Η αυτοκτονία στις σύγχρονες αιρέσεις και στην παράδοση της Εκκλησίας

Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ ΣΤΙΣ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΙΡΕΣΕΙΣ

ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Ἱερεύς Σωτήριος Ὀ. Ἀθανασούλιας

 Ἡ ἔξαρση τοῦ φαινομένου στήν ἐποχή μας

Ὅπως ὅλοι γνωρίζουμε, τό τελευταῖο διάστημα παρατηρεῖται μεγάλη ἔξαρση τοῦ φαινομένου τῶν αὐτοκτονιῶν στή χώρα μας. Καθημερινά ἀκοῦμε ἀπό τά μέσα ἐνημερώσεως περιπτώσεις κάποιων, πού ἔφτασαν στά ἔσχατα ὅρια τῆς ἀπελπισίας καί ἀποφάσισαν νά τερματίσουν οἱ ἴδιοι τή ζωή τους! 

Ἡ τραγική αὐτή κατάσταση ὀφείλεται, βέβαια, κατά ἕνα μεγάλο μέρος στήν πρόσφατη οἰκονομική κρίση, πού μαστίζει τή χώρα μας καί στά προβλήματα πού αὐτή δημιουργεῖ σέ πρόσωπα, οἰκογένειες καί κοινωνίες. Ὅμως, αὐτή δέν εἶναι ἡ μόνη αἰτία τοῦ φαινομένου. Ὁπωσδήποτε εὐθύνονται ἡ ἀπιστία στόν Θεό ἤ ἡ ὀλιγοπιστία, ἡ ἀπουσία ἐλπίδος πού χαρακτηρίζει τήν ἐποχή μας, ἡ κατάρρευση τῶν παραδοσιακῶν ἀξιῶν, ἡ ἀπουσία νοήματος ζωῆς, ἡ πνευματική χαλαρότητα καί ἡ ἔλλειψη ψυχικοῦ σθένους, καθώς καί πολλοί ἄλλοι παράγοντες περισσότερο ἤ λιγότερο ἀντιληπτοί. Ἴσως λίγοι γνωρίζουν ὅτι ἕνας ἀπό τούς λόγους, πού ὁδηγοῦν πολλούς συνανθρώπους μας, ἰδιαίτερα νέους, στήν πράξη τῆς αὐτοκτονίας εἶναι ἡ ἐμπλοκή τους σέ σύγχρονες αἱρετικές ἤ παραθρησκευτικές ὁμάδες καί ὀργανώσεις, κάποιες ἀπό τίς ὁποῖες εἶναι ἰδιαίτερα ἐπικίνδυνες.

