Μία στις τέσσερις Τουρκάλες παντρεύεται πριν ενηλικιωθεί, σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν

File Photo: Women walking near the Bosphorus in front of the Maiden's tower on a sunny day in Istanbul, Turkey. EPA, ERDEM SAHIN

Μία στις τέσσερις Τουρκάλες παντρεύεται πριν ενηλικιωθεί, σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν

Εκτεταμένο είναι στην Τουρκία το φαινόμενο των καταναγκαστικών γάμων που αφορά ιδιαίτερα τα ανήλικα κορίτσια, καθώς σύμφωνα με έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, πέραν του 25% των γυναικών στη χώρα (μία στις τέσσερις γυναίκες) έχει αναφερθεί ότι παντρεύτηκε πριν συμπληρώσει την ηλικία των 18 ετών. Το ποσοστό εκτοξεύεται στο 32% στις αγροτικές περιοχές, δηλαδή επηρεάζει σχεδόν μια στις τρεις γυναίκες.

Σύμφωνα με την πρώτη έκθεση αναφορικά με την υλοποίηση από την Τουρκία των προνοιών της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών – γνωστή ως Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης –, η Ομάδα εμπειρογνωμόνων για τη δράση κατά της βίας κατά των γυναικών (GREVIO) καταγράφει και θετικά βήματα στη χώρα, λέει όμως ότι παραμένουν κενά στη νομοθεσία για την πλήρη εξάλειψη της βίας.

Σε σχετική ανακοίνωση αναφέρεται ότι η GREVIO καλωσορίζει τις νομοθετικές αλλαγές που αποσκοπούν στην ευθυγράμμιση της ποινικής νομοθεσίας με τις απαιτήσεις της Σύμβασης, ενώ σημειώνονται οι προσπάθειες που γίνονται για να διασφαλιστεί ότι επωφελούνται όλες οι ομάδες των θυμάτων από τα μέτρα για τερματισμό της βίας, κυρίως οι γυναίκες και τα παιδιά. Στα θετικά συγκαταλέγεται και η συνεργασία των αρχών με ΜΚΟ για την παροχή υπηρεσιών στις γυναίκες, αλλά και η πρόοδος για την ενημέρωση του πληθυσμού για τους υπάρχοντες θεσμικούς μηχανισμούς για προστασία και υποστήριξη των θυμάτων βίας.

Στην έκθεση εκφράζονται, ωστόσο, σοβαρές ανησυχίες σε σχέση με την επιμονή βαθιά ριζωμένων, περιοριστικών και στερεοτυπικών αντιλήψεων αναφορικά με τον ρόλο της γυναίκας, που συνεχίζει να επικρατεί στην τουρκική κοινωνία, ακόμη και στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο και στη δημόσια σφαίρα, κάτι που, όπως αναφέρεται, «υποθάλπει τη βία κατά των γυναικών».

Οι εμπειρογνώμονες της GREVIO αναγνωρίζουν παράλληλα την πρόοδο που καταγράφεται στην υιοθέτηση μέτρων για προστασία των γυναικών από τη βία, σημειώνουν ωστόσο ότι η ατιμωρησία συνεχίζει να προκαλεί ανησυχία, καθώς απουσιάζουν στοιχεία ή αποδείξεις που να καταδεικνύουν ότι περιπτώσεις βίας διερευνώνται αποτελεσματικά, διώκονται και τιμωρούνται.

Σύμφωνα με την έκθεση, πρέπει να γίνουν περισσότερα για να διασφαλιστεί ότι η αντίδραση της Τουρκίας σε φαινόμενα βίας κατά των γυναικών τυγχάνει χειρισμού σύμφωνα με τις πρόνοιες της Σύμβασης, για πρόληψη, προστασία, δίωξη και εφαρμογή ολοκληρωμένων πολιτικών.

Η GREVIO υποστηρίζει παράλληλα ότι δεν υπάρχει επαρκής καταγραφή των περιπτώσεων έμφυλης βίας, ενώ τα εμπόδια για την αναφορά των περιστατικών αυτών σχετίζονται με τον στιγματισμό, τον φόβο για αντίποινα, την οικονομική εξάρτηση από τον δράστη, την έλλειψη νομικών γνώσεων, γλωσσικά εμπόδια ή και την έλλειψη εμπιστοσύνης προς τις αρχές επιβολής του νόμου.

Όσον αφορά τους βιασμούς και άλλες μορφές σεξουαλικής βίας, η GREVIO λέει ότι «δεν αναφέρονται σχεδόν ποτέ από τα θύματα», καθώς επικρατεί η λανθασμένη αντίληψη ότι το θύμα έχει υποπέσει σε «σφάλμα» ή έχει «ατιμάσει την οικογένεια». Μέσα από μια τέτοια «διαστρεβλωμένη αντίληψη της βίας» τα θύματα βιασμού κινδυνεύουν να τιμωρηθούν περαιτέρω και να εκτεθούν σε περιστατικά βίας, σημειώνουν οι εμπειρογνώμονες.

Αναφέρονται παράλληλα με ανησυχία στις περιπτώσεις ψυχολογικής βίας ως «την επικρατούσα μορφή βίας στο σπίτι» που επιβάλλεται στις γυναίκες στην Τουρκία. Η παρενοχλητική παρακολούθηση (stalking) καταγράφεται ως μια ακόμη μορφή βίας που ανησυχεί τους εμπειρογνώμονες, καθώς σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, το 27% των γυναικών στην Τουρκία έχουν πέσει θύματα αυτού του είδους παρακολούθησης τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους, χωρίς ωστόσο το αδίκημα να καταγράφεται ξεχωριστά στον τουρκικό ποινικό κώδικα.

Η GREVIO ζητά από τις τουρκικές αρχές να εντείνουν τα μέτρα για να εντοπίσουν και να διορθώσουν τα κενά αναφορικά με την θεσμική αντιμετώπιση περιστατικών έμφυλης βίας, αλλά και να αναγνωρίσουν τα περιστατικά καταναγκαστικών γάμων ως μια μορφή αδικήματος που εμπίπτει στις πρόνοιες του ποινικού κώδικα. Παράλληλα, ζητά να διασφαλίσουν ότι τα θύματα βιασμού ή παρενόχλησης δεν θα αναγκάζονται να παντρεύονται με τον θύτη και ότι η πράξη του γάμου δεν θα ακυρώνει την βιαιοπραγία.

Επίσης, ζητά να καταγραφεί η παρενοχλητική παρακολούθηση ως ξεχωριστό αδίκημα, λαμβάνοντας υπόψη τυχόν εκδηλώσεις του και στο ψηφιακό περιβάλλον, ενώ λέει ότι πρέπει να τίθενται ενώπιον των ευθυνών τους κρατικοί αξιωματούχοι που ασκούν, ανέχονται ή υποτιμούν περιστατικά βίας ή κατηγορούν τα θύματα, αποτυγχάνοντας έτσι να εκπληρώσουν τα καθήκοντά τους.

hellasjournal.com