Αυγουστίνος ο Ανάργυρος –(Τρία χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμησή του - Προσωπικὲς ἐμπειρίες)

ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ Ο ΑΝΑΡΓΥΡΟΣ

(Τρία χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμησή του - Προσωπικὲς ἐμπειρίες)

Τοῦ κ. Γεωργίου Τσακαλίδη, Δρ. Θεολογίας

 Στις 28 Αυγούστου συμπληρώνονται τρία χρόνια από την οσιακή κοίμηση του πρώην Μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτη σε ηλικία 104 ετών. Επειδή χρημάτισα στα φοιτητικά μου χρόνια συνοδός του, ελάχιστες φορές και υπογραφέας  του, και έζησα από κοντά ορισμένα περιστατικά της ζωής του, θα ήθελα να μεταφέρω στους αναγνώστες ως προσωπικές εμπειρίες έξι, άγνωστα στους περισσότερους, από τα  περιστατικά αυτά. Το πρώτο που θέλω να καταγράψω αιτιολογεί τον τίτλο του άρθρου «Αυγουστίνος ο Ανάργυρος».

Ήταν, αν θυμάμαι καλά, Οκτώβριος του 1969. Συνεδρίαζε η Σύνοδος της Ιεραρχίας. Συνόδεψα με τον οδηγό του, Αλέκο Φωκά, τον Μητροπολίτη στη Μονή Πετράκη, όπου γινόταν οι συνεδριάσεις της Ιεραρχίας. Για να αξιοποιήσουμε το χρόνο και να μη περιμένουμε έξω από το Συνοδικό Μέγαρο, πήγαμε με τον οδηγό του σε διάφορα βιβλιοπωλεία του κέντρου των Αθηνών να παραλάβουμε βιβλία για το βιβλιοπωλείο της Αδελφότητος «Σταυρός». Θα επιστρέφαμε γύρω στις 1 μ. μ., που υπολογίζονταν να ολοκληρωθούν το νωρίτερο οι προμεσημβρινές εργασίες της Συνόδου, για να τον παραλάβουμε. Η ενασχόλησή μας με τις παραγγελίες των βιβλίων δεν κράτησε περισσότερο από  δύο ώρες. Όταν επιστρέψαμε στο Βιβλιοπωλείο του «Σταυρού», για να αφήσουμε τα βιβλία που αγοράσαμε, είδαμε με έκπληξη τον γέροντα στο βιβλιοπωλείο, που μόλις με είδε άρχισε να διαμαρτύρεται: «Πού ήσουν, παιδάκι μου; Σε αναζήτησα και δεν σε βρήκα! Πάρε αμέσως 50 δραχμές από το ταμείο,  να πας στη Σύνοδο και να τις επιστρέψεις στον π. Αντώνιο». Τι είχε συμβεί; Ο γέροντας διαφώνησε για τα «γλυκανάλατα» θέματα της Ιεραρχίας, ενώ έπρεπε να καταπιαστεί με τα πλέον φλέγοντα ζητήματα της Εκκλησίας, και διαμαρτυρόμενος αποχώρησε από τις εργασίες της Συνόδου. Ποτέ όμως δεν είχε χρήματα μαζί του. Με αναζήτησε. Δεν με βρήκε. Πήγε στο γραφείο του ιερέως π. Αντωνίου. Δανείστηκε 50 δραχμές. Πήρε ένα ταξί και επέστρεψε στην Αδελφότητα. Ο άνθρωπος αυτός, ενώ είχε οργανώσει στην Αθήνα τεράστιο κοινωνικό έργο, που απαιτούσε πολλά χρήματα, έθεσε ως άσκηση στο πνευματικό του πρόγραμμα να μη πιάσει ποτέ χρήματα στα χέρια του. Το μισθό του και αργότερα τη σύνταξή του τη διαχειρίζονταν για τις διάφορες ανάγκες ο π. Ιερόθεος Κοκκονός. Μάλιστα κυκλοφορούσε τότε μεταξύ των μελών της Αδελφότητος η άποψη ότι αν του έδειχναν διάφορα χαρτονομίσματα και απέκρυπταν τον αριθμό που αναγράφονταν επάνω τους δεν θα ήταν σε θέση να αναγνωρίσει για ποιο χαρτονόμισμα πρόκειται.