Ἡ Ἐκκλησία μας ἀνέκαθεν ἐπεσήμαινε καί συνεχίζει νά ἐπισημαίνει τούς κινδύνους, πού ἐνέχει κάθε ἐμπλοκή μέ τό φαινόμενο τῆς αἵρεσης. Οἱ κίνδυνοι αὐτοί εἶναι πνευματικοί καί φυσικοί. Πνευματικοί κίνδυνοι εἶναι ὅσοι ἀναφέρονται στό αἰώνιο μέλλον τοῦ ἄνθρώπου καί στή σωτηρία του. Αὐτοί εἶναι καί οἱ σοβαρότεροι, ἄν καί δέν γίνονται ἄμεσα αἰσθητοί, ἀφοῦ ἡ αἵρεση εἶναι κατάσταση πού ὁδηγεῖ μακριά ἀπό τόν Θεό, μακριά ἀπό τήν ἀλήθεια καί ἀποκλείει ἀπό τή σωτηρία. Ὑπάρχουν, ὅμως, καί οἱ φυσικοί κίνδυνοι, αὐτοί πού ἀναφέρονται στήν παροῦσα κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου καί εἶναι πιό αἰσθητοί. Πρόκειται γιά ἀλλοιώσεις στήν ἀνθρώπινη προσωπικότητα καί ἄλλες ἀρνητικές ἐπιπτώσεις, ἀφοῦ ἔχει διαπιστωθεῖ ὅτι πολλές ἀπό τίς σύγχρονες αἱρέσεις «ἐπιδίδονται σέ παράνομες ἤ ἐγκληματικές δραστηριότητες καί σέ παραβιάσεις τῶν δικαιωμάτων τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως σέ κακομεταχείριση, σεξουαλική βία, ἐγκλεισμούς, σωματεμπόριο, ἐνθάρρυνση ἐπιθε­τικῆς συμπεριφορᾶς, μέχρι καί σέ προπαγάνδα ρατσιστικῶν ἰδεολογιῶν, σέ φορολογικές ἀπά­τες, μεταφορές κεφαλαίων, ἐμπόριο ὅπλων, δια­κίνηση ναρκωτικῶν, παραβίαση τοῦ δικαιώματος τῆς ἐργασίας ἤ σέ παράνομη ἄσκηση τῆς ἰα­τρικῆς κ.λπ.» (Ψήφισμα τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου γιά τίς σέκτες στήν Εὐρώπη τῆς 29/2/1996). Ἡ ἔξαρση τῶν φυσικῶν αὐτῶν κινδύνων στήν ἐποχή μας ὁδήγησε κορυφαῖα ὄργανα τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης νά λάβουν ἀποφάσεις γιά τήν ἀντιμετώπισή τους καί νά ἐκδώσουν συγκεκριμένες ὁδηγίες πρός τά κράτη - μέλη (ἀπό τίς ὁποῖες καμμία δέν ἔχει ἐφαρμοστεῖ στή χώρα μας). Στίς ἀκραῖες ἐπιπτώσεις τοῦ φαινομένου τῶν αἱρέσεων ἀνήκει καί ἡ πράξη αὐτοκαταστροφῆς τοῦ προσώπου, δηλ. ἡ αὐτοκτονία. Ἄς σημειωθεῖ ὅτι πολλές φορές τά αἴτιά της δέν εἶναι γνωστά οὔτε στό εὐρύ κοινό οὔτε στό στενό περιβάλλον τοῦ αὐτόχειρα, δηλ. δέν γίνεται πάντα γνωστό ὅτι ἡ αὐτοκτονία ἑνός συνανθρώπου μας ὀφείλεται στήν ἐμπλοκή του σέ κάποια αἱρετική ὁμάδα.

Ἡ αὐτοκτονία στίς σύγχρονες αἱρέσεις

Εἰδικοί ἐπιστήμονες, πού ἐρευνοῦν τόν χῶρο τῶν σύγχρονων αἱρέσεων, προσπάθησαν νά ἐξηγήσουν πού ὀφείλεται τό πλῆθος τῶν αὐτοκτονιῶν, πού προέρχεται ἀπό αὐτό τόν χῶρο, καθώς ἐπίσης νά ἐξηγήσουν τί ὠθεῖ τό μέλος μιᾶς αἵρεσης σέ μιά ἀκραία πράξη, ὅπως ἡ αὐτοκτονία. Εἶναι γνωστό ὅτι ὑπάρχουν δύο κατηγορίες αὐτοκτονιῶν στόν συγκεκριμένο χῶρο: α) οἱ ἀτομικές καί β) οἱ ὁμαδικές αὐτοκτονίες. Διαπιστώθηκε ὅτι καί οἱ δύο περιπτώσεις ὀφείλονται στίς τραγικές ἀλλοιώσεις τῆς προσωπικότητας, πού ὑφίσταται τό μέλος μέσα σέ μιά σύγχρονη καταστροφική αἵρεση. Οἱ ἀτομικές αὐτοκτονίες, δηλ. οἱ περιπτώσεις πού τό μέλος βρίσκεται σέ ἀδιέξοδο καί αὐτοκτονεῖ, ὀφείλονται συνήθως σέ προβλήματα καί ἐμπλοκές, πού ἀκολουθοῦν αὐτές τίς ἀλλοιώσεις, ἐνῶ οἱ ὁμαδικές αὐτοκτονίες, δηλ. ὅσες γίνονται μετά ἀπό ἐντολή τοῦ ἀρχηγοῦ πρός κάποια ἤ πρός ὅλα τά μέλη τῆς αἵρεσης, ὀφείλονται στό ὅτι τά μέλη ἔχουν ὁδηγηθεῖ σέ κατάσταση νά ὑπακούουν τυφλά σέ κάθε ἐντολή τοῦ ἀργηγοῦ - μεσσία ἤ τῆς ἡγεσίας τῆς αἵρεσης. Εἰδικότερα, ἔχει διαπιστωθεῖ ὅτι ἡ ἀλλοίωση τῆς προσωπικότητας γίνεται σταδιακά καί ἀκολουθεῖ συγκεκριμένα βήματα, ὅπως:

