Οι επίσκοποι της Εκκλησίας (Πατερικαί διδαχαί)

ΟΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος γράφει στήν  Πρός Σμυρναίους ἐπιστολή του γιά τήν σχέση Ἐπισκόπου καί Ἐκκλησίας:  «Ὅπου ἄν φανῇ ὁ ἐπίσκοπος, ἐκεῖ τό πλῆθος ἔστω, ὥσπερ ὅπου ἄν ᾖ Ἰησοῦς Χριστός, ἐκεῖ ἡ καθολική Ἐκκλησία».

Ὁ ἴδιος ἀποστολικός Πατέρας λέγει στήν Πρός Ἐφεσίους ἐπιστολή γιά τόν τρόπο, πού θά πρέπει νά βλέπουν οἱ πιστοί τό πρόσωπο τοῦ Ἐπισκόπου:  «Τόν ἐπίσκοπον δῆλον ὅτι ὡς αὐτόν τόν Κύριον δεῖ προσβλέπειν».

Ὁ λδ´ Ἀποστολικὸς Κανών  γράφει σχετικά γιά τίς σχέσεις, πού ὑφίστανται μεταξύ τῶν ἐπισκόπων:  «Οἱ ἐπίσκοποι κάθε ἔθνους πρέπει νά γνωρίζουν αὐτόν, πού εἶναι πρῶτος μεταξύ αὐτῶν καί νά τόν θεωροῦν ὡς ἐπικεφαλῆς καί νά μή κάνουν τίποτε τό περιττό χωρίς τήν ἔγκριση ἐκείνου, καί ὁ καθένας νά κάνει ἐκεῖνα μόνον, ὅσα ἐπιβάλλει στή δική του ἐπαρχία καί στά χωριά πού ὑπάγονται σ ̓ αὐτόν. Ὅμως οὔτε ἐκεῖνος νά κάνει κάτι χωρίς τήν ἔγκριση ὅλων·

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος σέ ὁμιλία του ἑρμηνεύοντας τό:  “Σκοπόν δέδωκά σε τῷ οἴκῳ Ἰσραήλ”, γράφει:  «Τί σημαίνει σκοπόν; Σκοπός λέγεται ἐκεῖνος πού, ἐνῶ τό στρατόπεδον εὑρίσκεται εἰς χαμηλότερον σημεῖον, κατέλαβε ὑψηλόν καί γεώδη λοφίσκον καί ἀπό ἐκεῖ βλέπει τούς ἐπερχομένους ἐχθρούς καί ἀναγγέλλει τήν ἔφοδον εἰς αὐτούς πού εὑρίσκονται εἰς τό χαμηλότερον σημεῖον καί τούς ἀφυπνίζει, διά νά παραταχθοῦν πρός πόλεμον, ὥστε νά μή ὁρμήσουν ἐπάνω τους οἱ ἐχθροί, πρίν προφυλαχθοῦν καί τούς ἐξοντώσουν μέ μεγάλην εὐκολίαν. Ἐπειδή λοιπόν πολλά ἀπό τά ἐπερχόμενα δεινά δέν τά βλέπομεν ἐμεῖς πού βαδίζομεν χαμηλά, ἐτακτοποίησεν ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ὥστε, ἱστάμενοι οἱ ἅγιοι προφῆται κατά κάποιον τρόπον ἐπάνω εἰς τόν ὑψηλόν τόπον τῆς προφητείας, νά προαναγγέλλουν εἰς ἡμᾶς τήν ὀργήν τοῦ Θεοῦ πού πρόκειται νά ἐπέλθη ἀπό μακρυά, ὥστε, ἀφοῦ τονώσωμεν τούς ἑαυτούς μας καί ἀνωρθώσωμεν τήν ψυχήν μας πού ἔχει πέσει χαμηλά, νά ἀποκρούσωμεν μακρυά τήν θεόσταλτον πληγήν»

Ὁ Μέγας Βασίλειος σέ μία παραμυθητική ἐπιστολή του γιά τόν θάνατο ἑνός Ἐπισκόπου, γράφει:  «Ἀπεδήμησεν ἄνδρας πού ὁλοφάνερα ὑπερέβαλλεν ὅλους τούς συγχρόνους του εἰς ὅλα μαζί τά ἀνθρώπινα ἰδιώματα, ἔρεισμα πατρίδας, στόλισμα τῶν Ἐκκλησιῶν, στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας, στερέωμα τῆς εἰς Χριστόν πίστεως, ἀσφάλεια τῶν οἰκείων, δυσ πολέμητος ἀπό τούς ἀντιπάλους, φύλαξ τῶν πατρικῶν θεσμῶν, ἐχθρός τοῦ νεωτερισμοῦ. Ἐδείκνυε δι ̓ ἑαυτοῦ τήν παλαιάν μορφήν τῆς Ἐκκλησίας, διαμορφώνων σάν εἰς μίαν ἱεροπρεπῆ εἰκόνα τῆς ἀρχαίας καταστάσεως τό εἶδος τῆς ὑπό τήν διαποίμανσίν του Ἐκκλησίας, ὥστε ἐκεῖνοι πού ἐζοῦσαν μαζί του νά νομίζουν ὅτι ζοῦν μέ τούς ἄνδρας πού ἔλαμψαν σάν φωστῆρες πρό διακοσίων καί ἄνω ἐτῶν» 3 .