Το δεύτερο περιστατικό

Στις 15 Νοεμβρίου 1972 συνέβη το τραγικό ναυτικό ατύχημα κοντά στο Φάληρο, κατά το οποίο για εντελώς ανεξήγητους λόγους το υπέρ-δεξαμενόπλοιο «WORLD HERO» του Σταύρου Νιάρχου εμβόλισε το οχηματαγωγό του Πολεμικού Ναυτικού «ΜΕΡΛΙΝ». Ακολούθησε η εντός ελαχίστου χρόνου βύθιση του οχηματαγωγού, που παρέσυρε στο θάνατο 44 ναυτικούς του Πολεμικού μας Ναυτικού. 44 οικογένειες βυθίστηκαν στο πένθος. Και η οδύνη τους έγινε μεγαλύτερη, όταν διαπιστώθηκε ότι ήταν αδύνατη η ανέλκυση του οχηματαγωγού, λόγω του βάθους της θάλασσας στο σημείο εκείνο. Οι οικογένειες των θυμάτων πέρα από την απώλεια των προσφιλών τους νεκρών δεν θα μπορούσαν ούτε να τους θάψουν και να αποδώσουν σ’ αυτούς τις νεκρικές τιμές.  Επειδή συνέπεσε να συνεδριάζει την περίοδο εκείνη η Ιεραρχία, έγινε στη Μητρόπολη Αθηνών μνημόσυνο, στο οποίο συμμετείχαν όλοι οι Ιεράρχες, τα μέλη της δικτατορικής Κυβέρνησης και οι συγγενείς των θυμάτων. Συνόδευα και πάλι τον γέροντα στη Μητρόπολη. Δεν χοροστάτησε στο μνημόσυνο, αλλά έμεινε στο μέρος των συγγενών των θυμάτων. Τα πνεύματα των συγγενών ήσαν πολύ οξυμένα. Ακούγονταν δυνατά μέσα στο ναό κατάρες για τους υπεύθυνους και την κρατική εξουσία, αλλά και απαιτήσεις για συνταξιοδότηση των συγγενών των θυμάτων. Μια γριούλα, γιαγιά ενός των θυμάτων, έκλαιγε απαρηγόρητη εκφράζοντας το παράπονό της ότι τον εγγονό της θα τον έτρωγαν τα ψάρια. Ο γέροντας, που είχε ευαίσθητη νησιώτικη καρδιά, τη συμπόνεσε. Την πλησίασε και άρχισε να την παρηγορεί με λόγους από την Αγία Γραφή για την αιώνια ζωή, συμπληρώνοντας ότι ο τρόπος θανάτου δεν παίζει απολύτως κανένα ρόλο. Εξάλλου δεν θα ήταν καλύτερα αν πέθαινε φυσιολογικό θάνατο και τον έτρωγαν τα σκουλήκια! Και ενώ φάνηκε ο λόγος του να άγγιξε την πονεμένη γιαγιά, πετάχτηκε άλλος συγγενής(;), άσχετος προς τη γριούλα, με άγριες διαθέσεις και επιτέθηκε λεκτικά στον γέροντα με τα λόγια «πάψτε τα παραμύθια σας».  Ο γέροντας του απήντησε «δεν είναι παραμύθια» και ήταν έτοιμος να ανοίξει απολογητικό διάλογο μαζί του. Ο γράφων τον πλησίασε αμέσως φοβούμενος την αγριότητα του διαμαρτυρομένου και τερμάτισε απότομα την επαπειλούμενη διένεξη. Λίγο αργότερα τον ρώτησε ο γέροντας: «Φοβήθηκες Γιώργο; Πρέπει να είμαστε πάντοτε έτοιμοι εις απολογίαν».

