Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού – Σωτηρία – Ελευθερία από τα πάθη

Ἰωάννου γ΄13-17 

ΣΩΤΗΡΙΑ –ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ

«Οὕτω γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν αὐτοῦ τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται ἀλλ' ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον» (Ἰωάννου γ΄ 15)

Πρός τήν θυσίαν τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀγαπητοί μου, στρέφει τόν νοῦν καί τήν προσοχή μας ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, πού ὥρισε νά ἀναγινώσκεται ἡ περικοπή αὐτή ἐκ τοῦ κατά Ἰωάννην Εὐαγγελίου. Μᾶς ὑπενθυμίζει, ὅτι ἕνεκα τῆς μεγάλης ἀγάπης πού εἶχε ὁ Θεός πρός τούς ἀνθρώπους θυσίασε τόν Υἱόν του τόν Μονογενῆ, τόν Υἱόν του τόν Ἀγαπητόν, ὥστε ὅποιος πιστεύει σ’ αὐτόν νά σώζεται. Εἶναι ἑπομένως ἀνάγκη νά προσδιορίσουμε τί εἶναι σωτηρία, ὥστε νά καταλάβουμε καί νά ἐκτιμήσουμε τήν τόσο μεγάλη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.

α-Οἱ ἐπιτυχίες τοῦ ἐσταυρωμένου Κυρίου μας.

Εἶναι προφανές, ὅτι ὁμιλοῦμε περί τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ μέσα στήν ἑβδομάδα θά ἑορτάσουμε τήν ὕψωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Κατ’ αὐτήν θά προσκυνήσουμε καί αὐτόν πού καρφώθηκε ἐπάνω του ἀλλά καί αὐτόν τόν ἴδιο τόν τίμιο Σταυρό. Διότι οἱ Χριστιανοί ὀφείλουμε νά προσκυνοῦμε τόν τίμιο Σταυρό, ὅπως τόν Σωτῆρα Χριστόν κατά θεία παραγγελία καί διαταγή «Ὑψοῦτε Κύριον τόν Θεόν ἡμῶν καί προσκυνεῖτε τῷ ὑποπόδιῳ τῶν ποδῶν αὐτοῦ» (Ψαλ. 98, 5) καί αὐτήν «προσκυνήσωμεν εἰς τόν τόπον, οὑ ἔστησαν οἱ πόδες αὐτοῦ» (Ψαλ. ρλα΄ 7).

Προσκυνοῦμεν καί τιμοῦμεν τόν τίμιο Σταυρό, διότι δι’ αὐτοῦ ἐνίκησε ὁ Χριστός τόν διάβολον καί τόν θάνατον. Εἶναι ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ. Τό τρόπαιον πού θυμίζει τήν παντοτινήν αἰσχύνη τοῦ διαβόλου. Ἀκοῦτε πόσα κατόρθωσε ὁ Χριστός μέ τήν Στάυρωσή του: «μᾶς ζωοποίησε…καί μᾶς συγχώρησε ὅλες τίς ἁμαρτίες μας· ἀκύρωσε τό χρεωστικό μας ἔγγραφο μέ τίς διατάξεις του, τό ὁποῖο ἦταν ἐναντίον μας· τό πῆρε ἀπό τό μέσο καί τό ἐκάρφωσε στό Σταυρό· ἀπογύμνωσε δι’ αὐτοῦ (δηλ. τόν Σταυρόν) τίς ἀρχές καί τίς ἐξουσίες καί τίς διαπόμπευσε δημοσίως, σύρωντας αὐτές στήν θριαμβευτική πομπή του» (Κολ. β΄13-15). Ὅλα αὐτά σέ γενικές γραμμές μαζί μέ ἄλλα συμπεριλαμβάνονται καί ὑπονοοῦνται μέ τήν λέξη «σωτηρία», ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός μᾶς ἔσωσε.

β-Σωτηρία ψυχῆς εἶναι ἡ ἀπάθεια.

