Τα περί ‘’έθους’’ εις πρωτόγνωρον ζήτημα Αυτοκεφάλου

 

Τα περί ‘’έθους’’ εις πρωτόγνωρον ζήτημα Αυτοκεφάλου

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στη Romfea.gr στις 17 Ιανουαρίου 2023, με τίτλο «Μπάτσκας : ‘’Για την πλειονότητα των Εκκλησιών κανονικός είναι ο Κιέβου Ονούφριος’’», ο Σεβασμιώτατος Μπάτσκας Ειρηναίος χαρακτήρισε τη μη αναγνωρισμένη από την πλειοψηφία των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών ως ‘’παρεκκλησιαστική δομή’’.  Εκείνο όμως το οποίο δίνει απάντηση στα περί ‘’κανονικού εθίμου’’,  τα οποία προβάλλονται με συστηματική μονομέρεια στην περίπτωση του ‘’Ουκρανικού’’, είναι εκείνο που σημειώνει ο Σεβασμιώτατος Μπάτσκας Ειρηναίος, ότι εκχωρήθηκε αυτό σε ‘’μια ανύπαρκτη Εκκλησία στην Ουκρανία’’.

 Αυτό το οποίο παρατηρεί ο Επίσκοπος Μπάτσκας Ειρηναίος, ότι η Αυτοκεφαλία δόθηκε σε ‘’μια ανύπαρκτη Εκκλησία στην Ουκρανία’’, ποιος το διαμφισβητεί;   Πότε στην Ιστορία της Εκκλησίας δόθηκε Αυτοκεφαλία ‘’σε μια ανύπαρκτη Εκκλησία’’;  Τα περί ‘’κανονικού εθίμου’’ τα οποία προβάλλονται, από που ερείδονται;   Η μεγάλη ανατροπή, με την οποία η Κανονική  Εκκλησία της  Ουκρανίας παραγκωνίζεται και εκχωρείται Αυτοκεφαλία ‘’σε μια ανύπαρκτη Εκκλησία’’, είναι πρωτόγνωρη στην Ιστορία της Εκκλησίας.

  Ως εκ τούτου ο ισχυρισμός ο οποίος προβάλλεται, ότι η θεμελίωση και η κανονικότητα της εκχώρησης Τόμου Αυτοκεφαλίας στα δύο σχισματικά μορφώματα ερείδεται σε ‘’κανονικό έθιμο’’, δεν ευσταθεί.   Για ποιο  ‘’κανονικό έθιμο’’ μπορούμε να ομιλούμε, όταν στην Ουκρανία υπήρχε κανονική Εκκλησιαστική δομή και δόθηκε σε μια ‘’παρεκκλησιαστική δομή’’, όπως την κατονομάζει ο Σεβ. Μπάτσκας;  Πότε στην Ιστορία της Εκκλησίας ‘’εξουδετερώθηκε’’ η συναίνεση των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών; Σε ποιο ‘’κανονικό έθιμο’’ ερείδεται αυτό;

Ο Τόμος Αυτοκεφαλίας εκχωρήθηκε στα δύο σχισματικά μορφώματα, χωρίς τη συναίνεση των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών.  Πότε συναντούμε τέτοια  ανατροπή στην Ιστορία της Εκκλησίας, για να ομιλούμε για ‘’κανονικό έθιμο’’;   Ουδέποτε στην  Ιστορία της Εκκλησίας επιχειρήθηκε τέτοια ανατροπή. 

   Το παράδειγμα της ανύψωσης της Σερβικής Εκκλησίας σε Πατριαρχείο, η οποία έγινε ‘’με τρόπο όχι σύμφωνο με την ακρίβεια των Ιερών Κανόνων’’*, όπως σημειώνει ο καθηγητής κ. Ι. Ταρνανίδης, παρατηρώντας ότι ‘’η αναγνώριση αυτού του αξιώματος γίνεται χάρη οικονομίας και με γνώμονα την ωφέλεια της Εκκλησίας’’*, δίνει απάντηση σε όσα μονομερώς προβάλλονται. 

 Στην περίπτωση του Ουκρανικού Εκκλησιαστικού ζητήματος ποια είναι η  ‘’ωφέλεια της Εκκλησίας’’ από την μεγάλη ανατροπή;   Αλλού ο κ. Ι. Ταρνανίδης, κατονομάζει την ωφέλεια τούτη, ως  την ενότητά της Εκκλησίας.  Με σαφήνεια ο  κ. Ι. Ταρνανίδης αναφέρεται στην ‘’ικανότητα της Ορθοδοξίας να κινείται έξω και πάνω από τους τύπους και να δίνει λύσεις στα αναφυόμενα προβλήματα με βάση την ευρύτερη ιδεολογία της, το γενικό συμφέρον και την ενότητά της’’*.  Για ποια ενότητα όμως ομιλούν, όσοι επιμένουν στη μονομέρεια στο ‘’Ουκρανικό’’;

 Στην Πατριαρχική  ειρηνική επιστολή αναφορικά με την ανύψωση σε Πατριαρχείο της Εκκλησίας της Σερβίας, σημειώνετο μάλιστα ότι ‘’το γαρ εις Πατριαρχικήν προαχθήναι αξίαν τινά των επί μέρους Αγίων του Θεού Εκκλησιών, αποφάσεως δείται Οικουμενικής…’’*.  Η ‘’εξουδετέρωση’’ της συναίνεσης των Τοπικών Ορθοδόξων Εκκλησιών σε ποιο ‘’κανονικό έθιμο’’ ερείδεται;

 Η μεγάλη ανατροπή στην Ουκρανία είχε ως κριτήριο την Εκκλησιαστική ενότητα;    Τουναντίον η κληθείσα ‘’Ενωτική Σύνοδος’’ στην Ουκρανία, έγινε αφορμή κλονισμού της Εκκλησιαστικής ενότητας με απρόβλεπτες συνέπειες.  Ποιο έθιμο ως πηγή δικαίου, θα μπορούσε να τεθεί υπεράνω της Εκκλησιαστικής ενότητας;   Ποιο έθιμο ως πηγή δικαίου, μπορεί να δημιουργεί τις προϋποθέσεις μεγάλου σχίσματος; 

 *Ιω. Χ. Ταρνανίδη ‘’Θεωρία και πράξη στην ιστορική εξέλιξη του Αυτοκεφάλου των Σλαβικών Εκκλησιών’’ (Εκδόσεις Α/φων Κριακίδη, 2006)