Κυριακή της Σαμαρείτιδος- Το μεγαλείο της θρησκείας μας (Του μακαριστού Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου)

Το μεγαλείο της θρησκείας μας

(Ομιλία του μακαριστού Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου)

Σήμερα, αγαπητοί μου, Κυριακή της Σαμαρείτιδος, παρακολουθήσαμε τον διάλογο του Χριστού με μια αμαρτωλή γυναίκα παρά το φρέαρ Συχάρ. Μόνο ένας Θεός μπορούσε να πλησιάσει το απολωλός αυτό πρόβατο και να το σώσει. Στην αρχή της ζήτησε λίγο νερό απ' το πηγάδι, αλλά στο τέλος της έδωσε εκείνος να πιει απ' το δικό του αθάνατο νερό, της απεκάλυψε δηλαδή ότι αυτός είναι ό Μεσσίας.

Καθώς προχωρούσε ή συζήτηση μαζί της, ό Κύριος έδειξε στη Σαμαρείτιδα ότι γνωρίζει τη ζωή της. Και τότε αυτή του είπε· Βλέπω ότι είσαι προφήτης, αφού ξέρεις τα μυστικάμού μια και μιλάμε λοιπόν, λύσε μου μια απορία. Εμείς εδώ έχουμε σοβαρή θρησκευτική διαφορά με τους γειτόνους μας τους Ιουδαίους (γιατί οι μεγαλύτερες διαφορές μεταξύ των ανθρώπων και των λαών είναι οι θρησκευτικές· ένα χωριό δέκα χρόνια δεν είχε εκκλησιά, γιατί διαφωνούσαν πού να τη χτίσουν, μέχρις ότου βάλαμε κλήρο, να πούμε πού να χτιστεί). Μαλώνουμε λοιπόν, λέει, με τους Ιουδαίους για το που πρέπει λατρεύεται ό Θεός· αυτοί λένε στα Ιεροσόλυμα, εμείς λέμε στο ψηλό φαλακρό βουνό το Γαριζίν. Εσύ τί λες;

Κι ό Χριστός τί απήντησε; Είπε λόγια, πού δεν υπάρχει ζυγαριά να τα ζυγίσουμε, λόγια πού και μόνο αυτά φτάνουν ν' αποδείξουν ότι είναι Θεός δεν γνωρίζω ωραιότερα λόγια απ' αυτά· «Πνεύμα ό Θεός, και τούς προσκυνούντας αυτόν έν πνεύματι και όληθεία δεί προσκυνείν»(Ιω.4,24). Τί σημαίνουν αυτά;

Ό Θεός, αγαπητοί μου, δεν είναι σαν τον άνθρωπο πού περιορίζεται σ' ένα μέρος· είναι παντού. Είναι πνεύμα. Είναι σαν τον ήλιο που σκορπάει τις ακτίνες του σ' όλο τον κόσμο, σαν τον αέρα πού 'νε παντού στη γη. Είναι αυλός και αθάνατος. Γι' αυτό και ό τρόπος πού πρέπει να τον λατρεύει ό άνθρωπος είναι πνευματικός και άγιος. Μ' άλλα λόγια, δεν έχει ανάγκη ό Θεός από σφαχτά και κριάρια και ταύρους, όπως κάνουν στα ειδωλολατρικά αναστενάρια για να εξευμενίσουν τάχα το Θεό. Ό Θεός δεν θέλει υλικές θυσίες, αφού όλη ή υλική δημιουργία είναι δική του· «τού Κυρίου ή γη και το πλήρωμα αυτής... »(Ψαλ.23,1). Κάτι άλλο ζητάει από μας, πού δεν του το δίνουμε. Το λέει καθαρά στην αγία Γραφή· «Δός μοι, υιέ, σήν καρδίαν», παιδί μου δός μου την καρδιά σου (Παρ.23,26)· μια καρδιά πού αγαπάει όχι τα λεφτά, τις γυναίκες, αυτά τα επίγεια, αλλά μια καρδιά πού αγαπάει το Χριστό, το Θεό· μια καρδιά κα­θαρή από μίσος, από φθόνο και ζήλεια, από ασέλγεια και ακαθαρσία. Μια τέτοια καρδιά —αυτό είναι το πνεύμα της σημερινής περικοπής- αποτελεί την ωραιότερη εκκλησιά του κόσμου. Και μια τέτοια εκκλησιά μπορεί να 'νε μέσα σ' ένα τσοπάνο, σ' ένα βοσκό, και εκεί να κατεβαίνουν οι άγγελοι και αρχάγγελοι! Δεν είναι λόγια ή θρησκεία μας, δεν είναι παραμύθι· είναι ολοζώντανη. Μ' άλλα λόγια, μπορεί να δώσεις εκατομμύρια και να χτίσεις χίλιες εκκλησίες· αν δεν έχεις την καρδιά σου καθαρή από τα πάθη, τίποτα δεν ωφελείσαι απ' αυτά. Χίλιες λαμπάδες ν' ανάψεις μπροστά στο Χριστό, χίλιες λειτουργίες να κάνεις, όλα να τα κά­νεις, αν ή καρδιά σου δεν έχει αγάπη στο Θεό και τον πλησίον, δεν είσαι Χριστιανός. «Πνεύμα ό Θεός και τους προσκυνούντας αυτόν έν πνεύματι και άληθεία δει προσκυνείν».

