«Φορέας δικαιωμάτων το έμβρυο σύμφωνα με τον νόμο»

Δικηγόρος με μάχες για την προάσπιση των δικαιωμάτων του αγέννητου παιδιού μιλά στο infognomonpolitics με αφορμή τον θόρυβο που προκάλεσε η αφίσα στο Μετρό.
Συνέντευξη στον Χρήστο Κωνσταντινίδη

Η αφίσα κατά των αμβλώσεων στο Μετρό του Συντάγματος ξεσήκωσε πολλές αντιδράσεις, οι οποίες οδήγησαν το Υπουργείο Μεταφορών στην απόσυρσή της. Φορέας της διαφήμισης είναι το κίνημα “Αφήστε με να ζήσω”, στο οποίο συμμετέχουν “19 Ορθόδοξα Χριστιανικά Σωματεία Αθηνών και η “Ανωτάτη Συνομοσπονδία Πολυτέκνων Ελλάδος” (ΑΣΠΕ)” και σκοπός της είναι όπως αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα «η προώθηση του σεβασμού της ανθρώπινης ζωής από τη σύλληψή της και η προάσπιση των δικαιωμάτων του αγέννητου παιδιού», όπως και «η αποτροπή των εκτρώσεων μέσω της σωστής ενημέρωσης».

Και εδώ τίθεται το ερώτημα, τί λέει ο νόμος Το infognomonpolitcs.gr απευθύνθηκε για ενημέρωση στη Ζαχαρούλα Γκριέλα, η οποία από το 1998 αγωνίζεται για τα δικαιώματα του αγέννητου παιδιού, με άρθρα, ομιλίες και εμφανίσεις σε τηλεοπτικές συνεντεύξεις. Η ίδια εξηγεί γιατί το έμβρυο έχει δικαιώματα και κάνει λόγο για παρεμπόδιση ελευθερίας του κάθε ατόμου να ενεργεί σύμφωνα με τη δική του ηθική.

Στην αρχή η νομικός κάνει μία ιστορική αναδρομή στο θέμα των εκτρώσεων. «Το επιχείρημα όσων αντιδρούν στην άποψη κατά των αμβλώσεων έγκειται στο γεγονός, ότι υπάρχει νομοθεσία που τις επιτρέπει, κάτω από κάποιες προϋποθέσεις για την ασφάλεια της εγκύου. Ο ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 1609/1986 (κάνε κλικ εδώ για να τον διαβάσεις στο σχετικό ΦΕΚ) ήταν υποχρεωμένος να θεσπίσει την προστασία, γιατί οι εκτρώσεις γίνονταν σε ιδιωτικά ιατρεία και κλινικές που δεν ελέγχονταν. Κινδύνευε η ζωή της εγκύου. Αυτό ήταν το πρόβλημα που κατέστησε αναγκαια την ύπαρξη νομοθετικής ρύθμισης, ώστε να πηγαίνουν οι γυναίκες σε οργανωμένα ιατρεία και να καλύπτεται ένα μέρος αυτών των επεμβάσεων και από τα ασφαλιστικά ταμεία», αναφέρει.

Πως προκύπτουν τα δικαιώματα του αγέννητου παιδιού;

«Ο νόμος προβλέπει, ότι το έμβρυο είναι φορέας δικαιωμάτων. Αυτό πάει να πει, ότι ο νομοθέτης αντιλαμβάνεται το έμβρυο ως ζωντανό οργανισμό.

Νομικά, το πρόσωπο αρχίζει να υπάρχει μόλις γεννηθεί ζωντανό και ως προς τα δικαιώματα που του επάγονται θεωρείται γεννημένο αν γεννηθεί ζωντανό. Ωστόσο, το πρόσωπο, από την εμβρυική ηλικία είναι φορέας δικαιωμάτων και δικαιούται προστασίας, ενώ παγκόσμιοι Οργανισμοί αναγνωρίζουν στο έμβρυο δικαιώματα.

Ειδικότερα, ο ΟΗΕ το 1959 ψήφισε τη Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, η δε σχετική Σύμβαση υπεγράφη το 1990. Μάλιστα από τον ίδιο τον Οργανισμό έχει καθιερωθεί η 11η Δεκεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα των Δικαιωμάτων του Παιδιού, όπου στον όρο «παιδί» περιλαμβάνεται και το έμβρυο, περιέχοντας πολλές ευεργετικές και προστατευτικές διατάξεις για την εμβρυική ηλικία.

Στην 4η Αρχή της Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Παιδιού τονίζεται ότι η φροντίδα και προστασία που θα παρέχεται στο παιδί και στη μητέρα περιλαμβάνεται και η ικανοποιητική και μεταγεννητική μέριμνα. Στη δε 8η Αρχή διακηρύσσεται ότι «το παιδί θα είναι σε κάθε περίπτωση από τους πρώτους που θα απολαμβάνουν προστασία και περίθαλψη» .

Επίσης, ανάμεσα στις αξίες και τις πρακτικές που συνιστούν τον Πολιτισμό της Ειρήνης, σύμφωνα με τη Διακήρυξη 2000 της Ουνέσκο είναι οι εξής:

1. « Ο σεβασμός κάθε μορφής ζωής»

2. « Η μη βία. Απόρριψη της βίας σε όλες τις μορφές της και η επίτευξη δικαιοσύνης με την πειθώ και την κατανόηση»

Στην άμβλωση όμως δεν ασκείται βία στο πιο ανυπεράσπιστο ανθρώπινο πλάσμα;

Αλλά και η 4η Διεθνής Σύνοδος του ΟΗΕ για τις γυναίκες με τη Διακήρυξη του Πεκίνου και το σχέδιο δράσης που υπεγράφη από 180 κράτη, προτείνει στρατηγικά μέτρα σε 12 τομείς-κλειδιά. Στον 12ο τομέα-κλειδί υποστηρίζεται η «νομική προστασία των κοριτσιών από την εμβρυακή ηλικία μέχρι την πλήρη ενηλικίωσή τους και κατάργηση επιβλαβών πρακτικών σε βάρος τους.» Ομολογείται δηλαδή η αναγνώριση και προστασία της πρώτης ανθρώπινης φάσης ζωής, της εμβρυακής.

