Ιερά Σύνοδος: «Περί τῆς Ἑορτῆς τῆς 25ης Μαρτίου»

«Περί τῆς Ἑορτῆς τῆς 25ης Μαρτίου»

(23/3/2020).

Πρωτ. 1360

Ἀριθ. Ἀθήνησι τῇ 16ῃ Μαρτίου 2020

Διεκπ. 603

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 3014

Πρός
Τό Χριστεπώνυμον Πλήρωμα

τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

«Εὐαγγελίζου γῆ, χαράν μεγάλην» ψάλλουμε σήμερα οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί στούς Ναούς μας, γιά νά τιμήσουμε τόν Εὐαγγελισμό τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Καί ταυτοχρόνως, σέ κοινή ἑορτή, ὁ Ἑλληνισμός πανηγυρίζει τήν Ἐπέτειο τοῦ 1821. Τήν ἔναρξη τῆς Μεγάλης Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως. Τοῦ ἱεροῦ Ἀγώνα τῆς ἀπροσμέτρητης ἀποφασιστικότητας, τόλμης, θάρρους καί θυσίας γιά τήν ἐλευθερία.

Οἱ πρόγονοί μας, οἱ γενναῖοι Φιλικοί, οἱ πρωταγωνιστές τοῦ Ἀγώνα, οἱ μαχητές τῆς ἀπελευθερώσεως, εἶχαν ἀπό τήν προηγούμενη χρονιά, ἤδη ἀπό τό 1820, ὁρίσει τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, ὡς ἡμέρα τοῦ ἀπελευθερωτικοῦ ξεσηκωμοῦ. Ἤθελαν ἔτσι νά ἐκφράσουν μέ τόν πιό δυνατό καί συμβολικό τρόπο τούς ἄρρηκτους δεσμούς μεταξύ τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ Γένους. Οἱ Ἕλληνες πολέμησαν γιά τήν Πίστη καί τήν Πατρίδα.

Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση δέν μοιάζει μέ καμμία ἄλλη ἐπανάσταση τῆς ἐποχῆς. Ἀξιοποιεῖ μέν ἰδέες ἀπό ἄλλα ἐπαναστατικά κινήματα τῶν χρόνων ἐκείνων, ἀλλά δέν εἶναι ἀντίγραφο καμμιᾶς. Εἶναι ἐπανάσταση μέ ἐθνικό καί θρησκευτικό χαρακτήρα. Ἔχει ὡς κίνητρο τήν ἀπελευθέρωση τῶν Ἑλλήνων ἀπό τούς Ὀθωμανούς. Ἔχει ὡς πνευματικό στήριγμα τήν πίστη στήν θεία Πρόνοια καί τόν σεβασμό πρός τούς πολυάριθμους Νεομάρτυρες, πού βρῆκαν θάνατο ὁμολογώντας τήν πίστη τους στόν Χριστό.

«Μάχου ὑπέρ Πίστεως καί Πατρίδος», ἔγραφε στήν Προκήρυξη τῆς 24ης Φεβρουαρίου τοῦ 1821 ὁ Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης.

Τό φρόνημα καί ἡ πίστη τῶν Ἀγωνιστῶν τοῦ ‘21 ὑπάρχει μέσα στόν λόγο καί στίς πράξεις τους. Ὁ Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ἔβαλε τόν Σταυρό στήν πρώτη σημαία πού πρόχειρα κατασκεύασε. Χαρακτηριστικά ὁ ἴδιος εἶπε, μετά τήν ἀπελευθέρωση, στούς μαθητές τοῦ πρώτου Γυμνασίου τῆς Ἀθήνας: «Ὅταν πήραμε τά ὅπλα, πρῶτα εἴπαμε ὑπέρ Πίστεως καί ὕστερα ὑπέρ Πατρίδος».

Καί ὁ Σαμιώτης λόγιος Γεώργιος Κλεάνθης, κατέγραψε μέ στίχους τά ἰδανικά τῶν Ἀγωνιστῶν: «Γιά τοῦ Χριστοῦ τήν Πίστη τήν Ἁγία καί τῆς Πατρίδος τήν Ἐλευθερία».
Στά Συντάγματα τῶν Ἐθνικῶν Συνελεύσεων τοῦ Ἀγώνα, ὑπάρχει στό Προοίμιο ἡ φράση ἡ ὁποία καί σήμερα διατηρεῖται στό Σύνταγμά μας: «Εἰς τό ὄνομα τῆς Ἁγίας καί Ὁμοουσίου καί Ἀδιαιρέτου Τριάδος!».