α) Ἡ δημιουργία ἐμπιστοσύνης. Στό στάδιο αὐτό ἡ αἵρεση προβάλλει τή «θετική» εἰκόνα της, κάνοντας τό μέλος νά αἰσθανθεῖ εὐχάριστα. Δίνει τήν ἐντύπωση μιᾶς κοινότητας, στήν ὁποία κυριαρχεῖ ἡ ἁπλότητα, ἡ εἰλικρίνεια καί ἡ γνήσια ἐλευθερία. Τό μέλος πρέπει νά πιστέψει πῶς ἐκεῖ θά βρεῖ ὅ,τι μάταια ἀναζητοῦσε ὡς τώρα. Ἡ ὁμάδα ξέρει τί ἀκριβῶς τοῦ λείπει καί δίνει τήν ἐντύπωση ὅτι δέν κινεῖται στό περιθώριο, ἀλλά ἀποτελεῖ τήν ἐλίτ τῆς κοινωνίας, ἀφοῦ ἀπευθύνεται συνήθως σέ ἰδεαλιστές νέους ἀπό σωστό περιβάλλον, μέ ἀνώτερες σπουδές κ.λπ. Ταυτόχρονα, στό στάδιο αὐτό ἀρχίζει ὁ χειρισμός τῆς προσωπικότητας. Στήν ἀρχή δέν καταβάλλεται προσπάθεια νά μεταδοθοῦν νέες ἰδέες, ἀλλά ἐπιχειρεῖται ἡ «κάθαρση» τοῦ ἐγκεφάλου ἀπό κάθε στοιχεῖο ἐνοχλητικό ἤ ἀσυμβίβαστο μέ τήν ἰδεολογία της. Ἀκόμη καί οἱ συναισθηματικές ροπές πρέπει νά ἀποβληθοῦν, ὥστε ὁ ὅλος ἄνθρωπος νά ἐλευθερωθεῖ ἀπό κάθε προηγούμενη δέσμευσή του, γιά νά δεχθεῖ τίς «σωτήριες ἰδέες» τῆς αἵρεσης. Γιά νά γίνει αὐτό, εἶναι ἀναγκαία ἡ ἀποδέσμευση τῆς προσωπικότητας ἀπό τίς μέχρι τώρα σχέσεις της, δηλ. ἀπό τούς γονεῖς, τούς φίλους καί ἐν μέρει ἀπό τό σχολεῖο, τίς σπουδές καί τήν ἐργασία. Στή διαδικασία αὐτή συμβάλλουν καί πρακτικές τεχνικές, ὅπως ἡ ψαλμωδία, οἱ ἐντατικές προσευχές, τά σεμινάρια, οἱ συνεχεῖς συζητήσεις καί ὁμιλίες κ.ἄ.

β) Ὁ ἐνδογματισμός. Ἀφοῦ ἔχει προηγηθεῖ ἡ προεργασία μέ τήν «κάθαρση» καί τήν ἐξουδετέρωση κάθε ἀντίδρασης, τό μέλος εἶναι ἔτοιμο νά δεχθεῖ τή νέα ἰδεολογία. Πρόκειται γιά μιά ἐντατική διεργασία μεταστροφῆς, στήν ὁποία ἀφομοιώνεται ὁλόκληρη ἡ διδαχή τῆς ὁμάδας βῆμα πρός βῆμα. Ἡ διαδικασία αὐτή συνδυάζεται μέ τή στενή παρακολούθηση καί τόν συστηματικό ἔλεγχο τοῦ μέλους, ἀκόμη καί μέ μή διατυπωμένες ἤ ἐκφρασμένες ἀπειλές. Οἱ νέες «πολύτιμες» πληροφορίες φαντάζουν στό ἀποπροσανατολισμένο μέλος ὡς ἡ μόνη διέξοδος. Ἡ νέα διδασκαλία εἶναι συνήθως ὑπεραπλουστευμένη καί ἐξηγεῖ κάθε πρόβλημα. Ἐμφανίζεται σάν μοναδική αὐθεντία, σάν αἰώνια καί ἀληθινή γνώση, πού ὑπερέχει τῆς ἐπιστήμης καί τῆς ὀρθολογικῆς σκέψης Στό στάδιο αὐτό παρατηρεῖται σοβαρή ἀλλοίωση τῆς γλώσσας. Τό λεξιλόγιο γίνεται πτωχότερο, νέοι ὅροι προσδιορίζουν τή γλώσσα καί ὁ προσωπικός της χαρακτῆρας ἐξαλείφεται καί ἀντικαθίσταται ἀπό τόν στερεότυπο τρόπο ἔκφρασης τῆς ὁμάδας. Παράλληλα, μειώνεται ἤ ἐξαφανίζεται ἡ δυνατότητα ἐπικοινωνίας μέ ὅσους σκέπτονται ἤ πιστεύουν διαφορετικά. Ἀλλοίωση τῆς γλώσσας σημαίνει καί ἀλλοίωση τῆς σκέψης. Τά θύματα παρουσιάζουν δυσκολίες στόν ἀφηρημένο τρόπο σκέψης καί ἐπιχειρηματολογίας καί ἡ σκέψη τους καθίσταται στερότυπη.

