30 Μαΐ 2020

Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Α΄ Οἰκουμενικής Συνόδου - «Ἳνα ἓν ὦσιν»

ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ: Πραξ. κ΄ 16 – 18, 28-36
ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΝ: Ιωάννου ιζ' 1 – 13
«Ἳνα ἓν ὦσιν»
Να είμαστε όλοι ενωμένοι, αγαπημένοι, χωρίς διαφορές μεταξύ μας. Ήταν η επιθυμία του Κυρίου και η προσευχή προς Πατέρα Του, για τους οπαδούς Του. Η σημερινή Κυριακή, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι αφιερωμένη στη μνήμη των 318 εμπνευσμένων πατέρων της Εκκλησίας μας που συνήλθαν στη Νίκαια το 325 μ.Χ.

Έχει ήδη συμπληρώσει τρεις αιώνες ζωής από την ίδρυσή της, η Χριστιανική Εκκλησία. Βασική προέλευση των πιστών της νέας θρησκείας είναι στην αρχή οι Ιουδαίοι. Το κήρυγμα των αποστόλων ξεκινά, πάντοτε σχεδόν, στα πρώτα χρόνια, από τους καχύποπτους αμφισβητίες Ισραηλίτες, στις Εβραϊκές Συναγωγές. Ωστόσο η εντολή του Κυρίου ήταν: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἒθνη» και η προσευχή Του, «ἳνα ἓν ὦσιν». Να είναι όλοι αγαπημένοι, ενωμένοι, και η αλήθεια του ευαγγελίου να διαδοθεί σε όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό και πολύ σύντομα, το ευαγγέλιο του Χριστού, προωθήθηκε από τους αποστόλους και κυρίως από τον απόστολο Παύλο, στο πλατύ ακροατήριο των Ελλήνων εθνικών, όπως ονομάζονταν οι ειδωλολάτρες. Ήταν ένα πρόθυμο προβληματισμένο, ακροατήριο με χαρακτηριστική βαθιά θρησκευτικότητα. Σύντομα πλαταίνει το ακροατήριο και η αποδοχή της νεοσύστατης θρησκείας, που είναι σαφώς αποστασιοποιημένη από την Ιουδαϊκή και ανατρεπτική της ειδωλολατρίας. Η δύσκολη, μέχρι ακατανόητη για κάποιους, αλήθεια του ευαγγελίου του Χριστού, αλλά και η δογματική της βάση, επέτρεψαν να φανούν ποικίλες, καλοπροαίρετες στην αρχή, ερμηνευτικές απόψεις, οι αιρέσεις. Αυτή τη διχαστική δογματική κατάσταση, αντίθετη προς την επιθυμία του Κυρίου, «ἳνα ἓν ὦσιν», αναλαμβάνουν οι 318 Πατέρες της Εκκλησίας μας, αγαπητοί μου, να αντιμετωπίσουν και να θεραπεύσουν με το πρώτο μέρος του Συμβόλου της Πίστεώς μας. Λύνουν τα πρώτα δογματικά προβλήματα. Πρέπει πλέον η Εκκλησία να αφιερωθεί στην εμβάθυνση της πίστης και τη μεταφορά των ευαγγελικών εντολών στην καθημερινή πρακτική ζωή. Γιατί ο Χριστιανισμός, αγαπητοί μου, δεν είναι μια απλά θεωρητική φιλοσοφία, αλλά είναι καθοριστική τρόπου ζωής. Ο μονοθεϊστικός Ιουδαϊσμός, προσκολλημένος στο πλήθος των νομικών διατάξεων, εθελοτυφλοί και επειδή δεν αναγνωρίζει τον Ιησού, ώς Χριστό, εξακολουθεί να περιμένει τον Μεσσία. Ωστόσο ο Χριστός, που δεν αναγνωρίζουν τη μεσσιανική Του ιδιότητα, δεν ήλθε για να καταργήσει τον Μωσαϊκό Νόμο, αλλά να τον συμπληρώσει. «Οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλά πληρῶσαι». Κύρια και βασική εντολή του Κυρίου είναι, η ενοποιητική