Εμείς και το 1940

 

Ἐμεῖς καί τό 1940

Εὐδοξία Αὐγουστίνου, Φιλόλογος - Θεολόγος 

«Μᾶς ἦρθε μιά ψιλή γραφή, ἀπάνω ἀπό τή Φούρκα,

σκοτώσανε τόν τρομερό τόν Διάκο τόν Ἀλέκο

πάνω στῆς Φούρκας τό ὕψωμα στήν Τσιούκα οἱ Ἰταλιάνοι·

τραυμάτισαν τόν Κωνσταντῆ Δαβά­κη τόν λεβέντη». (δημῶδες)

«Οὐδεμία σκέψις διά ὑποχώρησιν, ἡ τελευταία γραμμή ἀμύνης εἶναι ἐδῶ, μέχρις ἐσχάτων!», ἀ­κούγεται ἡ φωνή τοῦ ἀρχιμάστορα τῆς Ἐποποιίας τοῦ 1940, ἀντιστρατήγου Χαράλαμπου Κα­τσιμήτρου, ὅταν τό Γενικό Ἐπιτελεῖο Στρατοῦ ἔ­στειλε τήν περιβόητη διατα­γή στήν 8η Μεραρχία τῆς Ἠπείρου λί­γους μῆνες πρίν ἀπό τήν ἰταλική εἰσβολή, καλώντας την νά ὀπι­σθο­χω­ρήσει στή δεύτερη γραμμή ἄμυνας. Αὐ­τός μόνον ὡς σύγ­χρο­νος Λεωνίδας καί οἱ γενναῖοι του, ἀψηφώντας τά ἄνωθεν κελεύσματα, φύλαξαν τίς σύγχρονες Θερμοπύλες καί μέ τό ἡρωικό σύν­θη­μα «Κρατάω Καλπάκι» ἔτρεψαν σέ φυ­γή τόν εἰσβολέα. Ἀπό τέτοιες σε­λίδες ἡ­ρωισμοῦ εἶναι γεμάτο τό Ἔπος τοῦ 1940, τίς ὁποῖες πρέπει νά μελετοῦμε καί νά θυμόμαστε, γιατί «ἡ μνήμη εἶναι ἡ μητέρα τῆς σοφίας», ὅπως ἔλεγε δυόμισι χιλιάδες χρόνια πρίν ὁ τραγικός ποιητής Αἰσχύλος.

Ἔχουν περάσει ὀγδόντα χρόνια ἀ­πό ἐκείνη τή μεγάλη ἡμέρα τοῦ 1940, ἀπό τίς μεγαλύτερες στήν ἀπέραντη καί μακραίωνη ἱστορία τοῦ Ἔ­θνους μας. Πράγματι! Ἔρχονται κάποιες στι­γμές κρίσιμες στή ζωή τῶν ἀνθρώπων καί τῶν λαῶν, πού πρέπει νά ποῦν τό μεγάλο ΝΑΙ ἤ τό μεγάλο ΟΧΙ, χωρίς χρονοτριβή. Δύσκολη ἡ πορεία τοῦ Ἔ­θνους μας στόν ἀγώνα τοῦ 1940. Πο­ρεί­α κουραστική, ἐξουθενωτι­κή, ἀνυ­πό­­φο­ρη μέσα στό κρύο τοῦ χει­μώ­να, στά αἵματα καί στόν πόνο, στούς σκο­τωμούς καί στίς θυσίες τόσων προ­γόνων μας. Ἔτσι γράφτηκε τό Ἔπος τοῦ 1940 ἀπό ἕναν λαό ἀδελφωμένο, μο­νοια­σμέ­νο, συσπειρωμένο σάν μιά γρο­θιά, πού ἔδωσε τή σκληρή ἀπάν­τηση στόν ἄδικο ἐπιδρομέα.

Αὐτή ἡ συσπείρωση καί ὁ γενικός ξεσηκωμός τοῦ λαοῦ μας πρέπει νά μᾶς φρονηματίζει καί νά μᾶς ἐμπνέει σήμε­ρα, πού βρισκόμαστε μπροστά σέ μία σύνθετη κρίση μέ δυσμενεῖς ἐπι­πτώσεις τόσο στά ἐθνικά ὅσο καί στά οἰκονομικά μας θέματα, καθόσον μάλι­στα ἡ κατάσταση γίνεται ζοφερότερη λόγῳ τῆς ἐπιδημίας τοῦ κορωνοϊοῦ.

