Ο βίος του αγίου Αρσενίου επισκόπου Ελλασώνος

Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΕΛΛΑΣΩΝΟΣ

Ἐπιμέλεια π. Γεώργιος Γραδούλας

Ὁ ἅγιος Ἀρσένιος γεννήθηκε στὸ χωριὸ Καλογριανὰ Καρδίτσης τὸ 1550. Ἦταν γόνος οἰκογένειας ποὺ ἀνέδειξε πολλοὺς κληρικούς. Πατέρας του ἦταν ὁ ἱερεὺς Θεόδωρος, μητέρα του ἡ Χρυσάφη, ἡ ὁποία, μετὰ τὸν θάνατο τοῦ συζύγου της, ἔγινε μοναχή. Ἀδελφοί του ἦταν ὁ Ἰωάσαφ, ἐπίσκοπος Σταγῶν, ὁ Μάρκος, ἐπίσκοπος Δημητριάδος καὶ οἱ ἱερομόναχοι, Ἀθανάσιος καὶ Παχώμιος.

Τὰ πρῶτα γράμματα ἔμαθε ἀπὸ τὸν ἀδελφό του Ἰωάσαφ στὴν Ἐπισκοπὴ Σταγῶν. Στὴ συνέχεια ἐμαθήτευσε σὲ σχολεῖο ἐγκυκλίου παιδεύσεως στὰ Τρίκαλα στόν Ἱερό Ναό Παναγίας Ἐπισκέψεως, ὅπου ἐδίδασκαν διδάσκαλοι ὀνομαστοὶ καὶ ἐνάρετοι. Παρακολούθησε μαθήματα «γραμματικά, ποιητικὰ καὶ ρητορικά, προστάξει καὶ προθυμίᾳ τοῦ πανιερωτάτου μητροπολίτου Λαρίσης Ἱερεμίου».

Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐκεῖ μαθητείας του ἐκάρη μοναχός. Μετὰ τὴν ἐκλογὴ τοῦ Ἱερεμία ὡς πατριάρχη καὶ τὴ διάλυση τοῦ σχολείου, ὁ Ἀρσένιος ἔμεινε γιὰ ἀρκετὸ καιρὸ στὴν Ἐπισκοπὴ Σταγῶν καὶ στὴ συνέχεια ἐμόνασε στὴ μονὴ Δουσίκου, ὅπου καὶ ἐχειροτονήθη ἱερεύς.

Ὁ πατριάρχης Ἱερεμίας τὸν ἐκάλεσε στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τὸν ἐτοποθέτησε ἐφημέριο τῆς ἐκκλησίας τῆς Παμμακαρίστου. Τότε παρακολούθησε μαθήματα διδασκάλων τῆς σχολῆς τοῦ Πατριαρχείου. Στὶς 21 Φεβρουαρίου 1584 τὸν ἐχειροτόνησε ἐπίσκοπο «Ἐλασσῶνος καὶ Δομηνίκου».

Ἐν τῷ μεταξὺ ὁ Ἱερεμίας ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὸ θρόνο, φυλακίσθηκε καὶ ἐξορίσθηκε, ἐνῶ στὸν πατριαρχικὸ θρόνο ἀνέβηκε ὁ Θεόληπτος. Τότε μετακλήθηκε καὶ ὁ ἅγιος Ἀρσένιος στὴν Κωνσταντινούπολη μαζὶ μὲ ἄλλους ἀρχιερεῖς, λίγο δὲ μετὰ τὴν ἄφιξή του ἀνεχώρησε γιὰ τὴ Μόσχα ὡς πατριαρχικὸς ἔξαρχος, ἐπικεφαλῆς μιᾶς ἀποστολῆς πρὸς τὸν τσάρο τῆς Ρωσίας Θεόδωρο. Στὴ Μόσχα ἔγινε δεκτὴ ἡ ἀποστολὴ μὲ μεγάλη χαρά.

Ὁ δρόμος τῆς ἐπιστροφῆς ἔφερε τὸν ἅγιο Ἀρσένιο στὴν οὐκρανική πόλη Λβώφ (Λεόπολη), ὅπου ὑπῆρχε μεγάλη καὶ ἀνθηρὴ ἑλληνικὴ παροικία.

