Λάμπρος Σκόντζος, Σκέψεις διά την διαθρησκειακήν συνάντησιν της Ασίζης

ΣΚΕΨΕΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΘΡΗΣΚΕΙΑΚΗΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΙΝ ΤΗΣ ΑΣΙΖΗΣ

Τοῦ κ. Λάμπρου Σκόντζου, Θεολόγου – Καθηγητοῦ

Μὲ πυρετώδεις ρυθμοὺς τὸ Βατικανό προετοίμαζε αὐτὲς τὶς ἡμέρες τὴν ἐτήσια συνάντηση τῶν θρησκειῶν καὶ τὴ συμπροσευχὴ τῶν θρησκευτικῶν ἡγετῶν, ἡ ὁποία ἔγινε στὴν Ἀσίζη τῆς Ἰταλίας στὶς 27 καὶ 28 Ὀκτωβρίου. Ἡ συνάντηση αὐτή, ὅπως ἀνακοινώθηκε, ἔχει πανηγυρικὸ χαρακτήρα, καθὼς ἑορτάζονται τὰ εἰκοσιπέντε χρόνια ἀπὸ τὴν καθιέρωση τῆς συμπροσευχῆς ὅλων τῶν θρησκειῶν, γιὰ τὴν ἑδραίωση τῆς εἰρήνης στὸν κόσμο, ἀπὸ τὸν προηγούμενο πάπα Ἰωάννη–Παῦλο τὸν 2ο στὶς 27 Ὀκτωβρίου τοῦ 1986. Ἡ καινοτομία, ποὺ ἔχει ἡ φετινὴ διαθρησκειακὴ συνάντηση εἶναι ἡ πρόσκληση καὶ συμμετοχὴ ἀθέων καὶ ἀθρήσκων!...

Σύμφωνα μὲ ἀνακοίνωση τοῦ Βατικανοῦ: «εἶναι σημαντικὸ ὅτι οἱ θρησκεῖες δὲν εἶναι μόνο νὰ συνομιλοῦν μεταξύ τους, ἀλλὰ καὶ μὲ ὅλους τούς ἄνδρες καὶ τὶς γυναῖκες καλῆς θέλησης, συμπεριλαμβανομένων καὶ τῶν μὴ πιστῶν. Τὸ θέμα τῆς ἡμέρας θὰ εἶναι: προσκυνητὲς τῆς ἀλήθειας, προσκυνητὲς τῆς εἰρήνης». Σὲ διάγγελμά του ὁ πάπας Βενέδικτος ὁ 16ος μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς «Παγκόσμιας Ἡμέρας τῆς Εἰρήνης», τὸν περασμένο Ἰανουάριο διακήρυξε πὼς «Γιὰ τὴν Ἐκκλησία, ὁ διάλογος μεταξὺ ὀπαδῶν τῶν διαφόρων θρησκειῶν, ἀποτελεῖ ἕνα σημαντικὸ ἐργαλεῖο συνεργασίας μὲ ὅλες τὶς θρησκευτικὲς κοινότητες γιὰ τὸ κοινὸ καλό. Ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία δὲν ἀπορρίπτει τίποτε ἀπὸ ὅ,τι εἶναι ἀληθινὸ καὶ ἅγιο στὶς διάφορες θρησκεῖες. Ἐξετάζει μὲ εἰλικρινῆ σεβασμὸ τοὺς τρόπους δράσης καὶ ζωῆς, τοὺς κανόνες καὶ τὶς διδασκαλίες… (οἱ ὁποῖες) ἀντανακλοῦν μία ἀχτίδα τῆς ἀλήθειας, ποὺ φωτίζει ὅλους τούς ἀνθρώπους… δὲν ἀποκλείει τὸ διάλογο καὶ τὴν κοινὴ ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας σὲ διάφορους ζωτικοὺς τομεῖς, ἀφοῦ, καθὼς δηλώνει μιὰ ἔκφραση ποὺ συχνὰ χρησιμοποιοῦσε ὁ Ἅγιος Θωμᾶς ὁ Ἀκινάτης, “κάθε ἀλήθεια, ἀπὸ ὁποιονδήποτε καὶ ἂν λέγεται, προέρχεται ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα”»!

Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς συνέντευξης Τύπου, ὁ Πρόεδρος τοῦ Ποντιφικοῦ Συμβουλίου ≪Iustitia et Pax≫ Καρδινάλιος Peter Turkson, εἶπε ὅτι ≪σκοπὸς τῆς συνάντησης θὰ εἶναι νὰ δείξει γενικὰ στὸν κόσμο ὅτι οἱ ἄνθρωποι διαφορετικῶν θρησκειῶν καὶ καλῆς θέλησης μπορεῖ νὰ συμβάλλουν στὴν οἰκοδόμηση τῆς εἰρήνης στὸν κόσμο≫. ≪Μετὰ ἀπὸ 25 χρόνια συνεργασίας μεταξύ τῶν θρησκειῶν καὶ κοινῆς μαρτυρίας, θὰ πρέπει νὰ ἀντιμετωπιστοῦν νέες προκλήσεις. Οἱ προκλήσεις αὐτὲς συνδέονται μὲ τὴ δημοσιονομική, τὴν οἰκονομικὴ καὶ τὴν κρίση τῶν δημοκρατικῶν θεσμῶν καὶ τῆς κοινωνίας τῶν πολιτῶν, τὸ περιβάλλον, τὴν πεῖνα στὸν κόσμο, τὴ μετανάστευση, τὴ νεοαποικιοκρατία, τὴ φτώχεια, τὴ διεθνῆ τρομοκρατία καὶ τὶς θρησκευτικὲς διακρίσεις≫. ≪Ἡ ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας προϋποθέτει ἀμοιβαία γνωριμία, διάλογο καὶ συνεργασία γιὰ τὸ κοινὸ καλὸ≫ τόνισε ὁ Καρδινάλιος Turkson (www.aktines.blogspot.com).

Ὁ ἀλλόκοτος καὶ πέρα ἀπὸ κάθε ἐκκλησιαστικὴ δεοντολογία αὐτὸς θεσμὸς μπορεῖ νὰ προσεγγισθεῖ καὶ νὰ κατανοηθεῖ μόνο ὑπὸ τὸ πρίσμα τῶν συγχρόνων παγκόσμιων ἐξελίξεων. Δὲν εἶναι τυχαία ἡ θεσμοθέτησή του ἀπὸ τὸν «κοσμοπολίτη» πάπα Ἰωάννη Παῦλο τὸν 2ο, ὁ ὁποῖος ἔβαλε τὴ δική του σφραγίδα στὴν παγκοσμιοποίηση. Ἄλλωστε ἡ «συνεργασία» τῶν θρησκειῶν, γιὰ «τὴν ἑδραίωση τῆς παγκόσμιας εἰρήνης», δὲν κάνει τίποτε περισσότερο ἀπὸ τὸ νὰ φέρνει πιὸ κοντὰ τὶς θρησκεῖες, νὰ προωθεῖ τὸν συγκρητισμὸ καὶ νὰ ἐπιταχύνει τὴν πραγματοποίηση τοῦ ὁράματος τῆς πανθρησκείας. Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι αὐτὲς τὶς ἡμέρες ἀνακοινώθηκε ἡ ἀνέγερση διαθρησκειακοῦ ναοῦ στὴ Γερμανία, ὅπου θὰ ὑπάρχει διαμορφωμένος χῶρος γιὰ προσευχὴ καὶ λατρεία ὅλων τῶν θρησκειῶν! Δὲν εἶναι ἐπίσης τυχαῖο τό γεγονὸς τῆς συνάντησης Ρωμαιοκαθολικῶν καὶ Μουσουλμάνων στὴν Αὐστρία τὸν περασμένο Σεπτέμβριο, ὅπου συμφώνησαν ὅτι λατρεύουν τὸν ἴδιο Θεό, καὶ πὼς μόνο ἡ ὀνομασία του ἀλλάζει, ἀφοῦ οἱ Μουσουλμάνοι τὸν ὀνομάζουν «Ἀλλάχ». Συμφώνησαν ἐπίσης ὅτι ἡ κυριότερη διαφορὰ μεταξύ τοῦ Ἰσλὰμ καὶ τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι ἡ διαφορετικὴ προσέγγιση τῶν γεγονότων. Ὁ Ρωμαιοκαθολικὸς θεολόγος Wolfgang, τόνισε ὅτι: «εἴμαστε ἀδελφοὶ καὶ ἀδελφὲς στὴν πίστη τοῦ Ἀβραάμ, καὶ ἡ διαφορὰ μεταξὺ Χριστιανισμοῦ καὶ Ἰσλὰμ εἶναι, οἱ διαφορετικὲς ἑρμηνεῖες τῶν γεγονότων»!