Ὁ καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἰωάννης Καρμίρης, γράφει: «Ἕκαστος ἐπίσκοπος εἶναι ἡ κεφαλή τῆς ὑπ ̓ αὐτόν τοπικῆς Ἐκκλησίας, ὡς “κεφαλή Χριστοῦ πληρώματος” καί “κοινός πατήρ καί διδάσκαλος” τοῦ ποιμνίου του, ἀντιπροσωπεύων τόν Χριστόν. Ὅθεν εἶναι καί τό κέντρον καί ὁ φορεύς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητος καί ἐξουσίας καί ζωῆς καθόλου καί ὁ ἀπαραίτητος ὅρος καί αὐτῆς ἀκόμη τῆς ὑπάρξεως τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, αὐτός χειροτονῶν τούς πρεσβυτέρους καί διακόνους καί ποιμένων τούς πιστούς. Γενικῶς τό ἐπισκοπικόν ἀξίωμα ἐγγυᾶται τήν ἀλήθειαν, τήν αὐθεντίαν καί τήν συνέχειαν τῆς ἀφ ̓ ἅπαξ γενομένης Ἀποκλύψεως. Διά ταῦτα οἱ Τρεῖς Ἱεράρχαι διεκήρυσσον τό ἀπαραίτητον καί τήν κεντρικήν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ θέσιν καί τήν ὑψίστην σημασίαν τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος, τοῦ “πάντων ἁγιωτάτου τάγματος”, ἄνευ τοῦ ὁποίου δέν δύναται νά ὑπάρχη ἡ Ἐκκλησία. Διά τοῦτο μετά δέους προσέβλεπον πρός τό ἱερόν ὕψος καί τάς πολλάς βαρείας εὐθύνας τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος ἔναντι Θεοῦ καί ἀνθρώπων, τόν δέ ἐπίσκοπον ἐθεώρουν ὡς “λύχνον” ἤ “κεφαλήν” τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας». Και συνεχίζει ὁ καθηγητής σέ ἄλλο σημεῖο «Πάντες οἱ ἐπίσκοποι θείῳ δικαίῳ εἶναι ἴσοι πρός ἀλλήλους, αἱ δέ προσωνυμίαι αὐτῶν ὡς ἀρχιεπισκόπων ἤ μητροπολιτῶν ἤ πατριαρχῶν ἤ παπῶν εἶναι τίτλοι τιμῆς» 4 .

Ὁ Μέγας Βασίλειος σέ μία παραμυθητική ἐπιστολή του γιά τόν θάνατο ἑνός Ἐπισκόπου, γράφει:  «Ἀπεδήμησεν ἄνδρας πού ὁλοφάνερα ὑπερέβαλλεν ὅλους τούς συγχρόνους του εἰς ὅλα μαζί τά ἀνθρώπινα ἰδιώματα, ἔρεισμα πατρίδας, στόλισμα τῶν Ἐκκλησιῶν, στῦλος καί ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας, στερέωμα τῆς εἰς Χριστόν πίστεως, ἀσφάλεια τῶν οἰκείων, δυσ πολέμητος ἀπό τούς ἀντιπάλους, φύλαξ τῶν πατρικῶν θεσμῶν, ἐχθρός τοῦ νεωτερισμοῦ. Ἐδείκνυε δι ̓ ἑαυτοῦ τήν παλαιάν μορφήν τῆς Ἐκκλησίας, διαμορφώνων σάν εἰς μίαν ἱεροπρεπῆ εἰκόνα τῆς ἀρχαίας καταστάσεως τό εἶδος τῆς ὑπό τήν διαποίμανσίν του Ἐκκλησίας, ὥστε ἐκεῖνοι πού ἐζοῦσαν μαζί του νά νομίζουν ὅτι ζοῦν μέ τούς ἄνδρας πού ἔλαμψαν σάν φωστῆρες πρό διακοσίων καί ἄνω ἐτῶν» 3.