δύναμη της αγάπης. Θρησκεία της αγάπης, χαρακτηρίζεται ο Χριστιανισμός. Προσευχή Του; Ακούσαμε την προσευχή του Κυρίου, στην σημερινή ευαγγελική περικοπή, «ἵνα πάντες ἓν ὦσιν». Να είμαστε όλοι ένα, ενωμένοι, αγαπημένοι, κάτω από την απέραντη αγάπη του Θεού μας. Και αυτή, η ειλικρινής, ανυπόκριτη, ανιδιοτελής και αμερόληπτη αγάπη, είναι η ουσιώδης διαφορά, τόσο από την Ιουδαϊσμό, όσο και από την ειδωλολατρία. Ανατροπή γενική, επιβάλλει στον θεωρητικό και πρακτικό τρόπο ζωής, την καθημερινότητα, ο μονοθεϊσμός και η αγάπη του Χριστού. Ξαφνιάζει τον ειδωλολάτρη Έλληνα, η θεία ιδιότητα του Ιησού. Ενοχλεί τον Ιουδαίο, που εξακολουθεί να περιμένει τον Μεσσία και πιστεύει στο «ὀφθαλμόν ἀντί ὀφθαλμοῦ». Αλλά και για τους δυο, το ευαγγέλιο της αγάπης και της σωτηρίας, επιβάλλει πλήρη αναθεώρηση ηθών και ηθικής, αρχών, της σχέσης μεταξύ των ανθρώπων, σχέσης με το ανώτατο ον, τον Θεό.
Αλλά, αγαπητοί μου αδελφοί, αυτή η ενοποιητική ιδιότητα και δύναμη της αγάπης, δεν είναι μια απλή συναισθηματική κατάσταση, ένα ανώδυνο, εύκολο παράγγελμα. Η ανυπόκριτη αγάπη, που απευθύνεται στον πλησίον μας χωρίς διάκριση, χωρίς προσδοκία ανταπόδοσης, απαιτεί παραμερισμό προσωπικών συμφερόντων και επιθυμιών. Η αγάπη είναι προσφορά. Μπορεί να είναι ένας συγχαρητήριος λόγος για μια επιτυχία, όπου πρέπει να καταπιέσουμε τον εγωισμό ή τη ζήλεια μας, για να τον πούμε. Μπορεί να είναι η λεκτική ή και πρακτική συμμετοχή στη λύπη ή τα προβλήματα του άλλου, που αποτυπώνει την ύπαρξη και την εκδήλωση ενδιαφέροντος, αγάπης. Ο ειλικρινής, παρηγορητικός λόγος. Είναι ακόμη η προσφορά υλικών αγαθών αναγκαίων στον πλησίον μας, από το περίσσευμά μας, αλλά, και εδώ πιθανόν προκύπτει πρόβλημα, και από το υστέρημά μας. Αυτό είναι θυσία, από τα αγαθά μας, που με κόπο αποκτήσαμε, είναι εκδήλωση αγάπης. Και σημειώνει η Γραφή, «δανείζει Θεῷ, ὅ ἐλεῶν πτωχόν». Είναι ίσως από αγαθά, που τα έχουμε ανάγκη, αλλά βλέπουμε ότι ο άλλος τα έχει στερηθεί. Είναι περιπτώσεις που θα χρειαστεί να κοπιάσουμε για χάρη του πλησίον μας. Να απασχοληθούμε, να εργαστούμε μαζί του, για να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις, που βιώνει ανήμπορος, μόνος και αβοήθητος. Τέλικά, αγαπητοί μου, όλα αυτά που θα προσφέρουμε στον πλησίον μας, είναι η βάση, το θεμέλιο, όπου θα οικοδομηθεί το οικοδόμημα της ενότητας, της αγάπης. Αυτό για το οποίο προσευχήθηκε ο Κύριός μας: «Ἵνα ἕν ὦσιν». Πιστοί στον Ένα και μοναδικό Θεό και τη μοναδική θεία αλήθεια. Όλοι οι χριστιανοί να ενωθούμε, με την απόλυτη ενότητα που χαρακτηρίζει τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Ένωση λοιπόν όλων των χριστιανών. «Ὑπέρ τῆς τῶν πάντων ἑνώσεως», προσευχόμαστε κατά τη θεία λειτουργία. Όλοι οι άνθρωποι πρέπει να ενωθούμε, που οπωσδήποτε έχουμε έναν κοινό Πατέρα και Δημιουργό.

