Κυριακή Β΄ Λουκά –«καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως»

Ἀπόστολος: Β´ Κορ. στ´ 16-18, ζ´ 1

Εὐαγγέλιον: Λουκ. στ´ 31-36

Ἦχος: πλ. δ´.— Ἑωθινόν: ΣΤ´

«καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως»

Ἡ σημερινὴ εὐαγγελικὴ περικοπὴ ἀποτελεῖ συνέχεια τῶν Μακαρισμῶν τοῦ Κυρίου. Ὁ Χριστὸς ὁρίζει τὶς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τὸ πνευματικότερον καὶ θέτει κάποιους κανόνες σύμφωνους μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖοι ὀφείλουν νὰ διέπουν τὶς σχέσεις τῶν ἀνθρώπων μέσα στὴν κοινωνία. Ὁ στίχος τοῦ Εὐαγγελίου «καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως» ἔχει χαρακτηρισθεῖ ὡς ὁ «χρυσὸς κανόνας» συμπεριφορᾶς ἔναντι τῶν ἄλλων.

Ἡ προτροπὴ αὐτὴ τοῦ Κυρίου ἐνέχει τὸ στοιχεῖο τῆς ἀμοιβαιότητος. Ὡστόσο, ἡ προτροπὴ αὐτὴ δὲν ἀποτελεῖ μία ἀφηρημένη ἠθικοπλαστικὴ παραίνεση γενικῆς χρήσεως, μὲ θεωρητικὸ περιεχόμενο γιὰ τὸ πῶς θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις σὲ ἰδανικὸ ἐπίπεδο. Ὁ Χριστὸς δὲν ὁμιλεῖ θεωρητικῶς ἢ γενικῶς, ἀλλὰ κάθε λόγος Του ἀποτελεῖ μία συγκεκριμένη καὶ ἁπτὴ πρόσκληση νὰ ἀκολουθήσουμε στὴν καθημερινή μας ζωή τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.Τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου ὀφείλει νὰ ρυθμίζει τὴν ζωή καὶ τὶς συμπεριφορές μας ἔναντι τῶν ἄλλων.

Ἑπομένως, ὁ Κύριος ὁμιλεῖ πολὺ συγκεκριμένως καὶ γιὰ πράγματα ποὺ εἶναι ἴσως δύσκολα νὰ τὰ ἐφαρμόσουμε, ἐφ' ὅσον πολλὲς φορὲς ἡ ἐφαρμογὴ προϋποθέτει ὑπέρβαση τοῦ ἑαυτοῦ μας, ἀλλὰ πάντως μποροῦμε νὰ τὰ ἐφαρμόσουμε στὴν πράξη. Δύσκολοι οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου, ὄχι ὅμως καὶ ἀνεφάρμοστοι.

Δυστυχῶς, ὅπως πολὺ συχνὰ συμβαίνει, οἱ ἄνθρωποι ἐκλαμβάνουν τὴν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν παραποιοῦν προσαρμόζοντάς την στὰ δικά τους μέτρα καὶ πρὸς ἴδιον προσωπικὸν ὄφελος. Οἱ ἄνθρωποι δὲν μποροῦν ἢ δὲν θέλουν νὰ δοῦν τὸ βάθος καὶ τὸ μεγαλεῖο τῶν λόγων τοῦ Κυρίου καὶ κάνουν πνευματικὲς ἐκπτώσεις καὶ συμβιβασμούς, πολλὲς φορὲς ἀντιστρέφοντας πλήρως τὸ εὐαγγελικὸ μήνυμα.

Κάτι ἀνάλογο συνέβη μὲ τὸν «χρυσὸ κανόνα», ποὺ διετύπωσε ὁ Κύριος. Τὸ πλῆθος τῶν ἀνθρώπων τὸν ἑρμηνεύει κατὰ τρόπον ὠφελιμιστικό. Ἐὰν θέλουμε νὰ μᾶς ἀγαποῦν, νὰ μᾶς ἐκτιμοῦν καὶ νὰ μᾶς ἐξυπηρετοῦν οἱ ἄλλοι, καὶ ἐμεῖς ὀφείλουμε νὰ πράττουμε τὸ ἴδιο. Ὅμως αὐτὴ ἡ ἀντίληψη προδίδει ἔλλειψη ἀγάπης καὶ φανερώνει ὑπολογιστικὸ καὶ χρησιμοθηρικὸ χαρακτήρα στὶς συμπεριφορὲς τῶν ἀνθρώπων, ἐφ᾽ ὅσον εἰσάγει τὸ κριτήριο τῆς συναλλαγῆς καὶ τῆς ἀναμονῆς ἀνταποδώσεως.