Όταν τ' άκουσε αυτά ή Σαμαρείτις, λέει- -Περιμένουμε να έρθει ό Μεσσίας, ό λεγόμενος Χριστός· όταν έρθει εκείνος, θα μας τα λύσει ολ' αυτά. Και τότε ό Χριστός, πού δε φανέρωσε τον εαυτό του ούτε στον Άννα ούτε στον Καϊάφα ούτε στον Πιλάτο, στους μεγάλους, πού καλά - καλά ούτε στους μαθητάς του ακόμα δε φανερώθηκε, δείχνει την ταυτότητα του σε ποιά; -ώ θρησκεία μας!- σε μια πόρνη· —«Έγώ ειμι ό λαλών σοι», εγώ είμαι πού μιλώ μαζί σου(Ιω.4,26)

Αφήνει λοιπόν τη στάμνα της εκεί και φεύγει γρήγορα στο χωριό. Ελάτε, λέει στους συμπατριώτες της, ξυπνάτε· κάποιος ξένος ήρθε και μου 'πε τα μυστικά της ζωής μου, τ' αμαρτήματα μου· μήπως αυτός είναι ό Χριστός; Κι αφήνουν τις δουλειές τους και βγαίνουν όλοι έξω. Πήγαν και άκουσαν το Χριστό. Και έμεινε ό Κύριος κοντά τους δύο μέρες. Και υστέρα έλεγαν στη γυναίκα· —Τώρα πιστεύουμε ότι πράγματι αυτός είναι ό Χριστός· όχι γιατί το είπες εσύ, αλλά γιατί οι ίδιοι τον ακούσαμε και βεβαιωθήκαμε ότι όντως αυτός είναι «ό σωτήρ του κόσμου ό Χριστός»(ε.α.4,42)

Εάν κανείς έχει αξίωμα, ας διαβάσει το σημερινό ευαγγέλιο και μια και δυο φορές, να μάθει πώς πρέπει να φέρωνται οι άρχοντεςστο λαό. Όταν ό Χριστός κάθεται και κουβεντιάζει με μια γυναίκα, ποιος είσαι σύ, που δεν καταδέχεσαι τους μικρούς, πού κρατάς το γέρο όρθιο στο γραφείο, ή πάς στο χωριό και δεν πλησιάζεις το φτωχό; Αυτοί οι ταπεινοί είναι πολύ ανώτεροι από μάς· αυτός ό λαός εργάζεται και μάς τρέφει, κ' εμείς πρέπει να είμαστε υπηρέτες του.

• 'Αν κανείς είναι δάσκαλος ή καθηγητής, ας διαβάσει την περικοπή αυτή, να μάθει από το Χριστό —πολύ προτού να διατυπωθούν τα νεώτερα παιδαγωγικά συστήματα— την τέχνη της αγωγής· πώς εκείνος άρχισε από το νερό (από τα μικρά, τα εύκολα, τα εφικτά), και κατώρθωσε σιγά - σιγά ν' ανεβάσει μια άξεστη ψυχή τόσο ψηλά, μέχρι τον ουρανό! Είναι ό ραββί, ό μόνος πού αξίζει να λέγεται διδάσκαλος.

• 'Αν είσαι άρχοντας, έλα κοντά στο Χριστό να μάθεις την προσήνεια· αν είσαι δάσκαλος, έλα κοντά του να μάθεις την τέχνη της αγωγής. 'Αν είσαι κληρικός, παπάς ή δεσπότης, και φέρεις στην πλάτη σου το ράσο, έλα να μάθεις πώς πρέπει να κοπιάζεις για την κάθε ψυχή. Ό Χριστός βάδισε χιλιόμετρα ολόκληρα κ' έφτασε εκεί μέσ' στο καύμα του ήλιου, για μία ψυχή. Κ' εσύ βαριέσαι να επισκεφθείς το ποίμνιο σου, ν’άφήσης το σπίτι σου να πάς στο φτωχόσπιτο και στην καλύβα, να βαπτίσεις, να μυρώσεις, να κάνεις το χρέος σου; Γι' αυτό πλήθος χωριά μένουν χωρίς παπά κ' έχουν χρόνια να δουν ιεροκήρυκα και δεσπότη. Εάν έμιμούμεθα το Χριστό, θα τρέχαμε για τις ψυχές· γιατί μια ψυχή αξίζει παραπάνω απ' όλο τον κόσμο.