Στό μεταξύ, ὅπως εἶναι γνωστό, ἡ Ἁγία Σοφία στήν Κωνσταντινούπολη, ἡ καρδιά τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν, βε­βηλώθηκε ἀπό τούς ἁπανταχοῦ τῆς γῆς σκληρούς μουσουλμάνους. Τό status quo στό Αἰγαῖο κινδυνεύει νά ἀνα­τραπεῖ. Καί ἐνῶ ἡ κρίση στά ἑλλη­νο-τουρκικά κλιμακώνεται καί οἱ πτήσεις τουρκικῶν ἀεροσκαφῶν ἐπάνω ἀπό κατοικημένα νησιά συνεχίζονται προ­κλητι­κό­τατα, ἡ ἐφαρμογή Διεθνῶν Συνθηκῶν στό Αἰ­γαῖο ἀποτελεῖ αἰτία πολέμου. Ἐπιπλέον, τά νησιά τοῦ Ἀνα­τολικοῦ Αἰγαίου καί ἡ Θράκη κινδυ­νεύ­ουν ἀπό μία τουρκική πληθυσμιακή καί οἰκονομική διείσδυση. Μπροστά στίς σύγχρονες προκλή­σεις πῶς θά ἐνερ­γοῦσε ἡ γενιά τοῦ 1940;

Στεκόμαστε καί σήμερα εὐλαβικά μπροστά στούς 13.325 νεκρούς, τούς 62.663 τραυματίες καί τούς 1.278 ἐξα­φανισθέντες τοῦ ἑλληνο-ιταλικοῦ με­τώ­που κι ἀναρωτιόμαστε: Πῶς πραγμα­­τώ­­θηκε τό θαῦμα τοῦ Ἔπους τοῦ ᾽40; Ἡ τότε παγκόσμια κρίση καί οἱ ἀπειλές κα­τά τῆς χώρας μας βρῆκαν τόν ἑλ­ληνικό λαό ἑνωμένο, μέ ὑψηλό φρό­νη­μα, ἕ­τοι­μο νά ἀνταποκριθεῖ καί νά θυσιαστεῖ γιά τήν ἐλευ­θε­ρί­α καί τήν ἀξι­ο­πρέ­πεια τοῦ Ἔθνους. Αὐτό ὀφεί­λε­ται κυ­ρί­ως στό γεγονός ὅτι τό ὕψιστο ἀγαθό δέν ἦταν ἡ εἰρήνη μόνο -ἄν καί ἀπόλυτα ἐπιθυμη­τή-, ἀλ­λά τό ἐθνικό συμφέρον. Ἡ κοινή γνώ­μη, ὁ λαός, εἶχε προετοιμασθεῖ συ­­στηματικά ἀπό τήν Ἐκκλησία, τό σχολεῖο, τήν πολιτεία, τήν οἰκογένεια. Τά τότε ΜΜΕ, μέ αἴσθημα εὐθύνης, ἔθεταν τό ἐθνικό συμφέρον ὑπεράνω τῆς ἀκρο­αματι­κότητας καί τοῦ κέρδους. Οἱ ἔνο­πλες δυνάμεις, παρά τά τότε οἰκο­νομικά προ­βλή­ματα, εἶχαν προετοιμασθεῖ ποσοτικά καί ποιοτικά κατά τόν βέλ­τιστο τρόπο.

Κι ὅταν ἤχησε ὁ παιάνας, πρῶτοι οἱ τότε ταγοί τοῦ Ἔθνους -πολιτικοί, δια­νοούμενοι, μεγαλοεπιχειρηματίες, ἐφο­πλιστές, δημοσιογράφοι καί οἱ γόνοι τους-, ἀπό ὅπου καί ἄν βρίσκονταν, ἔ­σπευσαν νά καταταγοῦν καί νά προ­ω­θηθοῦν στό μέτωπο, δείχνοντας μέ τό παράδειγμά τους τόν δρόμο τῆς τιμῆς καί τοῦ καθήκοντος πρός τήν πατρίδα.

«Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

... Ἡ Ἐκκλησία εὐλογεῖ τά ὅπλα τά ἱερά καί πέποιθεν ὅτι τά τέκνα τῆς Πα­τρίδος εὐπειθῆ εἰς τό κέλευσμα Αὐτῆς καί τοῦ Θεοῦ θά σπεύσουν ἐν μιᾷ ψυχῇ καί καρδίᾳ ν᾽ ἀγωνισθοῦν ὑπέρ βωμῶν καί ἑστιῶν καί τῆς Ἐλευθερίας καί τι­μῆς... καί θά προτιμήσουν τόν ὡραῖ­ον θάνατον ἀπό τήν ἄσχημον ζωήν τῆς δουλείας...», καλοῦσε μέ διάγγελμά του ὁ ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλ­λάδος Χρύσανθος.

