«Τι μείζον άλλο καινόν είδεν η Κτίσις»

Ηρακλής Ρεράκης, Καθητητής ΑΠΘ,

Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενώσεως Θεολόγων

«Τι μείζον άλλο καινόν είδεν η Κτίσις»

Όλες οι δημιουργίες, οι πρόνοιες  και οι ευεργεσίες του Θεού είναι λίαν καλές. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, όμως, σημειώνει ότι «ανάμεσα σε όσα έγιναν ανά τους αιώνες, από τον Θεό για τον άνθρωπο, δεν υπάρχει τίποτε πιο ωφέλιμο για όλους από αυτά, που γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα».

Σε ένα ταπεινό σπήλαιο, που έβαζαν τα ζώα οι ποιμένες, γεννάται, ταπεινά, ο Σωτήρας και Λυτρωτής του κόσμου, ο Θεάνθρωπος Ιησούς, Εκείνος που «δεν είχε πού την κεφαλήν κλίνη», καθώς για τη γέννηση και τη σπαργάνωσή του δεν υπήρχε «τόπος εν τω καταλύματι».

Ωστόσο, προν χάριν Αυτού, χωρίστηκε η παγκόσμια Ιστορία στα δύο: Σε περίοδο προ και μετά Χριστόν και για πρώτη φορά, προσφέρθηκαν στον άνθρωπο, οι πλέον αγνές και φιλάγαθες αρχές κοινωνίας και σχέσεων προς τον συνάνθρωπο, βασισμένες στην ανιδιοτελή αγάπη.

Η γέννησή του Χριστού, (με δύο φύσεις τη θεία και την ανθρώπινη ενωμένες και αδιαίερετες), αποτελεί το πλέον ξένο και παράδοξο Μυστήριο της ιστορίας της ανθρωπότητας.

Οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί εκφράζουν με δέος -στο Συναξάριο της εορτής των Χριστουγέννων- τον θαυμασμό τους για το πρωτοφανές και πρωτάκουστο θαύμα που βλέπουν: «Θεός το τεχθέν, η δε Μήτηρ Παρθένος. Τι μειζον άλλο καινόν είδεν η κτίσις;»

Το νέον παιδίον, ο προ των αιώνων Θεός, ο Υιός και Λόγος του Θεού, ο ομοούσιος τω Πατρί, όπως έχει ορίσει, συνοδικά, η Εκκλησία, γεννάται φτωχικά και απέριττα την δε γέννησή του υποδέχεται κάθε χρόνο η εκκλησιαστική κοινότητα, από τότε έως σήμερα, ως  ανερμήνευτο, με τη λογική, τόκο.

Και μπορεί οι θεολόγοι της Εκκλησίας να προσπάθησαν να ερμηνεύουν, όσο μπορούν απλούστερα το Μυστήριο της γέννησης του Θεανθρώπου, αλλά αυτό δεν παύει να είναι Μυστήριο, «υπέρ λόγον και έννοιαν», που μόνο με άνωθεν ερχόμενο πνευματικό φωτισμό και ενάρετο ήθος μπορεί κάποιος να το προσεγγίσει.

Αυτό που μπορεί να πει κανείς με απέραντο σεβασμό είναι ότι εφόσον το τεχθέν είναι Θεός δεν πλησιάζεται μεν με τη λογικό τρόπο, δεν ανήκει δηλαδή στις φυσικές δυνατότητες των ανθρώπων, μπορεί, όμως - όπως συμβαίνει σε όλα τα αδύνατα παρ΄ανθρώποις, δυνατά δε παρά τω Θεώ- να αποκαλυφθεί στους καθαρούς.

Γι αυτό η Θεολογία τη θεία Γέννηση την ονομάζει Θεία Αποκάλυψη, που ορατά συμβολίζεται με το πνευματικό φως, εκείνο που έβλεπαν -άνωθεν ερχόμενο-οι Μάγοι και οι Ποιμένες και τους οδηγούσε στο θείο βρέφος.

Οι χριστιανικοί λαοί, θέλοντας να πλησιάσουν και να τιμήσουν τη θεία γέννηση γεμίζουν με ισχυρά Φώτα και άστρα τους δρόμους, τις πλατείες, τα σπίτια, μέσα και έξω, ψάχνοντας με τα κτιστά τους φώτα να βρουν και να δουν το άκτιστο Φως του Χριστού.

