Η διακονία του επισκόπου. Καιρός να αφήσουμε το δρόμο του Ηλί.

(Τό παρόν ἄρθρο εἶναι τό δεύτερο ἀπό μιά σειρά τριῶν αὐτοτελῶν ἄρθρων, διαφόρων ξένων συγγραφέων, πού πραγματεύονται τό σημαντικό θέμα τῆς διακονίας τοῦ ἐπισκόπου στήν Ἐκκλησία σήμερα. Τά ἄρθρα τά ἐρανιστήκαμε ἀπό διάφορες ἰστοσελίδες τοῦ διαδικτύου καί τά δημοσιεύουμε συγκεντρωμένα ἐν μεταφράσει. Ὁ συγγραφέας τοῦ παρόντος ἄρθρου εἶναι Ὀρθόδοξος ἱερέας, πού ἀνήκει στήν «Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στήν Ἀμερική», -OCA).

Ἡ διήγηση τῆς Π. Διαθήκης στό Α΄ Βασ. γ΄ 11-14 ἀποτελεῖ ἕνα ἠχηρό μήνυμα γιά τίς μέρες μας. Τό παραθέτουμε σέ νεοελληνική ἀπόδοση: «Καί εἶπεν ὁ Κύριος πρός τόν Σαμουήλ: "Ἔφτασε ἡ ὥρα νά πραγματοποιήσω αὐτά, πού εἶπα στούς Ἰσραηλίτες, μέ τρόπο πού θά βουίζουν καί τά δύο αὐτιά ὅποιου τά ἀκούει (θά τόν πιάνει τρόμος). Τήν ἡμέρα ἐκείνη, πού ἔχω ὁρίσει, θά ρίξω πάνω στόν Ἡλί ὅλα, ὅσα εἶπα ἐναντίον τῆς οἰκογένειάς του. Θά ἀρχίσω, καί θά ὁλοκληρώσω τήν τιμωρία. Ἤδη τόν ἔχω προειδοποιήσει ὅτι θά ἐκδικηθῶ τήν οἰκογένειά του μέχρι τή συντέλεια τῶν αἰώνων γιά τίς ἀδικίες τῶν γιῶν του, οἱ ὁποῖοι ἔβριζαν καί βλαστημοῦσαν τό Θεό καί ἐκεῖνος (ὁ Ἡλί) δέν τούς σταματοῦσε. Δέν θά ἀνεχθῶ πιά αὐτήν τήν κατάσταση. Ὁρκίστηκα ἤδη ἐναντίον τῆς ἱερατικῆς οἰκογένειας τοῦ Ἡλί. Ἡ παρανομία της δέν πρόκειται νά ἐξιλεωθεῖ οὔτε μέ θυμιάματα, οὔτε μέ θυσίες"».

Αὐτή ἡ παράγραφος εἶναι τμῆμα μιᾶς εὐρύτερης διηγήσεως. Σέ νεαρή ἡλικία ὁ προφήτης Σαμουήλ εἶχε τεθεῖ ὑπό τήν προστασία τοῦ Ἀρχιερέα Ἡλί, ὁ ὁποῖος εἶχε δύο γιούς τόν Ὀφνί καί τόν Φινεές. Ὅπως ὁ πατέρας τους, ἦταν καί αὐτοί ἱερεῖς. Ἀντίθετα ὅμως πρός τόν Ἡλί, αὐτοί ἦταν κακοί, ἔκλεβαν τίς προσφορές, πού ἔκαναν οἱ Ἰσραηλίτες στό ναό. (Ἡ Γραφή δέν δίνει ἄλλες πληροφορίες γιά τίς ἁμαρτωλές πράξεις τους, ἀφήνει ὅμως σαφέστατα νά φανεῖ ὅτι ὁ ἱερέας, πού εἶναι ἔτοιμος νά κλέψει ἀπό τίς προσφορές πρός τό Θεό, θά ἔχει καί ἄλλες ἠθικές παρεκτροπές). Ὁ Ἡλί νουθετοῦσε τούς γιούς του, ἀλλά δέν τούς σταματοῦσε (β΄ 22-24). Εἶχε λάβει τήν προειδοποίηση ἀπό ἀπεσταλμένο τοῦ Θεοῦ (β΄ 27), ὅτι οἱ γιοί του θά πέθαιναν καί οἱ δύο τήν ἴδια μέρα. Συνέχιζαν ὅμως τήν αἰσχρή πολιτεία τους, χωρίς νά τούς ἐμποδίσει ὁ πατέρας τους. Πράγματι πέθαναν τήν ἴδια μέρα ὅπως εἶχε προαγγελθεῖ (δ΄ 11). Τό πιό σημαντικό πάντως εἶναι ὅτι καί ὁ Ἡλί τιμωρήθηκε, καθώς καί ὅλος ὁ λαός (δ΄ 18-22), γιατί δέν πῆγε πιό πέρα ἀπό τίς ἁπλές παραινέσεις, γιατί δέν ἀνέκοψε τή φθοροποιό δράση τῶν γιῶν του. Γι᾿ αὐτή του τήν παράλειψη νά δράσει, ὅπως εἴχε χρέος, ὁ Θεός ἀφαίρεσε τήν ἱερωσύνη ἀπό τήν οἰκογένεια τοῦ Ἡλί, ἄν καί ὁ ἴδιος δέν ἦταν τόσο ἔνοχος ὅσο οἱ γιοί του.