«Οἱ Ἕλληνες δώσαμε στήν ἰταμή ... ἀξίωση τῆς φασιστικῆς βίας τήν ἀπάν­τηση πού ἐπέβαλλαν τριῶν χιλιάδων ἐ­τῶν παραδόσεις, χαραγμένες βαθιά στήν ψυχή μας, ἀλλά καί γραμμένες στήν τελευταία γωνιά τῆς ἱερῆς γῆς μέ τό αἷμα τῶν μεγαλυτέρων ἡρώων τῆς ἀνθρωπίνης ἱστορίας. Καί αὐτή τή στι­γμή κοντά στό ρεῦμα τοῦ Θυάμιδος καί στίς χιονισμένες πλαγιές τῆς Πίνδου καί τῶν Μακεδονικῶν βουνῶν πολεμοῦμε, τίς περισσότερες φορές μέ λόγχη, ἀπο­φα­σι­σμένοι νά νικήσουμε ἤ νά ἀπο­θά­νουμε μέχρις ἑνός». Εἶναι ἀπόσπασμα ἀπό τό κείμενο τῶν διανοουμένων τῆς ἐποχῆς, τό ὁποῖο ὑπογράφουν προσω­πι­κό­τητες ἀπό ὅλους τούς πολιτικούς χώ­ρους, ἀ­πό ὅλη τήν ἀριστοκρατία τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος. Αὐτό βοήθησε στό νά ἀναπτυχθεῖ μία μέχρι αὐτοθυ­σίας συνειδητή φιλοπατρία, ἡ ὁποία διαπερνοῦσε ὅλο τό φάσμα τῆς ἑλλη­νικῆς κοινωνίας.

Σήμερα, ποῦ εἶναι οἱ διανοούμενοι οἱ ὁποῖοι μποροῦν νά ἐμπνεύσουν τόν λα­ό; Ποῦ εἶναι ἡ Ἀκαδημία, ὁ πανεπι­στη­μιακός κόσμος, οἱ δάσκαλοι τῶν παι­διῶν μας, οἱ δημοσιογράφοι; Δέν εἴ­μαστε θεατές, ἀλλά πρωταγωνιστές τῶν γεγονότων. Ἀπό ἐμᾶς ἐξαρτᾶται ἡ ἔκβαση αὐτοῦ τοῦ ἀκήρυκτου πολέ­μου. Ἐμεῖς θά ποῦμε ἄν πρέπει νά συνεχίσει νά κυματίζει περήφανα ἡ ση­μαία τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους ἤ ἐάν θά τήν ὑποστείλουμε, ὑ­πογράφοντας τή ληξιαρχική πράξη θανάτου του. Σέ ἐ­μᾶς θά ἀνήκει, ἀντι­στοίχως, τό κλέος ἤ ἡ ἐνοχή γιά τίς πράξεις μας. Ἀπερί­φρα­στα, πάντως, τό δηλώ­νου­με ὅτι θέλου­με μία ἄλλη Ἑλλά­δα, τήν Ἑλλάδα τοῦ «Μολὼν λαβέ», τοῦ ΟΧΙ τοῦ ᾽40, θέ­λου­με τήν Ἑλλάδα τῆς ἀξιοπρέπειας, τῆς τιμῆς, τῆς ἀξιοκρατίας, τῆς ἐθνι­κῆς κυ­ριαρχίας, τήν Ἑλλά­δα τοῦ πνεύματος, τῆς πίστης στόν Τριαδικό Θεό καί στά ἰδανικά τῆς Φυλῆς μας.

Στούς θρασύστομους ἐχθρούς, πού ἐνεδρεύουν γύρω μας ἐπιβουλευ­όμε­νοι τήν ἀκεραιότητα καί τήν ἀνεξαρ­τη­σία μας, ἀπαντοῦμε διά στόματος τοῦ ἐθελοντῆ τυφεκιοφόρου ὁπλίτη τῆς 13ης Μεραρχίας Παναγιώτη Κανελλόπουλου: «Εἴμαστε ἕτοιμοι γιά ὅλα. Οἱ ἔνοχοι φοβοῦνται, οἱ ἀθῶοι ποτέ. Μό­νον γιά ἕνα πρᾶγμα δέν εἶναι ἕτοιμος καί ἄξιος ὁ ἀ­θῶος, γιά τήν ἀτι­μία». Στεντόρεια ἀκούγεται ἡ φωνή τοῦ τα­γμα­τάρ­χη τοῦ ὀρεινοῦ πυροβολικοῦ τῆς ἡρω­ικῆς 8ης Μεραρχίας Δημητρίου Κωστά­κη:

«Μή σκιάζεστε! Ὁ Θεός εἶναι Ρωμιός μωρέ, θά τούς πετάξουμε στή θά­λασσα!». Ἐξ­άλλου, ἐμεῖς,
«Κατακλυσμούς ποτέ δέ λογα­ριά­σαμε,
μπήκαμε μές στά ὅλα καί περάσαμε·
κι ἔχουμε στό κατάρτι μας βιγλάτορα
παντοτινό τόν Ἥλιο τόν Ἡλιάτορα».