4 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

«Πάτερ ἅγιε, τήρησον αὐτοὺς ἐν τῷ ὀνόματί σου, ᾧ δέδωκάς μοι, ἵνα ὦσιν ἓν καθὼς ἡμεῖς» (Ἰωάνν. ιζ´ 11)

Ἀγαπητέ ἐν Χριστῶ ἀδελφέ,
ἐπειδή θεωρῶ πώς τό ἐν λόγω πνευματικό θέμα χρήζει περαιτέρω ἐρμηνείας καί ἐμβάθυνσης, παραθέτω ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Ἀρχιμ. Ἱεροθέου Βλάχου (νῦν Μητροπολίτου Ναυπάκτου) «Ὀσμὴ Γνώσεως» Ἐκδόσεις «Τέρτιος», Κατερίνη 1985, σελ. 99-102, γιά τήν ὀρθὀτερη καί πληρέστερη κατανόησή του.

«Στὴν προσευχὴ τοῦ Χριστοῦ, τμῆμα τῆς ὁποίας ἀποτελεῖ τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα, γίνεται λόγος γιὰ τὴν ἑνότητα τῶν μαθητῶν-Χριστιανῶν. Ὁ Χριστὸς παρακαλεῖ τὸν Πατέρα Του νὰ τηρῆ τοὺς μαθητὰς ἐν τῷ ὀνόματί Του «ἵνα ὦσιν ἓν». Τὸ χωρίον αὐτὸ χρησιμοποιεῖται συχνὰ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἐπιδιώκουν τὴν ἕνωσι τῶν «Ἐκκλησιῶν», ἀλλὰ μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι τὶς περισσότερες φορές, ἂν ὄχι πάντοτε, κακοποιεῖται καὶ διαστρεβλώνεται. Διότι ἐδῶ ὁ Κύριος δὲν παρακαλεῖ γιὰ τὴν μελλοντικὴ ἑνότητα τῶν «Ἐκκλησιῶν», ἀλλὰ γιὰ τὴν ἑνότητα «ἐν τῇ δόξῃ τοῦ Χριστοῦ», ποὺ δίδεται στοὺς ἁγίους καὶ εἶναι παροῦσα πραγματικότητα μέσα στὴν Ἐκκλησία. Αὐτὴ τὴν βαθειὰ σημασία τοῦ αἰτήματος τοῦ Μεγάλου Ἀρχιερέως Χριστοῦ θὰ προσπαθήσουμε νὰ δοῦμε στὰ ἀμέσως ἑπόμενα.

