.
Ἐννοεῖται ὅτι οἱ ὑπάρχουσες ἐπιτροπές: α. Γιά τά θέματα τῶν Ἀνωτάτων Ἐκκλησιαστικῶν Σχολῶν, β. Γιά τό Νόμο περί Ἐκκλησιαστικῆς Δικαιοσύνης, γ. τήν παρακολούθηση τοῦ θέματος τοῦ Ε.Τ.ΑΚ., καί δ. ἐκεῖνο τοῦ ΑΣΕΠ, θά συνεχίσουν τό ἔργο τους.
Σεβασμιώτατοι Ἅγιοι Ἀρχιερεῖς,
Αὐτές τίς λιτές σκέψεις ἤθελα σήμερα νά καταθέσω ἐνώπιόν σας μέ σκοπόν νά σᾶς ἐνημερώσω ἐπί θεμάτων τρεχούσης φύσεως καί γιά τόν σχεδιασμόν πού σκεπτόμαστε γιά τήν ὑλοποίησιν ἑνός Διαλόγου στόν ὁποίο προσκληθήκαμε.
Πιστεύω, ὅτι ὑπό τίς παροῦσες συνθῆκες Πολιτεία καί Ἐκκλησία πρέπει καί ὀφείλουν νά καθήσουν καί νά ἐξετάσουν μαζί ὅλα τά θέματα πού μᾶς ἀπασχολοῦν. Τά μεγάλα θέματα τοῦ Ἔθνους καί τῆς Κοινωνίας μας περνοῦν μέσα ἀπό τήν Πολιτεία ἀλλά καί ἀπό τήν Ἐκκλησία. Ἡ ἀπάλυνση τοῦ πόνου τοῦ συνανθρώπου μας, τοῦ συμπολίτου μας, τό ἐπίπεδο διαβιώσεως τῶν παιδιῶν μας, τῶν πιστῶν μας, ἡ ἐθνική μας παιδεία, εἶναι θέματα ζωτικῆς σημασίας διά τήν Ἐκκλησίαν, ἡ ὁποία ὡς Μητέρα αὐτοῦ τοῦ Ἔθνους ἀγωνιᾶ, πονᾶ καί ἀγωνίζεται στό μέτρο τῶν δυνατοτήτων της νυχθημερόν διά τήν συμβολήν της στήν ἐπίλυσιν μεγάλων προβλημάτων πρός ὄφελος τοῦ συνόλου τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ.
Εἶμαι βέβαιος ὅτι καί εἰς αὐτήν τήν περίπτωση ὁ καθ’ ἕνας μας θά κάνει τό χρέος του.
Ἐξ ἄλλου ἐκεῖνο πού μᾶς ἔμαθε ὀ Ἱδρυτής τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὅτι σ’ αὐτήν τήν ζωή ἄλλος εἶναι «ὁ σπείρων», ἄλλος εἶναι «ὁ θερίζων», ἀλλά Ἐκεῖνος πού αὐξάνει καί εὐλογεῖ εἶναι ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Θεός καί Πατέρας μας.
ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ
H Δ.Ι.Σ συμπεριεφέρθη ως φερέφωνον του πρωθυπουργικού γραφείου