Οἱ Ὀρθόδοξοι στή Βόρειο Ἀμερική ἔχουμε ἕνα πρόβλημα, χειρότερο ἀπό τήν κλοπή καί τήν ἰδιοποίηση ἀγαθῶν, πού ἀνήκουν στό σύνολο. Ὑπάρχουν σεξουαλικές ἁμαρτίες μέσα στόν κλῆρο μας-πορνεία, μοιχεία, ὁμοφυλοφιλία, καί, δέν διστάζω νά πῶ, παιδεραστία-τίς ὁποῖες πολύ συχνά παραβλέπουν οἱ ἱεράρχες μας καί γενικά οἱ διοικοῦντες τήν Ἐκκλησία. (σ. μετ. Δυστυχῶς τό φαινόμενο δέν περιορίζεται στή Βόρειο Ἀμερική. Πανθομολογεῖται ὡς ὀξύτατο πρόβλημα καί στή δική μας χώρα). Μερικοί ἱερεῖς, διάκονοι καί ἐπίσκοποι, πού θά ἔπρεπε νά διακονοῦν, νά προστατεύουν καί νά εἰρηνεύουν τό ποίμνιο, ἀντίθετα, τό ἐξαχρειώνουν, καί ὑπάρχουν περιπτώσεις πού τό διαφθείρουν, γιά νά ἱκανοποιήσουν τίς ἄθλιες ὀρέξεις τους. Εἶναι βέβαιο ὅτι οἱ ἔνοχοι αὐτῶν τῶν πράξεων θά σταθοῦν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ὅπως ὁ Ὀφνί καί ὁ Φινεές. Τί συμβαίνει ὅμως μέ τούς ἡγέτες μας; Τί κάνουν ἐκεῖνοι, πού ἔχουν καθῆκον νά σταματοῦν τή δράση τέτοιων ἀτόμων; Ἐνεργοῦν μέ σθένος γιά τήν καταστολή της ἤ ἀκολουθοῦν τό δρόμο τοῦ Ἡλί;

