Η λαογραφία του Ορθοδόξου λαού μας – Ο Εσπερινός της Συγγνώμης

Η ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΛΑΟΥ ΜΑΣ - Ο ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΤΗΣ ΣΥΓΓΝΩΜΗΣ

Του   Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

Το ευλογημένο αυτό στάδιο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής αρχίζει.  «Λιχνευσάμενοι, την πρώτην υπέστημεν γύμνωσιν, ηττηθέντες της πικράς γεύσεως, και του Θεού εξόριστοι γεγόναμεν, αλλ’ επανάγωμεν προς μετάνοιαν», ψάλλομε την Κυριακή το εσπέρας, πριν την Δευτέραν της Καθαράς.  Πορευόμενοι το στάδιο τούτο της μετανοίας, πρέπει πρωτίστως να συγχωρήσομε όσους μας έπταισαν.

Πιστεύω ότι αυτό είναι το πρώτο σκαλοπάτι στο ευλογημένο αυτό στάδιο,  να συγχωρήσομε σε όλα όσους μας έπταισαν.   Από τούτη την ευλογημένη πράξη θα δοθεί η δυνατότητα να πορευθούμε το στάδιο της μετανοίας. Η αδυναμία να συγχωρήσει κάποιος τον συνάνθρωπό του, είναι απόδειξη του πιο επικίνδυνου εγωϊσμού.

Αυτός που ζητά  συγχώρηση από τον Ελεήμονα Κύριο πρωτίστως συγχωρεί τον αδελφό του που του έπταισε.  «Ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών», λέμε στη θεοδίδακτη προσευχή του «Πάτερ ημών».  «Εάν γαρ αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρ υών ο ουράνιος∙  εάν δε μη αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, ουδέ ο πατήρ υμών αφήσει τα παραπτώματα υμών» (Ματθ. στ΄ 14-15).

Ένα Ορθόδοξο έθιμο που δυστυχώς πάει να εκλείψει, είναι αυτό της αλληλοσυγχώρεσης στο Εσπερινό, κατά την Κυριακή της Τυρινής το εσπέρας, που γίνεται σε πολλά μέρη της Κύπρου. Σε αυτά της «μετανοίας τα πρόθυρα», οι Χριστιανοί συγχωρούν αλλήλους.  Οι Χριστιανοί ασπάζονται το χέρι του ιερέα  και ακολούθως ζητούν συγχώρηση μεταξύ τους.  Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπεις σε μια Ορθόδοξη κοινότητα να εκδηλώνεται το μεγαλείο της συγχώρεσης.  Ομορφαίνει το εσπέρας τούτο με το κάλλος της συγχώρεσης.    Τούτη η «Αρχή κατανύξεως και μετανοίας», αλλοτρόπως χρωτίζεται.  Και η χαρά της συχώρεσης, δίνει τη δυνατότητα να γευθείς κατόπιν τη «χαρά που ουδείς δύναται να άρη αφ’ ημών».

Θα πρέπει όμως χάριν ακρίβειας, να πούμε ότι σε θέματα ομολογίας και ελέγχου κακοδοξιών και ατοπημάτων σε θέματα Πίστεως, η συγχώρεση δεν έχει θέση, καθότι σε τέτοια περίπτωση σημαίνει υπαναχώρηση σε θέματα Αλήθειας.  Για παράδειγμα στο δικό μας χωριό, είχαμε συγχωριανό που παρασύρθηκε από Προτεστάντικες κακοδοξίες.  Ο έλεγχος τούτου, δεν συνεπαγόταν κατόπιν κανένα αίτημα για συγχώρεση.  Ή είχαμε για παράδειγμα συγχωριανό που ειρωνευόταν βλασφήμως τη Θεία Κοινωνία, εξ αφορμής των κουμμουνιστικών ιδεών του, καθώς και άλλον της αυτής ιδεολογίας που δίδασκε ότι άνθρωπος δεν είναι δημιούργημα του Θεού, αλλά προήλθε από σκουλήκι.  Φυσικά ο έλεγχος τούτων εφ’ όσον έγινε με Ορθόδοξη σοβαρότητα, δεν συνεπάγεται κανένα αίτημα για συγχώρεση.  Σε τέτοιες περιπτώσεις χρειάζεται η εν αληθεία αγάπη και διάπυρος προσευχή για τους ευρισκομένους σε πλάνη συνανθρώπους μας και σε καμιά περίπτωση δεν συνίσταται αίτημα για συγχώρεση από τους ανθρώπους αυτούς.

Ας ελπίσομε ότι το Ορθόδοξο έθιμο τηε συγχώρεσης, κατά Κυριακή της Τυρινής το εσπέρας, που γίνεται σε κάποια μέρη της Κύπρου ακόμα θα συνεχίσει, αλλά και θα εύρει και άλλους μιμητές.