Κατά το ελληνικό Δίκαιο, το έμβρυο είναι υποκείμενο και φορέας αστικών δικαιωμάτων:

1. Εχει κληρονομικό δικαίωμα: Κληρονόμος μπορεί να γίνει μόνο όποιος βρίσκεται στη ζωή ή έχει τουλάχιστον συλληφθεί όταν πεθάνει εκείνος τον οποίο δικαιούται να κληρονομήσει. Με άλλα λόγια, το μωρό που θα γεννηθεί ζωντανό έχει κληρονομικό δικαίωμα.

2.Αναγνωρίζεται επίσης στο έμβρυο το δικαίωμα προστασίας της περιουσίας του όπως και αυτό της διατροφής, σε περίπτωση που θανατωθεί με υπαιτιότητά του αυτός που είχε απέναντί του υποχρέωση διατροφής. Π.χ. αν σκοτωθεί ο πατέρας του σε εργατικό ατύχημα ή σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα από υπαιτιότητα τρίτου, το έμβρυο δικαιούται να αναζητήσει από τον υπαίτιο διατροφή, αλλά και χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης.

3. Έχει το δικαίωμα να αποζημιωθεί από εκείνον που του προκάλεσε με υπαιτιότητά του βλάβες κατά την κύηση.

4. Τα ασφαλιστικά ταμεία αναγνωρίζουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης και στο έμβρυο που θα γεννηθεί ζωντανό.

Στο άρθ. 304Α του Ποινικού Κώδικα (ΠΚ), το οποίο φέρει τον τίτλο «ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΒΛΑΒΗ ΕΜΒΡΥΟΥ Η ΝΕΟΓΝΟΥ», ορίζεται ότι «όποιος βιαιοπραγεί σε βάρος εγκύου, ή της χορηγεί φάρμακα ή άλλες ουσίες, με αποτέλεσμα να προκληθεί βαριά βλάβη στο έμβρυο ή να εμφανίσει το νεογνό βαριά πάθηση του σώματος ή της διανοίας, τιμωρείται, με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους. Επιβάλλεται φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή αν ο υπαίτιος έχει αμέλεια ως προς το αποτέλεσμα αυτό της πράξης του».

Δεν είναι λίγοι όσοι υποστηρίζουν, ότι το πρόβλημα είναι γενικότερο και έχει να κάνει με τη ηθική, κάτι που η κοινωνία αδυνατεί να δει. Ποιά είναι η άποψή σας;

«Εδώ και χρόνια αδυνατεί να το δει η κοινωνία. Το ηθικό σκέλος των αμβλώσεων δεν τέθηκε υπόψιν από τη στιγμή που έγινε τροποποίηση του αστικού κώδικα, ο οποίος πρέπει να βλέπει ένα πρόβλημα από όλες τις πλευρές και θεώρησε σοβαρότερο, ότι πρέπει να προστατέψει τη σωματική ακεραιότητα της γυναίκας και να μην πηγαίνει οπουδήποτε στα κρυφά, για να κάνει μία άμβλωση. Από εκεί και πέρα το ηθικό θέμα έχει να κάνει με τα όρια της ηθικής του καθενός. Δεν μπορείς να ορίσω την ηθική του καθενός, αλλά δεν μπορεί να επιβάλλεται και μία άποψη εναντίον της άλλης. Επιβλήθηκε η άποψη μιας μερίδας ανθρώπων που θεωρούν, ότι δεν είναι φόνος οι εκτρώσεις. Παραγνωρίζεται συν τοις άλλοις, ότι υπάρχουν γυναίκες που υποβλήθηκαν σε άμβλωση χωρίς να το θέλουν. Υπάρχει και αυτή η όψη του νομίσματος».

Έχετε έρθει σε επικοινωνία με τέτοιες περιπτώσεις γυναικών;

«Πολλές γυναίκες εξαναγκάστηκαν σε έκτρωση. Ειδικά άγαμες μητέρες πιέζονται σε άμβλωση για λόγους οικονομικούς είτε κοινωνικούς είτε εγκαταλείπονται από τον σύντροφο μόλις πληροφορηθούν την κύηση και ας είμαστε στο 2020».

Πως σχολιάζετε την άποψη που ακούστηκε, ότι η αφίσα δημιουργεί ενοχές…

«Λαμβάνονται υπ’όψιν οι ενοχές που έζησαν και ζούνε γυναίκες που υποβλήθηκαν σε έκτρωση και αντιμετώπισαν μετεκτρωτικό σύνδρομο; Αυτό το πρόβλημα είναι ιατρικά αναγνωρισμένο. Υπάρχουν και γυναίκες που εξαναγκάζονται σε άμβλωση. Τη στιγμή που ο νομοθέτης έχει καλύψει όλες τις πλευρές δεν γίνεται στην καθημερινότητα να επιβάλλεται η άποψη μιας μικρής μερίδας. Ανεξάρτητα από τη φιλοσοφία του καθενός, η ιστορία λοιπόν που προκύπτει έχει να κάνει και με την ελευθερία της έκφρασης. Δεν είναι δυνατόν να φιμώνονται οι φωνές που υποστηρίζουν, ότι το έμβρυο έχει ζωή. Είναι δικαίωμά τους να το πιστεύουν».