Το τρίτο περιστατικό

Πάλι Σύνοδος Ιεραρχίας και ο λόγος μέσα στο αυτοκίνητο για εκλογές ιεραρχών. Τέθηκε και θέμα πιθανότητας εκλογής συγκεκριμένων υποψηφίων. Ο γέροντας έκανε λόγο για την ανειλικρίνεια αρκετών ιεραρχών. Ανέφερε δε συγκεκριμένο περιστατικό που τον αφορούσε. «Ουδέποτε, είπε, ετέθη σοβαρά θέμα δικής μου εκλογής, όταν ήμουν αρχιμανδρίτης. Δεν ήμουν αρεστός σχεδόν σε κανένα. Σε κάποιες εκλογές έλαβα μία και μοναδική ψήφο. Τουλάχιστον δέκα αρχιερείς μου τηλεφώνησαν ότι η μία αυτή ψήφος ήταν δική τους».

Το τέταρτο περιστατικό

Ήταν εποχή της δικτατορίας. Οι τέως πολιτικοί είχαν λουφάξει. Δεν υπήρχε δημόσιος αντίλογος. Οι δημοσιογράφοι όμως ζουν από τον αντίλογο και τη διαφωνία.  Μόνο ο Νίκος Ψαρουδάκης ασκούσε τότε αυστηρή κριτική στους κρατούντες, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί υπέρμετρα η κυκλοφορία της εφημερίδας του «Χριστιανική Δημοκρατία» και να φτάσει, πριν την κλείσουν, τα 200.000 φύλλα. Στον εκκλησιαστικό τομέα παρατηρούνταν παρόμοια σιωπή. Τεράστιο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον παρουσίαζαν οι θέσεις που εξέφραζε ο π. Αυγουστίνος με την κριτική που ασκούσε τότε στον αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Κοτσώνη, αλλά και στη δικτατορία, που έφτασε στο σημείο μέσω Πατίλη, Υπουργού Β. Ελλάδος, να στείλει τρεις ψυχιάτρους στη Φλώρινα για να τον βγάλουν τρελό και να τον εκθρονίσουν. Στα γραφεία του «Σταυρού» κατέφθαναν πολλοί δημοσιογράφοι και ζητούσαν δηλώσεις ή συνέντευξη του Μητροπολίτη Φλωρίνης. Στον γράφοντα είχε αναθέσει ο π. Αυγουστίνος το ρόλο του διανομέα των δηλώσεών του στις εφημερίδες. Επειδή τότε όλες οι εφημερίδες είχαν την έδρα τους στο κέντρο των Αθηνών προλάβαινε ο γράφων μέσα σε μισή ώρα να διανείμει σε όλες τις εφημερίδες τις δηλώσεις του. Από εκείνες τις πολύ γρήγορες διανομές, του είχε δώσει ο γέροντας την προσωνυμία  ή το παρατσούκλι «ο Ερμής».