Ὁ καθηγητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἰωάννης Καρμίρης, γράφει:  «Ἕκαστος ἐπίσκοπος εἶναι ἡ κεφαλή τῆς ὑπ ̓ αὐτόν τοπικῆς Ἐκκλησίας, ὡς “κεφαλή Χριστοῦ πληρώματος” καί “κοινός πατήρ καί διδάσκαλος” τοῦ ποιμνίου του, ἀντιπροσωπεύων τόν Χριστόν. Ὅθεν εἶναι καί τό κέντρον καί ὁ φορεύς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἑνότητος καί ἐξουσίας καί ζωῆς καθόλου καί ὁ ἀπαραίτητος ὅρος καί αὐτῆς ἀκόμη τῆς ὑπάρξεως τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας, αὐτός χειροτονῶν τούς πρεσβυτέρους καί διακόνους καί ποιμένων τούς πιστούς. Γενικῶς τό ἐπισκοπικόν ἀξίωμα ἐγγυᾶται τήν ἀλήθειαν, τήν αὐθεντίαν καί τήν συνέχειαν τῆς ἀφ ̓ ἅπαξ γενομένης Ἀποκλύψεως. Διά ταῦτα οἱ Τρεῖς Ἱεράρχαι διεκήρυσσον τό ἀπαραίτητον καί τήν κεντρικήν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ θέσιν καί τήν ὑψίστην σημασίαν τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος, τοῦ “πάντων ἁγιωτάτου τάγματος”, ἄνευ τοῦ ὁποίου δέν δύναται νά ὑπάρχη ἡ Ἐκκλησία. Διά τοῦτο με- τά δέους προσέβλεπον πρός τό ἱερόν ὕψος καί τάς πολλάς βαρείας εὐθύνας τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος ἔναντι Θεοῦ καί ἀνθρώπων, τόν δέ ἐπίσκοπον ἐθεώρουν ὡς “λύχνον” ἤ “κεφαλήν” τῆς τοπικῆς Ἐκκλη- σίας». Και συνεχίζει ὁ καθηγητής σέ ἄλλο σημεῖο «Πάντες οἱ ἐπίσκοποι θείῳ δικαίῳ εἶναι ἴσοι πρός ἀλλήλους, αἱ δέ προσωνυμίαι αὐτῶν ὡς ἀρχιεπισκόπων ἤ μητροπολιτῶν ἤ πατριαρχῶν ἤ παπῶν εἶναι τίτλοι τιμῆς» 4 .

Ὁ γέροντας Παΐσιος σέ ἐρώτηση, ἄν ὁ κλῆρος ἐκσυγχρονισθῆ, θά βοηθήση πιό πολύ, ἔλεγε:  «Ὅταν εἶχε πάει ὁ Δημήτριος στήν Ἀμερική στήν Σχολή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πῆγαν μερικοί εὐλαβεῖς φοιτητές Ἀμερικάνοι καί τοῦ εἶπαν: «Παναγιώτατε, στήν ἐποχή μας πρέπει ὁ κλῆρος νά ἐκσυγχρονισθῆ». Καί ὁ Πατριάρχης ἀπάντησε: «Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς λέει: «Ὅταν οἱ κληρικοί γίνουν λαϊκοί, οἱ λαϊκοί θά γίνουν δαίμονες!» Καλά δέν τούς εἶπε; Τοῦ ἑτοίμασαν γιά νά μείνη ἕνα πολυτελέστατο δω- μάτιο μέ κρεββάτι ἐπίσημο κ.λπ. Μόλις τό εἶδε, εἶπε: «Ποῦ θά μείνω; Σ ̓ αὐτό τό δωμάτιο; Φέρτε μου καλύτερα ἕνα ράντζο. Ὁ κληρικός, ὅταν κοσμικευθῆ, γίνεται ὑποψήφιος διάβολος» 5

Σημειώσεις:

1. ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΙ ΠΑΤΕΡΕΣ ΑΠΑΝΤΑ ΤΑ ΕΡΓΑ τόμ. 1 ΑΠΟΣΤΟΛ. ΚΑΝΟΝΕΣ Ἐκδ. «ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ» ΘΕΣ\ΝΙΚΗ 1993 σελ. 483.

2. Ἰ. Χρυσοστόμου Ε.Π.Ε. τόμ. 31 σελ. 145.

3. Μ. Βασιλείου Ε.Π.Ε. τόμ. 3 σελ. 149.

4. ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΡΜΙΡΗ Η ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΙΕΡΑΡΧΩΝ σελ. 118.

5. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου Λόγοι Α´ σελ. 316.

Ορθόδοξος Τύπος,14/03/2014