12 Δεκ 2010

Στέργιος Σάκκος,Οι τρείς παρουσίες του Θεού

Πολλές οἱ μέριμνες τῆς ζωῆς. ᾿Απορροφοῦν συνήθως ὅλο τό ἐνδιαφέρον μας καί στρέφουν ὅλη τήν προσοχή μας στά καθημερινά, στά γήινα καί ὑλικά. Ξεχνοῦμε πώς ἔχουμε κι ἄλλες ἀνάγκες, ὑπέρ-γήινες, καί ἐκμηδενίζουμε ἔτσι τά πνευματικά, τά θεολογικά μας ἐνδιαφέροντα ἤ, στήν καλύτερη περίπτωση, τά... φορτώνουμε στούς εἰδικούς, στούς θεολόγους. ῾Ωστόσο, ὅπως π.χ. γιά τά ἰατρικά θέματα ἔχουμε ὅλοι ἐνδιαφέρον καί θέλουμε νά ἐνημερωνόμαστε, διότι ὠφελούμαστε σωματικά, ἔτσι καί γιά τά θεολογικά ὀφείλουμε νά εἴμαστε ἐνήμεροι, ὥστε νά ὠφελεῖται ἡ ψυχή μας. Μ᾿ αὐτή τήν προοπτική ἀγγίζει ὅλων τά ἐνδιαφέροντα τό θέμα τοῦ ἄρθρου. Στήν ἱερή ἱστορία τῆς ἁγίας Γραφῆς μελετοῦμε τρεῖς παρουσίες, Θεοφάνειες ἤ ᾿Επιφάνειες τοῦ Θεοῦ. Εἶναι τρεῖς σταθμοί-ὁρόσημα, πού σημαδεύουν τή φανέρωση τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο. Ποιές εἶναι αὐτές;
Πρώτη παρουσία, στήν ἱστορία
Ἡ πρώτη «ἐπιφάνεια», φανέρωση τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο, ἐξελίσσεται σταδιακά· Προβάλλει στή φυσική δημιουργία, μές στήν ὁποία διαφαίνεται ὁ παντοδύναμος, πάνσοφος, πανάγαθος Δημιουργός. Διακρίνεται καθαρότερα στήν ὑπόσταση τοῦ ἀνθρώπου, καθώς εἶναι πλασμένος «κατ᾿ εἰκόνα Θεοῦ» μέ τήν προοπτική καί τή δυνατότητα νά φθάσει στό «καθ᾿ ὁμοίωσιν», στή θέωση. Στήν ἴδια τήν ὕπαρξή του θά βρεῖ ὁ καθένας μας μιά κραυγαλέα μαρτυρία τῆς φανέρωσης τοῦ Θεοῦ.
Ἀλλά ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ δέν σταματᾶ ἐδῶ. ᾿Από τήν ὥρα πού ἡ παράβαση καί παρακοή τῶν πρωτοπλάστων θρυμμάτισε τήν ἀμεσότητα τῆς σχέσεώς τους μέ τόν Πλάστη καί τόν ἔκρυψε ἀπό τά μάτια τους, ᾿Εκεῖνος σχεδίασε τή φανέρωσή του. Εὐκρινέστατα προαναγγέλλεται ἡ πρώτη, ἡ ἱστορική φανέρωση τοῦ Θεοῦ μέ τό προφητικό κήρυγμα. ῞Ολη ἡ Παλαιά Διαθήκη καί μάλιστα οἱ προφητεῖες συνοψίζονται στήν ἐπαγγελία· «ἔρχεται ὁ Μεσσίας»! Καί ἡ ἐπαγγελία γίνεται ἱστορικό γεγονός μέσα στή μήτρα τῆς Παρθένου Μαρίας. ᾿Εκ Πνεύματος ἁγίου «σαρκοῦται ὁ ἄσαρκος», ὁ ῞Ενας τῆς Τριάδος. Συλλαμβάνει ἡ Παρθένος καί, ὅπως κάθε μάνα, κυοφορεῖ τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ! Τόν γεννᾶ μέσα στό ταπεινό σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ, Τόν σπαργανώνει σάν ἕνα κοινό νεογέννητο βρέφος, Τόν ἀνακλίνει μές στή φάτνη τῶν ἀλόγων σάν τόν πιό φτωχό τῆς γῆς· Αὐτόν πού εἶναι ὁ Κύριος τοῦ παντός!
Στό πρόσωπο τοῦ υἱοῦ τῆς Μαρίας, τοῦ ᾿Ιησοῦ ἀπό τή Ναζαρέτ, ὁ «Θεός ἐφανερώθη ἐν σαρκί» (Α´ Τι 3,16). Αὐτός εἶναι «ὁ ἐπιφανείς Θεός»· σημειώνει τήν παρουσία ὅλης τῆς ἁγίας Τριάδος. ῎Ετσι, στά ρεῖθρα τοῦ ᾿Ιορδάνη, ὅταν ὁ ᾿Ιησοῦς βαπτίζεται, ὁ κόσμος ἀκούει τή φωνή τοῦ Πατρός καί βλέπει τό ἅγιο Πνεῦμα «ἐν εἴδει περιστερᾶς».᾿Αλλά καί σέ ἄλλα γεγονότα τῆς ἱερῆς ἱστορίας -Μεταμόρφωση, Πεντηκοστή- ἀποκαλύπτονται καί τά τρία πρόσωπα τῆς ἁγίας Τριάδος. Οἱ ἄνθρωποι ἔτσι κατανοοῦν αὐτό πού ὁ ἴδιος ὁ Κύριος ἀποκάλυψε στόν Φίλιππο· «῾Ο ἑωρακώς ἐμέ ἑώρακε τόν πατέρα» (᾿Ιω 14,9). Καταπληκτική Θεοφάνεια!
Εὔλογα, κατά τούς πρώτους χριστιανικούς χρόνους, ἡ ἀνατολική ᾿Εκκλησία πρό τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου, ὅταν δέν εἶχε καθιερώσει ἀκόμη τή γιορτή τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, γιόρταζε τά «᾿Επιφάνια». ῾Η γιορτή αὐτή συμπεριλάμβανε γεγονότα μέ κύριο χαρακτηριστικό τή φανέρωση τῆς δόξης τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ· τή Γέννηση τοῦ Κυρίου, τήν προσκύνηση τῶν ποιμένων καί τῶν μάγων καί τό ἐν ᾿Ιορδάνῃ Βάπτισμα.

