Εὔκολη Θρησκευτικότητα

Εὔκολη Θρησκευτικότητα

ἀρχιμ. Δανιήλ Ἀεράκη, ἱεροκήρυκος

Τείνει νά γίνη τῆς μόδας. Ὅταν ἕνας ναός ἑορτάζη τόν προστάτη του, πανηγυρίζει. Τό πανηγύρι δέν ταυτίζεται πάντοτε μέ τήν ἑορτή. Ἑορτή σημαίνει σύναξις προσευχῆς καί «ἐν πνεύματι» λατρεία. Πανηγύρι σημαίνει φασαρία, κοσμικότητα, ἐξωτερική λαμπρότητα, ἀπουσία κατανύξεως καί προσευχῆς. Πανηγύρι σημαίνει ὄχλος, ὄχι λαός τοῦ Θεοῦ. Πανηγύρι σημαίνει συλλογή χρημάτων, ὄχι περισυλλογή καρδιῶν. Πανηγύρι σημαίνει ἐκκωφαντικά ψαλσίματα, ὄχι προσευχές ἐκτενεῖς.

• Ἀλλά σέ πανηγυρίζοντες ναούς τείνει πλέον νά καταστῆ ἀπαραίτητο «φολκλόρ» καί ὁ ἐρχομός λειψάνων! Ὑπάρχουν δέ καί εἰδικοί πρός τοῦτο, πού ἀνακαλύπτουν καί μεταφέρουν λείψανα.

Καί χωρίς καμμία «βάσανο», ἀπό ποῦ προέρχονται τά λείψανα αὐτά, ποιός ἐγγυᾶται γιά τή γνησιότητά τους, ποιός ἔδωσε τήν ἄδεια νά περιφέρωνται «τῇδε κἀκεῖσε», ὀργανώνονται «φιέστες» ὁλόκληρες γιά τήν ὑποδοχή λειψάνων στήν πλατεῖα, παρουσιάζουν ὅπλα στρατιωτικά ἀγήματα, παιανίζουν μουσικές «μπάντες», κάποτε δέ καί γίνεται ὑποδοχή τους ὡς εἰς «ἀρχηγόν κράτους»!

• Ψάχνουμε νά δοῦμε ναό, πού νά ἑορτάζη χωρίς... εἰσαγωγή λειψάνων! Ἐλάχιστοι πλέον αὐτοί οἱ ναοί, πού δέν θεωροῦν «ἐπάναγκες» τή μεταφορά λειψάνων! Οἱ λειτουργοί τους ἀρκοῦνται στό μεῖζον, στή θεία Εὐχαριστία, στό Σῶμα καί στό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.

• Τό γιατί τιμᾶμε ἅγια λείψανα, τό γνωρίζουμε καί ἀπό ὅσα διδάσκει ἡ Πατερική παράδοσις. Ἀλλά ποτέ ἡ τυπική καί τιμητική προσκύνησις λειψάνων δέν ὑποκαθιστοῦσε τήν πνευματική λατρεία, τήν πνευματική ζωή, τούς τρόπους μετανοίας καί σωτηρίας. Ἀναφέρουμε χαρακτηριστική περικοπή ἀπό ὁμιλία τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου:

«Τῶν ἁγίων μαρτύρων ἡμῖν τά λείψανα κεχάρισται. Καί τάς ψυχᾶς αὐτῶν ὁ Θεός λαβών, τά σώματα ἡμῖν τέως κατέλιπεν ἱκανήν παράκλησιν καί παραμυθίαν, ἵνα παρά τούς τάφους τῶν ἁγίων γινόμενοι, εἰς ζῆλον καί μίμησιν διεγειρώμεθα καί διά τῆς ὄψεως ὑπόμνησιν λάμ-βάνωμεν τῶν αὐτοῖς κατωρθωμένων καί τῶν ἐπί τοῖς κατορθώμασιν ἀμοιβῶν τῶν ἀποκειμένων» (Ε.Π.Ε. 30,472).

Μετάφρασις: Μᾶς ἔχει χαρίσει ὁ Θεός τά λείψανα τῶν ἁγίων μαρτύρων. Ἐκεῖνος ἔλαβε τίς ψυχές τους στόν οὐρανό καί ἄφησε σέ μᾶς τά σώματά τους, σπουδαία παρηγοριά καί ἐνίσχυσι. Ἔτσι ἐρχόμαστε στούς τάφους τῶν ἁγίων καί διεγειρόμαστε σέ ζῆλο καί μίμησι τῆς ζωῆς τους. Βλέποντας τά λείψανά τους θυμόμαστε τά κατορθώματά τους καί τίς ἀμοιβές γι’ αὐτά τά κατορθώματα.

• Δέν τρέχουν τά λείψανα ἀπό τόπο σέ τόπο. Οἱ πιστοί πήγαιναν στούς τάφους τῶν μαρτύρων καί τιμοῦσαν τούς ἁγίους. Καί μέχρι σήμερα στά σωστά μοναστήρια, ὅπου στό ἱ. Βῆμα φυλάσσονται λείψανα, τηρεῖται ἡ ἁπλῆ τάξις. Δηλαδή, σέ μιά στιγμή τοῦ ὄρθρου (στούς αἴνους συνήθως) ἐξέρχεται ὁ ἱερέας μέ λείψανο τοῦ ἑορταζομένου ἁγίου, προσέρχονται οἱ μοναχοί καί οἱ λαϊκοί καί προσκυνοῦν, καί εὐθέως ἐπανέρχεται τό λείψανο στήν κρύπτη του.

• Τά λείψανα δέν ὑποκαθιστοῦν τήν πνευματική ζωή, καί μάλιστα τή μετάνοια καί τήν ἐξομολόγησι, τήν ἐλεημοσύνη καί τό λόγο τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Εὔκολο πρᾶγμα μιά προσκύνησις εἰκόνας ἤ λειψάνου. Δύσκολό τό νά κάμψης τόν ἐγωϊσμό σου καί νά ταπεινωθῆς μπροστά στόν ἐξομολόγο, νά ἐξαγορευθῆς τίς ἁμαρτίες σου.

• Τό θέμα εἶναι τί ζητᾶμε.

 Ζητᾶμε εὔκολη θρησκευτικότητα ἤ ἀληθινή λατρεία καί σωτηρία;

Τί ζητᾶμε; Ζητᾶμε μαγικό τρόπο ἁγιασμοῦ ἤ ἀγῶνα πρός ἁγιασμό της ψυχής; Τί ζητᾶμε; Λειψανολατρεία ἤ ἁγιομίμησι;

• Μεγάλη ἡ εὐθύνη τῶν ποιμένων, ἐπισκόπων καί πρεσβυτέρων. Ἀφήσαμε τό λαό ἀκατήχητο, χωρίς λόγο Θεοῦ, χωρίς Γραφή, χωρίς κήρυγμα ἀφυπνιστικό, χωρίς συνέπεια πίστεως καί ζωῆς. Καί τούς... κοιμίζουμε τή συνείδησι μέ εὔκολους καί μαγικούς τρόπους φτηνῆς θρησκευτικότητας.