Ηλίας Μπάκος, «Νέα νομιμοποιητική βάσις» διά το μάθημα των Θρησκευτικών;

«ΝΕΑ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΒΑΣΙΣ» ΔΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ;

Του κ. Ηλία Δ. Μπάκου, Δρος Φιλολόγου – Θεολόγου

Μέ ἀφορμή τίς ἐγκυκλίους τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας, διά Βίου μάθησης και Θρησκευμάτων περί ἀπαλλαγῆς τῶν ἑτεροδόξων ἤ ἀλλοθρήσκων μαθητῶν ἀπό τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν τό 2008, ἀνεφύη, κατά παράδοξον τρόπον ἀπό κάποιους κύκλους, καί θέμα ἀλλαγῆς τοῦ χαρακτῆρος τοῦ Μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν. Τό θέμα πρωτοεμφανίστηκε σέ Ὑπόμνημα τῶν θεολόγων τοῦ Παιδαγωγικοῦ Ἰνστιτούτου, πρός τόν τότε Ὑπ. Ἐθνικῆς Παιδείας κ. Εὐριπίδη Στυλιανίδη (Σεπτέμβριος τοῦ 2008).

Το ὑπόμνημα τῶν τριῶν θεολόγων ἐντελῶς ἄτυπον: δέν ὑπεβλήθη στο Συμβούλιο τοῦ Π.Ι., οὔτε διεβιβάσθη μέ ἀριθμό πρωτοκόλλου τοῦ Π.Ι καί ἀσφαλῶς δέν ἐστάλη ἱεραρχικῶς. Δέν γνωρίζουμε τήν ἀντίδραση τοῦ κ. Ὑπουργοῦ τόσον πρός τό περιεχόμενο τοῦ Ὑπομνήματος, ὅσον καί ὡς πρός τήν καθ᾽ ὑπέρβαση τῆς ἱεραρχίας καί τῆς ὑπηρεσιακῆς τάξεως ἀποστολή αὐτοῦ. Ὡς πρός τό περιεχόμενό του ἐπισημαίνουμε περιληπτικῶς τά ἑξῆς: Ζητεῖται ἀνάκληση τῆς ὑπουργικῆς Ἐγκυκλίου περί ἀπαλλαγῆς τῶν μαθητῶν ἀπό τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν, β) προτείνεται, ὅμως, ἀλλαγή τοῦ χαρακτῆρος τοῦ μαθήματος, ἀποκοπή αὐτοῦ ἀπό τήν Ἐκκλησίαν καί γιά τήν ὑλοποίηση τῶν προτάσεών τους προτείνουν: «νέαν νομιμοποιητικήν βάσιν»! Δηλαδή τροποποίηση τοῦ Συντάγματος καί κατάργηση τῆς Νομοθεσίας, πού προβλέπει την διάπλαση ὀρθοδόξου χριστιανικῆς συνειδήσεως τῶν μαθητῶν (ἄρθρο 16 τοῦ Συντάγματος, Νόμος 1566/ 85 καί 590/77, ὥστε τό μάθημα να γίνει γνωστικό, θρησκειολογικό κλπ.. Τό μήνυμα τοῦ ὑπομνήματος αὐτοῦ ἀπηχοῦν καί θεολόγοι τῆς περιοχῆς τῶν Πατρῶν, 14 τόν ἀριθμό, σέ σχετικό Κείμενό τους, μέ το ὁποῖο καί αὐτοί ζητοῦν «νέα νομιμοποιητική βάση».

Ἡ ἐνορχήστρωση κατά τοῦ μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν γίνεται τραγική σέ κείμενο, ὑπογραφόμενο ἀπό 44 θεολόγους, ἀπευθυνόμενο στον Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερώνυμο. Οἱ παραπάνω συνάδελφοι διαμαρτύρονται προς τόν Μακαριώτατο καί τήν Ἱεράν Σύνοδον, διότι σε Ἡμερίδα πού ἔγινε τήν 22 Νοεμβρίου στό Διορθόδοξο Κέντρο τῆς Ἱ. Μονῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου Πεντέλης, με πρωτοβουλία τῆς ΠΕΘ καί τῶν Θεολογικῶν Σχολῶν Ἀθηνῶν και Θεσσαλονίκης καί ὑπό τήν αἰγίδα τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου και τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, εἰσηγήθηκε τόν διορισμό θεολόγων στή Δημοτική ἐκπαίδευση καί τήν διεύρυνση και στήριξη τοῦ Μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν στήν Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Ἐκπαίδευση και στήν Ἐπαγγελματική καί Τεχνολογική Ἐκπαίδευση!

