Κυριακή Γ΄ Ματθαίου – «Μη μεριμνάτε τη ψυχή υμών τι φάγητε και τι πίητε, μηδέ τω σώματι υμών τι ενδύσησθε» (Ματθ. στ΄ 25)

Απόστολος: Ρωμ. Ε΄ 1-10

Ευαγγέλιο: Ματθ. στ΄ 22-23

«Μη μεριμνάτε τη ψυχή υμών τι φάγητε και τι πίητε, μηδέ τω σώματι υμών τι ενδύσησθε» (Ματθ. στ΄ 25)

   Το σημερινό ευαγγέλιο ασχολείται με το σύνολο των αναγκών του ανθρώπου, που είναι τόσο πνευματικές όσο και υλικές και οι οποίες είναι στενά συνδεδεμένες με τη διπλή φύση του ανθρώπου, την πνευματική και υλική. Πέραν από την ιεράρχηση αυτών των αναγκών, με πρόταξη των πνευματικών έναντι των υλικών, το σύνολο αυτών των αναγκών καλούνται να υπηρετήσουν τον υπέρτατο στόχο του ανθρώπου που είναι η σωτηρία. Η πρόταξη των πνευματικών αναγκών δε σημαίνει υποτίμηση ή περιφρόνηση των υλικών και σωματικών αναγκών του ανθρώπου. Η πρόταξη οφείλεται κυρίως στην ανωτερότητα της πνευματικής φύσης του ανθρώπου που είναι άφθαρτη και αιώνια έναντι της υλικής – σωματικής που είναι φθαρτή και προσωρινή.

   Εάν η πιο πάνω σειρά αντιστραφεί ή εάν ο άνθρωπος περιοριστεί μόνο στην εξασφάλιση των υλικών αναγκών, τότε θα έχουμε εκτροπή και άρα και ματαίωση του στόχου της σωτηρίας. Οι υλικές ανάγκες του ανθρώπου είναι όχι μόνο αναγκαίες, αλλά και επιβαλλόμενες για τη διατήρηση του ανθρώπινου σώματος σε κατάσταση υγείας, για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην αποστολή του. Το ανθρώπινο σώμα ως «ναός του εν υμίν Αγίου Πνεύματος» (Α΄ Κορ. στία) καλείται να συνεργαστεί με το πνευματικό μέρος του ανθρώπου, ούτως ώστε να καταστεί ευκολότερο και το έργο της σωτηρίας. Σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξει αντιπαλότητα που θα οδηγήσει σε εκτροπή και τελικά θα φέρει την καταστροφή. Όπως είπε σήμερα ο Κύριος, «Ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν».

   Η προσκόλληση στα υλικά αγαθά και κατ’ επέκταση στο χρήμα θα οδηγήσει τον άνθρωπο στην απολυτοποίηση αυτών των αγαθών για την απόκτηση των οποίων θα χρησιμοποιήσει κάθε θεμιτό και αθέμιτο μέσο. Παράλληλα θα στηριχτεί απόλυτα σ’ αυτά και τα οποία, όπως και ο «άφρων» πλούσιος της παραβολής, θα θεωρήσει αποκλειστικά «δικά του» και «κείμενα εις έτη πολλά».

   Η απολυτοποίηση των υλικών αγαθών θα καλλιεργήσει την αίσθηση της αυτάρκειας και μιας ανύπαρκτης «παντοδυναμίας» με την «θεοποίηση» τόσο των αγαθών όσο και του εαυτού του που τα κατέχει. Κατά συνέπεια θα οδηγηθεί σε πλήρη αποξένωση τόσο από το Θεό όσο και από το συνάνθρωπο. Μια τέτοια αντίληψη θα οδηγήσει τον άνθρωπο σε ηθική απογύμνηση με αποτέλεσμα να λειτουργεί απλά ως «ζώο» που ζει για το σήμερα, το υλικό και εφήμερο. Προπαντός θα ζει χωρίς σκοπό και χωρίς ελπίδα. Μάλιστα αυτή η ζωή χωρίς ελπίδα διατυπώνεται και στο τριπλό ερώτημα του σημερινού ευαγγελίου «τι φάγητε»; «Τι πίετε»;, «τι ενδύσασθε»;