Μόνο που πολύ σύντομα αντιλαμβάνονται ότι το Φως του Χριστού είναι εσωτερικό και ότι, αν θέλουν να το βρουν και να το δουν θα πρέπει να ψάχνουν στα βάθη της ψυχής τους, διότι ο Χριστός έρχεται ως Φως και γίνεται ορατός μόνον από τις φωτεινές και καθαρές καρδιές, όπως ο ίδιος μας βεβαιώνει στους Μακαρισμούς: «Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται»,  επιβεβαιώνοντας, μάλιστα και το στίχο: «ήταν φώτα χίλια φώτα μα δεν ήτανε το Φως» (Θ. Κωσταβάρας).

Η Εκκλησία μας ψάλλει, αμέσως μετά, που λαμβάνουμε μέσα μας τον Χριστό στη Θεία Ευχαριστία:  «Είδομεν το Φως το αληθινόν, ελάβομεν πνεύμα επουράνιον».  Το Φως, το αληθινόν είναι ο ίδιος ο Χριστός του Αγίου Ποτηρίου, είναι το ίδιο φως, που οδηγούσε τους Μάγους και τους Ποιμένες να τον βρουν, το Φως το αληθινόν, που φωτίζει και αγιάζει τις ψυχές. Ποιες ψυχές, όμως; Όλες τις ψυχές;

Όχι βέβαια. Γιατί όχι; Μήπως ο Χριστός δεν ήλθε να σώσει όλον τον κόσμο; Μήπως ο ίδιος δεν λέει ότι είναι το Φως του κόσμου; Και βέβαια, είναι το Φως για όλους, γιατί είναι ένας -και μόνον ένας- ο Λυτρωτής του κόσμου. Όμως, δεν φωτίζoνται όσοι δεν θέλουν να φωτιστούν, ούτε τον  δέχονται ούτε τον υποδέχονται, ως «το Φως το αληθινόν, το φωτίζον πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμο».

Το πρόβλημα, επομένως, της αδυναμίες προσεγγίσεως του Νέου Παιδίου, δεν το έχει ο Σωτήρας Χριστός, που έρχεται και γεννάται για να φωτίσει όλους τους ανθρώπους να βρουν και να ακολουθήσουν την Οδό προς τη σωτηρία τους,  αλλά σε αυτούς που δεν θέλουν να σωθούν.  Ο Οδ. Ελύτης μιλώντας, στο Άξιον Εστίν, για «τα κενά που ζητούν πλήρωση», σημειώνει:

Τα μεγάλα ετοίμασε Κενά στη γη και στο σώμα του ανθρώπου:

το κενό του Θανάτου για το Βρέφος το Ερχόμενο

το κενό του Φονικού για τη Δικαία Κρίση

το κενό της Ψυχής για την Ευθύνη του Άλλου

«Βλέπεις» είπε «είναι οι Άλλοι

και δε γίνεται Αυτοί χωρίς Εσένα

και δε γίνεται μ' Αυτούς χωρίς, Εσύ

Βλέπεις» είπε «είναι οι Άλλοι

και ανάγκη πάσα να τους αντικρίσεις

Αν αλήθεια κρατήσεις και τους αντικρίσεις»

«η ζωή σου θ' αποκτήσει αιχμή και θα οδηγήσεις».

            Το πιο σπουδαίο μήνυμα των Χριστουγέννων, προς πνευματική οικοδομή, είναι ότι καλούμαστε όλοι οι άνθρωποι, αδιακρίτως, να προσφέρουμε το δικό μας σπήλαιο για να γεννηθεί μέσα ο Χριστός.  Όμως δεν το δίνουμε όλοι. Δεν απαντάμε όλοι θετικά στον γεννηθέντα εν τω Σπηλαίω.

            Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος κάνει λόγο για το μεγάλο και αποφασιστικό βήμα που χρειάζεται να κάνει ο άνθρωπος, βιώνοντας την ευεργεσία της Θείας ενανθρώπησης: «Δύο κινήσεις χρειάζονται να γίνουν, για να υπάρξει η κοινωνία ανάμεσα στον Θεό και στο άνθρωπο. Η θεία κατάβαση και η ανθρώπινη ανάβαση.