γ) Ἡ σταθεροποίηση τῶν νέων δομῶν. Στό στάδιο αὐτό τό μέλος, ἔχοντας χάσει κάθε ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό του, παραδίδεται ἀπόλυτα σέ ἐκείνους, πού προορίζονται νά τό καθοδηγήσουν. Σ’ αὐτούς ἐμπιστεύεται τά πάντα. Ἡ ὁμάδα πλέον ἐλέγχει κάθε πτυχή τῆς ἰδιωτικῆς του σφαίρας. Ἡ ἐλάχιστη παρέκκλιση ἀπό τή «δέουσα» συμπεριφορά ἐλέγχεται καί ἐξουδετερώνεται. Ἡ ὁμάδα ἀπαιτεῖ νά ἀκολουθεῖ ἐπακριβῶς τούς κανόνες καί τόν «μοναδικό τρόπο σωτηρίας», πού προσφέρει, καί τό μέλος ὀφείλει ἀπόλυτη ὑποταγή στήν κορυφή της, ὅπου ὑπάρχει ὁ ἀρχηγός, ὁ «προφήτης», ὁ γκουρού ἤ ὁ «διδάσκαλος», πού κατέχει ὅλη τήν «ἀλήθεια» καί τή μοναδική συνταγή γιά τή «σωτηρία» τῆς ἀνθρωπότητας. Ἡ ἀντίδραση ἐναντίον τῆς αὐθεντίας του εἶναι σχεδόν ἀδύνατη. Ὑποταγή στήν ὁμάδα σημαίνει καί στράτευση στήν ὑπηρεσία τοῦ «μεγάλου ἰδανικοῦ», πού αὐτή ὑπηρετεῖ, μέ συνέπεια τήν ἄμισθη ἐργασία, ἀλλά καί τήν προσφορά ὁλόκληρης τῆς περιουσίας τοῦ μέλους ἤ μεγάλων χρηματικῶν ποσῶν στήν ὁμάδα. 

δ) Ἡ ἰσχυροποίηση τῶν νέων δομῶν. Εἶναι τό τελευταῖο στάδιο τῆς «πλύσης ἐγκεφάλου». Ἐδῶ ἔχει ὁλοκληρωθεῖ ἡ ἀλλαγή τῆς προσωπικότητας, πού χαρακτηρίζεται ἀπό τήν ψυχιατρική ὡς «ἀποπροσωποποίηση». Πρόκειται γιά μόνιμη ἐγκατάσταση μιᾶς νέας συνείδησης μέ κάποια στοιχεῖα τῆς παλιᾶς, ἄτακτα συναρμολογημένα. Στό στάδιο αὐτό ἡ λήψη προσωπικῶν ἀποφάσεων καθίσταται ἀδύνατη καί τό μέλος ὑπακούει τυφλά σέ ἐντολές. Ἔτσι ἐξηγοῦνται οἱ περιπτώσεις τῶν ὁμαδικῶν αὐτοκτονιῶν μετά ἀπό ἐντολή τοῦ ἀρχηγοῦ καί πολλές ἄλλες ἀκραῖες ἐνέργειες στόν χῶρο τῶν σύγχρονων αἱρέσεων (γιά τά στάδια ἀλλοίωσης τῆς προσωπικότητας βλ. π. Ἀντ. Ἀλεβιζοπούλου, Νεοφανεῖς αἱρέσεις - Καταστροφικές λατρεῖες στό φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας, Ἀθήνα 1995, σ. 25-30).

