Πώς θα ήταν ο άγιος Λουκάς ως γιατρός του Ε.Σ.Υ;

Εισήγηση του ιατρού κ.Νικολάου Τζαφέστα στην ημερίδα που διοργάνωσε η Θρησκευτική Υπηρεσία του Γ.Ν.Νοσοκομείου Κέρκυρας την 11η Ιουνίου 2012 προς τιμήν του Αγίου Λουκά του ιατρού

Θα ήθελα να ευχαριστήσω την Ιερά Μητρόπολη Κερκύρας και Παξών και Διαποντίων Νήσων και ιδιαίτερα τον Σεβ. Μητροπολίτη κ. Νεκτάριο, υπό την αιγίδα του οποίου τελεί η σημερινή ημερίδα, για την τιμή που μου έκανε μέσω της Θρησκευτικής Υπηρεσίας του Νοσοκομείου μας, να επιλέξει και εμένα μεταξύ των ομιλητών.

Στη σημερινή ημερίδα, αναδεικνύουμε εν συντομία την προσωπικότητα και το έργο του Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως της Κριμαίας του Ιατρού, αλλά και καθηγητού της τοπογραφικής ανατομικής. Οι εκ των κληρικών σεβαστοί ομιλητές, αναφέρονται στην αγία βιοτή  του αγίου αυτού της σύγχρονης Ρωσίας και της παγκόσμιας Ορθοδοξίας και οι εκ των ιατρών αναδεικνύουμε το επιστημονικό του έργο και την προσφορά του στη σύγχρονη ιατρική. Προσφορά και έργο που χαρακτηρίζονται πρωτοπόρα, αφού ο Άγιος Λουκάς πειραματίστηκε σε πολλούς τομείς της χειρουργικής αλλά και της αναισθησίας  (μην ξεχνάμε πως την εποχή εκείνη δεν είχε πλήρως ξεκαθαρίσει και δεν είχε πλήρως διαχωριστεί η αναισθησιολογία ως ξεχωριστή ειδικότητα) και οι μελέτες και τα δοκίμιά του αποτέλεσαν βιβλιογραφία και σημεία αναφοράς για τις μετέπειτα προόδους και εξελίξεις της σύγχρονης ιατρικής και χειρουργικής.

Είναι χαρακτηριστικές οι βιβλιογραφικές παραπομπές από τα επιστημονικά έργα του Αγίου Λουκά, στα συγγράμματα των ιατρών και των χειρουργών της επόμενης γενιάς απ’ αυτόν και όχι μόνο.

Ο Άγιος Λουκάς, υπηρέτησε με πολλή αφοσίωση και ζήλο την ιατρική επιστήμη και μάλιστα την ειδικότητα της Χειρουργικής. Στα χρόνια του Αγίου Λουκά, η χειρουργική δεν ήταν χωρισμένη στις σημερινές υποειδικότητες, όπως είναι σήμερα. Ένας χειρουργός λοιπόν, τα χρόνια εκείνα, ασχολούνταν με πολλές ανατομικές περιοχές και χειρουργούσε πολλά σημεία του σώματος και πολλές ετερόκλιτες χειρουργικές παθήσεις.

 Τα δοκίμια, οι επιστημονικές του εργασίες, οι οποίες δημοσιεύθηκαν αποτελούν εκπληκτικά έργα, που χαρακτηρίζονται για την σαφήνεια, την αυστηρή επιστημονικότητα, την ευρηματικότητα και την πρωτοπορία τους. Είναι εκπληκτικό το γεγονός, ότι ο σύγχρονος γιατρός και ειδικά ο χειρουργός του 21ου αιώνα, όταν μελετήσει το επιστημονικό έργο του Αγίου Λουκά, επιβεβαιώνει το κύρος που θα είχε σήμερα στην επιστημονική κοινότητα ο χειρουργός αυτός.

Πώς θα φανταζόμασταν αλήθεια τον Άγιο Λουκά, στην σημερινή ιατρική καθημερινότητα αν μελετήσουμε το χαρακτήρα του, όπως αυτός διαφαίνεται από τα ιατρικά του συγγράμματα; Η ζωή του και το επιστημονικό του έργο, θα τον καταξίωνε ως γιατρό του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Ο Άγιος Λουκάς ήταν αφιλοκερδής κατά το παράδειγμα των ιατρών Αγίων Αναργύρων της αρχαίας και πρώιμης Εκκλησίας. Θα ήταν ο γιατρός του Εθνικού Συστήματος Υγείας, που θα ήταν αφοσιωμένος στη αυστηρή τήρηση των κανόνων της τρέχουσας Χειρουργικής.