Θεωροῦμε ὅτι τέτοιου εἴδους συναντήσεις, συμπροσευχὲς καὶ κοινὲς διακηρύξεις εἶναι ἀπαράδεχτες ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη ἄποψη. Οἱ θρησκεῖες τοῦ κόσμου μποροῦν νὰ συνομιλοῦν καὶ νὰ συμπροσεύχονται. Ὁ Χριστιανισμὸς δὲ μπορεῖ νὰ συμμετέχει σ’ αὐτές, διότι δὲν εἶναι θρησκεία, διότι ἡ φύση του καὶ ἡ ἀποστολὴ του εἶναι ἐντελῶς διάφορη ἀπὸ αὐτὴ τῶν θρησκειῶν τοῦ κόσμου! Τὸ ἔχουμε τονίσει πολλὲς φορὲς πὼς ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δὲν εἶναι θρησκεία, ὅπως ὁ κόσμος ἀντιλαμβάνεται τὴν ἔννοια τῆς θρησκείας. Οἱ διάφορες θρησκεῖες τοῦ κόσμου εἶναι ἀτελῆ σχήματα, ἐναγώνια προσπάθεια τοῦ πτωτικοῦ ἀνθρώπου νὰ ἐπανενωθεῖ μὲ τὸ Θεό. Εἶναι ἀναποτελεσματικὴ κίνηση τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἀναχθεῖ στὸν χαμένο Θεό του.