Ἑρμηνεία τοῦ «ἵνα ὦσιν ἓν»
Γιὰ νὰ μπορέση κανεὶς νὰ ἑρμηνεύση καλὰ τὸ χωρίο αὐτὸ πρέπει νὰ τὸ δῆ μέσα στὰ πλαίσια ὁλόκληρης τῆς ἀρχιερατικῆς προσευχῆς, ποὺ εὑρίσκεται στὸ δέκατο ἕβδομο (ιζ´) κεφάλαιο τοῦ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγελίου. Παρατηρεῖ κανεὶς ὅτι ὅπου ὑπάρχει ἡ φράση «ἵνα ὦσιν ἓν» συνδέεται ἀμέσως μὲ τὸ «καθὼς ἡμεῖς», μὲ τὸ «ἐν ἡμῖν», μὲ τὴν δόξα τοῦ Πατρός, τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἡ σύνδεσι αὐτὴ μᾶς δίδει τὴν πραγματικὴ ἑρμηνεία τοῦ χωρίου αὐτοῦ ποὺ μελετᾶμε.
Συγκεκριμένα. Ἡ ἑνότητα τῶν ἀνθρώπων εἶναι ἀληθινή, ὅταν συνδέεται μὲ τὸ «καθὼς ἡμεῖς», ὅταν δηλαδὴ εἶναι Τριαδική. Ὁ Χριστὸς τὸ εἶπε ξεκάθαρα: «ἵνα πάντες ἓν ὦσιν, καθὼς σὺ πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί». Στὴν Ἁγία Τριάδα ὑπάρχει ἀλληλοπεριχώρηση τῶν ἀγαπωμένων Προσώπων. Ὁ Πατὴρ ζεῖ μέσα στὸν Υἱὸ καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα. Ὁ Υἱὸς μέσα στὸν Πατέρα καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα. Καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα μέσα στὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱό. Ὑπάρχει στὴν Ἁγία Τριάδα ἑνότητα Προσώπων, ἀγάπη καὶ διαφύλαξι τῆς ἐλευθερίας κάθε Προσώπου.
συνεχίζεται......Θ.Σ..

Ανώνυμος είπε...