Οἱ συνάδελφοι αὐτοί χαρακτηρίζουν τήν πρωτοβουλία τῆς ΠΕΘ «συντεχνιακή» καί ἀρνοῦνται την αὔξηση τῶν ὡρῶν διδασκαλίας τοῦ μαθήματος, τόν διορισμό τῶν θεολόγων στή Δημοτική ἐκπαίδευση, τήν ἀξιοποίηση τῶν ἀδιορίστων θεολόγων ἀπό τήν Ἐκκλησία, καθώς καί τόν Ὀρθόδοξο χριστιανικό χαρακτήρα τοῦ μαθήματος. Ἀπορίας ἄξιον εἶναι καί τό γεγονός ὅτι ἐνῶ τό ἔγγραφο τῶν 44 συναδέλφων θεολόγων εἶχε παραλήπτη τόν Μακαριώτατο Ἀρχιεπίσκοπο Ἀθηνῶν κ. Ἱερώνυμο, τό Γραφεῖο τοῦ Μακαριωτάτου κοινοποίησε τό ἐν λόγῳ ἔγγραφο στο Ὑπ. Παιδείας.

Ἄλλη ὁμάδα μή θεολόγων, ἐπιστημόνων διαφόρων εἰδικοτήτων μέ πρωτοβουλία τοῦ κ. Νικήτα Ἀλιπράντη ὀργάνωσε ὁμιλία στην Ἀθήνα καί στή Θεσσαλονίκη ἐρήμην τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Πανελληνίου Ἑνώσεως Θεολόγων, ἡ ὁποία ἀσχολήθηκε μέ τό χαρακτήρα τοῦ Μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν και πρότεινε τό μάθημα νά χαρακτηρίζεται ἀρχικῶς ὡς «χριστιανικός πολιτισμός», καί ἀργότερα: «Μάθημα Χριστιανικῆς Κληρονομιᾶς». Στό ἴδιο, σχεδόν ἀκριβῶς πνεῦμα τῶν 44 περί «συντεχνίας» τῶν Θεολόγων κινεῖται καί ἡ Ὁμάδα Ἀλιπράντη, οἱ ὁποῖοι δικαιολογοῦν τόν ἀποκλεισμό τῶν Θεολόγων στήν Ὁμάδα τους ὡς ἑξῆς: «Ὁ λόγος αὐτῆς τῆς ἐξαίρεσης ἔγκειται στό ὅτι ἡ συμμετοχή τῶν Θεολόγων θά μποροῦσε ἐνδεχομένως νά θεωρηθεῖ ὅτι ὀφείλεται σέ λόγους προάσπισης ἐπαγγελματικῶν συμφερόντων» (Βλ. Σύναξη, τεῦχος 111 (2009) 85 ὑποσημ. 1). Τήν προσωνυμία « Μάθημα Χριστιανικῆς Κληρονομιᾶς» στηρίζει στήν ἑξῆς ἐπιχειρηματολογία: «Ἄς σημειωθεῖ ὅτι τό ἐπιστημονικό περιοδικό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Κληρονομία {ἐκδίδεται στή Θεσσαλονίκη}, ὅπως καί ἡ Ἀκαδημία Ἀθηνῶν ἑστιάζει τήν προσοχήν της στην «γλωσσική μας κληρονομιά» ( Βλ. Σύναξη 111 (2009) 92, ὑποσημ. 17). Δέν σχολιάζουμε τά ἐπιχειρήματα αὐτά. Ὀφείλουν, ὅμως, νά τά σχολιάσουν οἱ ὑπογράφοντες τό Ὑπόμνημα Ἀλιπράντη καί ἄς ἐξετάσουν ἐάν ὅλα αὐτά συνάδουν με τήν ἐπιστημονική καί πνευματική ἰδιότητά τους.

Συνεπίκουρος αὐτῶν ἔρχεται, ἤ καλύτερα στήν ἴδια γραμμή κινεῖται καί ἡ λεγόμενη θεολογική Ἀκαδημία Βόλου, ἡ ὁποία καταλήγει διά γραφίδος τοῦ Σεβασμιωτάτου κ. Ἰγνατίου, ὅπως παρουσιάζεται στην εἰσήγησή του σέ Ἡμερίδα τοῦ Περιοδικοῦ Σύναξη: «ὅτι τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν πρέπει νά εἶναι μάθημα γιά ὅλους», δηλ. θρησκειολογικό, τό ὁποῖο θά παρακολουθοῦν ἑτερόδοξοι καί ἀλλόδοξοι μαθητές.

