Στρουθοκαμηλίζουμε, όπως ο Αδάμ μετά την πτώση

του Πρωτ. π. Θωμά Βαμβίνη

Ο γνωστός θεωρητικός φυσικός Στίβεν Χόκινγκ, στό τελευταίο βιβλίο του μέ τίτλο «The Grand Desing» («Ο μεγάλος σχεδιασμός») δογμάτισε: Δέν υπάρχει χώρος γιά θεούς ή δαίμονες στή διαφέντευση τού Σύμπαντος μέσα στό οποίο υπάρχουμε. Δέν είναι απαραίτητη η παρέμβαση μιάς υπερφυσικής οντότητας, ενός θεού γιά τήν δημιουργία του.

Αυτό τό δόγμα τού Χόκινγκ προβλήθηκε από τά Μ.Μ.Ε. σάν μιά από τίς σημαντικότερες ειδήσεις, σάν νά επρόκειτο γιά μιά σπουδαία ανακάλυψη πού βελτιώνει τήν ζωή τού ταλαίπωρου κόσμου.

Όμως ο Χόκινγκ ουσιαστικά δέν είπε τίποτε καινούργιο. Επιβεβαίωσε μόνο τήν αδυναμία τών θεωρητικών φυσικών νά βρούν μιά ενιαία θεωρία πού νά εξηγή τήν γένεση καί λειτουργία τού Σύμπαντος. Τό ότι η ειδησεογραφία επικεντρώθηκε στήν άποψή του γιά τούς «θεούς» καί τούς «δαίμονες», είναι θέμα ψυχολογικής καί θεολογικής ανάλυσης. Πρέπει νά επισημανθή όμως ότι η μονομερής προβολή τής αθεϊστικής του υπόθεσης (διότι δέν πρόκειται γιά πειραματική απόδειξη, αφού κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο) υποβιβάζει πολύ τό επιστημονικό κομμάτι τής εργασίας του, τήν διατύπωση δηλαδή τής «Μ-θεωρίας», στήν οποία, σύμφωνα μέ τήν εφημερίδα Καθημερινή (3.9.2010), υποστηρίζεται ότι «δέν φαίνεται νά υπάρχη καμία “θεωρία τού παντός” πού θά εξηγήση τό κάθε τι υπό ενιαία μορφή. Μέ άλλα λόγια, τό θεωρούμενο “Άγιο Δισκοπότηρο” τής Κοσμολογίας καί τής Φυσικής μάλλον δέν θά βρεθή ποτέ, παρά τίς συνεχείς προσπάθειες τόσων καί τόσων επιστημόνων». Ο Χόκινγκ, σύμφωνα μέ τήν Καθημερινή, έχει τήν άποψη «ότι η επιστήμη τό καλύτερο πού μπορεί νά προσφέρη, είναι απλώς νά ανοίξη πολλά καί παράλληλα «παράθυρα» σέ μιά άπιαστη κοινή πραγματικότητα, από τά οποία όμως δέν είναι τό ένα πιό “αληθινό” από τά άλλα».

Η πραγματικότητα χαρακτηρίζεται «άπιαστη», μέ πιθανότητα νά περιγραφή –εννοείται, ως άπιαστη, μερικώς– μόνο από τήν θέα πού μάς δίνουν πολλά παράλληλα «παράθυρα», πού είναι οι διάφορες, μή συνδεόμενες μεταξύ τους, επιστημονικές θεωρίες, οι οποίες μέχρι σήμερα διατυπώθηκαν. Στά παράθυρα αυτά βέβαια δέν περιλαμβάνει ο Χόκινγκ τήν θεολογική Χριστιανική ερμηνεία τής Δημιουργίας, η οποία δίνει στούς «κεκαθαρμένους» στήν διάνοια καί στήν καρδιά τήν δυνατότητα νά βλέπουν όχι μόνον τούς εξωγήινους κόσμους, αλλά καί τούς «εξωσυμπαντικούς», νά έχουν, επίσης, θέαση τής ενδοκοσμικής πραγματικότητας μέ οφθαλμούς ενδυναμωμένους μέ οπτική δύναμη υπερκόσμια καί προκόσμια. Η οπτική αυτή δύναμη, εμπειρικά αποδεδειγμένη, είναι προκόσμια, διότι δέν είναι κτίσμα, ύλη σέ μορφή μάζας ή ενέργειας, αλλά είναι η φωτιστική ενέργεια τού Αγίου Πνεύματος, η οποία ως φυσική ενέργεια τού Θεού υπήρχε «πρό πάντων τών αιώνων», πρίν δηλαδή καί από τήν «μεγάλη έκρηξη».

