Εγκύκλιος Μητροπολίτου Κυθήρων Σεραφείμ για την αρχή του Τριωδίου

Ἐν Κυθήροις τῇ 3ῃ Φεβρουαρίου 2017

Ἀριθ. Πρωτ.: 95

ΠΟΙΜΑΝΤΟΡΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 
    (ὑπ’ ἀριθ. 154/2017)

 Πρός
Τόν Ἱερόν Κλῆρον καί
τόν Χριστώνυμον Λαόν
τῆς καθ΄ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Κυθήρων καί Ἀντικυθήρων

«Ὥσπερ χαλεπόν, μᾶλλον δέ ἀδύνατον ἀναμίξαι ὕδατι πῦρ,οὕτως οἶμαι (νομίζω) τρυφήν καί κατάνυξιν εἰς ταὐτό συναγαγεῖν»

(Ἅγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Ε.Π.Ε. 28,686)

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί καί Συλλειτουργοί,
Ἀδελφοί μου Χριστιανοί. Τέκνα μου ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά.

          Εὐλογημένη, εἰρηνική καί εὔδρομη ἄς εἶναι ἡ ἱερά καί κατανυκτική περίοδος τοῦ Τριῳδίου! 

       Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου καί Θεοῦ καί Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ὡδήγησε τήν ζωήν καί τά διαβήματά μας εἰς τήν ἁγίαν αὐτήν περίοδον τῶν 70 ἡμερῶν, πού μεσολαβεῖ μέχρι τήν λαμπράν καί φωταυγῆ ἡμέραν τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεως τοῦ Θείου μας Λυτρωτοῦ.

Ὑποδιαιρεῖται, ὡς γνωστόν, εἰς τρεῖς ὑποπεριόδους: α) Τήν προκαθάρσιμη, πού ἀρχίζει ἀπό τήν σημερινή Κυριακή τοῦ Τελώνη καί τοῦ Φαρισαίου καί τερματίζεται τήν Κυριακή τῆς Τυρινῆς, μετά ἀπό τρεῖς ἑβδομάδες β) Τήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή , ἡ ὁποία διαλαμβάνει τό ἱερό στάδιο τῆς νηστείας, πού ἄρχεται ἀπό τήν Καθαρά Δευτέρα καί ὁλοκληρώνεται τήν Παρασκευή τῆς 6ης Ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν, τήν Παρασκευή πρό τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου καί περιλαμβάνει ἕξ (6) Ἑβδομάδες Νηστειῶν καί γ) Τήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα, τά Ἅγια τῶν Ἁγίων τοῦ Ἱεροῦ Τριῳδίου, ἡ ὁποία ἀφορμᾶται ἀπό τήν Μεγάλη Δευτέρα καί φθάνει μέχρι τό ἑσπέρας τοῦ Ἁγίου καί Μεγάλου Σαββάτου. 

    Λέγεται ἁγία καί κατανυκτική περίοδος ἡ περίοδος τοῦ Τριῳδίου, διότι ἡ Ἁγία μας Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μέ τό ἱερό στόμα της, πού εἶναι οἱ ἅγιοι Ὑμνογράφοι μέ τούς θεσπέσιους ἱερούς ὕμνους των, ἀλλά καί μέ τά ἱερά Ἀναγνώσματα καί τά θεάρεστα καί φωτεινά πρότυπα μετανοίας(ὅπως εἶναι τοῦ Τελώνη, τοῦ Ἀσώτου, τῶν δικαίων τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, τῆς Ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας, τῆς ἀλειψάσης τόν Κύριον πόρνης γυναικός, τοῦ εὐγνώμονος ληστοῦ κ.ἄ) προξενεῖ τήν ἁγίαν κατάνυξιν καί συντριβήν μέ τό «νυστέρι» τῆς μετανοίας.

        Ὅπως εἴδαμε εἰς τό Χρυσοστομικό ρητό, πού προτάξαμε, ἡ κατάνυξις δέν εἶναι δυνατόν νά συνυπάρξη καί νά συμπορευθῆ μέ τήν τρυφή, τήν τρυφηλή ζωή καί τίς κοσμικές ἀπολαύσεις. «Ὅπως εἶναι δύσκολο, ἤ μᾶλλον ἀδύνατο νά ἀναμίξη κανείς τήν φωτιά μέ τό νερό, ἔτσι, νομίζω, (εἶναι ἀδύνατο) νά συζεύξη καλοπέρασι καί κατάνυξι», μᾶς λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Καί συνεχίζοντας παρατηρεῖ ὅτι «εἶναι αὐτά τά δύο ἀντίθετα μεταξύ τους, τό ἕνα καταργεῖ τό ἄλλο. Γιατί ἡ μέν κατάνυξις εἶναι μητέρα τῶν δακρύων καί τῆς νήψεως, ἡ δέ τρυφή καί ἡ ἡδονική ἀπόλαυσις μητέρα τοῦ γέλωτος καί τῆς ἐπιπολαιότητος. Ἡ κατάνυξις καθιστᾶ καθαρή τήν ψυχή, ὥστε ἀνάλαφρη νά ἀνεβαίνη, ἐνῶ ἡ τρυφή τήν κάνει βαρύτερη ἀπό τό μολύβι»(Ε.Π.Ε 28,686).

