Πως αποφεύγουμε την κατάθλιψη!

 

    «Σε νέα χήρα που ήταν πολύ λυπημένη, ο όσιος Γέροντας Πορφύριος έδωσε οδηγίες να εργάζεται εντατικά, για να μπορέσει να αποφύγει την κατάθλιψη που την απειλούσε. Με την εργασιοθεραπεία και την προσευχή, που της συνέστησε ο όσιος, είχε εκπληκτικά αποτελέσματα. Η θλίψη της μεταβλήθηκε σε εσωτερική γαλήνη και χαρά, μέχρι σημείου που να διερωτάται μήπως παραφρόνησε. Ο Γέροντας την καθησύχασε και την διαβεβαίωσε ότι η πνευματική χαρά της προέρχεται από τη χάρη του Χριστού που έλαβε» (Όσιος Πορφύριος καυσοκαλυβίτης, από βιβλίο: Ανθολόγιο Συμβουλών, έκδ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, Μήλεσι Αττικής).

    Είναι από τα «τέρατα» της εποχής μας, και όχι μόνο. Στέκει βαριά η σκιά της ιδίως στις πιο ευαίσθητες ψυχές και απειλεί όχι μόνο την ψυχική αλλά και τη σωματική διάσταση του ανθρώπου. Στις βαρύτερες περιπτώσεις χρειάζεται η καταφυγή στην ιατρική επιστήμη και η λήψη των αναλόγων φαρμάκων. Κι είναι ένας «τέρας» που ανά πάσα στιγμή μπορεί να κτυπήσει την πόρτα του καθενός! Πολλοί άγιοι αντιμετώπισαν τον πειρασμό αυτόν και πάλεψαν μέχρι την τελευταία τους στιγμή. Κι έγινε ο πειρασμός αυτός τελικώς το σκαλοπάτι για να οδηγηθούν σε μεγαλύτερα ύψη αγιότητας. Να θυμηθούμε μεταξύ άλλων την αγία Ολυμπιάδα, τη βασική συνεργάτιδα του αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου, ή τον νεώτερο όσιο Παναγή τον Μπασιά. Και μιλάμε όπως καταλαβαίνουμε για την κατάθλιψη. Όχι απλώς τη θλίψη που αποτελεί στοιχείο της καθημερινότητας του κάθε ανθρώπου - τόσο που χωρίς αυτήν ή καλύτερα χωρίς αυτές, γιατί είναι πολλές, δεν μπορεί κανείς να εισέλθει, κατά τον Κύριο, στη Βασιλεία του Θεού – αλλά την πολλαπλασιασμένη θλίψη που λειτουργεί συντριπτικά για την ψυχοσωματική υπόστασή μας.

Κι είναι αλήθεια ότι η ιατρική επιστήμη έχει προχωρήσει πολύ στη διάγνωση της ψυχικής αυτής νόσου όπως και στη θεραπευτική αντιμετώπισή της. Ανίχνευση των αιτίων που οδηγούν στο «βάραθρό» της, πρακτικές που αντιστέκονται στη ροπή προς τη «μαύρη αυτή τρύπα» της ψυχής, φάρμακα που στοχεύουν στην απάλυνση της σκιάς της στον εγκέφαλο του ανθρώπου. Και κυρίως: η προτροπή να μη μείνει ο άνθρωπος αργός μέσα στα σύννεφα των λογισμών του. Εργασία που κάνει τον άνθρωπο να κινητοποιήσει όλες τις υγιείς δυνάμεις του και να ισορροπήσει τους λογισμούς του. Με αποτελέσματα πράγματι θετικά και ενθαρρυντικά. Πάρα πολλοί συνάνθρωποί μας μπόρεσαν να απεγκλωβιστούν από το «τέρας» αυτό και να ελέγξουν και πάλι τη ζωή τους.