Ἀντίθετα ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ μεγάλη κίνηση ἀπὸ μέρους τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν ἄνθρωπο. Ο Χριστὸς δὲν ἦρθε στὸν κόσμο νὰ φτιάξει μιὰ ἀκόμη θρησκεία, πλάϊ στὶς ἄλλες, ἔστω τὴν καλύτερη καὶ τελειότερη, ἀλλὰ νὰ ἑδραιώσει τὸν καινούριο κόσμο τοῦ Θεοῦ μέσα στὸν παλαιὸ πτωτικὸ κόσμο τῆς φθορᾶς, νὰ τὸν μεταμορφώσει καὶ νὰ τὸν ἀποκαταστήσει στὴν πρότερή του κατάσταση. Ἦρθε νὰ ἐκβάλλει ἀπὸ τὴν «καλὴ λίαν» δημιουργία Του τὸ κακὸ καὶ νὰ ἀποδυναμώσει τὸ διάβολο. Ἦρθε νὰ «ἀνακεφαλαιώσει τὰ πάντα» στὸ πρόσωπό Του. Νὰ κάνει τὰ πάντα «καινά». Ἦρθε νὰ σώσει καθολικὰ τὸν ἄνθρωπο, νὰ φέρει τὴν ἀλήθεια καὶ νὰ ἐκμηδενίσει τὸ ψεῦδος καὶ τὴν ἀπάτη, ποὺ ἔσπειρε ὁ ἀντίδικος διάβολος. Ἦρθε νὰ ἱδρύσει τὴν ἁγία Του Ἐκκλησία, γιὰ νὰ εἶναι στοὺς αἰῶνες τὸ μοναδικὸ πνευματικὸ θεραπευτήριο καὶ ἡ μοναδικὴ δίοδος σωτηρίας, ὥστε νὰ μὴ χρειάζεται νὰ καταφεύγει ὁ ἄνθρωπος σὲ θρησκεῖες καὶ ἰδεολογίες ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, γιὰ νὰ βρεῖ τὴ σωτηρία. Δὲν εἶναι τυχαῖο πὼς τὴν Μεγάλη Παρασκευή, ὅταν ὁ Κύριος ἐξέπνευσε στὸ σταυρό, σχίστηκε τὸ καταπέτασμα τοῦ ἰουδαϊκοῦ ναοῦ, ὡς σημεῖο λήξης τῆς ἀποστολῆς καὶ αὐτῆς τῆς μωσαϊκῆς θρησκείας, τῆς ἀσύγκριτα ἀνώτερης ἀπὸ τὶς ἐθνικὲς – παγανιστικές. Ἡ ὑπέρτατη σταυρικὴ θυσία τοῦ Κυρίου, ἡ μόνη σωτήρια καὶ εὐπρόσδεκτη ἀπὸ τὸ Θεό, ἀκύρωσε καὶ κατήργησε ὅλες τὶς θρησκεῖες καὶ τὶς θυσίες τους ὡς ἀπόλυτα ἀναποτελεσματικές! Ἂν ὁ Χριστὸς ἤθελε νὰ ἑδραιώσει θρησκεία, δὲ θὰ χρειαζόταν νὰ σαρκωθεῖ, νὰ σταυρωθεῖ, νὰ πεθάνει καὶ νὰ ἀναστηθεῖ. Δὲ θὰ χρειαζόταν νὰ γίνει Θεάνθρωπος καὶ νὰ «φορτωθεῖ» αἰωνίως τὴν ἀνθρώπινη φύση, γιὰ χάρη τῆς σωτηρίας μας, κατὰ τὸν ὅσιο Ἰουστῖνο Πόποβιτς. Θὰ ἀρκοῦσε νὰ στείλει ἕνα νέο Μωυσῆ, ἕνα χαρισματικὸ ἄνθρωπο, γιὰ νὰ ἡγηθεῖ μιᾶς τέτοιας θρησκείας. Οἱ πρῶτοι χριστιανοὶ εἶχαν τὴ βεβαιότητα ὅτι ἐγκαταλείποντας τὴν πρότερη θρησκευτική τους ἰδιότητα ἀπελευθερώθηκαν ἀπὸ ὅλα τά ἐγκόσμια θρησκευτικά, πολιτικὰ καὶ φιλοσοφικὰ σχήματα. Ὅτι βρῆκαν τὴν πληρότητα τῆς ἀλήθειας. Ὅτι ἀποκόπηκαν ἀπὸ τὸν πτωτικὸ κόσμο καὶ ἑνώθηκαν στὸ μυστικὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ καὶ τὴν ἁγιαστικὴ χάρη τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ χαρακτηρισμὸς τῆς Ἐκκλησίας ὡς θρησκεία εἶναι μεταγενέστερο σχῆμα, τὸ ὁποῖο ἀποδέχτηκαν οἱ Πατέρες ἀπὸ ἱστορικὴ ἀνάγκη, ἐπειδὴ τὰ πλήθη τῶν μεταστραφέντων στὸν Χριστιανισμὸ ἀπὸ τὸν ἰουδαϊσμὸ καὶ τὸν ἐθνισμὸ δὲ μποροῦσαν νὰ ἀπεμπλακοῦν ἀπὸ τὴν ἔννοια τῆς θρησκείας. Οἱ Πατέρες οὐδέποτε ταύτισαν οὐσιαστικὰ τὴν Ἐκκλησία μὲ τὴ θρησκεία, ὅπως τὴν ἤθελε ὁ κόσμος, ἀλλὰ μόνο συμβατικά, ὡς ἐξωτερικὸ σχῆμα. Οὐδέποτε ὀνόμασαν τὴν Ἐκκλησία θρησκεία.