Εἶναι φανερό, ὅτι μέ τέτοιες ἀλλοιώσεις τό νά καταλήγουν κάποια μέλη στήν αὐτοκτονία εἶναι ἀπό τά πιό πιθανά ἐνδεχόμενα. Σέ πολλές περιπτώσεις αὐτό τό γνωρίζουν οἱ αἱρετικές ὁμάδες καί λαμβάνουν «μέτρα». Ἡ Σαηεντολογία, γιά παράδειγμα, μιά ἀπό τίς σύγχρονες καί ἐπικίνδυνες αἱρέσεις, ὑποχρεώνει τά μέλη της νά ὑπογράψουν δήλωση ὅτι σέ περίπτωση αὐτοκτονίας τους ἡ ὀργάνωση δέν φέρει καμμία εὐθύνη! (π. Β. Γεωργοπούλου, «Σαηεντολογία», ἐφ. Ὀρθόδοξος Τύπος, 12/5/2006). Ἡ διαδικασία τοῦ προσηλυτισμοῦ δέν ἐξελίσσεται πάντα, ὅπως τήν σχεδιάζουν οἱ ὁμάδες. Ὑπάρχουν περιπτώσεις ἐμπλοκῆς καί κρίσεως στά μέλη, ἤ δοκιμασίας ἀπό ἀμφισβητήσεις καί ἀμφιβολίες. Τότε τά μέλη βρίσκονται σέ τρομερό ἀδιέξοδο. Μέ τίς ἀλλοιώσεις, πού ἔχουν ἤδη ὑποστεῖ, δέν μποροῦν νά ἐνταχθοῦν πάλι στήν κοινωνία. Ἤ πρέπει νά παραμείνουν στήν ὁμάδα ἤ, ἄν φύγουν, καταλήγουν συνήθως σέ μιά ἄλλη ὁμάδα μέ παρόμοια δομή. Στίς περιπτώσεις αὐτές τό ἐνδεχόμενο τῆς αὐτοκτονίας προβάλλει ὡς μόνη διέξοδος. Πιό ἐλεγχόμενα εἶναι τά πράγματα, ὅταν ἡ αὐτοκτονία γίνεται μετά ἀπό ἐντολή ἤ ὤθηση τοῦ ἀρχηγοῦ, ὅπως στήν περίπτωση τῶν ὁμαδικῶν αὐτοκτονιῶν. Ἐλεγχόμενα, ὅμως, ὄχι ἀπό τά ἴδια τά μέλη - θύματα, ἀλλά ἀπό τόν ἀρχηγό ἤ τήν ἡγεσία, πού δίνει τήν ἐντολή! Στή συνέχεια ἀναδημοσιεύουμε τόν τραγικό κατάλογο τῶν ὁμαδικῶν αὐτοκτονιῶν ἀπό σύγχρονες αἱρέσεις καί παραθρησκευτικές ὁμάδες (Περιοδικό Διάλογος, τ. 10, 1997, σ. 21). Εὐτυχῶς, τέτοιες δέν ἔχουν συμβεῖ ἀκόμη στή χώρα μας. Ἔχουν συμβεῖ, ὅμως, πάμπολλα περιστατικά ἀτομικῶν αὐτοκτονιῶν, καθώς καί περιστατικά ἀνθρωποθυσιῶν ἀπό ἀκραῖες σατανιστικές ὀργανώσεις!

Ὁ τραγικός κατάλογος τῶν ὁμαδικῶν αὐτοκτονιῶν

α) Γουϊάνα 8 Νοεμβρίου 1978: Ὁμαδική αὐτοκτονία 914 ὁπαδῶν τοῦ παρανοϊκοῦ πάστορα Jim Jones. Τά μέλη ἀναγκάστηκαν νά πιοῦν ἀναψυκτικό μέ κυάνιο, ὑπακούοντας στήν ἐντολή τοῦ ἀρχηγοῦ. Κάποιοι πού ἀρνήθηκαν, ἐκτελέστηκαν ἀμέσως μέ ὅπλο. Πρόκειται γιά τή φοβερότερη καί πιό πολύνεκρη ὁμαδική αὐτοκτονία ἀπό τόν χῶρο τῶν σύγχρονων αἱρέσεων καί παραθρησκευτικῶν ὁμάδων.

β) Μεξικό 13 Δεκεμβρίου 1990: Σέ θρησκευτική τελετή στήν Τυχουάνα θυσιάστηκαν 12 ἄνθρωποι. Πέθαναν, πίνοντας χυμό φρούτων μέ δηλητήριο.