Δεύτερη παρουσία, στά ἔσχατα
Ἡ διδασκαλία τῆς Καινῆς Διαθήκης συνοψίζεται σέ δύο ρήματα· «῏Ηλθε καί θά ξαναέλθει ὁ Μεσσίας».Μέ τήν ἐμπειρική βεβαιότητα ὅτι «ἐπεσκέψατο ἡμᾶς ἐξ ὕψους ὁ Σωτήρ ἡμῶν» περιμένουμε καί τήν «ἐπιφάνειαν τῆς δόξης τοῦ μεγάλου Θεοῦ καί σωτῆρος ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ» (Ττ 2,13). Τό μαρτύρησε ὁ ἴδιος στούς δώδεκα ὅτι θά ξαναέλθει ὁ «Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ» (Μθ 25,31). Τό βεβαίωσαν οἱ λευκοντυμένοι ἄγγελοι στούς ἔκθαμβους μαθητές, πού παρακολουθοῦσαν τήν ἀνύψωση τοῦ θεανθρώπου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ἀπό τή γῆ, κατά τή θεία ᾿Ανάληψή του· «ἄνδρες Γαλιλαῖοι, τί στέκεσθε καί κοιτάζετε τόν οὐρανό; Αὐτός ὁ ᾿Ιησοῦς... θά ἔλθει κατά τόν ἴδιο τρόπο, ὅπως τόν εἴδατε νά ἀνεβαίνει στόν οὐρανό» (Πρξ 1,11).
Πότε θά συμβεῖ αὐτό; Κατά τή Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου, στά ἔσχατα. Τότε ἀναστημένοι καί μεῖς θά δοῦμε τόν Θεό, θά ἀντικρύσουμε τή δόξα του καί θά καθίσουμε κοντά του (βλ. ᾿Ιω 14,2ἑ· 17,24). Θά ἀπολαύσουμε μέσα μας τήν τέλεια παρουσία τοῦ Πατέρα καί τοῦ Υἱοῦ διά τῆς δωρεᾶς τοῦ ἁγίου Πνεύματος (βλ. Α´ ᾿Ιω 1,3·3,24). Αὐτή εἶναι ἡ δεύτερη παρουσία τοῦ Θεοῦ, ἡ ἐσχατολογική.