Ἡ ἀπόλυτη θρησκειοποίηση τῆς Ἐκκλησίας ἔγινε ἀπὸ τοὺς αἱρεσιάρχες. Ὅλες οἱ αἱρέσεις στὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας ἔχουν ὅλα τά χαρακτηριστικά τῶν θρησκειῶν τοῦ κόσμου. Ὁ παπισμός, μετὰ τὸ τραγικὸ γεγονὸς τῆς ἀποτείχισής του ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία (σχίσμα τοῦ 1054), ἀκολούθησε πιστὰ τὴ γραμμὴ τῶν αἱρετικῶν, ἀνακήρυξε τὴν «ἐκκλησία» του ὡς θρησκεία, ὡς τὴ μόνη ἀληθινὴ θρησκεία! Τὸ σεβάσμιο πατριαρχεῖο τῆς Δύσεως, ἀφότου ἁλώθηκε ἀπὸ τοὺς βαρβάρους καὶ αἱρετικοὺς Φράγκους, μεταβλήθηκε σὲ παγκόσμιο πολιτικὸ καὶ θρησκευτικὸ κέντρο, μὲ ὅλες τὶς γνωστὲς τραγικὲς καὶ ὀλέθριες συνέπειες, ποὺ ἔχει καταγράψει ἡ ἱστορία (δεισιδαιμονία, ἐμπόριο θρησκείας, ἱερὰ ἐξέταση, σταυροφορίες, θρησκευτικοὶ πόλεμοι, κλπ)! Ο pontifex Maximus, (ὕπατος ἀρχιερέας) πάπας εἶναι ὁ συνεχιστὴς τῆς θρησκευτικῆς καὶ βασιλικῆς ἐξουσίας τῶν ρωμαίων αὐτοκρατόρων! Ἂν δὲ δοῦμε τὸ Βατικανὸ ὡς πολιτικὴ καὶ θρησκευτικὴ ἐξουσία δὲ θὰ μπορέσουμε νὰ καταλάβουμετὶς ἐνέργειές του, τὴν τελευταία χιλιετία καὶ ἰδιαίτερα στὶς μέρες μας.

Τὸ Βατικανό, λοιπόν, ἔχοντας τὴ συναίσθηση ὅτι εἶναι (καὶ) θρησκεία, καὶ μάλιστα ἡ καλύτερη, δὲν ἔχει κανένα πρόβλημα νὰ συνδιαλέγεται καὶ νὰ συμπροσεύχεται μὲ τὶς ἄλλες θρησκεῖες, γιὰ τὸν ἁπλούστατο λόγο, ὅτι ὁ σκοπὸς τους εἶναι κοινός: ἡ ἀναγωγὴ τῶν ἀνθρώπων στὸ Θεό, μὲ διαφορετικὸ τρόπο! Στὰ πλαίσια αὐτὰ εἶναι ὑποχρεωμένο, νὰ ἀναγνωρίζει στὶς διάφορες θρησκεῖες, ἀλήθειες καὶ θετικὸ ρόλο στὴν πορεία τῆς ἀνθρωπότητας (τὸ βλέπουμε καθαρὰ στὶς ἀνακοινώσεις, ποὺ παραθέσαμε). Ἔχει τὴν πεποίθηση ὅτι μὲ τὴ συνεργασία τῶν ἄλλων θρησκειῶν θὰ ἐπιτύχουν τὴν εὐημερία τοῦ κόσμου! Κι ἀκόμη χειρότερα: παροτρύνει τοὺς ἡγέτες τῶν διαφόρων θρησκειῶν νὰ προσευχηθοῦν στὸν «κοινὸ» Θεὸ γιὰ τὴν εἰρήνη. Παροτρύνει τοὺς σύγχρονους εἰδωλολάτρες νὰ προσευχηθοῦν στοὺς ἀνύπαρκτους «θεούς» τους. Προσκαλεῖ ἀθρήσκους καὶ ἀθέους γιὰ κοινὸ διαλογισμό. Ὁ θλιβερὸς ≪ἀντιπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ στὴ γῆ≫ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὶς προσευχὲς τῶν ἀλλοθρήσκων, ἐπειδὴ προφανῶς ἔχει τὴ συναίσθηση ὅτι δὲν εἰσακούεται ἀπὸ μόνος του! Τρέφει ἴσως τὴν αὐταπάτη, ὅτι μπορεῖ νὰ γίνει ὁ παγκόσμιος θρησκευτικὸς ἡγέτης, ὁ πάπας τῆς νεοεποχίτικης πανθρησκείας.

