Ευρώπη χωρίς Χριστούγεννα, χωρίς ταυτότητα, χωρίς δημοκρατία;

Ευρώπη χωρίς Χριστούγεννα, χωρίς ταυτότητα, χωρίς δημοκρατία;

Κωνσταντίνος Χολέβας, Πολιτικός Επιστήμων

Η Μαλτέζα Επίτροπος Ισότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Έλενα Ντάλλι προκάλεσε έντονες αντιδράσεις με ένα έγγραφο, με το οποίο πρότεινε μία Ευρώπη χωρίς Χριστούγεννα, χωρίς Χριστιανικές ρίζες, χωρίς ταυτότητα. Ευτυχώς η Πρόεδρος της Ευρ. Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν προέβη σε απόσυρση του εγγράφου, το οποίο εξέφραζε προσωπικές απόψεις της Επιτρόπου από τη Μάλτα. Το κείμενο εκφράζει μία τάση μειοψηφική μεν, αλλά ανησυχητική. Διότι, αν η Ευρώπη παύσει να αναγνωρίζει τις Χριστιανικές ρίζες της, δεν θα είναι Ευρώπη. Θα είναι ένας άμορφος χυλός χωρίς ταυτότητα και πιθανόν χωρίς δημοκρατικές αξίες.

Τα θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι η Αρχαία Ελληνική Γραμματεία (φιλοσοφία, ιστορία, ρητορική, τραγωδία), το ρωμαϊκό (ή ορθότερα βυζαντινο-ρωμαϊκό δίκαιο και η Χριστιανική διδασκαλία. Αυτή είναι η ουσία του κλασικού ορισμού της Ευρώπης, τον οποίο έδωσε ο σπουδαίος Γάλλος ποιητής του 20ού αιώνος Πωλ Βαλερύ. Θυμίζω τα λόγια του:

«Παντού όπου τα ονόματα του Καίσαρος, του Γαΐου και του Βιργιλίου, παντού όπου τα ονόματα του Μωυσή και του Αποστόλου Παύλου, παντού όπου τα ονόματα του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα και του Ευκλείδη είχαν συγχρόνως έννοια και κύρος, εκεί είναι Ευρώπη. Κάθε φυλή και κάθε χώρα που εκρωμαΐσθηκε, εκχριστιανίσθηκε και υποβλήθηκε ως προς το πνεύμα στην πειθαρχία των Ελλήνων, είναι απόλυτα ευρωπαϊκή».

Η άρνηση της χριστιανικής ταυτότητας οδηγεί σε επικίνδυνα και αντιδημοκρατικά μονοπάτια. Ο Γάλλος σύγχρονος  διανοητής Φιλίπ Νεμό στο βιβλίο του «Τι είναι η Δύση» υπογραμμίζει χαρακτηριστικά: «Οι πολιτικοί φιλόσοφοι που τήρησαν εχθρική στάση απέναντι στη βιβλική κληρονομιά, όλοι, σαν από σύμπτωση, υπήρξαν κήρυκες ενός μη δημοκρατικού κρατισμού, δηλαδή της επαν-ιεροποίησης του κράτους, είτε υπό αυταρχική ή απολυταρχική μορφή (Μακιαβέλλι, Χομπς, Ρουσσώ, Χέγκελ, Μωρράς κ.α.) είτε υπό ολοκληρωτική μορφή (Μάρξ, Λένιν, οι νεοπαγανιστές Ναζί)» .

Η άρνηση των χριστιανικών ριζών της Ευρώπης δεν οδηγεί σε μεγαλύτερη ανεκτικότητα, αλλά σε κατάργηση της ανεκτικότητας. Αυτό επισημαίνει και ο διακεκριμένος Έλληνας φιλόσοφος και πολιτικός του προηγουμένου αιώνος, ο συγγραφεύς της Ιστορίας του Ευρωπαϊκού Πνεύματος, ο αείμνηστος Παναγιώτης Κανελλόπουλος. Μας θυμίζει ότι:

«Η πιο προγραμματισμένη και τραγικότερη άρνηση της ανεκτικότητας σημειώθηκε στις ώρες εκείνες της Ιστορίας του κόσμου που έκαναν τον άνθρωπο να αγνοήσει ή και να αρνηθεί, να χλευάσει και να κατατρέξει τη θρησκεία (κάθε μεταφυσική νοσταλγία), αντικαθιστώντας την είτε με την υπερφυσική δική του Λογική στη μεγάλη Γαλλική Επανάσταση, είτε με την υπερφυσική δική του Διαλεκτική, όπως στα κομμουνιστικά καθεστώτα, είτε με το υπερφυσικό εγκόσμιο Εγώ ενός λαού, όπως στη Γερμανία του Χίτλερ».

Στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση η διαφύλαξη της Χριστιανικής ταυτότητας συνυπάρχει άριστα με τον σεβασμό στην κοινωνική δικαιοσύνη και στα δικαιώματα των μειονοτήτων. Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ζητούσε από τους υπόδουλους Έλληνες να μην αλλάξουν την πίστη τους, να μην τουρκέψουν, και να ανοίξουν σχολεία για τη διδασκαλία της  ενιαίας και διαχρονικής ελληνικής γλώσσας.  Ταυτοχρόνως τους καλούσε να βοηθούν ειλικρινά τους φτωχότερους και να θεωρούν ισότιμα πλάσματα του Θεού τους αθιγγάνους.

Ας βοηθήσουμε την Ευρώπη να αξιοποιήσει τη χριστιανική και δημοκρατική κληρονομιά της. Μία Ευρώπη που αγνοεί το παρελθόν της θα είναι μία Ευρώπη χωρίς μέλλον.

Πρώτη δημοσίευση: ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, 11.12.2021