Ἐνδιάμεση παρουσία, στήν ᾿Εκκλησία
Ἀνάμεσα στήν ἱστορική καί στήν ἐσχατολογική παρουσία τοῦ Κυρίου, πού εἶναι ἑστιασμένες σέ συγκεκριμένες ἱστορικές στιγμές, βρίσκεται ἡ τρίτη καί συνεχής παρουσία του στήν ᾿Εκκλησία.
Ὁ ἐνανθρωπήσας Κύριος, ὁ «καταβάς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ», ἐνῶ ἔχει ἀναληφθεῖ ἀπό τή γῆ καί εἶναι ἤδη «ἐρχόμενος ἐν σαρκί» (βλ. Β´ ᾿Ιω 7) γιά τή Δευτέρα Παρουσία του, ταυτόχρονα παραμένει «μεθ᾿ ἡμῶν πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος» (βλ. Μθ 28,20). Τό ἔχει ὑποσχεθεῖ στούς μαθητές, στό ὄρος τῆς Γαλιλαίας. Καί τό πραγματοποιεῖ μέσα στήν ᾿Εκκλησία του, ἡ ὁποία -κατά τή διατύπωση τοῦ ἁγίου Αὐγουστίνου- εἶναι «ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός παρατεινόμενος εἰς τούς αἰῶνας», ἡ «ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ» παρουσία τοῦ ἀναστημένου Κυρίου. Μέσα στήν ᾿Εκκλησία ἐμφανίζεται ὁ Κύριος καί μπορεῖ νά Τόν δεῖ κάθε πιστός πού συμμετέχει στήν ἐκκλησιαστική ἐμπειρία. ῾Η ἀληθινή, ἡ ζωντανή σχέση μας μέ τήν ᾿Εκκλησία ἐξασφαλίζει καί τήν προσωπική μας σχέση μέ τόν Κύριο. ῾Η ἀγωνία, ἡ προσευχή καί ἡ ἔμπρακτη συμμετοχή στό ἔργο της εἶναι συνεργασία μέ τόν Θεό· ἀνανεώνει καί πυροδοτεῖ τή λαχτάρα γιά τή δόξα τοῦ Θεοῦ καί τήν ἐξάπλωση τῆς βασιλείας του. ῾Ο ἀπόστολος Παῦλος βεβαιώνει πώς ὁ στέφανος τῆς ἀφθαρσίας θά ἀποδοθεῖ «πᾶσι τοῖς ἠγαπηκόσι τήν ἐπιφάνειαν αὐτοῦ» (Β´ Τι 4,8).
Ὁ Χριστός ἔγινε ἄνθρωπος! Τόν εἶδαν καί Τόν προσκύνησαν οἱ ταπεινοί βοσκοί καί οἱ σοφοί μάγοι στήν ἄσημη Βηθλεέμ. Τόν ἀναγνώρισαν οἱ ψαράδες τῆς Γαλιλαίας κι ἄφησαν τά δίχτυα τους, γιά νά Τόν ἀκολουθήσουν. Τόν ὁμολόγησαν τυφλοί καί χωλοί καί παράλυτοι καί οἱ τόσοι ἀσθενεῖς πού πῆραν ἀπ᾿ Αὐτόν τή θεραπεία. ᾿Αλλά καί μές στούς αἰῶνες, μέχρι σήμερα, ὅλοι οἱ πιστοί ζοῦμε τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν ᾿Εκκλησία του. Μέ τή χάρη τοῦ Βαπτίσματος ἡ ᾿Εκκλησία μᾶς καθαρίζει καί μᾶς καθιστᾶ μέλη τοῦ σώματός της, μέλη Χριστοῦ. Μέ τά ἱερά μυστήρια καί μέ ὅλη τήν ἐν Χριστῷ παιδεία μᾶς καθιστᾶ ἱκανούς νά βλέπουμε τόν Χριστό. ῾Ο Κύριος ᾿Ιησοῦς Χριστός, ὁ ταπεινωθείς καί ἐνανθρωπήσας Θεός, χαρίζει τή θεϊκή του παρουσία σέ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Τήν ἀπολαμβάνουν ὅμως μόνο ὅσοι εἶναι «καθαροί τῇ καρδίᾳ» (Μθ 5,8). ῞Οσο περισσότερο καθαρίζει τόν ἑαυτό του ὁ πιστός, τόσο καθαρότερα ἀπολαμβάνει τήν ἐπιφάνεια τοῦ Κυρίου μας καί γεύεται τήν εὐλογία τῆς παρουσίας Του. Καί ὅσο περισσότερο λαχταρᾶ τή συνάντηση μέ τόν Κύριο, τόσο ἑτοιμάζεται καί καθαρίζεται· «῾Ο ἔχων τήν ἐλπίδα ταύτην ἐπ᾿ αὐτῷ ἁγνίζει ἑαυτόν» (Α´ ᾿Ιω 3, 3).
Ὁ Θεός ἐμφανίστηκε ὡς ἄνθρωπος, γιά νά μᾶς προσφέρει τή λύτρωση. Θά ξαναέλθει ὡς κριτής καί, ἀναλόγως μέ τή στάση μας ἀπέναντί του, ἤ θά δικαιωθοῦμε ἤ θά καταδικαστοῦμε. ᾿Ανάμεσα στίς δύο παρουσίες του ὁ Κύριος βρίσκεται κοντά μας «ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ». Χτυπᾶ τήν πόρτα τῆς καρδιᾶς μας (᾿Απ 3,20) μέ τό ἔργο τῆς ᾿Εκκλησίας του. Μέ τόν θεόπνευστο λόγο του καί τό ζωήρρυτο αἷμα του προσφέρεται νά καθαρίσει τά τυφλά μας μάτια, γιά νά Τόν βλέπουμε ἐδῶ στή γῆ καί νά περιμένουμε τήν συνάντηση μαζί του στόν οὐρανό.

(Στέργιος Σάκκος, ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Oι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Η φωτογραφία μου
Για επικοινωνία : Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: aktinesblogspot@gmail.com