Τα «ιερά θαυμάσια» της Θεομήτορος...

Τα «ιερά θαυμάσια» της Θεομήτορος...

Του ΜΙΧΑΗΛ Γ. ΤΡΙΤΟΥ, Κοσμήτορα Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

 Μεταξύ των υπερόχων ύμνων της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ξεχωριστή θέση κατέχει το δεύτερο στιχηρό των εσπερίων της εορτής, που αρχίζει με τη φράση: «Βαβαί των σων μυστηρίων αγνή».

Ο ιερός υμνογράφος στέκεται με δέος στα «ιερά θαυμάσια της Θεομήτορος» και αναφωνεί με θαυμασμό αυτή τη φράση, που συνοψίζει και ανακεφαλαιώνει το θεομητορικό μυστήριο. Ποιά όμως είναι «τα ιερά θαυμάσια της θεομήτορος»; Αυτά είναι η γέννηση εξ επαγγελίας, η άσπορος σύλληψη, η συνύπαρξη μητρότητας και παρθενίας και η υπέρβαση του θανάτου.

• Η Υπεραγία Θεοτόκος, γεννήθηκε εξ επαγγελίας, ύστερα από τη θαυμαστή ενέργεια του Θεού, που έκανε γόνιμους και ικανούς για τεκνογονία τους άτεκνους γέροντες γονείς της, τον Ιωακείμ και την Άννα. Στην Θ’ ωδή του κανόνα της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου ψάλλουμε: «Εκ των Δικαίων προήλθεν Ιωακείμ και της Άννης, επαγγελίας ο καρπός, η θεόπαις Μαρία».

• Την ημέρα του Ευαγγελισμού η Υπεραγία Θεοτόκος δέχεται το μήνυμα του ουρανού ότι «συλλήψη εν γαστρί και τέξη υιόν, και καλέσας το όνομα αυτού Ιησούν». Στο ερώτημα της Μαρίας «πως έσται μοι τούτο, επεί άνδρα ου γινώσκω;» ο Άγγελος απαντά: «Πνεύμα Άγιον επελεύσεται επί σε και δύναμις υψίστου επισκιάσει σοι». Και η Παναγία, κάνοντας υπέρβαση των λογικών δυσχερειών, απαντά: «Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου».

• Στο πρόσωπο της Θεοτόκου συνυπάρχουν δύο εκ διαμέτρου αντίθετες ιδιότητες, της μητρότητας και της παρθενίας. Στον ειρμό της Θ’ ωδής του κανόνος της γεννήσεως της Θεοτόκου ψέλνουμε: «Αλλότριον των μητέρων η παρθενία και ξένον τοις παρθένοις η παιδοποΐα, επί σοι Θεοτόκε, αμφότερα ωκονομήθη». Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι μητέρα, διότι γέννησε τον Υιό του Θεού, τον Ιησού Χριστό. Ταυτόχρονα είναι και αειπαρθένος, αφού ο Υιός του Θεού γεννήθηκε κατά τρόπο θαυμαστό. Η Θεοτόκος υπήρξε παρθένος προ του τόκου, εν τω τόκω και μετά τον τόκον. Όπως παρατηρεί ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός «Ώσπερ δε συλληφθείς παρθένον την συλλαβούσαν ετήρησεν, ούτω και τεχθείς την αυτής παρθενία εφύλαξεν, άτρωτον μόνος διελθών δι’ αυτής και κεκλεισμένην τηρήσας αυτήν… Μένει τοίνυν και μετά τόκον παρθένος η Αειπαρθένος, ουδαμώς ανδρί θανάτου προσομιλήσασα».

• Η Υπεραγία Θεοτόκος γέννησε ανωδύνως επειδή συνέλαβε ανηδόνως, δηλ. χωρίς ηδονή. Στο πρόσωπο της Θεοτόκου αναιρέθηκε ο νόμος της πεπτωκυΐας ανθρωπίνης φύσεως.

• Τέλος, στο πρόσωπο του Θεοτόκου έγινε και υπέρβαση του θανάτου. Το θεοδόχο σώμα της Θεοτόκου δεν υπέστη την φθορά του θανάτου, διότι ο νικητής του θανάτου και του Άδου, Ιησούς Χριστός, έζησε υποστακτικά ως μέλος του σώματός της. Ο Κύριος, αφού διαφύλαξε το σώμα της Πανάγνου Μητρός του στον τάφο αδιάφθορο, μετά τρεις ημέρες το μετέστησε ένδοξα στον ουρανό. Γιατί η Κοίμηση της Θεοτόκου δεν ήταν η κοίμηση ενός κοινού θνητού, αφού Εκείνη είναι η γεννήσασα τον Αρχηγόν της ζωής. Και επομένως την Θεοτόκο «τάφος και νέκρωσις ουκ εκράτησεν, ως γαρ ζωής Μητέρα, προς την ζωήν μετέστησεν, ο μήτραν οικήσας αειπάρθενον».
Ο άγιος Βασίλειος Σελευκείας γράφει ότι «το μέγα το της Θεοτόκου μυστήριον και διανοίας και γλώσσης εστίν αδύνατον». Το θεομητορικό μυστήριο δεν εκλογικεύεται. Δεν αποδεικνύεται νοησιαρχικά, γιατί το μυστήριο δεν είναι ο αντιλογικός χώρος του επέκεινα, αλλά ο πέραν της λογικής χώρος της ελευθερίας.

Το θεομητορικό μυστήριο ο ανθρώπινος λόγος μπορεί να το αντιμετωπίσει με δύο τρόπους. Ο ένας είναι του παραλόγου, και ο άλλος του παραδόξου. Αν το δεχθεί ως παράλογο παύει να το συζητάει, γιατί για το λόγο το παράλογο δεν αποτελεί καμιά κατηγορία. Άλλωστε ο λόγος δεν μπορεί να δεχθεί τέτοιες κατηγορίες απολυτότητας μέσα στην ιστορία. Αν το δει ως παράδοξο θα το δεχθεί ως μια τομή, ως ένα μοναδικό και ένα ανεπανάληπτο γεγονός, ως ένα θαύμα, που σπάζει τις κατηγορίες της ανθρώπινης σκέψεως.

Κάτω από αυτή την οπτική γωνία ο πιστός κλίνει το γόνυ της ψυχής και του σώματος, δοξολογεί και προσκυνά το μυστήριο. 

Αυτή είναι η μοναδική δυνατότητα πρόσβασης, στο θεομητορικό μυστήριο, που βραβεύεται με τη δωρεά της πνευματικής εμπειρίας, η οποία στην προκειμένη περίπτωση είναι η μέθεξη στη χαρά της γιορτής της Παναγίας μας, που είναι το Φως, η πίστη και η παράδοση της απροσκύνητης ρωμιοσύνης.

«Άπας γηγενής, σκιρτάτω τω πνεύματι, λαμπαδουχούμενος, πανηγυριζέτω δε, αΰλων Νόων, φύσις γεραίρουσα, τα ιερά θαυμάσια, της Θεομήτορος, και βοάτω. Χαίροις παμμακάριστε, Θεοτόκε Ανγή, αειπάρθενε».

proinoslogos14/08/2019.