β΄μέρος συνέχεια.....
« Ἔτσι καὶ ἡ ἑνότητα μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων δὲν πρέπει νὰ εἶναι ἐξωτερική, μία σύνδεσι ἐξωτερικὴ τῶν σωμάτων, ἀλλὰ ἐσωτερική. Ἡ ὑπόστασι τοῦ ἑνὸς ἀπὸ ἀγάπη νὰ εἰσέρχεται στὴν ὑπόστασι τοῦ ἄλλου. Ἀκόμη ἡ ἑνότητα εἶναι ἀληθινή, ὅταν ὑπάρχει ἐν Χριστῷ. «Καὶ αὐτοὶ ἐν ἡμῖν ἓν ὦσιν», εἶπε ὁ Κύριος. Ἡ κοινωνία μὲ τὸν Ἅγιο Τριαδικὸ Θεὸ ἐξασφαλίζει τὴν γνησιότητα τῆς ἀνθρωπίνης ἑνότητος. Ἐπίσης ἡ γνήσια ἑνότητα ὑπάρχει μὲ τὴν θεωρία τοῦ Θεοῦ: «καὶ ἐγὼ τὴν δόξαν ἣν δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς ἵνα ὦσιν ἓν… θέλω ὅπου εἰμι ἐγὼ κἀκεῖνοι ὦσι μετ’ ἐμοῦ, ἵνα θεωρῶσι τὴν δόξαν τὴν ἐμήν…».
Ὅλα αὐτὰ δείχνουν ὅτι ὅταν οἱ ἄνθρωποι βιώνουν τὴν δόξα τῆς Ἁγίας Τριάδος στὴν ἀνθρώπινη φύσι τοῦ Χριστοῦ, ὅταν εἶναι συνδεδεμένοι μὲ τὸν Χριστό, τότε εἶναι καὶ μεταξύ τους ἑνωμένοι.
Ἑπομένως στὴν Ἀρχιερατικὴ προσευχὴ δὲν γίνεται λόγος γιὰ μία ἐξωτερικὴ ἑνότητα, ποὺ εἶναι ἀποτέλεσμα ἐξωτερικῶν προσπαθειῶν καὶ γνωρισμάτων καὶ ποὺ εἶναι προσδοκία τοῦ μέλλοντος, ἀλλὰ γιὰ ἑνότητα στὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ποὺ δόθηκε τὴν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς καὶ εἶναι παροῦσα πραγματικότης.
Αὐτὴ τὴν ἑνότητα βίωσαν οἱ ἅγιοι Πατέρες
Ὅλοι οἱ ἅγιοι Πατέρες καὶ φυσικὰ καὶ οἱ Πατέρες τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ποὺ ἑορτάζουμε σήμερα, ἀφοῦ καθαρίσθηκαν ἀπὸ τὶς φθοροποιὲς ἐνέργειες τῶν παθῶν, ἀφοῦ ἀπέβαλαν μὲ τὴν Χάρι τοῦ Χριστοῦ τὴν σκότωση τοῦ νοῦ, ἔφθασαν στὴν θεωρία τοῦ Θεοῦ. Φθάσαντες δὲ στὴν θεωρία τοῦ Θεοῦ ἑνώθηκαν καὶ μεταξύ τους. Ἡ δόξα τῆς Ἁγίας Τριάδας τοὺς περιέλαμψε, τοὺς ἠλλοίωσε, τοὺς μεταμόρφωσε, ὅποτε δὲν ἐνεργοῦσαν σὰν ἀτομικὲς ὑπάρξεις, ἀλλ’ ὡς ἐνεργήματα τοῦ Παναγίου Πνεύματος.
Ἔτσι ὅλοι οἱ ἅγιοι Πατέρες ἔχουν κοινὴ διδασκαλία, ἀφοῦ μὲ τὴν Χάρι τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ ἀπέκτησαν κοινὴ ζωή. Εἶναι φορεῖς τῆς Παραδόσεως. Καὶ ξέρουμε καλὰ ὅτι ἡ Παράδοσι δὲν εἶναι μία «ἱστορικὴ γνῶσι» καὶ «ἱστορικὴ μνήμη», ἀλλὰ ἡ ἀδιάλειπτη ἐνέργεια τοῦ Παναγίου Πνεύματος στὴν Ἐκκλησία. Γι’ αὐτὸ οἱ ἅγιοι Πατέρεςδὲν παρέλαβαν κάπως ἐξωτερικὰ καὶ διανοητικὰ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας ἀπὸ τοὺς προγενεστέρους Πατέρας, οὔτε ἔμαθαν τὴν Ὀρθοδοξία ἀπὸ τὶς συγγραφὲς τῶν ἁγίων, ἀλλὰ ἔχουν ἐπικοινωνία μὲ τοὺς προηγουμένους αὐτῶν, ἐπειδὴ συμμετέχουν στὴν ἄκτιστη δόξα τῆς Ἁγίας Τριάδος στὴν ἀνθρώπινη φύσι τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τονίσαμε.
συνεχίζεται ...Θ.Σ.

Ανώνυμος είπε...

γ΄μέρος συνέχεια ...
Ἡ διδασκαλία τους δὲν εἶναι φιλοσοφικὸς στοχασμός, ἀλλὰ ἀποκάλυψι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτὴ εἶναι ἡ βασικὴ διαφορὰ μεταξὺ τῶν αἱρετικῶν καὶ τῶν ἁγίων Πατέρων. Οἱ πρῶτοι, ὡς μὴ ἔχοντες θεωρία Θεοῦ,φιλοσοφοῦσαν, ἐνῶ οἱ δεύτεροι, ὡς ἔχοντες θεωρία Θεοῦ, θεολογοῦσαν• μιλοῦσαν αὐθεντικά, ὡς φορεῖς τῆς Παραδόσεως. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας διατυπώνεται σὲ κάθε χρονικὴ περίοδο ἀπὸ τοὺς ἁγίους, χωρὶς νὰ ἀλλοιώνεται καὶ χωρὶς νὰ διαφοροποιεῖται ἀπὸ ὅλη τὴν διδασκαλία τῶν προηγουμένων Πατέρων.Ὅταν ἔχουμε διαφοροποίησι, τότε ἔχουμε παρέκκλισι. Ἄρα αἵρεσι.