γ) Μεξικό Δεκέμβριος 1991: Θάνατος 29 μελῶν τῆς αἵρεσης τοῦ Μεξικανοῦ Ramon Morales Almaran. Οἱ ὁπαδοί πέθαναν ἀπό ἀσφυξία, ὅταν ξαφνικά ἡ αἴθουσα τῆς «προσευχῆς» γέμισε μέ τοξικά ἀέρια. Δέν ἐπιχείρησαν νά διαφύγουν, γιατί ὁ ἀρχηγός ἔδωσε ἐντολή νά προσεύχονται μέχρι τέλους.

δ) Τέξας 19 Ἀπριλίου 1993: Θάνατος 70 ὁπαδῶν - θυμάτων τοῦ «μεσσία» David Korech στό κρυσφύγετό του στό Waco τοῦ Τέξας. Πυροβολήθηκαν μέσα ἀπ’ αὐτό ἤ κάηκαν στήν πυρκαγιά πού ἀκολούθησε μετά τήν ἔφοδο τοῦ FBI, πού πολυορκοῦσε τό κρυσφύγετο τῆς αἵρεσης γιά 50 μέρες.

ε) Ἐλβετία Ὀκτώβριος 1994: Ἡ αἵρεση «Ναός τοῦ Ἡλίου» τοῦ Ὁμοιοπαθητικοῦ «ἰατροῦ» Λίκ Ζουρέ ὁδήγησε 53 ὁπαδούς της σέ ὁμαδική αὐτοκτονία μέ αὐτοπυρπόληση. Βρέθηκαν ἀπανθρακωμένοι σέ σαλέ – «ναό» τῆς παραθρησκευτικῆς ὀργάνωσης.

στ) Καναδάς Ὀκτώβριος 1994: Πέντε ὁπαδοί τῆς ἴδιας αἵρεσης (μεταξύ τους καί ἕνα βρέφος!) αὐτοκτόνησαν στό Μόντρεαλ τοῦ Καναδᾶ.

ζ) Τόκυο 20 Μαρτίου 1995: Ἡ αἵρεση τῆς «Ὑπέρτατης Ἀλήθειας» τοῦ «μεσσία» Shoko Asahara ἐπιχείρησε ἐπίθεση μέ τό τοξικό ἀέριο σαρίν σέ σταθμό τοῦ μετρό τοῦ Τόκυο. Δώδεκα ἄνθρωποι πέθαναν καί ἄλλοι 6.000 ὑπέστησαν σοβαρά ἀναπνευστικά προβλήματα.

η) Γαλλία Δεκέμβριος 1995: Ἡ αἵρεση «Ναός τοῦ Ἡλίου» τοῦ Λίκ Ζουρέ  ὁδήγησε στόν ἴδιο ἀποτρόπαιο θάνατο (αὐτοκτονία μέ αὐτοπυρπόληση) 16 ὁπαδούς της στή Γκρενόμπλ τῶν Γαλλικῶν Ἄλπεων.

θ) Καναδάς 23 Μαρτίου 1997: Ἄλλη ὁμαδική αὐτοκτονία μέ αὐτοπυρπόληση 5 ὁπαδῶν τῆς ἴδιας αἵρεσης στό Κεμπέκ (Σέν Καζιμίρ) τοῦ Καναδᾶ. Πίστευαν, σύμφωνα μέ τή διδασκαλία τοῦ ἀρχηγοῦ τους, ὅτι ἡ αὐτοκτονία θά τούς ὁδηγοῦσε αὐτόματα σέ ἕνα νέο κόσμο στόν πλανήτη Σείριο.

ι) Σάν Ντιέγκο Καλλιφόρνιας 27 Μαρτίου 1997: Ὁμαδική αὐτοκτονία 39 ὁπαδῶν τῆς αἵρεσης «Οὐράνια Πύλη». Ὁ ἀρχηγός τούς εἶχε πείσει ὅτι μέ τήν αὐτοκτονία τους θά γίνονταν μέλη τῆς οὐράνιας κοινότητας, πού δῆθεν βρισκόταν πίσω ἀπό τόν κομήτη Hale-Bopp, πού περνοῦσε τότε κοντά στή γῆ.