Ὕστερα ἀπὸ τὴν ἀποκατάσταση τοῦ Ἱερεμία στὸν ἀρχιεπισκοπικὸ θρόνο τῆς Κωνσταντινούπολης, συνόδευσε τὸν πατριάρχη σὲ ταξίδι ποὺ πραγματοποίησε στὴ Μόσχα. Τότε ἱδρύθηκε καὶ τὸ πατριαρχεῖο τῆς Ρωσίας. Ἔκτοτε (1588) καὶ μέχρι τὸ 1605 ὁ ἅγιος Ἀρσένιος παρέμεινε στὴ Μόσχα. Στὰ χρόνια αὐτὰ ὑπῆρξε ὁ κύριος ὑποστηρικτὴς καὶ βοηθὸς τῶν Ἑλλήνων ποὺ ἔφθαναν ἐκεῖ γιὰ «ζητεία», δωρητὴς καὶ ὁ ἴδιος πολλῶν εἰκόνων, χειρογράφων καὶ ἄλλων ἀφιερωμάτων σὲ μονές, πατριαρχεῖα καὶ ναοὺς τῆς Ἀνατολῆς.

Τὸ 1599 «κελεύσει τοῦ βασιλέως καὶ τοῦ πατριάρχου καὶ πάσης ἀρχιερατικῆς τάξεως», ὁ ἅγιος Ἀρσένιος ὀνομάσθηκε Ἀρχιεπίσκοπος Ἀρχαγγέλων, τοῦ καθεδρικοῦ δηλαδὴ Ναοῦ τῆς Μόσχας. Τὸν τίτλο αὐτὸ κράτησε ἐπὶ μακρόν, παράλληλα μὲ τὸν τίτλο τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἐλασσῶνος.

Τὸν Μάϊο τοῦ 1613 τοποθετήθηκε στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Τβέρης καὶ Κασίν. Τὸ 1615 ἔγινε Ἀρχιεπίσκοπος Σουσδαλίου καὶ Ταρουσίας.

Ἔλαβε μέρος σὲ ἀρκετὲς συνόδους γιὰ τὴ λύση θρησκευτικῶν καὶ ἄλλων ζητημάτων τῶν ἐπαρχιῶν τῆς ἀνατολικῆς Εὐρώπης. Τὸ 1621 ἔφυγε ἀπὸ τὴ Μόσχα καὶ ἐγκαταστάθηκε ὁριστικὰ στὴν ἐπισκοπική του ἕδρα στὸ Σούσδαλ. Κοιμήθηκε τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1626, σὲ ἡλικία 76 ἐτῶν, καὶ ἐνταφιάστηκε μέσα στὸν καθεδρικὸ Ναὸ Σουσδαλίου.

Ἡ ρωσικὴ Ἐκκλησία τὸ 1982 κατέταξε τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Ἀρσένιο στὴ χορεία τῶν Ἁγίων. Τὸ σκήνωμα τοῦ ἁγίου Ἀρσενίου ἕως τὶς ἀρχές τοῦ 2006 ἦταν ἐνταφιασμένο μέσα στὸν καθεδρικὸ Ναὸ τοῦ Σουσδαλίου. Τὸν Μάρτιο τοῦ 2006 ἔγινε ἡ ἀνακομιδὴ τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ἁγίου Ἀρσενίου. Τὰ ἱερὰ λείψανα τοποθετήθηκαν, ἀφοῦ εὐπρεπίστηκαν σὲ λάρνακα ἐντὸς τοῦ Ναοῦ.

Στὶς 8 Ἰουνίου 2006 ἡ Α.Θ.Μ. ὁ Πατριάρχης Μόσχας καὶ πασῶν τῶν Ρωσιῶν κ.κ. ΑΛΕΞΙΟΣ παρέδωσε ἐπισήμως στὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ἐλασσῶνος κ.κ. ΒΑΣΙΛΕΙΟ, τμήματα ἐκ τῶν ἱερῶν λειψάνων τοῦ ἁγίου Ἀρσενίου.

Στὶς 17 Ἰουνίου 2006 ἔγινε στὴν Ἐλασσῶνα ἡ ἐπίσημη ὑποδοχὴ τῶν ἱερῶν λειψάνων, μὲ τὴν παρουσία τοῦ Μακαριστοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κυροῦ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ. Τὰ ἱερὰ λείψανα τοποθετήθηκαν στὸν νεόδμητο ἱερὸ Ναό, ποὺ εἶναι ἀφιερωμένος στὸν ἅγιο πρὸς ἁγιασμὸ καὶ διηνεκῆ εὐλογία τῶν πιστῶν τῶν προστρεχόντων στὸν Ἅγιο.

Ἀπολυτίκιον Ἦχος πλ. α'. Τόν Συνάναρχον Λόγον

Ἐλασσῶνος Ἀρσένιον εὐφημήσωμεν, τῶν ἐπισκόπων τό κλέος ὅς ἐμαθήτευσεν ἐν Σχολῇ τῆς Παναγίας Ἐπισκέψεως. Ἐκ Δουσίκου δέ Μονῆς ἀνατείλας ὡς ἀστήρ διέλαμψεν ἐν Ρωσίᾳ. Καί νῦν πρεσβεύει Κυρίῳ ἐλεηθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.

panagiaepiskepsi