Πέμπτη πρό των Βαΐων

 

ΒΑΡΙΑ Η ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ ΣΑΝ ΠΕΤΡΑ

«Λίθον τόν βαρύν ἐκ τῆς ἐμῆς καρδίας διᾶραι πρεσβεύσατε τόν Πανοικτίρμονα, λίθοι φανέντες τοῦ ἀκρογωνιαίου λίθου, θεηγόροι Ἀπόστολοι Κυρίου» (ωδή η΄ Τριωδίου).

(Θεηγόροι Απόστολοι, επειδή φανήκατε λιθάρια του ακρογωνιαίου λίθου, του Ιησού Χριστού, πρεσβεύσατε στον Πανοικτίρμονα Κύριο να σηκώσει απ’ την καρδιά μου τον βαρύ λίθο που την πλακώνει).  

Ο άγιος υμνογράφος Ιωσήφ εκκινεί από την πραγματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται πνευματικά: η καρδιά του είναι βαριά σαν να την έχει πλακώσει μία πέτρα! Προφανώς διότι έχει επίγνωση των αμαρτιών του, οι οποίες ως βέλη δηλητηριώδη έχουν καταπληγώσει την ύπαρξή του. Αυτή δεν είναι η αίσθηση κάθε χριστιανού που έχει ανοικτά τα πνευματικά του μάτια για να βλέπει την τραγικότητα της αμαρτίας στην ύπαρξή του; Δεν μπορεί δηλαδή κανείς να αμαρτάνει και να νιώθει καλά. Και χριστιανός να μην είναι, η αμαρτία, κάθε κακό που επιτελεί δηλαδή ο άνθρωπος λόγω, έργω ή διανοία, τον οδηγούν σε κατάσταση κενότητας, θλίψεως, άγχους, στενοχώριας, ψυχικού πνιγμού! Απλώς ο χριστιανός έχει τη δυνατότητα να «διαβάζει» και να εξηγεί τη δύσκολη αυτή κατάσταση. Πολύ περισσότερο όμως να μπορεί να την υπερβαίνει διά της μόνης σωστικής οδού, της μετανοίας.

Κι η εξήγηση αυτή περί του βάρους της αμαρτίας δεν είναι ασφαλώς δική μας. Ο ίδιος πάλι άγιος υμνογράφος την επισημαίνει σε άλλα σημεία των ύμνων του, ιδίως αυτήν την εβδομάδα που διερχόμαστε ενόψει της αναστάσεως του Λαζάρου από τον Κύριο. Για παράδειγμα: «Θανατώθηκα –λέει- από τα πολλά μου πλημμελήματα κι είμαι κλεισμένος στον τάφο της αμέλειας, έχοντας πάνω μου τον λίθο της απόγνωσης. Τον λίθο αυτόν πάρε τον από πάνω μου, Χριστέ, λόγω του ελέους Σου, κι ανάστησέ με, όπως έκανες πριν με τον Λάζαρο» (Δευτέρα, ωδή θ΄). Κι ακόμη: «Τον βαρύτατο λίθο της φοβερής ραθυμίας μου αποκύλισέ τον, Χριστέ, από την ταπεινή μου ψυχή, κι ανάστησέ με από τον τάφο της αναισθησίας, για να μπορώ να σε δοξολογώ, Λόγε του Θεού» (Τετάρτη ωδή η΄).

Στον παραπάνω ύμνο της ημέρας ο άγιος Ιωσήφ πηγαίνει ένα βήμα πέρα τη φωτισμένη σκέψη του: Ο βαρύς λίθος της καρδιάς λόγω της αμαρτίας και της απόγνωσης μπορεί να αρθεί μόνον από τον Κύριο, καθώς όμως βοηθούν σ’ αυτό με τις πρεσβείες τους και οι άγιοι απόστολοι. Ο υμνογράφος δηλαδή ενώ τονίζει τη μοναδικότητα του απολυτρωτικού έργου του Κυρίου – είναι ο μόνος και απόλυτος Σωτήρας των ανθρώπων που επί του Σταυρού ήρε την αμαρτία σύμπαντος του κόσμου – υπενθυμίζει και την εκκλησιαστικότητα της σωτηρίας: σωζόμαστε μέσα στο Σώμα του Χριστού, «συν πάσι τοις αγίοις». Και πρώτοι από τους αγίους, μετά βεβαίως την Υπεραγία Θεοτόκο, είναι οι άγιοι μαθητές του Κυρίου, οι Απόστολοι και μαθητές Του. Όπως Εκείνος είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της Εκκλησίας, δηλαδή πάνω σ’ Αυτόν κτίσθηκε και υφίσταται η Εκκλησία, άλλοι θεμέλιοι λίθοι είναι οι Απόστολοι.

Κι είναι σημαντική η παρατήρηση ότι ο άγιος Ιωσήφ επιλέγει τον όρο «λίθος», για να αποδώσει και τη εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση της αμαρτίας, αλλά και τη θεραπεία που την υπερνικά. Λίθος η αμαρτία; Λίθος και η θεραπεία! - από τον Χριστό και τους αποστόλους εν Εκκλησία. Μας υπενθυμίζει ο σοφός υμνογράφος μας την παιδαγωγική αρχή που ισχύει πάντοτε, κατεξοχήν δε στην πνευματική ζωή: «ήλον ήλω εκκρούειν» ή αλλιώς «πάσσαλος πασσάλω εκκρούεται». Το καρφί το κτυπάς με καρφί, τον πάσσαλο επίσης με πάσσαλο. Οπότε, το γνωρίζουμε και διαρκώς το μαθαίνουμε: στο όποιο πρόβλημά μας η λύση βρίσκεται στο αντιστρόφως αντίστοιχο που μας δίνει η πίστη μας. Λιθάρι, για να μείνουμε στο παράδειγμα του ύμνου, η καρδιά μας από τις αμαρτίες μας; Με το λιθάρι Χριστό και το λιθάρι της Εκκλησίας το ξεπερνάμε: ρίχνουμε τις αμαρτίες μας σ’ Εκείνον που τις έσβησε και τις σβήνει αδιάκοπα. Ταλαιπωρούμαστε από πονηρούς λογισμούς; Θεραπευόμαστε από τους ένθεους λογισμούς που καλλιεργεί ο νους μας. Νιώθουμε τη θλίψη να μας καταβάλλει; Την εναποθέτουμε σ’ Εκείνον που είναι η χαρά του κόσμου. Η βλασφημία έρχεται στα χείλη μας ως ξεχείλισμα της οργής μας; Η δοξολογία του Κυρίου με την ορμή της αγάπης μας προς τον συνάνθρωπό μας την καταπραΰνει και τη σβήνει.  

π. Γεώργιος Δορμπαράκης -Ακολουθείν