Ἡ αὐτοκτονία στήν ἐκκλησιαστική Παράδοση

Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καταδικάζει τήν αὐτοκτονία ὡς πράξη ἀπελπισίας καί ἔλλειψης ἐμπιστοσύνης στόν Θεό (ἀπιστίας), ἀλλά καί ὡς φόνο χωρίς δυνατότητα μετάνοιας. Ὅμως, ἡ ἀπελπισία εἶναι μιά δαιμονική κατάσταση, καί ἀποτελεῖ ὄργανο, μέ τό ὁποῖο ὁ διάβολος αἰχμαλωτίζει τόν ἄνθρωπο, ὥστε, φεύγοντας ἀπό τόν κόσμο, νά μήν ἔχει δυνατότητα σωτηρίας. Ἀντίθετα, ὁ Θεός πού πιστεύουμε, εἶναι «Θεός τῆς ἐλπίδος» (Ρωμ. 15,13) καί «ἐλπίς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς» (ἐκκλησιαστική εὐχή), ἐνῶ ἀληθινοί Χριστιανοί εἶναι οἱ «τῇ ἐλπίδι χαίροντες» (Ρωμ. 12,12) καί οἱ ἔχοντες τή βεβαιότητα ὅτι «ἡ ἐλπίς οὐ καταισχύνει» (Ρωμ. 5,35). Πηγή τῆς ἀπελπισίας εἶναι συνήθως ὁ ἀνθρώπινος ἐγωϊσμός, δηλ. ἡ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό μας, πού προηγεῖται τῆς ἀπελπισίας. Ὅταν ἡ ἐμπιστοσύνη αὐτή καταρρέει ὑπό τό βάρος τῶν περιστάσεων, ὁ ἄνθρωπος δέν ἀνέχεται τήν ταπείνωση καί γίνεται φονευτής τοῦ ἑαυτοῦ του.

Ὅμως, ἡ πράξη αὐτή ἀποτελεῖ ἁμαρτία μεγαλύτερη ἀπό τόν συνήθη φόνο καί ἀσυγχώρητη. Στίς ἄλλες περιπτώσεις μπορεῖ κάποιος νά μετανοήσει, νά συγχωρηθεῖ καί νά σωθεῖ. Στήν αὐτοκτονία, ἀντίθετα, δέν ὑπάρχουν περιθώρια μετάνοιας καί τό ἁμάρτημα μένει ἀσυγχώρητο. Κάποιοι ἐπικαλοῦνται τό δικαίωμα τῆς ἐλευθερίας, ὅτι δηλ., ἀφοῦ πρόκειται γιά τή δική μας ζωή, εἴμαστε ἐλεύθεροι νά τήν χειριζόμεθα, ὅπως θέλουμε. Ὅμως, κατά τήν Ὀρθόδοξη Παράδοση, ἡ ἀνθρώπινη ἐλευθερία δέν εἶναι ἀπόλυτη, ὅπως αὐτή τοῦ Θεοῦ, ἀλλά σχετική καί περιορισμένη. Περιορίζεται ἀπό τά ἴδια τά ὅρια τῆς κτιστῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης, πού εἶναι ἡ γέννηση καί ὁ θάνατος. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας διακρίνουν τά ἀνθρώπινα πράγματα στά «ἐφ’ ἡμῖν» (ὅσα ἀνήκουν στήν ἐξουσία μας καί εἶναι ἀντικείμενο τῶν ἐπιλογῶν μας) καί στά «οὐκ ἐφ’ ἡμῖν» (ὅσα δέν ἀνήκουν στή δικαιοδοσία μας καί δέν ἐξαρτῶνται ἀπό μᾶς). Ἡ ζωή καί ὁ θάνατος ἀνήκουν στά «οὐκ ἐφ’ ἡμῖν», ἀφοῦ ὁ Θεός εἶναι ὁ Κύριος τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου καί μόνο, ὅποιος παρέχει τή ζωή, ἔχει δικαίωμα νά τήν ἀφαιρεῖ ὅποτε θέλει. Ὡστόσο, ὁ θάνατος δέν εἶναι κατάσταση πού θέλει ὁ Θεός, ἀλλά συνέπεια τῆς ἁμαρτίας. Σέ κάποιες αἱρέσεις συναντᾶμε τήν ἀντίληψη ὅτι ὁ θάνατος εἶναι κάτι καλό, πού ὁδηγεῖ σέ ἄλλους πλανῆτες καί σέ καλύτερους κόσμους, καί ὄχι τό ὕψιστο κακό, ὅπως πιστεύει ἡ Ἐκκλησία μας. Ἡ ἀντίληψη αὐτή καταργεῖ τόν πυρήνα τοῦ Εὐαγγελίου, σύμφωνα μέ τό ὁποῖο ὁ Χριστός ἦλθε στόν κόσμο γιά νά καταργήσει τόν θάνατο («ἵνα διά τοῦ θανάτου καταργήσῃ τόν τό κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τοῦτ’ ἔστι τόν διάβολον», Ἑβρ. 2,14).