Ἕνωση τῶν «Ἐκκλησιῶν»
Τονίσαμε προηγουμένως ὅτι τὸ αἴτημα αὐτὸ τοῦ Κυρίου χρησιμοποιεῖται συχνὰ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ ἐπιδιώκουν τὴν ἕνωσι τῶν «Ἐκκλησιῶν». Κατ’ ἀρχὰς ὁ λόγος γιὰ τὴν ἕνωσι τῶν «Ἐκκλησιῶν» εἶναι θεολογικὰ ἀδόκιμος, ἀφοῦ ἡ Ἐκκλησία, ὡς Σῶμα Χριστοῦ, δὲν ἔχει ποτὲ σχισθῆ. Μόνον οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ἀποσχισθῆ ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ποὺ εἶναι ἡ Ἀλήθεια. Γιὰ τὴν κίνησι ὅμως μὲ σκοπὸ τὴν ἕνωσι τῶν «Ἐκκλησιῶν» αἰσθανόμαστε τὴν ἀνάγκη νὰ διατυπώσουμε δύο σημεῖα, ἐν σχέσει μὲ τὴν πραγματικὴ σημασία τοῦ χωρίου ποὺ μελετᾶμε.
Τὸ πρῶτο σημεῖο εἶναι ὅτι δὲν πρέπει νὰ γίνεται λόγος γιὰ μία ἁπλῆ ἕνωσι τῶν «Ἐκκλησιῶν» σὰν νὰ πρόκειται γιὰ ἕνωσι μερικῶν συνεργαζομένων θρησκευτικῶν σωματείων, ἀλλὰ γιὰ ἑνότητα πίστεως, γιὰ ἑνότητα ἐν Χριστῷ. Ὅσοι μὲ τὴν ἄσκησι καὶ τὴν μετάνοια βιώνουν τὴν ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἑνώνονται καὶ μεταξύ τους. Στὸ σημεῖο αὐτὸ βρίσκεται καὶ ἡ δυσκολία. Διότι ξέρουμε καλὰ ὅτι οἱ Παπικοὶ ταυτίζουν τὴν ἄκτιστη ἐνέργεια μὲ τὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ καὶ διδάσκουν ὅτι οἱ ἄνθρωποι μετέχουν τῶν κτιστῶν ἐνεργειῶν. Ἐνῶ διδασκαλία ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων, ἀπὸ τὴν πείρα τους, εἶναι ὅτι μετέχουμε τῶν ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ.
Τὸ δεύτερο σημεῖο εἶναι ὅτι στὸν διάλογο γιὰ τὴν ἕνωσι πρέπει νὰ συμμετέχουν σύγχρονοι ἅγιοι Πατέρες, ποὺ θεωροῦν τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἔχουν προσωπικὲς ἐμπειρίες θεώσεως, ποὺ ἔχουν ἔτσι κοινωνία μὲ ὅλους τοὺς ἁγίους Πατέρας καὶ ἑπομένως ἐκφράζουν ἀλάνθαστα τὴν συνείδησι τῆς Ἐκκλησίας.
Αὐτὴν τὴν ἕνωσι καὶ αὐτὸν τὸν διάλογο ἡ Ὀρθοδοξία ὄχι μόνον δὲν μπορεῖ νὰ ἀρνηθῆ, ἀλλὰ τὴν ἔχει συνεχὲς αἴτημα προσευχῆς.»
Μέ ἀγάπη Χριστοῦ
Θεόδωρος Σ.

Παπαδημητρίου Στέργιος είπε...

Να ενωθουμε στην ορθοδοξία εννοείτε αγαπητέ αδελφέ, αν και νομίζω η σωστότερη λέξη είναι η επιστροφή των κακοδοξων

Oι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Η φωτογραφία μου
Για επικοινωνία : Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: aktinesblogspot@gmail.com