Κυριακή της Σαμαρείτιδος -«Ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσαθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαὶ εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη»

Ἀπόστολος: Πράξ. ια΄ 19-30

Εὐαγγέλιον: Ἰωάν. δ΄ 5-42

Ἦχος: δ΄. Ἑωθινόν: Ζ΄

«Ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσαθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαὶ εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη»

Πολλὰ καὶ πολλαπλὰ καὶ μὲ βαθὺ πνευματικὸ περιεχόμενο τὰ νοήματα τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς. Ὁ Κύριος ἔρχεται στὴν Σαμάρεια, ὅπου ἦταν τὸ φρέαρ τοῦ Ἰακώβ. Παρ’ ὅλο ποὺ οἱ Ἰουδαῖοι ἐβδελύσσοντο τοὺς Σαμαρεῖτες, ὁ Κύριος ἀπεφάσισε νὰ διέλθει διά τῆς χώρας τῶν Σαμαρειτῶν. Κουρασμένος ἀπὸ τὴν ὁδοιπορία ἐκάθισε στὴν πηγή, ἐνῶ οἱ μαθητές Του πῆγαν στὴν πόλη, γιὰ νὰ ἀγοράσουν τρόφιμα. Ἐκεῖ, κατὰ τὸ μεσημέρι, ἔρχεται μία γυναίκα, γιὰ νὰ ἀντλήσει ὕδωρ, μία ὥρα ἀσυνήθιστη, διότι προφανῶς ἡ γυναίκα αὐτὴ ἤθελε νὰ ἀποφύγει τὶς ἀνεπιθύμητες συναντήσεις. Ἐκεῖ ὅμως στὸ φρέαρ τοῦ Ἰακώβ, ἡ γυναίκα ἐπρόκειτο νὰ ἔχει τὴν μεγάλη συνάντηση μὲ τὸν Κύριο, ποὺ θὰ ἄλλαζε τὴν ζωή της.

Ὁ Χριστὸς βρίσκει τὴν εὔλογη ἀφορμὴ τῆς δίψας, γιὰ νὰ ἀνοίξει συζήτηση μὲ τὴν Σαμαρείτιδα, ἀξιοποιώντας τὴν περίσταση, γιὰ νὰ δροσίσει τὴν διψασμένη της ψυχή. Εὐλόγως ἡ γυναίκα διερωτᾶται πῶς ἕνας ἄνδρας καὶ μάλιστα Ἰουδαῖος τῆς ἀπευθύνει τὸν λόγο. Ὁ Κύριος μὲ μία ὑποδειγματικὴ προσέγγιση, φροντίζει νὰ ἀκυρώσει τὴν ἀρνητικότητα τῆς γυναίκας καὶ νὰ τὴν ὁδηγήσει στὴν ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας. Τῆς ὁμιλεῖ γιὰ τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν, ποὺ ἀποτελεῖ δωρεὰ τοῦ Θεοῦ. Ἀποφεύγει νὰ τῆς ἀποκαλύψει ἐξ ἀρχῆς τὴν ἰδιότητά Του, διότι θέλει σταδιακὰ νὰ προετοιμάσει τὴν καρδιά της νὰ ἀποδεχθεῖ τὴν μεγάλη ἀποκάλυψη.