Κι έρχεται και ο άγιος Πορφύριος με την αγιοσύνη του να προτείνει τη θεραπευτική του συμβουλή. Όχι γιατί ήταν ιατρός, μολονότι είχε πολλές ιατρικές γνώσεις, αλλά γιατί ήταν άνθρωπος του Θεού με θαυμαστά χαρίσματα δοσμένα από Εκείνον, που τον έκαναν να «βλέπει» πράγματα που και για τους ίδιους τους ιατρούς ήταν δυσδιάκριτα – το ομολογούσαν πολλοί ιατροί που τον γνώρισαν. Και τι συμβουλεύει λοιπόν; Ενόψει της «επίθεσης» της κατάθλιψης σε νέα χήρα από τον θάνατο του συζύγου της, της προτείνει τα δύο μεγάλα όπλα της πίστεως: την εργασιοθεραπεία και την προσευχή. Και για μεν το πρώτο είπαμε ότι αποτελεί μέθοδο θεραπείας και των ίδιων των ιατρών. Για δε το δεύτερο είναι η προτροπή του ίδιου του Θεού στην πραγματικότητα, γιατί στρέφει τον άνθρωπο στην πηγή της Ζωής και της Χαράς. Άνθρωπος που προσεύχεται αληθινά και καρδιακά βλέπει την παρουσία της χάρης του Θεού στη ζωή του. Γιατί; Διότι μετατίθεται σε σφαίρα πέρα από τα οριζόντια και απλώς αισθητά. Η προσευχή για τη χριστιανική πίστη είναι η πιο ενεργητική και δυναμική κίνηση του ανθρώπου, γιατί τον προσανατολίζει προς την πηγή του, τον Πατέρα του, Αυτόν που ενδιαφέρεται «έως θανάτου» για τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά.

Και πώς τον προσανατολίζει; Όχι με ράθυμο και κουρασμένο τρόπο, αλλά με παραλαβή όλης της αποσκευής του ανθρώπου, «εξ όλης της ψυχής, εξ όλης της καρδίας, εξ όλης της διανοίας, εξ όλης της ισχύος». Ο χριστιανός άνθρωπος όταν προσεύχεται, νιώθει την «κρυμμένη» χάρη του Θεού ως μέλος Χριστού, που τον «αναγκάζει» να βγει από το εγώ του και τα προβλήματά του και να κοιτάξει «πρόσωπο προς πρόσωπο» τον Θεό του. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη «εργασιοθεραπεία» από αυτή. Ο ίδιος ο Κύριος χαρακτήρισε τη σχέση με τον Θεό ως την κατεξοχήν και αληθινή εργασία. «Εργάζεσθε, είπε, μη την βρώσιν την απολυμμένην, αλλά την βρώσιν την μένουσαν εις ζωήν αιώνιον». Και ποια είναι αυτή η εργασία; «Τούτό εστιν το έργον του Θεού, ίνα πιστεύσητε εις ον απέστειλε ο Θεός». Εργασία αληθινή που θεραπεύει πράγματι τον άνθρωπο και τον κάνει να ζει την αιωνιότητα από τη ζωή αυτή, είναι η πίστη στον Χριστό ως τρόπος αγάπης που τρέφει μάλιστα τον άνθρωπο.

Η συγκεκριμένη νέα χήρα πίστεψε στα λόγια του αγίου και τα εφάρμοσε. Κι είδε τα θεραπευτικά αποτελέσματα: τόσο γαλήνεψε και χάρηκε, ώστε για μία στιγμή θεώρησε ότι «παραφρόνησε». «Είναι η χάρη του Χριστού» της είπε όμως ο άγιος. Γιατί αυτή είναι πάντοτε η υπόσχεση Εκείνου: «Μόλις τηρήσετε τις εντολές μου, πιστέψετε δηλαδή και αγαπήσετε τον συνάνθρωπό σας, θα πλημμυρίσετε από την παρουσία της χάρης και της χαράς του Θεού μέσα στην καρδιά σας».

π. Γεώργιος Δορμπαράκης