   Σαν αποτέλεσμα της αποκλειστικής στροφής του ανθρώπου στην εξασφάλιση φαγητού, ποτού και ενδυμασίες καλλιεργείται από τη μια η αγωνία και η ανασφάλεια για την εξασφάλιση τους και κατ’ επέκταση ο κλονισμός της πίστεως του ανθρώπου στο Θεό, με αποτέλεσμα να ζει τελικά χωρίς ελπίδα. Προέκταση αυτής της έλλειψης ελπίδας είναι και η δημιουργία συνθηκών ζωής χωρίς ιεράρχηση αξιών και καθορισμός προτεραιοτήτων, λόγω ακριβώς και της κατάστασης πανικού που κυριαρχεί στη ζωή του. Ο άνθρωπος κάτω από αυτές τις συνθήκες επιδιώκει την αφθονία, η δε αφθονία τον οδηγεί στην κραιπάλη και την ασωτία ή ακόμα στην πολυτέλεια και την ματαιοφροσύνη. Ενέργειες που οδήγησαν ολόκληρη την ανθρωπότητα αρχικά στο «οικονομικό θαύμα» και σήμερα στην οικονομική κρίση και την οικονομική εξαθλίωση. Η απολυτοποίηση της ύλης, η απαξίωση - περιφρόνηση της ανθρώπινης ζωής καθώς και η περιφρόνηση των ηθικών αξιών δημιούργησαν στον άνθρωπο ένα κενό και ένα αδιέξοδο, μεγαλύτερο από το σημερινό οικονομικό αδιέξοδο. Κατά συνέπεια, η κρίση είναι πρώτιστα ηθική και όχι οικονομική. Και το ερώτημα που προβάλλει υπάρχει διέξοδο από το αδιέξοδο; Ναι, υπάρχει διέξοδο με την έξοδο του ανθρώπου από τον ατομικισμό και την επιστροφή του στην έννοια του προσώπου. Ο άνθρωπος ως πρόσωπο θα πρέπει να αποκαταστήσει από τη μια τη σχέση του με το Θεό και από την άλλη τη σχέση του με το συνάνθρωπο. Θα πρέπει ακόμα να ιεραρχήσει προτεραιότητες, όπως τις παρουσιάζει σήμερα ο Κύριος και ο οποίος ρωτά: «ουχί η ψυχή πλείον εστί της τροφής και το σώμα του ενδύματος» για να καταλήξει με την προτροπή «ζητείται δε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνη αυτού, και ταύτα πάντα προστεθήσεται υμίν».

  Σαν επιβεβαίωση του ενδιαφέροντος του και για τις υλικές ανάγκες του ανθρώπου, ο Κύριος παρουσιάζει εικόνες, από τη φροντίδα των πουλιών και των λουλουδιών. «Κοιτάξτε», είπε, «τα πουλιά που δε σπέρνουν ούτε θερίζουν ούτε συνάζουν αγαθά σε αποθήκες, κι όμως ο ουράνιος Πατέρας σας τα τρέφει· εσείς δεν αξίζετε περισσότερο απ’ αυτά…; Ας σας διδάξουν τα αγριόκρινα πως μεγαλώνουν· δεν κοπιάζουν ούτε γνέθουν· κι όμως σας βεβαιώνω πως ούτε ο Σολομών σ’ όλη του τη μεγαλοπρέπεια δεν ντυνόταν όπως ένα από αυτά. Αν όμως ο Θεός ντύνει έτσι το αγριόχορτο, που σήμερα υπάρχει και αύριο θα το ρίξουν στη φωτιά, δε θα φροντίσει πολύ περισσότερο για σας, ολιγόπιστοι; Μην έχετε, λοιπόν, άγχος και μην αρχίσετε να λέτε, τι θα φάμε; Ή τι θα πιούμε; Ή τι θα ντυθούμε; Γιατί για όλα αυτά αγωνιούν όσοι δεν εμπιστεύονται το Θεό· όμως ο ουράνιος Πατέρας σας ξέρει καλά ότι έχετε ανάγκη απ’ όλα αυτά. Γι’ αυτό πρώτα απ’ όλα να επιζητείται τη βασιλεία του Θεού και την επικράτηση του θελήματός Του, κι όλα αυτά θα ακολουθήσουν».

   Αδελφοί μου, ο Ιησούς με το πιο πάνω τριπλό ερώτημα δεν εκδηλώνει περιφρόνηση προς το ανθρώπινο σώμα καθώς και τις ανάγκες του. Ο ίδιος με την ενανθρώπισή Του πήρε το ανθρώπινο σώμα για να το εξυψώσει και να το αγιάσει, ενώ δεν αποφεύγει ο ίδιος την τροφή (Λουκ. κδ΄ 41-43).

   Μέσα από το τριπλό ερώτημα, λοιπόν, ο Ιησούς θέλει να μας προφυλάξει από την υπερτίμηση των υλικών αναγκών, που εν μέρει συμβάλουν στο διχασμό της προσωπικότητας μας και που καλλιεργούν την ολιγοπιστία μας με παράλληλη υποτίμηση της αγάπης και της φροντίδας του Θεού. Ας καταβάλουμε τη δική μας προσπάθεια και να ‘μαστε σίγουροι ότι για όλα θα άλλα θα φροντίσει η αγάπη το Θεού.

Θεόδωρος Αντωνιάδης