Το πέμπτο περιστατικό

Πάσχα του 1972. Συμπληρώνονται 50 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Οι φοιτητές του οικοτροφείου των Αθηνών ετοίμασαν ειδική εκδήλωση για τα 50 χρόνια μνήμης. Την παρουσιάζουν στην αίθουσα του Επισκοπείου Πτολεμαΐδας. Ο γράφων είχε το ρόλο του παρουσιαστή της εκδήλωσης. Έφερε όμως μαζί του και τον πατέρα του, που ήταν λυράρης, προκειμένου να συνοδεύει μουσικά τις διάφορες αφηγήσεις. Ο π. Αυγουστίνος είχε ζήσει στα νιάτα του το δράμα των προσφύγων, που έφταναν και στο νησί του, την Πάρο. Γι’ αυτό και συγκινούνταν από την ιστορία του Πόντου και της Μ. Ασίας. Μνημόνευε δε πάντοτε μετά δακρύων στη Μεγάλη Είσοδο «των εν Πόντω, Μ. Ασία και Θράκη πεσόντων πατέρων και αδελφών ημών». Μόλις τελείωσε η εκδήλωση ανέβηκε ο γέροντας στη σκηνή και εξέφρασε τη συγκίνησή του όχι μόνο για την εκδήλωση, αλλά και για το γεγονός ότι ο λυράρης είχε ζήσει ο ίδιος τα θλιβερά εκείνα γεγονότα, αλλά ήταν και υπέρ-πολύτεκνος πατέρας 12 παιδιών. Η πολυτεκνία ήταν άλλο ένα θέμα που συγκινούσε ιδιαίτερα τον γέροντα. «Βλέπετε τον Πόντιο λυράρη, είπε. Έφερε στον κόσμο 12 παιδιά. Όχι ένα ή δύο που γεννούν οι σημερινοί Έλληνες».  Τότε είδε ο γράφων και τον πατέρα του για πρώτη φορά  να καμαρώνει για τα πολλά παιδιά του επαινούμενος ασυνήθιστα από έναν επίσκοπο.

Το έκτο περιστατικό

Αφορά στην εξομολόγηση. Ο γέροντας είχε τη φήμη ενός αυστηρού ιεροκήρυκα, ελεγκτού του ηθικού κακού, όπου κι αν αυτό παρατηρούνταν. Στην εξομολόγηση όμως δεν υπήρχε γλυκύτερος πνευματικός ό,τι κι αν βάραινε την ψυχή σου. Είχε καθιερώσει το «τετράδιο εξομολόγησης» για διευκόλυνση των εξομολογουμένων. Έγραφες τα αμαρτήματά σου στο τετράδιο. Εκείνος τα διάβαζε σιωπηρά και από κάτω σημείωνε με τα ωραία του γράμματα τις νουθεσίες και παρηγορίες του. Στη συνέχεια μιλούσε πάντοτε ενθαρρυντικά για τη θυσία του Κυρίου και τον ωκεανό της αγάπης του Θεού, που καλύπτει και τα Ιμαλάϊα ακόμη των αμαρτιών μας. Ήταν θεϊκές εμπειρίες οι εξομολογήσεις εκείνες στον γέροντα. Δυστυχώς, όταν έγινε επίσκοπος, δεν ήσαν πλέον τόσο συχνές όσο στα χρόνια που ήταν αρχιμανδρίτης. Κάποτε πήγε ο γράφων στο γραφείο του να εξομολογηθεί και βρήκε τον γέροντα πολύ απασχολημένο και κουρασμένο. Παρακάλεσε να αναβληθεί για ευθετότερο χρόνο η εξομολόγηση. Ο γράφων κλείδωσε την πόρτα του γραφείου και πήρε το κλειδί. «Πάτερ, του είπε, δεν φεύγω από εδώ αν δεν με εξομολογήσεις». Κι εκείνος υπάκουσε και τον εξομολόγησε παρά την κούραση και παρά τις τόσες ασχολίες του. Τόσο γλυκύς εξομολόγος ήταν. Ο Θεός να του χαρίζει την αιώνια ανάπαυση και να στείλει αντάξιό του στην Ελλαδική Εκκλησία, που τόση ανάγκη έχει σήμερα από αυγουστίνια αναστήματα.

Ο π. Αυγουστίνος με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, την ημέρα της εκλογής του σε Μητροπολίτη Φλώρινας, αμέσως μετά το μικρό μήνυμα. Διασχίζουν την οδό Αγ. Φιλοθέης και κατευθύνονται προς την Αρχιεπισκοπή. Στα χέρια του κρατά ο. π. Αυγουστίνος αντί επισκοπικής ράβδου ομπρέλα. Δεξιά του Ιερωνύμου είναι ο γράφων και αριστερά του π. Αυγουστίνου ο Γιάννης Ασλανίδης, ο κατοπινός μακαριστός ήδη Ιεραπόστολος του Κονγκό.

Ορθόδοξος Τύπος, 29/09/2013