Ἡ Ἐκκλησία, γιά νά δείξει ἀκριβῶς τήν ἔκπτωση ἀπό τή σωτηρία καί νά ἀποτρέψει ἀπό παρόμοιες πράξεις, δέν κηδεύει τούς αὐτόχειρες. Ἡ πράξη αὐτή εἶναι στήν οὐσία φιλάνθρωπη, γιατί ἡ κοινωνική περιφρόνηση τοῦ νεκροῦ ἕλκει σιωπηλά τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ἐξαίρεση ἀποτελεῖ ἡ περίπτωση τῶν ψυχασθενῶν. Γι’ αὐτήν ἀναφέρει χαρακτηριστικά ὁ ιδ' κανόνας τοῦ ἁγ. Τιμόθεου Ἀλεξανδρείας, πού ἔχει ἐπικυρωθεῖ ἀπό τήν ΣΤ' Οἰκουμενική Σύνοδο: «Ὁ κληρικός ὀφείλει νά διακρίνει, ἄν ὁ αὐτόχειρας τό ἔχει κάνει αὐτό, ἐπειδή ἦταν πραγματικά ἐκτός τοῦ ἑαυτοῦ του. Γιατί πολλές φορές οἱ συγγενεῖς, θέλοντας νά ἐπιτύχουν τή Λειτουργία καί τήν εὐχή γι’ αὐτόν, ψεύδονται καί λένε ὅτι δέν εἶχε τά λογικά του. Σέ κάποιες περιπτώσεις αὐτό συνέβη ἐπειδή ἐπηρεάστηκε ἀπό ἀνθρώπους ἤ σέ ἄλλες ἐπειδή λιγοψύχησε καί, ἑπομένως, δέν πρέπει νά γίνεται Λειτουργία γι’ αὐτόν, γιατί εἶναι φονέας τοῦ ἑαυτοῦ του. Πρέπει, λοιπόν, ὁ κληρικός νά ἐξετάσει μέ ἀκρίβεια, γιά νά μήν κατακριθεῖ καί ὁ ἴδιος».

Ὁλοκληρώνουμε τήν ἀναφορά μας στό θέμα μέ τήν ἐλπιδοφόρο ἄποψη ἑνός σύγχρονου Γέροντος, τοῦ π. Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, ὁ ὁποῖος εἶχε πεῖ: «Γι’ αὐτούς πού αὐτοκτονοῦν χωρίς νά εἶναι ψυχοπαθεῖς -καθώς καί γιά τούς αἱρετικούς-, δέν εὔχεται ἡ Ἐκκλησία, ἀλλά τούς ἀφήνει στήν κρίση καί στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἱερέας δέν μνημονεύει τά ὀνόματά τους στήν Προσκομιδή οὔτε τούς βγάζει μερίδα, γιατί μέ τήν αὐτοκτονία ἀρνοῦνται, περιφρονοῦν τήν ζωή, πού εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ. Εἶναι σάν νά τά πετοῦν ὅλα στό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά ἐμεῖς πρέπει νά κάνουμε πολλή προσευχή γιά ὅσους αὐτοκτονοῦν, γιά νά κάνει κάτι ὁ καλός Θεός καί γι’ αὐτούς, γιατί δέν ξέρουμε πώς ἔγινε καί αὐτοκτόνησαν, οὔτε σέ τί κατάσταση βρέθηκαν τήν τελευταία στιγμή. Μπορεῖ, τήν ὥρα πού ξεψυχοῦσαν, νά μετάνοιωσαν, νά ζήτησαν συγχώρηση ἀπό τόν Θεό καί νά ἔγινε δεκτή ἡ μετάνοιά τους, ὁπότε τήν ψυχή τους νά τήν παρέλαβε Ἄγγελος Κυρίου» 

(Κείμενο ἀπό τό ἔντυπο «Ὀρθοδοξία καί αἵρεσις» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Μαντινείας καί Κυνουρίας, τεῦχ. 82, Ἰαν. - Μαρτ. 2013).

Από impantokratoros