Ὁ Κύριος τῆς ὁμιλεῖ γιὰ τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν, καὶ ἐννοεῖ τὴν χάριν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διότι αὐτὴ καθαρίζει καὶ πολλὴ ἀναψυχὴ χορηγεῖ σὲ ὅσους τὴν λαμβάνουν (Θεοφύλακτος Ἀχρίδος). Ἡ γυναίκα ἐξακολουθεῖ νὰ μὴ ἀντιλαμβάνεται τὸ πνευματικὸ νόημα τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ, καὶ θεωρεῖ ὅτι τῆς ὁμιλεῖ γιὰ τὸ φυσικὸ νερό, ποὺ μὲ ἀφέλεια ζητεῖ ἀπὸ τὸν Κύριο νὰ τῆς δώσει αὐτὸ τὸ νερὸ ποὺ ξεδιψᾶ. Ὁ Κύριος ἀξιοποιεῖ τὴν περίσταση, γιὰ νὰ τῆς φανερώσει ποιὸς εἶναι Αὐτὸς ποὺ τῆς ὁμιλεῖ καὶ ποιὰ εἶναι ἡ πηγὴ τοῦ ὕδατος τῆς αἰωνίου ζωῆς. Ὅταν τῆς ἀποκαλύπτει τὰ μυστικὰ τῆς ζωῆς της, ὅτι συζεῖ μὲ κάποιον ποὺ δὲν εἶναι ἄνδρας της, ἡ Σαμαρείτιδα ἀντιλαμβάνεται πὼς ὁ συνομιλητής της δὲν εἶναι ἕνας συνηθισμένος ἄνθρωπος, ἀλλὰ μᾶλλον προφήτης τοῦ Θεοῦ. Ἁρπάζει τὴν εὐκαιρία νὰ Τὸν ρωτήσει γιὰ θέματα πνευματικά, γιὰ τὸν τρόπο λατρείας τοῦ Θεοῦ.

Ἀξίζει νὰ σημειώσουμε ὅτι ὁ Κύριος ἀξιοποιεῖ ἁπλὲς καθημερινὲς στιγμές, γιὰ νὰ μιλήσει στοὺς ἀνθρώπους γιὰ τὶς ἀλήθειες τοῦ Θεοῦ, μὲ πολλὴ διάκριση καὶ εὐγένεια, ἡ ὁποία κερδίζει τὸ πνευματικὸ ἐνδιαφέρον τοῦ συνομιλητοῦ. Αὐτὸ ἀποτελεῖ καὶ γιὰ ἐμᾶς ὑπόδειγμα πῶς νὰ προσεγγίζουμε τοὺς ἄλλους καὶ νὰ τοὺς ὁμιλοῦμε γιὰ τὸν Θεὸ χωρὶς νὰ προκαλοῦμε ἀντιδράσεις ἢ ἀρνητικότητα.

Ἡ πρώτη μεγάλη ἀλήθεια ποὺ ἀποκαλύπτει ὁ Χριστὸς εἶναι ὅτι ὁ Θεὸς εἶναι Πνεῦμα καὶ ὅτι ἡ εὐάρεστος λατρεία εἶναι αὐτὴ ποὺ γίνεται ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ, δηλ. ὄχι μὲ τυπικὸ καὶ ξηρὸ τρόπο, ὅπως ἔπρατταν οἱ Ἰουδαῖοι, ἀλλὰ μὲ τρόπο πνευματικὸ ἀπὸ μία καθαρὰ καρδία. Ἐπίσης, ἡ λατρεία τοῦ Θεοῦ πρέπει νὰ γίνεται ἐν ἀληθείᾳ, ποὺ προϋποθέτει ὀρθὴ λατρεία καὶ ὀρθοδοξία ποὺ ἀποκλείει τοὺς αἱρετικοὺς ἀπὸ τοὺς ἀληθινοὺς λάτρεις τοῦ Θεοῦ. Ὁ Χριστὸς ἔρχεται, γιὰ νὰ φανερώσει στοὺς ἀνθρώπους τὸν Θεὸ καὶ τὴν ὀφειλόμενη σὲ Αὐτὸν πνευματικὴ λατρεία ποὺ ὑπερβαίνει τοὺς τύπους καὶ τὶς σκιὲς τῆς Ἰουδαϊκῆς λατρείας.