Ο χειρουργός που θα εκτελούσε «λεγγε αρτις», τις χειρουργικές επεμβάσεις και θα έκανε κατόπιν τον απολογισμό του. Τι πήγε καλά, τι δεν πήγε καλά, γιατί δεν πήγε κάτι όπως έπρεπε να πάει, τι μπορεί να πάει καλύτερα, τι δεν πρέπει να επαναληφθεί, τι πρέπει να ενδυναμωθεί και να αξιοποιηθεί κατάλληλότερα. Θα ήταν ο γιατρός που θα ενδιαφερόταν για την επιστημονική προβολή της κλινικής του, μέσω της ενεργού παρουσίας της στα επιστημονικά συνέδρια, με την ανακοίνωση εργασιών και case reports.

 Θα ήταν ο χειρουργός, που θα εκπαίδευε με ζήλο τους νέους χειρουργούς, που θα αναλάμβανε ο ίδιος το κόστος των λαθών τους, που θα ενθάρρυνε τους ικανοτέρους, που θα τους προέτρεπε να βάλουν και αυτοί με την επιστημονική δουλειά τους ένα λιθαράκι ώστε να πάει πιο πέρα η επιστήμη, προς ανακούφιση όμως του πάσχοντος συνανθρώπου και όχι επιστήμη μόνο για την επιστήμη. Θα ήταν ο γιατρός που θα είχε άριστες σχέσεις με το νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό του Νοσοκομείου. Θα ήταν ο γιατρός που όλοι θα ήθελαν την συμβουλή και τη γνώμη του, όχι μόνο σε αυστηρά επιστημονικό πεδίο, αλλά και σε διαπροσωπικό και κοινωνικό. Σίγουρα, θα ήταν πρωτοπόρος στην καταπολέμηση της διαφθοράς μέσα στο χώρο της Υγείας. Η ιδιότητά του, ως πιστό μέλος της Εκκλησίας του Χριστού, δεν θα τον άφηνε να ησυχάσει, και να μη καταγγέλει τα κακώς κείμενα, να μη παίρνει θέση απέναντι στα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες, να μην αγωνίζεται τον καλό αγώνα της διόρθωσης λαθών μέσα στο χώρο της Υγείας.

Η αφοσίωση του Αγίου Λουκά στην ειδικότητα του και στην επιστήμη του, η καθημερινή φροντίδα και αγάπη του για τους ασθενείς του, μικρούς και μεγάλους νέους και γέρους, η παρατήρηση, η επιστημονική ανάλυση των περιστατικών που αντιμετώπιζε, η κριτική του σκέψη, οι διαγνωστικοί και θεραπευτικοί του αλγόριθμοι, ο προβληματισμός του στην αντιμετώπιση των επιπλοκών των επεμβάσεων και μάλιστα υπό τις συνθήκες της εποχής που αυτές εκτελούνταν, δεν είναι τίποτε άλλο από μια πτυχή της «αδειάλειπτης προσευχής» που κατά τον Απόστολο Παύλο και τον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο, οφείλουμε όλοι να κάνουμε σε καθημερινή βάση.

Η ευσυνείδητη και με ζήλο αφοσίωση στο έργο που από το δικό του επιστημονικό ή όποιο άλλο μετερίζι ο καθένας βρίσκεται, αποτελεί και είναι, πτυχή της αδειάλειπτης προσευχής και αληθινή, αδειάλειπτη προσευχή, την οποία πρέπει να θυμόμαστε περισσότερο και από την ίδια την αναπνοή μας.

Αγαπητοί σεβαστοί πατέρες, φίλοι, συνάδελφοι και λοποί ακροατές, σε μια επιστημονική ημερίδα, εκφράζονται απόψεις, τάσεις, πτυχές θεμάτων, σχόλια, εξάγονται συμπεράσματα. Επιτρέψατε μου να καταθέσω και εγώ ορισμένες σκέψεις, οι οποίες ξεκινούν μεν από το θέμα της σημερινής ημερίδας, που είναι αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του Αγίου Λουκά, έχουν δε περαιτέρω γενικότερες προεκτάσεις:

Ο Άγιος Λουκάς ήταν ένας εξαιρετικός και ικανός χειρουργός, ένας πρωτοπόρος επιστήμονας. Δεν έφθασε όμως να γίνει άγιος, δεν έφθασε στην πίστη, επειδή ήταν επιστήμονας. Επιστήμονες γενικά, γιατροί, χειρουργοί, ειδικότερα, υπάρχουν και άθεοι, όπως και αγνωστικιστές, αλλά και πιστοί, όπως υπάρχουν και μη επιστήμονες, που είναι πιστοί και μη επιστήμονες που είναι άπιστοι. Δεν είναι δυνατό, άλλωστε, να φθάσει κανείς στη γνώση του Θεού, μέσω της επιστήμης, γιατί η επιστήμη έχει ως πεδίο γνώσης το επιστητό.  Το φυσικό κόσμο παρατηρεί και προσπαθεί να αναλύσει. Ο Αληθινός Θεός της Χριστιανικής Εκκλησίας, ούτε ψηλαφάται, ούτε αποδεικνύεται από την Επιστήμη, γιατί είναι Άκτιστος και εξωσυμπαντικός. Τις δύο αυτές έννοιες μπορούμε να συζητήσουμε με το πέρας των ομιλιών, με όποιον το επιθυμεί κατά την ώρα των τυχόν ερωτήσεων. Για να μπορέσει ένας επιστήμονας να ανακαλύψει το Θεό, πρέπει να βρεθεί εκτός του χώρου και του χρόνου, εκτός του σύμπαντος, εκτός των διαστάσεων που τον περιβάλλουν. Πράγμα άτοπο, απίθανο, ακατόρθωτο, παράλογο. Η επιστήμη, μπορεί να ψηλαφίσει μόνο τον κτιστό κόσμο και πάλι όσο φθάνει σε κάποια γνώση, τόσο γεμίζει με νέα και πολυαριθμότερα ερωτηματικά. Το αναπόδεικτο του Θεού, οφείλει να αναγνωρίσει η αληθινή Επιστήμη, αν θέλει να είναι τίμια με τον εαυτό της και να μην παραπλανά τους ανθρώπους.

Για τον λόγο αυτό, αγαπητοί φίλοι, ήταν πάντοτε λάθος ο διαχωρισμός πίστης και επιστήμης, ήταν πάντοτε λάθος η άποψη πως θρησκεία ή καλύτερα πίστη και επιστήμη συγκρούονται, ήταν πάντοτε λάθος η άποψη πως πίστη και επιστήμη είναι πράγματα ασυμβίβαστα. Ήταν λάθος και των επιστημόνων και λοιπών διανοητών που υποστήριζαν κάτι τέτοιο και μάλιστα το διοχέτευαν και στον απλό λαό, ιδιαίτερα τον περασμένο και προπερασμένο αιώνα και αντίστοιχα λάθος, των απολογητών της χριστιανικής πίστης και των θρησκευτικών οργανώσεων, να απαντούν και να επιχειρηματολογούν σε αυτή τη βάση. Εξαιτίας αυτής της παρανόησης, ένα ολόκληρο πολιτικό σύστημα σε ταραγμένες εποχές, εδίωξε και πολέμησε και τον Άγιο Λουκά, Αρχιεπίσκοπο Συμφερουπόλεως της Κριμαίας και Ιατρό Χειρουργό.

Ο Άγιος Λουκάς της Κριμαίας, έγινε Άγιος γιατί αγωνίστηκε και κατάφερε να περάσει από το «γάλα» της Αγίας Γραφής, κατά τον Απόστολο Παύλο, στους «αλλάλητους στεναγμούς» του Αγίου Πνεύματος που είναι η «στερεά τροφή», πάλι κατά τον ίδιο Απόστολο (Εβραίους 5:12-14). Ο Άγιος Λοικάς της Κριμαίας έγινε Άγιος, γιατί αγάπησε το Θεό και τον άνθρωπο, όχι με το νου, αλλά με την καρδιά, όπως την εννοεί η ασκητική και ησυχαστική παράδοση της Εκκλησίας μας. Η πίστη του και η αγάπη του αυτή, σίγουρα επηρέασε και το επιστημονικό του έργο. Δε νομίζω πως θα περίμενε κανείς από τον Άγιο, να μην προσεύχεται πριν από κάθε ιατρική συγγραφή του, πριν από κάθε του ιατρική πράξη, πριν από κάθε του χειρουργική επέμβαση. Να μη ζητά την βοήθεια του μόνου Αληθινού και Απόλυτου Ιατρού των ψυχών και των σωμάτων, του Κυρίου Ιησού Χριστού, Του οποίου υπήρξε ταυτόχρονα, Αρχιερέας και Λειτουργός των Μυστηρίων Του.

Λέγοντας αυτά, δεν μπορώ και εγώ να μη σας κοινοποιήσω και να σας καλέσω να εφαρμόσετε και εσείς, την προτροπή και συμβουλή ενός εκ των παρόντων στην σημερινή ημερίδα ιερέων, σε ώρα προσωπικής μου εξομολόγησης, η οποία είναι: «να προσεύχεσαι πριν εκτελέσεις τις χειρουργικές σου επεμβάσεις και ιατρικές σου πράξεις». Αγαπητέ μου Πάτερ, θα μου επιτρέψετε να προσθέσω: «Να προσευχόμαστε και να ζητούμε και τη βοήθεια του Αγίου Λουκά του Αρχιεπισκόπου και Χειρουργού, ώστε να κατευθύνει και Αυτός τη σκέψη και το χέρι μας, την ώρα εκείνη»!
Σας ευχαριστώ πολύ!!!      

Προσκυνητής/