Καί εἰς ἄλλο σημεῖο παρατηρεῖ ὁ Ἱερός Χρυσόστομος τά ἑξῆς: «Ἄν ὁ σωματικός ἔρωτας ὑποδουλώνη τήν ψυχή, ὥστε νά τήν ἀπομακρύνη ἀπό ἄλλα πράγματα καί νά τήν προσκολλᾶ μόνο εἰς τήν τυραννική ἀγάπη τοῦ ἐρωμένου προσώπου, τί μπορεῖ νά ἐπιτελέση ὁ πόθος τοῦ Χριστοῦ καί ὁ φόβος τῆς ἀποξενώσεως ἀπό Ἐκεῖνον; Τά δύο αὐτά πράγματα ἐβασάνιζαν τήν ψυχή τοῦ Δαυΐδ, ὥστε ἄλλοτε ἔλεγε: «Ὅπως ἐπιποθεῖ τό ἐλάφι τίς πηγές τῶν ὑδάτων, ἔτσι καί ἡ ψυχή μου ποθεῖ Ἐσένα, Κύριε». Καί ἄλλοτε: «Ἡ ψυχή μου εἶναι ἄνυδρη, γιατί διψᾶ Ἐσένα». Καί ἄλλοτε: «Προσκολλήθηκε ἡ ψυχή μου κοντά Σου, Κύριε». Καί σέ ἄλλη περίστασι: «Κύριε, μή μέ ἐλέγξη ὁ θυμός Σου καί μή μέ τιμωρήση ἡ ὀργή Σου».

Ἀγαπητοί μου Ἀδελφοί,

          Μέ τήν πνευματική κατάνυξι καί τόν ἔνθεο πόθο τοῦ Χριστοῦ ἄς πορευθοῦμε κατά τήν ἀρχομένη ἀπό σήμερα ἁγία περίοδο τοῦ Ἱεροῦ Τριῳδίου. Ταπείνωσις καί ἁπλότητα, κατάνυξις καί μετάνοια, νηστεία καί προσευχή, ὑπακοή καί ὑπομονή, ἀγάπη καί ἐλεημοσύνη εἶναι τά πέντε ἱερά ζεύγη τῶν χριστιανικῶν ἀρετῶν, οἱ ὁποῖες πρέπει νά μᾶς ὁδηγοῦν εἰς τό ἱερό στάδιο τῆς πνευματικῆς ἀσκήσεως καί τῆς οὐρανοδρόμου πορείας τοῦ κατανυκτικοῦ Ἱεροῦ Τριῳδίου. Τό κοσμικό «τριόδιο» (μέ ὄμικρον) ἀπομακρύνει, δυστυχῶς, τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν ἀληθινή καί παραδοσιακή ψυχαγωγία μέ τίς «ἀποσπερίδες» καί τίς ὡραῖες οἰκογενειακές συνεστιάσεις, τά εὔθυμα καί τά νησιώτικα τραγούδια μας, καί τόν ὁδηγεῖ στή ζωή τῶν νυκτερινῶν κέντρων καί διασκεδάσεων, μέ ὅσα συνεπάγεται αὐτή.

        Ἡ συνειδητή Θεία Λατρεία δέν πρέπει νά ἀραιώνη καί νά ἀποδυναμώνεται, ἀλλά νά αὐξάνη καί νά πυκνώνεται αὐτές τίς ἅγιες ἡμέρες τοῦ Τριῳδίου, πρίν καί κατά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή, διά νά σημειώσωμε πνευματική πρόοδο, ἄνοδο καί προκοπή καί ὄχι τήν παρατηρούμενη ἐνίοτε ἀνεπίτρεπτη πνευματική καθίζησι.

Εὔχομαι πατρικά εἰς ὅλους σας, Κληρικούς καί λαϊκούς, τό Χριστεπώνυμο Πλήρωμα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως μας, πλούσια τήν Θεία ἐνίσχυσι καί χαρίτωσι καί ἐνισχυμένο τό ἀγωνιστικό φρόνημα στό Ἱερό Τριῴδιο πού ἀρχίζουμε σήμερα.

         Εἴθε τό φωτεινό καί θεοφιλές παράδειγμα τοῦ συντετριμμένου στήν καρδιά καί ταπεινοῦ στό φρόνημα Τελώνη νά μᾶς ἐμπνεύση καί νά μᾶς ἐνδυναμώση στήν ἀγωνιστική μας πορεία μέσα στήν ἱερή κατανυκτική περίοδο τοῦ Τριῳδίου, τήν ὁποία οἱ πάντες νά ὁδεύσωμε καί νά βιώσωμε πνευματικά εἰς δόξαν Θεοῦ καί σωτηρίαν τῶν ψυχῶν μας.

Μέ ἐγκάρδιες εὐχές καί πατρική ἀγάπη.

Ὁ Μητροπολίτης

†Ὁ Κυθήρων Σεραφείμ