Ἐπειδή δέν εἶναι δύσκολο νά ἀναφερθοῦμε σ’ ὅλα αὐτά τά πολύ σπουδαῖα καί πολύ μεγάλα θέματα κι ἐπειδή κι ἄλλες φορές ἔχει γίνει λόγος γι’ αὐτά θά ἀναφερθοῦμε σέ ἕνα μόνο θέμα: Σωτηρία ψυχῆς εἶναι ἡ ἀπάθεια.

Οἱ Πατέρες ὁμοδοποίησαν τά πάθη καί τά κατέταξαν σέ 7 ἑνότητες. Ἔτσι τά καθολικώτερα ἀπό τά πάθη εἶναι: ἡ ὐπερηφάνεια, ἡ φιλαργυρία, ἡ πορνεία, ὁ φθόνος, ἡ γαστριμαργία, ὁ θυμός καί ἡ ἀμέλεια. Σέ κάθε μία ἑνότητα ἀνήκουν πολλά πάθη ὅπως π.χ. τῆς ὑπερηφάνειας ἐνέργεια καί ἀποτέλεσμα εἶναι : ἡ κενοδοξία, ἡ καύχηση, ὁ ἐγωϊσμός, ἡ ἀνυποταξία, ἡ εἰρωνία, ἡ ὑποκρισία, τό πεῖσμα, καί ἄλλα πού καί αὐτά ἀποτελοῦν πάθη.

Ὁ Χριστός λοιπόν μέ τήν σταυρική του θυσία νίκησε ὅλα τά πάθη καί μᾶς ἐλευθέρωσε ἀπ’ αὐτά. Κανένα ἀπό αὐτά δέν κυρίευσε, οὔτε ἐξουσίασε τόν Κύριό μας. Ὁ Χριστός ἦταν ἐλεύθερος ἀπό τά πάθη, ἀνώτερος ἀπ’ αὐτά. Μέ τήν σταύρωσή του τά νίκησε καί τά νέκρωσε ὥστε πλέον νά μήν ἐνεργοῦν σ’ Αὐτόν. Πέτυχε δηλαδή τήν ἀπάθειάν.

Αὐτά τά πάθη πού ἐνεργοῦν μέσα μας εἶναι πολύ σκληρά κατά τόν ἅγιον Ἰσαάκ καί δυσκαταγώνιστα δηλαδή δύσκολα μποροῦν νά νικηθοῦν. Καί πάντως γιά τόν ἄνθρωπον αὐτό εἶναι τελείως ἀκατόρθωτο. Ὅμως διά τοῦ Χριστοῦ μποροῦμε νά τά νικήσουμε καί νά τά νεκρώσουμε αὐτά τά πάθη ὥστε νά μήν ἐνεργοῦν. Ἔτσι καί ἐμεῖς μέ τήν δύναμη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ μποροῦμε νά φθάσουμε στήν ἀπάθεια. Νά ἐλευθερωθοῦμε ἀπό τούς τυράννους μας δαίμονες οἱ ὁποῖοι μᾶς ἐξουσιάζουν διά τῶν παθῶν.

γ-Ὁ προσωπικός ἀγῶνας μας.

Τώρα ξέρουμε ὅτι τά πάθη δέν εἶναι κατά φύσιν ἐνέργειες τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι παρά φύσιν. Γι’ αὐτό καί πρέπει νά πολεμηθοῦν καί νά νεκρωθοῦν. Ξέρουμε ἀκόμη ὅτι μόνοι μας δέν μποροῦμε νά τό κατορθώσουμε ἀλλά μόνο διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Μάθαμε ἕνα λόγο γιά τόν ὁποῖο ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός ἐσταυρώθηκε. Ὁ Χριστός ὅμως μᾶς προσκάλεσε σέ προσωπικό ἀγῶνα γιά τήν νέκρωση τῶν παθῶν.