«Ἡ Ἑλληνική Ἐπανάσταση εἶναι ἡ πιό πνευματική ἐπανάσταση πού ἔγινε στόν κόσμο. Εἶναι ἁγιασμένη», ἐπισημαίνει ὁ Φώτης Κόντογλου. Καί συνεχίζει: «Στήν Πόλη κρεμάστηκε ὁ Πατριάρχης Γρηγόριος, ἀνοίγοντας πρῶτος τό μαρτυρολόγιο τῆς Ἐπανάστασης. Ὁ Ἀθανάσιος Διάκος πολέμησε σάν νέος Λεωνίδας καί σουβλίστηκε γιά τήν πίστη του. Ὁ Παλαιῶν Πατρῶν Γερμανός, ὁ Ἠσαΐας Σαλώνων, ὁ Ρωγῶν Ἰωσήφ, ὁ Παπαφλέσσας... καί ἄλλοι πολλοί πολεμήσανε γιά τήν ἁγιασμένη πατρίδα τους. Στήν Τριπολιτσά κλειστήκανε στή φυλακή κατά τήν Ἐπανάσταση οἱ δεσποτάδες τοῦ Μοριά καί οἱ περισσότεροι πεθάνανε μέ ἀβάσταχτα μαρτύρια. Τό ἴδιο καί στήν Πόλη, φυλακωθήκανε καί κρεμαστήκανε πολλοί δεσποτάδες».

Οἱ πρωτεργάτες τοῦ 1821, ἦσαν Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί. Εἶχαν συνείδηση τῆς διαχρονικῆς συνέχειας τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Τό ὁμολογοῦν ἀπερίφραστα οἱ ἴδιοι. Τό λόγο τους ἀκοῦμε καί σήμερα νά ἀντηχεῖ. «Γι’ αὐτά πολεμήσαμε», ἔλεγε ὁ Μακρυγιάννης, δείχνοντας σπασμένες ἀρχαῖες κολῶνες. Καί ὁ πρῶτος Κυβερνήτης τῆς ἐλεύθερης Ἑλλάδος, ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας, ἤθελε τά ἑλληνόπουλα νά λαμβάνουν παιδεία ἑλληνορθόδοξη μέ κείμενα Χριστιανικά καί Ἀρχαῖα Ἑλληνικά.

Τιμοῦμε σήμερα ὅλους αὐτούς, γνωστούς καί ἀγνώστους ἥρωες πού μέ αὐτοθυσία ἀγωνίσθηκαν καί ἔπεσαν γιά τήν Ἐλευθερία μας. Κληρικούς καί λαϊκούς, ἄνδρες καί γυναῖκες, ὁπλαρχηγούς στήν στεριά, ναυτικούς στήν θάλασσα. Τιμοῦμε σήμερα, Ἕλληνες καί Φιλέλληνες.

Στούς πρωτεργάτες καί τούς ὁραματιστές, σέ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι σχεδίασαν καί σέ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι πραγματοποίησαν τό ἔπος τοῦ 1821, δέν ὀφείλουμε μόνο πολλά, ὀφείλουμε τά πάντα· τήν μετέπειτα ἱστορική καί ἐθνική ὕπαρξή μας.

Σέ ἕνα χρόνο συμπληρώνονται 200 ἔτη ἀπό τήν Ἐπανάσταση. Ἐν ὄψει τοῦ 2021, ἡ Ἐκκλησία μας προετοιμάζεται γιά νά τιμήσει μέ τόν τρόπο πού ἁρμόζει τήν μεγάλη αὐτή Ἐπέτειο. Γιά νά ξαναφέρουμε στήν μνήμη τά γεγονότα. Γιά νά συναντηθοῦμε μέ τίς ἀξίες πού τροφοδότησαν τό ἐπαναστατικό φρόνημα, τήν μαχητικότητα, τόν πατριωτισμό καί τά δημοκρατικά ἰδανικά τῶν Ἀγωνιστῶν.

Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀπό τό 2012, ἔχει ξεκινήσει τήν διοργάνωση δέκα ἐπιστημονικῶν συνεδρίων γιά τήν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας καί τό 1821. Στό τέλος τοῦ 2021 θά κυκλοφορηθοῦν οἱ δέκα τόμοι τῶν Πρακτικῶν μέ ὅλες τίς εἰσηγήσεις καί θά εἶναι στήν διάθεση κάθε ἀναγνώστη.

Σέ συνεργασία μέ τό Ὑπουργεῖο Παιδείας, ἔχει προγραμματισθεῖ, καί ἤδη ὑλοποιεῖται, ἡ διοργάνωση μαθητικῶν διαγωνισμῶν γιά τήν προετοιμασία βίντεο μικρῆς διαρκείας ἀπό μαθητές καί μαθήτριες Γυμνασίων. Τά θέματα ἀφοροῦν στήν ζωή καί στήν δράση μεγάλων μορφῶν τῆς προεπαναστατικῆς, τῆς ἐπαναστατικῆς καί τῆς μετεπαναστατικῆς περιόδου.