Εἶναι πολλά τά ἐρωτήματα, πού θέλουν ἀπάντηση: Οἱ φῆμες, πού κυκλοφοροῦν, ἀντιμετωπίζονται ἀπό τούς ἁρμόδιους ἐπισκόπους μέ τή δέουσα σοβαρότητα; Ὅσοι καταγγέλλουν κάτι, λαμβάνονται ὑπόψη; Οἱ καταγγελίες τους ἀξιολογοῦνται, ἤ παραμερίζονται χωρίς κάν νά ἐρευνηθοῦν («τίθενται στό ἀρχεῖο»); Μήπως κάποιοι ἐξαγοράζουν τή σιωπή μέ τό μαμμωνά ἤ μέ ἀπειλές, ὅτι θά τούς σπρώξουν ἀπαξιωμένους στό περιθώριο (θά γίνουν «ἀκοινώνητοι»); Οἱ παραβάτες κληρικοί καθαιροῦνται ἤ περιάγονται ἀπό ἐνορία σέ ἐνορία καί ἀπό μητρόπολη σέ μητρόπολη, ἴσως μέ κάποιες μόνο μικροσυστάσεις, μέ τήν ἐλπίδα ὅτι τό πρόβλημά τους θά ξεχαστεῖ; Μήπως οἱ ἔνοχοι κληρικοί δέν τιμωρούνται, πέραν ἀπό κάποιες συστάσεις νά διορθωθοῦν, ἀπό τό φόβο ὅτι, ὅσοι προχωρήσουν στήν τιμωρία τους, θά λοιδορηθοῦν ὡς «νομικιστές»; (σ. μετ. Ἡ ἀντίστοιχη δική μας διατύπωση, καταγεγραμμένη, παρακαλῶ, σέ ἐπίσημη Συνοδική ἀπόφαση τοῦ 2005 προχωρεῖ βαθύτερα: τούς κατατάσσει στήν αἵρεση τῶν καθαρῶν!). Τί βαραίνει πιό πολύ στίς ἐνέργειές μας: κάποια νομικῆς καί οἰκονομικῆς φύσεως προβλήματα, ἐπακόλουθα τῆς τιμωρίας, πού πρέπει νά ἀντιμετωπιστοῦν, ἤ οἱ ψυχές τῶν πιστῶν, πού κινδυνεύουν; Εἶναι λυπηρό ὅτι οἱ ἀπαντήσεις στά ἐρωτήματα αὐτά δέν εἶναι αὐτές, πού θά ἐλπίζαμε. Ἐπακόλουθο αὐτῆς τῆς τακτικῆς εἶναι ὅτι οἱ ἔνοχοι ὄχι μόνο ἐπαναλαμβάνουν τίς ἴδιες ἁμαρτίες, ὄχι μόνο συνεχίζουν νά διαστρέφουν ἄνδρες, γυναῖκες, ἀγόρια καί κορίτσια, πού τίθενται ὑπό τήν καθοδήγησή τους, ἀλλά καταστρέφονται ὁριστικά αὐτοί οἱ ἴδιοι, καθώς, ἀδιαφορώντας γιά τήν ἀναξιότητά τους, τολμοῦν νά προσεγγίζουν ἱερουργώντας τήν Ἅγια Τράπεζα τοῦ Χριστοῦ. Πάρα πολλοί Ὀρθόδοξοι ἱεράρχες ἀφήνουν αὐτή τήν κατάσταση νά συνεχίζεται ἀνεξέλεγκτη. Κάνουν παραινέσεις, ἀλλά δέν τήν καταστέλλουν. Οἱ πνευματικοί μας ἡγέτες ὡς ἐπί τό πλεῖστον ἀκολουθοῦν τό δρόμο τοῦ Ἡλί.

Αὐτό πρέπει νά σταματήσει. Ἄν ἐπιθυμοῦμε νά ὑπάρξουμε ὡς κοινωνία μέ κάποια στοιχειώδη χριστιανική γνησιότητα, ἄν θέλουμε νά ἀναδείξουμε μιά ὄντως χριστιανική ἡγεσία, ἄν νιώθουμε τήν ἀνάγκη, ἔστω σέ κάποιο μικρό βαθμό, νά κηρύσσεται γνήσιο τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νά σταματήσουμε νά ὑποθάλπουμε τήν ἐξάπλωση αὐτοῦ τοῦ κακοῦ, πού θεριεύει μέ τήν ἄρνησή μας νά τό καταστείλουμε. Ὡς ἱερέας ἐγώ ὁ ἴδιος, ἀγωνιῶ βλέποντας αὐτά τά ἐκτός ἐλέγχου κακά νά ρίχνουν τή σκιά τους πάνω σ’ ὅλους τούς ἀδελφούς μου. Πόσες φορές βλέπουμε ἀφοσιωμένους στό καθῆκον τους καί εὐσεβεῖς κληρικούς νά ὀσφραίνονται γύρω τους μιά κρυφή καί διάχυτη ὑπόνοια ὡς πρός τήν ἀκεραιότητά τους: «Μήπως εἶναι ἀνώμαλος; Εἶναι πιστός στή σύζυγό του; Μπορῶ νά τοῦ ἐμπιστευθῶ τά παιδιά μου;» Ἡ μεγάλη πλειοψηφία τῶν ἀδελφῶν μου κληρικῶν διέπονται ἀπό ἀπόλυτα ἠθικές ἀρχές ὅσον ἀφορᾶ αὐτά τά θέματα. Ἡ ἀξιοθρήνητη ἐν τούτοις ἀνοχή, πού παρέχεται στούς ὅποιους παραβάτες ἐκ μέρους τῶν διοικούντων ἐπισκόπων, εἶναι ἀπόλυτα λογικό νά προκαλεῖ τέτοιους ἐνδιασμούς στούς πιστούς.

Αὐτό τό ἄρθρο εἶναι μιά ἔκκληση πρός τήν ἡγεσία τῆς Ἐκκλησίας μας, τούς Ἀρχιερεῖς, πού ἔχουν στά χέρια τους τή διοίκησή Της, νά μήν ἀντιπαρέρχονται τέτοιες καταστάσεις, ἀλλά νά τίς καταστέλλουν. Δέν εἶναι ἀρκετό νά τίθεται ὁ παραβάτης κληρικός σέ πρόσκαιρη ἀργία ἀπό τά καθήκοντά του. Ἄν κάποιος κληρικός δέ μένει πιστός στή σύζυγό του, ἤ στήν ἀγαμία του, πρέπει νά καθαιρεῖται. Ἄν ἔχει βιάσει ἀνήλικο, ἤ ἔχει ἀποπλανήσει ἔφηβο πρέπει νά καθαιρεῖται. Ἄν ἔχει παρενοχλήσει σεξουαλικά κάποιο πρόσωπο, ἄντρα ἤ γυναίκα, ἐκμεταλλευόμενος τή διακονία του στό μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως πρέπει νά καθαιρεῖται. Ἡ ἐπέμβαση τῆς ἐκκλησιαστικῆς διοικήσεως πρέπει νά εἶναι ἄμεση, καίρια καί δημόσια, ὄχι μέ σκοπό τήν διαπόμπευση τοῦ ἐνόχου-κανείς δέν ἀρνεῖται σέ κανένα τό δικαίωμα οὔτε τή δυνατότητα τῆς μετάνοιας καί τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν του-ἀλλά γιά νά διατρανωθεῖ ὅτι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ δέν ἀνέχεται, ἀντίθετα μάχεται, τό κακό σ’ ὅλες του τίς μορφές. Καθῆκον τῆς διοικήσεως εἶναι ἡ θεραπεία τῶν πιστῶν, πού τραυματίστηκαν, καί ἡ ἀποκατάσταση τοῦ κύρους τῆς Ἐκκλησίας, πού τρώθηκε βάναυσα ἀπό τέτοιες συμπεριφορές ρασοφόρων. Ἡ ὑπόληψη τοῦ ἐνόχου καί οἱ ὅποιες νομικές συνέπειες τῆς τιμωρίας του, μπροστά στό κακό, πού ἔγινε στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, ἔχουν δευτερεύουσα σημασία.

Αὐτό πρέπει νά σταματήσει. Δέν μποροῦμε νά ἀνεχόμαστε ἄλλο τέτοιες κατάπτυστες συμπεριφορές μέσα στήν Ἐκκλησία. Δέν μποροῦμε νά αὐταπατόμαστε ὅτι σέ περιπτώσεις, σάν τίς πιό πάνω, ὅπου ἐμπλέκονται ἀδελφοί μας, τό νά ἀπευθύνουμε συστάσεις καί προειδοποιήσεις εἶναι ἀρκετό. Ὅχι, πρέπει νά καταστείλουμε τό κακό. Πρέπει νά ἀφήσουμε τό δρόμο τοῦ Ἡλί. Καί νά τό πράξουμε ἀμέσως τώρα.

«Ελεύθερη πληροφόρηση»16/05/2010 - π. Βασίλειος Biberdorf.