Τέλος ἡ Ὑπουργός Παιδείας,διά Βίου Μάθησης καί Θρησκευμάτων εὑρισκόμενη στήν Κύπρο πρό μηνός δήλωσε ὅτι «το Μάθημα τῶν θρησκευτικῶν μπορεῖ να γίνει προαιρετικό» (Καθημερινή 7- 2-2010 Λευκωσίας). Ἐνῶ βάσει τοῦ Συντάγματος καί τῆς κείμενης Νομοθεσίας τό μάθημα εἶναι ὑποχρεωτικό καί χριστιανικό ὀρθόδοξο, γιά νά διαπλάθει ὀρθόδοξο χριστιανική συνείδηση.

Τό Ραδιόφωνο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος γιά ὅλα αὐτά καί γιά τά ἐθνικά θέματα σιωπᾶ. Εὐτυχῶς γιά τά ἐθνικά μίλησε ὁ Μίκης Θεοδωράκης καί γιά τά ἐθνικά καί θρησκευτικά ὁ πρ. Ὑπουργός Παιδείας καί ἀκαδημαϊκός Κων. Δεσποτόπουλος. Γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν ποιός θά μιλήσει καί ἀπό ποιό βῆμα;

Τούτων οὕτως ἐχόντων ἀδυνατοῦμε νά κατανοήσουμε τίς παραπάνω πρωτοβουλίες γιά «νέα νομιμοποιητική βάση» καί γιά ἀλλαγή τοῦ χαρακτῆρος τοῦ μαθήματος, δηλ. νά γίνει θρησκειολογικό, γνωστικό, κλπ. καί νά μή παραμείνει ὡς ἔχει μέ ὅλα τά γνωρίσματα ἑνός Ὀρθοδόξου χριστιανικοῦ μαθήματος.Ὁ χαρακτήρας καί ἡ ὑποχρεωτικότητα ἀλλά καί οἱ ἐλάχιστες ὧρες διδασκαλίας (δύο τήν ἑβδομάδα) εἶναι καθορισμένα ἀπό τό Σύνταγμα ἄρθρα 3 καί 16 καί 2) ἀπό το Νόμο 1566/85, 3) ἀπό τό Νόμο 590/ 77, 4) ἀπό τίς ἀποφάσεις τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας 3356/ 1995 καί 2076/1998, τό ὁποῖον δέχεται κατηγορηματικά «ὅτι τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν πρέπει νά διδάσκεται σύμφωνα μέ τό ὀρθόδοξο χριστιανικό δόγμα καί οἱ μαθηταί, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἑτερόδοξοι, ἀλλόθρησκοι ἤ ἄθεοι δικαιοῦνται να ἀπέχουν ἀζημίως τῆς παρακολουθήσεως τοῦ Μαθήματος αὐτοῦ ὥστε νά διαφυλάσσεται ἡ ἐλευθερία τῆς θρησκευτικῆς τους ἐλευθερίας». Ἀλλά καί ἡ εὐρωπαϊκή Σύμβαση ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων (ΕΣΔΑ) στό ἄρθρο 2 τοῦ πρώτου προσθέτου Πρωτοκόλλου ἀναφέρει ὅτι κάθε εὐρωπαϊκό κράτος ὀφείλει νά παρέχει ἐκπαίδευση εἰς τους μαθητάς σύμφωνη μέ τίς θρησκευτικές πεποιθήσεις τῶν γονέων. Ἀλλά καί «τά Γερμανικά δικαστήρια ἔχουν δεχθεῖ ὅτι ἡ ἀρνητική Θρησκευτική ἐλευθερία δέν εἶναι δυνατόν νά κατισχύσει τῆς θετικῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας, ὑπό την ἔννοιαν ὅτι ἡ ἀρνητική θρησκευτική ἐλευθερία τῆς μειοψηφίας προστατεύεται μέν ὄχι ὅμως εἰς βάρος τῆς θετικῆς θρησκευτικῆς ἐλευθερίας τῆς πλειοψηφίας» (Ἀν. Μαρίνου,Δρ.Ν.,Ἀντιπροέδρου τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπκρατείας ἐπ.τ., Ἑστία 29-1-2010).Ἡ θέση τῆς Ἐκκλησίας γιά τόν χαρακτῆρα τοῦ Μαθήματος τῶν θρησκευτικῶν καί τά σχολικά βιβλία ἐκφράζεται στό ὑπ ἀριθμ. πρωτ. 5080/27-11-06 Ὑπόμνημά της πρός τό Ὑπουργεῖο Παιδείας. Γιά τό ἴδιο θέμα ἡ ΠΕΘ διατύπωσε τίς θέσεις της σέ ὑπόμνημά της ἐπίσης πρός τό Ὑπουργεῖο Παιδείας (ἀριθμΠρωτ. 