Προσφέρονται δέ νέα κατηχητικά βοηθήματα σέ γονεῖς καί κατηχητές, ὥστε νά μαθαίνουν τά παιδιά μας μέ κατανοητό καί εὐχάριστο μαζί τρόπο, τήν Ἑλληνική Ἱστορία ἀπό τήν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Ἡ Εἰδική Συνοδική Ἐπιτροπή Πολιτιστικῆς Ταυτότητος σέ συνεργασία μέ τίς κατά τόπους Ἱερές Μητροπόλεις ἔχει προγραμματίσει σειρά λατρευτικῶν, ἐπιστημονικῶν, πολιτιστικῶν καί καλλιτεχνικῶν ἐκδηλώσεων γιά τό ἔτος 2021, ὥστε νά διαδοθεῖ στίς τοπικές κοινωνίες τό Χριστιανικό καί πατριωτικό μήνυμα τοῦ 1821, μέσα στήν πληρότητά του.

Ὁ κόσμος ἐξελίσσεται. Ἀλλάζει. Οἱ κοινωνίες μεταβάλλονται. Ἡ Ἑλλάδα προχωράει. Ἐμεῖς, ὡς ἀπόγονοι τῶν Ἑλλήνων πού ἀπελευθέρωσαν «μιά χώρα μικρή· ἕνα πέτρινο ἀκρωτήρι στήν Μεσόγειο» (Γ. Σεφέρης), ἔχουμε πάντα τήν ἀνάγκη νά κοινωνοῦμε τό «ἀθάνατο κρασί τοῦ ‘21».

Προχωροῦμε μέ ἐπίγνωση τῶν ἐξελίξεων, τῶν ἀπαιτήσεων καί τῶν ἀναγκῶν τῆς ἐποχῆς μας. Στήν πορεία αὐτή, κρατοῦμε στήν ψυχή μας ζωντανό τόν σεβασμό τῶν προγόνων μας πρός τόν Χριστό καί τήν Ἑλλάδα.

Σήμερα ἡ πατρίδα μας καί ἡ ἀνθρωπότητα ὁλόκληρη ἀντιμετωπίζει τήν πανδημία τοῦ κορωνοϊοῦ. Στούς Ἱερούς Ναούς μας πρός ἀποφυγή τῶν συναθροίσεων καί τῆς μεταδόσεως τῆς νόσου δέν τελοῦνται τά Ἱερά καί Ζωηφόρα Μυστήρια. Ἡ ἑνότητά μας ἀποκτᾶ τήν χάρη τῶν Ἁγίων Νεομαρτύρων μέσα ἀπό τήν θερμουργό πίστη μας, τήν προσευχή μας, τήν μελέτη τοῦ Εὐαγγελίου, τήν ὑπομονή καί τήν ἀγάπη μας. Οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες στεκόμαστε ὄρθιοι μέ ὑπευθυνότητα, ἔχοντας τήν ἐλπίδα μας στόν Θεό. Ὅπως τό Γένος μας ἄντεξε τήν καταπίεση τῆς μακρᾶς δουλείας μέ πίστη καί μέ προσευχή καί ἀνέστη, ἔτσι καί σήμερα θά ἀντιμετωπίσουμε τόν κίνδυνο γιά τήν ὑγεία μας μέ σταθερή τήν πίστη μας, εὐαγγελιζόμενοι τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου μας.

Τό 1821 μᾶς ἐμπνέει. Ὡς ἀνεξάντλητη πηγή καί πρόσκληση ἐγρηγόρσεως. Ἔχουμε χρέος ποτέ νά μή λησμονοῦμε...

Αἰωνία ἡ μνήμη τῶν ὑπέρ Πίστεως καί Πατρίδος εὐκλεῶς ἀγωνισαμένων καί ἡρωικῶς πεσόντων!

† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
† Ὁ Θεσσαλονίκης Ἄνθιμος
† Ὁ Παραμυθίας, Φιλιατῶν καί Γηρομερίου Τίτος
† Ὁ Μηθύμνης Χρυσόστομος
† Ὁ Τριφυλίας καί Ὀλυμπίας Χρυσόστομος
† Ὁ Μεσσηνίας Χρυσόστομος
† Ὁ Λευκάδος καί Ἰθάκης Θεόφιλος
† Ὁ Θηβῶν καί Λεβαδείας Γεώργιος
† Ὁ Παροναξίας Καλλίνικος
† Ὁ Φωκίδος Θεόκτιστος
† Ὁ Νέας Κρήνης καί Καλαμαριᾶς Ἰουστῖνος
† Ὁ Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου Στέφανος
† Ὁ Σισανίου καί Σιατίστης Ἀθανάσιος
Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος