Άγιος Βησσαρίων - Τo σεμνό καύχημα των Τρικάλων

ΑΓΙΟΣ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝ

Τό σεμνό καύχημα τῶν Τρικάλων

Σέ ἀπόσταση μόλις 5 χλμ. ἀπό τήν κωμόπολη τῆς Πύλης Τρικάλων, στίς καταπράσινες πλαγιές τοῦ Κόζιακα, ὑψώνεται μεγαλόπρεπα ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος Δουσίκου. Πρόκειται για ἕνα ἱστορικό μοναστήρι πού ἱδρύθηκε μεταξύ τῶν ἐτῶν 1527-1535 ἀπό τόν Ἅγιο Βησσαρίωνα, ἀρχιεπίσκοπο Λαρίσης1. Μιά χαρισματικήπροσωπικότητα μέ ἁγιότητα βίου καί τεράστιο φιλανθρωπικό καί κοινωνικό ἔργο, εἰδικά στήν περιοχή τῶν Τρικάλων ἀπʼ ὅπου καταγόταν καί ὅπου εἶχε τήν ἕδρα του και ὅπου πλέον τιμᾶται ὡς πολιοῦχος.

***

Ὁ Ἅγιος Βησσαρίων γεννήθηκε στην Πόρτα Παναγιά Τρικάλων γύρω στό 1490, δηλαδή μέσα στά δύσκολα χρόνια τῆς τουρκικῆς σκλαβιᾶς. Καταγόταν ἀπό ἱερατική οἰκογένεια, ἡ ὁποία ἀνέδειξε ἐπισκόπους, μοναχούς καί μοναχές. Ἀπό μικρό παιδί ἀγαποῦσε τήν Ἐκκλησία καί συχνά πήγαινε κοντά στόν πνευματικό του πατέρα, τον μητροπολίτη Λαρίσης Μᾶρκο, και τόν ὑπηρετοῦσε μέ πολλή ταπείνωση και ὑπακοή. Ἀφοῦ ἔμαθε τά πρῶτα γράμματα καί ἔφτασε σέ κατάλληλη ἡλικία, ὁ ἐνάρετος μητροπολίτης τόν χειροτόνησε διάκονο κι ἔπειτα πρεσβύτερο.

Τό 1517 ἐξελέγη ἐπίσκοπος Ἐλασσῶνος καί Δομενίκου. Δυστυχῶς ὅμως δέν ἔγινε δεκτός ἀπό τούς κατοίκους ἐκείνης τῆς περιοχῆς, οἱ ὁποῖοι βρίσκονταν σέ διένεξη μέ τήν Μητρόπολη Λαρίσης και δεν ἤθελαν να δεχθοῦν ὁποιονδήποτε προερχόταν ἀπό αὐτήν.

Ὁ ταπεινός ἐπίσκοπος Βησσαρίων ὑπέμεινε μέ ὑποδειγματική μακροθυμία την περιφρόνηση πού τοῦ ἔγινε καί ἐπέστρεψε στά Τρίκαλα κοντά στόν Γέροντά του Μᾶρκο. Τά τέσσερα χρόνια πού παρέμεινε στά Τρίκαλα τά ἀφιέρωσε σέ ἔργα ἀγάπης καί φιλανθρωπίας. Ταπεινά κι ἀθόρυβα, χωρίς νά τόν παίρνουν εἴδηση οἱ πολλοί, ἐπισκεπτόταν τή νύκτα πτωχούς καί μοναχικούς ἀσθενεῖς, γιά νά καθίσει δίπλα στό προσκέφαλό τους, νά τούς παρηγορήσει καί νά τούς ἐνισχύσει. Ἔπλενε τά λερωμένα ροῦχα τους μέ τά ἴδια του τά χέρια καί δέν δίσταζε νά τούς ἐξυπηρετεῖ ἀκόμη καί στίς πιό ταπεινωτικές δουλειές.

Τό 1521 τόν κάλεσαν νά ἀναλάβει τη διοίκηση τῆς ἐπισκοπῆς Σταγῶν. Ἀλλά καί στή θέση αὐτή δοκίμασε πίκρες και θλίψεις ἀπό ἄδικες κατηγορίες καί συκοφαντίες, τίς ὁποῖες ἀντιμετώπισε με ἀνεξικακία καί συγχωρητικότητα.

Μετά τό θάνατο τοῦ μητροπολίτη Λαρίσης Μάρκου, σύσσωμος ὁ κλῆρος και ὁ λαός τῆς Θεσσαλίας ζήτησαν νά ἀναλάβει ὡς διάδοχος τή Μητρόπολη το ἄξιο πνευματικό του τέκνο, ὁ Βησσαρίων. Καί πράγματι τό 1527 ὁ πολύπαθος ἱεράρχης ἐξελέγη μητροπολίτης Λαρίσης.

Μέ ἕδρα τά Τρίκαλα 2, ὁ στοργικός ἐπίσκοπος ἀνέπτυξε ἀξιοθαύμαστη ποιμαντική καί φιλανθρωπική δράση καί ἀνακούφισε τό σκλαβωμένο λαό πού στέναζε κάτω ἀπό τήν ὀθωμανική κυριαρχία. Μέ χρήματα τῆς Ἐκκλησίας ἐξαγόρασε πολλούς χριστιανούς αἰχμαλώτους, ἔθρεψε πτωχούς, περιέθαλψε ἀσθενεῖς. Παράλληλα ἔκτιζε ναούς ἀλλά καί πρωτοστατοῦσε σέ ἔργα πρωτοποριακά γιά ἐκεῖνατά δύσκολα χρόνια: ἄνοιξε δρόμους και κατεσκεύασε γέφυρες, ὅπως αὐτή τοῦ Κοράκου στόν Ἀχελῶο, τοῦ Πορταϊκοῦ καί τῆς Σαρακίνας στόν Πηνειό. Κι ὅλα αὐτά μέ ἀνυπολόγιστους κόπους και ἔξοδα, μέ ἀπίστευτα ἐμπόδια καί ἀμέτρητους κινδύνους. Ἀποκορύφωμα τῆς δράσεώς του υπήρξε η ανέγερση  της περίφημης ἱερᾶς Μονῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος στό Δούσικο.

Πέντε χρόνια μετά τήν ἀποπεράτωση τῆς Μονῆς ἀρρώστησε βαριά. Ἄν και ἦταν μόλις 50 ἐτῶν, ὁ ὀργανισμός του εἶχε ἐξαντληθεῖ ἀπό τίς συνεχεῖς περιπέτειες καί τήν ἀσταμάτητη δραστηριότητά του πρός ὠφέλειαν τοῦ ποιμνίου του. Ὅταν προαισθάνθηκε ὅτι πλησιάζει τό τέλος του, κάλεσε κοντά του τους κληρικούς καί μοναχούς τῆς ἐπαρχίας του, τούς ἔδωσε τίς τελευταῖες συμβουλές του καί παρέδωσε εἰρηνικός την ψυχή του στόν Κύριο στίς 15 Σεπτεμβρίου 1540. Ἐνταφιάστηκε στό κοιμητήριο τῆς ἱερᾶς Μονῆς, ἀλλά δυστυχῶς κάποιος Ἀγαρηνός ἔκλεψε τό ἱερό του λείψανο. Σώθηκε ὅμως μέ θαυμαστό τρόπο ἡ τιμία κάρα του, ἡ ὁποία φυλάσσεται στό μοναστήρι τοῦ Δουσίκου, το ὁποῖοπλέον εἶναι γνωστό καί τιμᾶται στο ὄνομα τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος καί ἀκτινοβολεῖ πνευματικά στήν περιοχή.

Ἡ μνήμη τοῦ Ἁγίου (15 Σεπτεμβρίου) ἑορτάζεταιμέ ἰδιαίτερη λαμπρότητα στό μοναστήρι του ἀλλά καί στόν τόπο καταγωγῆς του, τήν Πύλη Τρικάλων. Τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς γίνεται λιτανεία με τήν τιμία κάρα τοῦ Ἁγίου καί στήν Καλαμπάκα. Στά Τρίκαλα μεταφέρεται ἡ τιμία κάρα τήν Κυριακή τῆς Σαμαρείτιδος καί τότε τελεῖται πανηγυρικά ἡ ἑορτή τοῦ πολιούχου μέ ἐπίκεντρο τον περίλαμπρο ἱερό προσκυνηματικό Ναό πού ἔχει ἀνεγερθεῖ πρός τιμήν του.

Ἀναρίθμητα εἶναι τά θαύματα πού ἐπιτελεῖ ἡ τιμία κάρα τοῦ Ἁγίου, ὄχι μόνο στήν περιοχή τῶν Τρικάλων ἀλλά καί σε ἄλλες περιοχές, ὅπωςστή Φιλιππιάδακαί στό Μεγανήσι Λευκάδος, ὅπου τιμᾶται ἐπίσης ὡς προστάτης καί πολιοῦχος. Οἱ πρεσβεῖες του στόν φιλάνθρωπο Κύριο ἔσωσαν τίς πόλεις αὐτές ἀπό ἐπιδημίες ἀλλά καί καταστροφές στίς γεωργικές καλλιέργειες (π.χ. ἀκρίδες). Σέ ἄλλη περίπτωση ἀνομβρίας, μόλις ἔγινε λιτάνευση τῆς κάρας τοῦ Ἁγίου ἀμέσως ἄρχισε καταρρακτώδης βροχή!

Ὅλη ἡ ζωή τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος ἦταν μιά ἀγκαλιά γεμάτη ἀγάπη, συγχωρητικότητα καί προσφορά πρός τόν συνάνθρωπο. Αὐτή ἡ ἀγάπη του, πού ξεχειλίζει διαρκῶς καί μέ τά θαύματά του συνεχίζει νά εὐεργετεῖ τόν τόπο μας, ἄς μᾶς συγκινήσει κι ἄς μᾶς ἐμπνεύσει. Ὁ κόσμος ἔχει ἀνάγκη ἀπό μιά ζεστή ἀγκαλιά. Τήν ἀγκαλιά τῆς Ἐκκλησίας, πού ἀνοίγεται πρός ὅλους καί ἐκδηλώνει πλούσια τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ!

Νικηφόρος

––––––––––

1. Ὁ τίτλος «ἀρχιεπίσκοπος» στη συγκεκριμένη περίπτωση ἀποτελεῖ τιμητικό τίτλο τοῦ μητροπολίτου Λαρίσης καί δεν ἀντιστοιχεῖ στή σημερινή γνωστή σημασία τοῦ ὅρου, πού δηλώνει τόν πρῶτοστήν ἱεραρχία μεταξύ ἐπισκόπων μιᾶς αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας.

2. Ἡ ἕδρα τοῦ μητροπολίτου Λαρίσης ἀπό τά μέσα τοῦ 14ου αἰῶνος ὥς τό 1763 εἶχε μεταφερθεῖ στά Τρίκαλα λόγω δυσκόλων συνθηκῶν στήν τουρκοκρατούμενη Λάρισα

Πηγή: Ἀκολουθία τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Βησσαρίωνος, ἈρχιεπισκόπουΛαρίσης καί Τρίκκης τοῦ θαυματουργοῦ, (ἐπιμελείᾳ πρωτοπρεσβ. Πολυκάρπου Τύμπα), Ἀθῆναι 1971.

Περιοδικό” Προς τη Νίκη”