Ἡ ἑπόμενη ἀποκάλυψη στὴν Σαμαρείτιδα, ποὺ ἐπιδεικνύει γνήσιο ἐνδιαφέρον γιὰ τὰ πνευματικὰ θέματα, εἶναι ἡ ἰδιότητα τοῦ Ἰησοῦ ὡς τοῦ ἀναμενομένου Μεσσία. Ἡ καρδιὰ τῆς γυναίκας εἶχε πλέον προετοιμασθεῖ καταλλήλως, ὥστε νὰ δεχθεῖ τὴν μεγάλη ἀποκάλυψη τῆς μεσσιανικότητος τοῦ Ἰησοῦ, κάτι ποὺ ὁ Κύριος σὲ ἄλλες περιπτώσεις εἶχε ἀρνηθεῖ νὰ φανερώσει. Ἡ γυναίκα, συγκλονισμένη, ἐνθουσιασμένη, ἐγκαταλείπει τὴν ὑδρία της καὶ σπεύδει νὰ μεταδώσει στοὺς συμπολίτες της τὰ λόγια τοῦ Ἰησοῦ, καὶ μάλιστα τοὺς προσκαλεῖ νὰ γνωρίσουν καὶ οἱ ἴδιοι τὸν Μεσσία. Ἔτσι συμβαίνει ὅταν ὁ ἄνθρωπος συναντᾶ τὸν Χριστό. Ἡ καρδιά του θερμαίνεται ἀπὸ τὴν θεία φλόγα, λησμονεῖ τὰ καθημερινὰ καὶ σπεύδει νὰ γίνει ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ, νὰ κηρύξει τὴν ἀλήθεια στοὺς ἄλλους.

Ἐν τῷ μεταξύ, οἱ μαθητὲς ἐπέστρεψαν μὲ τὰ τρόφιμα. Ὁ Κύριος ἀξιοποιεῖ τὴν στιγμή, γιὰ νὰ τοὺς ὁμιλήσει γιὰ τὴν πνευματικὴ τροφὴ ποὺ ἱκανοποιεῖ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, δηλ. τὸ κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου ποὺ ὁδηγεῖ στὴν σωτηρία. Ὁ Κύριος καλεῖ τοὺς μαθητές Του νὰ ἐμβλέψουν στὶς χῶρες ποὺ εἶναι ἕτοιμες γιὰ θερισμό, νὰ κηρύξουν στὶς ψυχὲς ἐκεῖνες ποὺ εἶναι ὥριμες νὰ δεχθοῦν τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἡ Σαμαρείτιδα, ποὺ μετεβλήθη σὲ ἀπόστολο Χριστοῦ γιὰ τοὺς συμπολίτες της.

Ἡ Σαμαρείτιδα γυναίκα, ἡ ἁγία Φωτεινή, ἀνεδείχθη μεγαλομάρτυς καὶ ἰσαπόστολος, ἰσάξια τῶν ἄλλων ἀποστόλων. Ἐκήρυξε τὸ Εὐαγγέλιο στὴν Παλιαστίνη, τὴν Συρία, ἔφθασε μέχρι τὴν Ρώμη, καὶ τελικῶς μαρτύρησε.

Ὁ Κύριός μας καλεῖ ὅλους, κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, νὰ μεταβληθοῦμε στὸ μέτρο τῶν δυνατοτήτων μας, σὲ ἀποστόλους καὶ κήρυκες τοῦ Εὐαγγελίου, μεταδίδοντες τὸ μήνυμα τῆς σωτηρίας στοὺς γύρω μας, στοὺς συγγενεῖς, τοὺς συνανθρώπους, ποὺ σὰν ὥριμα στάχυα περιμένουν κάποιον νὰ τοὺς ὁμιλήσει γιὰ τὸν Χριστό, νὰ ξεδιψάσει τὴν διψασμένη τους ψυχή. Ὀφείλουμε νὰ διαδώσουμε τὸ χριστιανικὸ μήνυμα σὲ μία κοινωνία ἄθεη, ἀντίθεη καὶ ἀντιχριστιανική. Ὁ Κύριος μᾶς καλεῖ νὰ μιμηθοῦμε τὸν ζῆλο καὶ τὴν προθυμία τῆς ἰσαποστόλου καὶ μεγαλομάρτυρος Φωτεινῆς τῆς Σαμαρείτιδος.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος, 09/05/2014