Ὅμως, ὁ Κύριος σαφῶς δὲν ἐννοοῦσε κάτι τέτοιο. Καὶ αὐτὸ φαίνεται στὴν συνέχεια τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, ὅπου, ἀφοῦ διετύπωσε τὸν «χρυσὸ κανόνα», ἔρχεται καὶ ἐξηγεῖ τὸ νόημά του καὶ τὸν τρόπον ἐφαρμογῆς του μὲ συγκεκριμένα παραδείγματα. Λέγει λοιπὸν ὁ Κύριος: «καὶ ἂν ἀγαπᾶτε αὐτοὺς ποὺ σᾶς ἀγαποῦν, καὶ ἂν ἀγαθοποιεῖτε σὲ ὅσους σᾶς ἀνταποδίδουν τὸ ἀγαθό, καὶ ἂν δανείζετε σὲ ὅσους προσμένετε νὰ σᾶς ἀνταποδώσουν τὰ ἴσα, τί τὸ ἰδιαίτερο ποιεῖτε καὶ ποιὰ χάρη περιμένετε νὰ λάβετε ἀπὸ τὸν Θεόν; Καὶ οἱ ἁμαρτωλοὶ ἄνθρωποι τὰ ἴδια πράττουν».

Ἔτσι λοιπὸν ὁ Χριστὸς διασαφηνίζει ὅτι ὁ «χρυσὸς κανόνας» συμπεριφορᾶς δὲν σημαίνει ἀνταποδοτικότητα ἢ προσμονὴ προσωπικῆς ὠφελείας, ἀλλὰ κάτι πολὺ ἀνώτερο καὶ διαφορετικὸ ἀπὸ τὰ συνηθισμένα ἀνθρώπινα μέτρα. Καὶ ἐξηγεῖ ὁ Χριστὸς τί ἐννοεῖ στὴν συνέχεια: «πλὴν ἀγαπᾶτε τοὺς ἐχθροὺς ὑμῶν καὶ ἀγαθοποιεῖτε καὶ δανείζετε μηδὲν ἀπελπίζοντες (ἐνν. μὴ ἐλπίζετε εἰς ἀνταπόδοσιν ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ ἀπὸ τὸν Θεόν, διότι) ἔσται ὁ μισθὸς ὑμῶν πολύς, καὶ ἔσεσθε υἱοὶ τοῦ ὑψίστου».

Ἐὰν πράττουμε καὶ ἐνεργοῦμε ὅπως οἱ πολλοὶ ἄνθρωποι, δὲν κάνουμε κάτι τὸ ἰδιαίτερο ἢ διαφορετικὸ ὥστε νὰ ἀναμένουμε τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ. Ὅταν ὅμως ἡ ἐκδήλωση τῆς ἀγάπης μας ξεπερνᾶ τὸ συνηθισμένο καὶ ὠφελιμιστικὸ κίνητρο, τότε εἶναι ἀξιέπαινη καὶ εὑρίσκει χάριν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Τέτοιου εἴδους συμπεριφορὲς καὶ πράξεις ἀγάπης προσιδιάζουν στοὺς χριστιανούς, διότι αὐτοὶ ὡς τέκνα τοῦ Ὑψίστου ὁμοιάζουν σὲ Αὐτόν, καθὼς καὶ ὁ Θεὸς φανερώνεται «χρηστὸς ἐπὶ τοὺς ἀχαρίστους καὶ πονηρούς». Αὐτὸ ἀποτελεῖ καὶ τὸ βαθύτερο νόημα τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ.

Γιὰ μία ἀκόμη φορά, ὁ Κύριος μᾶς καλεῖ νὰ ὑπερβοῦμε τὰ ὅριά μας, νὰ ξεπεράσουμε τὸν ἐγωισμὸ καὶ τὸ στενὸ ὑπολογιστικὸ συμφέρον, καὶ νὰ ἐπιδείξουμε ἀνωτέρα πνευματικὴ συμπεριφορά, σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Μία τέτοια συμπεριφορὰ προϋποθέτει νὰ μποροῦμε νὰ ἀγαποῦμε μὲ τρόπο γνήσιο καὶ θυσιαστικὸ ἀκόμη καὶ τοὺς ἐχθρούς μας, ἀκόμη καὶ ἐκείνους τοὺς δύστροπους χαρακτῆρες ποὺ μᾶς δυσκολεύουν τὴν καθημερινότητά μας, ἀκόμη καὶ νὰ ὑπομείνουμε κάποια ἀδικία εἰς βάρος μας.

Ὁ Κύριος μᾶς ζητεῖ νὰ ἐπιδείξουμε ἀληθινὴ ἀγάπη καὶ γνήσιο ἐνδιαφέρον γιὰ τοὺς ἄλλους, μιμητὲς γενόμενοι τοῦ Θεοῦ. «Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες, καθὼς καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστι».

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος, 26/09/2014