• Και αν, τέλος, είσαι άπιστος, δεν πιστεύεις στο Θεό, ώ εσύ προ παντός έλα σήμερα στο Χριστό. Το φάρμακο της απιστίας είναι στο σημερινό ευαγγέλιο^- δε χρειάζεται τίποτ' άλλο. Σε ρωτώ· είδες αυτή τη γυναίκα; Ήταν ή πιο αμαρτωλή. Στα χωριά, όπως ξέρουμε, οι γυναίκες πήγαιναν στη βρύση το πρωί ή το βράδυ· μεσημέρι ποτέ. Αύτη όμως πήγαινε μεσημέρι. Γιατί; Διότι ντρεπόταν. Περίμενε τότε, το μεσημέρι πού όλοι ήταν στα σπίτια, να πάει μόνη της εκεί για νερό, γιατί ένιωθε ντροπή· τη σχολίαζαν οι άλλες γυναίκες. Ήταν αμαρτωλή, μια πόρνη, ένα κουρέλι του διαβόλου, ένα κάρβουνο πού μουντζούρωνε τον κόσμο. Τώρα λοιπόν το κάρβουνο αυτό τί γίνεται· διαμάντι. Πώς έγινε αυτό; ό Χριστός το έκανε. Ήταν γυναίκα πού αγαπούσε τη σάρκα, έτρωγε σάρκες σαν το κοράκι· τα κοράκια τρώνε σάρκες από ψοφίμια, και οι κακές γυναίκες τρώνε σάρκες νέων. Αυτό λοιπόν το σαρκοβόρο κοράκι, πού ρουφούσε αίμα ανδρών, γίνεται λευκό περιστέρι, πού κρατάει στο ράμφος του κλαδί ελιάς. Πώς έγινε αυτή ή μεταβολή; Με τα λίγα λόγια του Χριστού μας.

Ή Σαμαρείτισσα κατόπιν βαπτίστηκε και, από σκοτάδι πού ήταν, έγινε φώς· πήρε και το όνομα Φωτεινή. Εορτάζει δύο φορές το χρόνο· σήμερα, και στις 26 Φεβρουαρίου μαζί με τα τέσσερα παιδιά της πού κι αυτά έγιναν όλοι Χριστιανοί. Και δεν ησύχασε πια ή Φωτεινή. Αφού άφησε την αμαρτία, ξεκίνησε, πέρασε χωριά και πολιτείες κηρύττοντας το ευαγγέλιο, και έφτασε σε μια πόλη πού μάς προκαλεί δάκρυα, στη Σμύρνη. Εκεί, στο μέρος πού μαρτύρησε, χτίστηκε μεγάλη εκκλησία. Και μέσα στην εκκλησία αυτή της Αγίας Φωτεινής λειτούργησε για τελευταία φορά ό Χρυσόστομος Σμύρνης και είπε· Έχετε θάρρος! σήμερα σταυρωνόμεθα, αλλά μετά το Σταυρό ακολουθεί ή Άνάστασις· θ' ανατείλουν για την πατρίδα μας και καλύτερες ημέρες.

Μια θρησκεία λοιπόν, πού παίρνει κάρβουνα και τα κάνει διαμάντια, κοράκια και τα κά­νει περιστέρια, λύκους και τούς κάνει πρόβατα, ανθρώπους βουτηγμένους στην ατιμία και τους κάνει αγγέλους, δεν είναι από τη γη· είναι από τον ουρανό.

"Ω αδελφοί μου! αυτή την άγια θρησκεία, πού μάς άφησαν γενεές γενεών, πού κάνει θαύματα ολοζώντανα, πού θεμελιώθηκε στο δάκρυ και το αίμα του Χριστού, ας την αγαπήσουμε, ας τη λατρεύσουμε, ας μείνουμε πιστοί σ' αυτήν ως την τελευταία μας αναπνοή. Κι όταν έρθει ή ύστατη στιγμή μας, μαζί με τούς γονείς και τούς προπάτορές μας, ας κλείσουμε κ' εμείς τα βλέφαρα και το στόμα μας με τη φωνή του ληστού- «Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης έν τη βασιλεία σου»(Λουκ.23,42)- αμήν.

(+) επίσκοπος Αυγουστίνος

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία, ή οποία έγινε στον . Ι. Μητροπολιτικό Ναό Άγ.Ελευθερίου- Έλευθερουπόλεως - Καβάλας την 27-5-1962.