Αυτά όμως είναι «θεολογικά πράγματα», ασυμβίβαστα μέ τήν υπεροψία τού φυσικού επιστήμονα, πού δέν τόλμησε νά βγή έξω από τόν κλοιό τών θεωριών του, άν καί αυτά τά «θεολογικά» είναι εμπειρικώς αποδεδειγμένα καί πειραματικώς επαληθεύσιμα. Τό πιό σημαντικό όμως είναι ότι μέσα από αυτούς τούς «θεολογικούς δρόμους» δέν φθάνει ο άνθρωπος μόνο στήν υπερλογική γνώση τών πάντων, στήν πνευματική γνώση τών «λόγων τής δημιουργίας», αλλά σ’ αυτήν τήν διαδικασία τής γνώσεως ενεργοποιείται ολόκληρος ο εαυτός του, ψυχή τε καί σώματι. Δέν αφορά, δηλαδή, ένα κομμάτι μονάχα τού ανθρώπου, τήν λογική του, αλλά καί τό συναίσθημα, τήν επιθυμία, τόν θυμό, -"τόν κρυπτό της καρδίας άνθρωπο"- , τόν νού καί σώμα του, σύνολη, δηλαδή, τήν ψυχοσωματική συγκρότησή του.

Ο Χόκινγκ απέκαμε ψάχνοντας τήν «θεωρία τών πάντων» μέ ένα κομμάτι μόνο τού εαυτού του, τήν ισχυρή ανθρώπινη λογική του. Μιά «θεωρία τών πάντων» όμως δέν μπορεί νά επιτευχθή χωρίς τήν συμμετοχή ολόκληρου τού ανθρώπου, καί μάλιστα προσανατολισμένου σωστά στήν θεολογική του προοπτική. Αυτό γνωρίζουμε οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, βλέποντας τήν Δημιουργία μέσα από τό αποκαλυπτικό παράθυρο τής διδασκαλίας τού Χριστού.

Ο Χόκινγκ καί οι σύν αυτώ αθεϊστές θεωρητικοί φυσικοί, μπορεί νά διατείνονται ότι δέν είναι απαραίτητη η παρέμβαση μιάς υπερφυσικής οντότητας, ενός θεού γιά τήν δημιουργία τού κόσμου, όμως αναγκάζονται –προκειμένου νά μήν θεολογήσουν χριστιανικά– νά διατυπώσουν απόψεις πού φεύγουν έξω από τά όρια τής κλασικής επιστήμης καί μοιάζουν μέ μιά σύγχρονη παρα-επιστημονική μορφή ειδωλολατρίας.

Γιά νά μή θεωρηθή ότι λέμε δικά μας πράγματα, καταγράφουμε τίς απόψεις τού αστροφυσικού Τζόν Γκρίμπιν, ο οποίος σύμφωνα πάλι μέ τό δημοσίευμα τής Καθημερινής, πάει ένα βήμα παραπέρα από τόν Χόκινγκ. Ο Τζόν Γκρίμπιν, λοιπόν, «υποστηρίζει ότι τό σύμπαν μας είναι πολύ πιθανό νά αποτελή πράγματι προϊόν “έξυπνου σχεδιασμού”, όχι όμως από τόν Θεό, αλλά από κάποιον πολύ προηγμένο εξωγήινο -ή μάλλον εξωσυμπαντικό- πολιτισμό».

Ο Γκρίμπιν δέν μπορεί νά αρνηθή τόν «έξυπνο σχεδιασμό», ούτε μπορεί νά αρνηθή τήν «εξωσυμπαντική» λογική αιτία, όμως δέν μπορεί νά δεχθή ως δημιουργό τόν Θεό τής Χριστιανικής αποκαλύψεως, γι’ αυτό φτιάχνει τήν δική του κοσμολογία, πού προσιδιάζει στήν ειδωλολατρική κοσμολογία αιρετικών πρωτοχριστιανικών ομάδων. Δημιουργός δέν είναι ο απερινόητος Θεός, ο τρισυπόστατος Θεός, πού είναι φώς, ζωή, αγάπη καί ταπείνωση, αλλά κάποιο κτίσμα, κάποιος λίγο πιό προηγμένος από εμάς πολιτισμός.