            Τι γίνεται, όμως, όταν δεν θέλει ο άνθρωπος να ανέβει και να συναντήσει τον Λυτρωτή; Απαντά ο Άγιος Γρηγόριος: «Ο Χριστός, βεβαίως, γεννιέται και κατεβαίνει, αλλά ο άνθρωπος δεν απαντά και δεν ανεβαίνει και, τότε, «το φιλάνθρωπο του Θεού μένει ακοινώνητον».

Ο Χριστός από φιλανθρωπία κατεβαίνει έρχεται, γεννάται και απλώνει το χέρι για να πιαστεί ο άνθρωπος και να σωθεί. Εάν ο άνθρωπος δεν απλώσει προς τα πάνω το δικό του χέρι, το χέρι του Θεού  μένει μόνο, χωρίς ανταπόκριση στην ουράνια πρόσκληση για τη σωτηρία και θέωσή του».

Πολλά εμπόδια μπαίνουν μπροστά σε όποιον θέλει να πλησιάσει και να γευθεί τη λάμψη του Φωτός του Χριστού.  Το μεγαλύτερο εμπόδιο, όμως, είναι ο παλαιός άνθρωπος, ο άνθρωπος της αμαρτίας, που έχουμε μέσα μας.

Η Ορθόδοξη πίστη, με τις σωτήριες οδηγίες των Αγίων Πατριαρχών, Αποστόλων και Αγίων, λεπταίνουν την καρδιά των ανθρώπων και τους έχουν στρέψει προς το βάθος του εαυτού τους, δίνοντάς τους «πνευματικόν οφθαλμόν και πνευματικό ούς», για να ερευνούν τις αβύσσους του πνεύματος και ν' ακροάζονται τη θεία κλήση.

Έτσι, ανοίγουν οι κλειστές από την ανθρώπινη πτώση πόρτες της  και μπορούν να δουν οι άνθρωποι όλα τα θαυμάσια, που υπόσχεται ο Χριστός, που δεν μπορέσανε να τα δούνε ούτε οι σοφοί κ' οι συνετοί της αρχαιότητας.

Όλα αυτά τα «καινά και αλλόκοτα» συμβαίνουν, γιατί η πίστη μετατόπισε τον άνθρωπο και τους πόθους του, από εκεί που βρισκότανε, πριν να αποκαλυφθεί το Ευαγγέλιο.

Ο Χριστός ήλθε και έρχεται στον κόσμο «ίνα σώση τον άνθρωπο». Ο άνθρωπος, συνεπώς, είναι εκείνος που χρειάζεται να κάνει καλή χρήση της ελευθερίας του και να απαντήσει θετικά στην πρόσκληση που ακούμε στην πρώτη Καταβασία των Χριστουγέννων: «Χριστός εξ’ Ουρανών απαντήσατε».

Με άλλα λόγια, ο Χριστός γεννάται και καλεί στο Μέγα Δείπνο του κάθε άνθρωπο ερχόμενο στον κόσμο. Κανένα δεν εξαιρεί στη λύτρωση, αφού όλοι έχουν το μερίδιό τους στην υιοθεσία και τη θέση τους στο στασίδι που έχει ετοιμάσει ο Χριστός για όλους στη Βασιλεία Του.

Αυτό που απομένει είναι να αποφασίσει ο κάθε άνθρωπος, είτε να κάνει την ψυχή του φάτνη, για να δεχθεί το νέο παιδίον και να γίνει καινός άνθρωπος, τέκνον υιοθεσίας της χάριτος του θεού, είτε να αρνηθεί την πρόσκληση του Δείπνου της Βασιλείας, μένοντας στον κόσμο του παλαιού, της αμαρτίας και της κακίας, μακράν της Βασιλείας του Θεού και εντός του Βασιλείου του Διαβόλου.

Το νέον παιδίον κτυπά την πόρτα μας και ζητά να το αφήσουμε να μπει, να γεννηθεί μέσα μας και να μας μεταβάλλει από παλαιούς σε νέους, να μας φωτίσει, να μας αγιάσει να γεμίσει τις ψυχές μας με καινότητα ζωής αιωνίου και με το απρόσιτον Φως της Βηθλεέμ. Χριστός Ετέχθη – Αληθώς Ετέχθη!