Τά πάθη μας μᾶς κάνουν ἐνόχους στήν δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ. Ὡς ἔνοχοι θά ὑποστοῦμε τιμωρία. Τά πάθη μᾶς χωρίζουν ἀπό τόν Θεό. Μᾶς ἀποξενώνουν καί μᾶς στεροῦν τίς θεῖες εὐλογίες. Γι’ αὐτό ὁ προσωπικός μας ἀγώνας πρέπει νά εἶναι συνεχής καί ἐπίμονος. Καμμία δικαιολογία θά ἔχουν ἐνώπιον τοῦ κριτοῦ Κυρίου ὅσοι δέν ἐλευθερωθοῦν ἀπό τά πάθη τους.

Ὁ προσωπικός ἀγῶνας κάθε πιστοῦ γίνεται μέ τήν καθοδήγηση ἔμπειρου πνευματικοῦ πατέρα, ὁ ὁποῖος γνωρίζει νά ἀντιμετωπίζει μέ τήν θεία χάρι τίς μεθοδίες τοῦ διαβόλου καί νά ἀχρηστεύει τίς παγίδες πού στήνει ὁ διάβολος γιά νά αἰχμαλωτίσει τήν ψυχή τοῦ πιστοῦ. Κι αὐτός ὁ ἀγῶνας γίνεται μέ συγκεκριμένο τρόπο, μέ καθορισμένη μέθοδο. Χρησιμοποιοῦμε τά μέσα πού θέτει στήν διάθεσή μας ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία, τά μυστήρια, τήν προσευχή, τήν νηστεία, κ.λπ. Πρέπει ἑπομένως νά προσέξουμε κι αὐτά τά θέματα. Στήν πνευματική ζωή δέν αὐτοσχεδιάζουμε. Ἀκολουθοῦμε τήν παράδοση καί τήν ἐμπειρία τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἀδελφοί μου.

Τώρα μποροῦμε νά ἀντιληφθοῦμε τό μέγεθος τῆς δωρεᾶς τοῦ Θεοῦ, τῆς εὐεργεσίας πού μᾶς ἔκανε ὁ Θεός. Ἀντιληφθήκαμε ὅτι ὁ Χριστός σταυρώθηκε γιά νά νεκρώσει τῆς σάρκας μας τά πάθη καί νά θεραπεύσει τήν πληγωμένη ἀπό τά τοξεύματα τοῦ διαβόλου ψυχή μας.

Γι’ αὐτό ὅταν μετά ἀπό λίγες ἡμέρες δεῖς τόν καρφωθέντα στόν Σταυρό Κύριο καί Δεσπότη σου καταπληγωμένο νά θυμηθεῖς τήν ὑπερβολική ἀγάπη, ὅπου ἔδειξε σέ σένα ὁ ἀγαπητός καί γλυκύς Ἰησοῦ Χριστός.

Θυμήσου τήν ἀγάπη του καί ρώτησε τον μαζί μέ τόν προφήτη Ζαχαρία: «Δέσποτα, Δέσποτα διά τινος ἀγάπην ἔλαβες τίς πληγές αὐτές;» «Καί ἐρῶ πρός αὐτόν τί αἱ πληγαί αὕται ἀνάμεσον τῶν χειρῶν σου» (Ζαχ. ιγ΄ 6). Θά σοῦ ἀποκριθεῖ μέ τόν ἴδιο πορφήτη τόν Ζαχαρία καί θά σοῦ πεῖ: «Ὅτι ἔλαβε τίς πληγές αὐτές εἰς τόν οἶκον τόν ἀγαπητόν του : δηλαδή διά τόν ἀγαπητόν λαό τῶν Χριστιανῶν του». «Καί ἐρεῖ ἅς ἐπλήγην ἐν τῷ οἴκῳ τῷ ἀγαπητῷ μου».

Ἄς ἀναλάβουμε μέ προθυμία τόν ἀγῶνα γιά νά νεκρώσουμε τῆς σαρκός τό φρόνημα καί τά κινήματα τῆς ἁμαρτίας. Αὐτήν τήν σωτηρία μᾶς ἐχάρισε ὁ Χριστός.

Αρχιμ. Καλλίνικος Νικολάου – Ι. Μ. Καισαριανής