210/10-7-07). Ἀπό τούς προαναφερθέντες κύκλους -θεολόγων καί μή- μᾶς προέκυψε ὁ « Πανελλήνιος Σύνδεσμος Θεολογων “Ο ΚΑΙΡΟΣ”». Τά πρόσωπα καί ἡ διακήρυξή τους εἶναι γνωστά. Συνάδελφοι, «Στῶμεν καλῶς μετά φόβου Θεοῦ». Ἐλπίζουμε, ἐπειδή κάποιοι ἀπό τούς πρωτεργάτες τῶν ἀνωτέρω πρωτοβουλιῶν τελευταίως ἔγιναν καί συνεργάτες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος και τῶν Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν, ὅτι θα ἀναθεωρήσουν τίς θέσεις τῶν ὑπομνημάτων τους καί τίς ἄλλες συναφεῖς δραστηριότητές τους πρός τό συμφέρον τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως τῆς Ἐκκλησίας, τῆς Παιδείας καί τῶν φορέων της. Ἐπίσης ἐλπίζουμε καί ἀγωνιζόμαστε πρός την κατεύθυνση νά ἀλλάξουν τά σχολικά βιβλία, τά ὁποῖα ἐγράφησαν σύμφωνα μέ τά Ἀναλυτικά προγράμματα (ΦΕΚ 303, τ.Β/ 13-3-2003) καί τό Νόμο 2929/2001 καί νά συνταχθοῦν νέα Ἀναλυτικά Προγράμματα καί νά ἐκπονηθοῦν σχολικά βιβλία μέ παιδαγωγικό χαρακτήρα, ἑλληνική συνείδηση καί μέ ὀρθόδοξο χριστιανικό περιεχόμενο στήν πληρότητά του. Ἀπό τά ὅσα ἐκθέσαμε παραπάνω καθίσταται φανερόν ὅτι ἡ Συνοδική Ἐπιτροπή γιά τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν ὀφείλει νά στηριχθεῖ στό Σύνταγμα καί τούς Νόμους τοῦ Κράτους και τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης προκειμένου νά προστατεύσει ἀφ᾽ ἑνός μέν τόν χαρακτῆρα καί τήν ὑποχρεωτικότητα τοῦ Μαθήματος τῶν Θρησκευτικῶν καί ἀφ᾽ ἑτέρου τις σχέσεις της μέ τήν Πολιτεία. Εὐχόμαστε ἡ Συνοδική ἐπιτροπή Παιδείας, τῆς ὁποίας προεδρεύει ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος κ. Ἰγνάτιος μέ ἐμπεριστατωμένο ὑπόμνημά της πρός τό Ὑπουργεῖο Παιδείας νά ἀναιρέσει με παιδαγωγική, θεολογική καί ἐκκλησιολογική τεκμηρίωση τά Ὑπομνήματα: 1) Γιαγκάζογλου κ.ἄ. 2) Ἀλιπράντη καί 3) τῶν 44 θεολόγων, και 4) νά ζητήσει νέα Ἀναλυτικά προγράμματα καί σχολικά βιβλία σύμφωνα μέ τό πνεῦμα τοῦ ὑπ᾽ ἀριθμ. 5080/27-11-2006 ὑπομνήματος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος πρός τό
τότε Ὑπ. Ἐθν. Παιδείας καί Θρησκευμάτων. Ἴσως τότε νά μή ἔχουμε βιβλία Θρησκευτικῶν, ὅπως για παράδειγμα τά Θρησκευτικά τῆς ΣΤ/ Δημοτικοῦ, μέ τό ἔμβλημα τῆς παγκοσμιοποιήσεως στό ἐξώφυλλο (Ὁ Χριστός στό μέσον τῶν ἱδρυτῶν διαφόρων θρησκειῶν καί ὁ Δίας να κεραυνοβολεῖ στό κεφάλι τόν Θεάνθρωπο Ἰησοῦ) ἐπίτευγμα και αὐτό κάποιων θεολόγων, πού προαναφέραμε. Τό θέμα, ὅμως, εἶναι τόσο σοβαρό, πού θά πρέπει νά παραπεμφθεῖ στήν Ιεραρχία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Στή φαρέτρα μας, ἐκτός ἀπό την Ὀρθόδοξο πίστη τῆς Ἐκκλησίας μας, ἔχουμε τό Σύνταγμα τῆς Ἑλλάδος, τούς Νόμους τοῦ Κράτους καί τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης προκειμένου νά ὑπερασπίσουμε τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν καί την Ἑλληνορθόδοξη παιδεία μας μέ θεανθρωποκεντρική θεώρηση.

πηγή: Ορθόδοξος Τύπος, 23/4/2010 - από:Θρησκευτικά