Ο Τζόν Γκρίμπιν σέ άρθρο του στήν βρετανική εφημερίδα Τέλεγκραφ υποστηρίζει ότι, «φαντάζει πλέον πιό εφικτή η πιθανότητα τό σύμπαν μας (καί μαζί μέ αυτό πολλά άλλα παράλληλα σύμπαντα) νά έχη δημιουργηθή από όντα πολύ όμοια μέ μάς, χρησιμοποιώντας τεχνολογία όχι πολύ πιό προηγμένη από τή δική μας, η οποία ήδη είναι διαθέσιμη στούς επιστήμονες». Ισχυρίζεται ότι «ακριβώς μπορεί νά συνέβη μέ τήν Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang) πού δημιούργησε τό δικό μας σύμπαν πρίν από δισεκατομμύρια χρόνια. Η Έκρηξη δέν έγινε μόνη της ούτε από τόν Θεό, αλλά ήταν δημιούργημα ενός προηγμένου πολιτισμού κοσμικών όντων (κυριολεκτικά εξωσυμπαντικών καί όχι απλώς εξωγήινων)»

Γιά νά μή δεχθή τήν αποκάλυψη τού ζωντανού Θεού, επινοεί εξωσυμπαντικά όντα, τά οποία θεωρεί δημιουργούς τού Σύμπαντός μας. Δέν αποδεικνύει τήν ύπαρξή τους, απλώς τήν υποθέτει ή θέλει νά πιστεύη ότι υπάρχουν.

Σέ συμφωνία μέ τόν Γκρίμπιν ο Χόκινγκ μιλάει κι αυτός γιά πολλά σύμπαντα, πού δίνουν μιά δυνατότητα υπεκφυγής από τήν θεολογική θεώρηση τής Δημιουργίας. Αντιγράφουμε κάποια αποσπάσματα από τό νέο βιβλίο του, όπως δημοσιεύτηκαν στήν εφημερίδα Τό Βήμα (10.10.2010):

«...Τό Σύμπαν μας δέν είναι τό μοναδικό σύμπαν. Μιά πληθώρα από σύμπαντα δημιουργήθηκαν από τό τίποτα. Η δημιουργία τους δέν προϋποθέτει τήν παρέμβαση μιάς υπερφυσικής οντότητας, ενός θεού. Αντίθετα, τά πολλαπλά αυτά σύμπαντα αναδύονται μέ φυσικό τρόπο σύμφωνα μέ τούς νόμους τής Φύσης... Άν θέλουμε νά κατανοήσουμε τό Σύμπαν μέχρι καί τά βαθύτερα επίπεδά του, δέν αρκεί νά γνωρίσουμε μόνο τό πώς συμπεριφέρεται, αλλά καί τό γιατί: Γιατί υπάρχει κάτι αντί γιά τό τίποτα; Γιατί υπάρχουμε εμείς; Γιατί αυτό τό σύνολο νόμων καί όχι κάποιο άλλο;». Ο Χόκινγκ ισχυρίζεται «ότι μπορούμε νά απαντήσουμε σέ αυτά τά ερωτήματα χωρίς νά ξεστρατίσουμε από τό βασίλειο τής επιστήμης καί χωρίς νά χρειάζεται νά επικαλούμαστε οποιοδήποτε θεϊκό όν.

Στήν πορεία αιώνων αναζήτησης διαπιστώσαμε ότι τό Σύμπαν μας διέπεται από σταθερούς νόμους... Οι νόμοι αυτοί πρέπει νά ισχύουν παντού καί πάντα• διαφορετικά δέν είναι νόμοι. Δέν υπάρχει χώρος γιά εξαιρέσεις ή θαύματα».

Εδώ έχουμε τήν θεοποίηση τών νόμων τής Φυσικής. Ο θρόνος του Θεού δίνεται στούς "νόμους" πού διαπίστωσαν οι επιστήμονες ερευνώντας τήν κτίση. Αυτές οι "διαπιστώσεις" προβάλλονται ως οι άναρχοι δημιουργοί του Σύμπαντος, απρόσωποι, ψυχροί, χωρίς αγάπη. Ο Χόκινγκ δέν αφήνει τήν σκέψη του νά «ξεστρατίση» πρός τό «βασίλειο» τής προσωπικής σχέσης καί τής αγάπης.

Ο Χόκινγκ εισάγει τήν επιστήμη στήν μεταφυσική. Τήν απλώνει σέ περιοχές πού βρίσκονται έξω από τό επιστητό της. Έτσι, φιλοσοφεί καί θεολογεί καταργώντας τήν φιλοσοφία καί τήν θεολογία. Γι’ αυτόν υπάρχει μόνον η επιστήμη, όπως φυσικά τήν εννοεί ο ίδιος.

Όλα αυτά δείχνουν τήν ατολμία μας –όταν διακατεχόμαστε από τήν υπερηφάνεια τού λογισμού μας– νά σταθούμε ανοικτοί καί ειλικρινείς μπροστά στήν «εξωσυμπαντική» προσωπική αρχή τού παντός, στόν Ένσαρκο Λόγο τού Θεού. Κρυβόμαστε από τόν εαυτό μας, αλλά καί από τόν παντεπόπτη Θεό, στρουθοκαμηλίζοντας, όπως ο Αδάμ μετά τήν πτώση του στόν Παράδεισο.

«Εκκλησιαστική Παρέμβαση» Οκτώβριος 2010