Ἡ τραγωδία εἶναι ὅτι στὴ ἀπαράδεκτη αὐτὴ συμπροσευχὴ κλήθηκαν νὰ συμμετάσχουν καὶ ὀρθόδοξοι. Μὲ πίκρα εἴδαμε στὸ σχετικὸ βίντεο μεγαλόσχημους ὀρθοδόξους κληρικοὺς νὰ συμπορεύονται, μὲ ἐπὶκεφαλῆς τὸν πάπα, στὸν λεγόμενο ≪δρόμο τῆς εἰρήνης≫ στὴν Ἀσίζη, μὲ τὴν πανσπερμία τῶν θρησκευτικῶν ἡγετῶν, μουσουλμάνους, ἑβραίους, ἰνδουιστές, βουδιστές, ἀνιμιστές, ἀθέους, κλπ! Μέσα στὴ θύελλα τοῦ θρησκευτικοῦ συγκρητισμοῦ τῆς ≪Νέας Ἐποχῆς≫, ἔχουμε χρέος ὡς ὀρθόδοξοι νὰ ἀντισταθοῦμε, διότι στὰ καταχθόνια σχέδιά της εἶναι νὰ ὑποβιβαστεῖ ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία σὲ μιὰ ἀπὸ τὶς θρησκεῖες τοῦ κόσμου, ὥστε νὰ μπορέσει νὰ ἀφομοιωθεῖ εὐκολότερα στὸ χωνευτήρι τῆς ἐφιαλτικῆς πανθρησκείας, ποὺ ἑτοιμάζει πυρετωδῶς. Γι’ αὐτὸ καλούμαστε νὰ μὴ ἐπιτρέψουμε νὰ γίνει ἡ ἀκριβή μας Ὀρθοδοξία, ἡ ἀληθινὴ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, θρησκεία καὶ μάλιστα ὁμοτράπεζη τῶν ἐγκόσμιων θρησκειῶν, τὶς ὁποῖες προβάλλει ἡ ≪Νέα Ἐποχή≫, ὡς ≪διαφορετικοὺς τρόπους συνάντησης τοῦ Θεοῦ≫. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μᾶς βεβαιώνει ὅτι ≪οἱ θεοὶ τῶν ἐθνῶν (εἰσὶ) δαιμόνια≫ (Ψαλμ. 95,5) καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲ μποροῦμε νὰ γίνουμε κοινωνοὶ δαιμονίων, ὅπως μᾶς συμβουλεύει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Α΄Κορ. 10,21).Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστὸς καὶ ἡ Ἁγία Του Ἐκκλησία εἶναι ὁ ἰσχυρὸς καταλύτης ὅλων τῶν ἀπατηλῶν πτωτικῶν θρησκευτικῶν, πολιτικῶν καὶ φιλοσοφικῶν σχημάτων, μὲ τὰ ὁποῖα ὁ κόσμος ≪οὐκ ἔγνω τὸν Θεὸν≫ (Α΄ Κορ. 1,21), τὰ ὁποῖα καλούμαστε νὰ ἀπορρίψουμε. Κατόπιν αὐτοῦ δὲ μποροῦν νὰ ἔχουν καμιὰ δικαιολογία ὀρθόδοξοι κληρικοὶ, προκειμένου νὰ συμμετέχουν στὶς διαθρησκειακὲς συμπροσευχὲς τῆς Ἀσίζης ἢ ὁπουδήποτε ἀλλοῦ. Τὸ Πανάγιο Πνεῦμα, τὸ Ὁποῖο ἐνδημεῖ στὴν ἀληθινὴ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, στὴν Ὀρθοδοξία μας, ἀρκεῖται στὴν ἱκεσία τῶν ὀρθοδόξων λειτουργῶν μας: ≪ὑπὲρ τῆς ἄνωθεν εἰρήνης≫ γιὰ νὰ στείλει τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ στὸν κόσμο!

Ορθόδοξος Τύπος, 4/11/2011