Πώς φτάσαμε στην προδοσία για την παράδοση της Μακεδονίας!

Από την πρώτη συνάντηση Τσίπρα - Ζάεφ στο Νταβός τον Ιανουάριο μέχρι τις Πρέσπες οι διαδικασίες προχώρησαν με γοργούς ρυθμούς, σαν να ήταν όλα προαποφασισμένα

Από τον Ανδρέα Κούτρα

Oταν στις πλαγιές του χιονισμένου Νταβός, στις 24 Ιανουαρίου 2018, ο Αλέξης Τσίπρας συναντούσε τον Σκοπιανό πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ λίγοι πίστευαν ότι έξι μήνες αργότερα οι δύο χώρες θα μπορούσαν να φτάσουν στην εθνικά επιζήμια Συμφωνία των Πρεσπών. Επί της ουσίας όμως, η αντίστροφη μέτρηση για τη συμφωνία προδοσίας της Μακεδονίας είχε αρχίσει μήνες νωρίτερα, με την πτώση του εθνικιστή Νίκολα Γκρούεφσκι και την ανάδειξη στην εξουσία του κόμματος του Ζόραν Ζάεφ, και τον ξένο παράγοντα, εν προκειμένω τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις. Οι δύο αυτές χώρες άσκησαν μεγάλες πιέσεις και συνεχίζουν να ασκούν σε Αθήνα και Σκόπια προκειμένου να κλείσει το συντομότερο το θέμα της ονομασίας και να ενταχθεί η γειτονική χώρα στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ξεφεύγοντας από όποια επιρροή της Ρωσίας.

Από τον Αύγουστο του 2017 κιόλας ο Νίκος Κοτζιάς πραγματοποίησε την πρώτη επίσκεψή του στα Σκόπια προκειμένου να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών, που εντάθηκαν μετά και τις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου στη γειτονική χώρα. Στο παιχνίδι μπήκε, σαν έτοιμος από καιρό, ο ειδικός διαμεσολαβητής του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς, που στις 20 και τις 21 Νοεμβρίου του 2017 συνάντησε τους εκπροσώπους της Ελλάδας (Α. Βασιλάκη) και των Σκοπίων (Β. Ναουμόφσκι), θέτοντας την ατζέντα και αρχίζοντας τις συνομιλίες. Ο κ. Ναουμόσφκι, ως άνθρωπος του προέδρου Γκιόργκι Ιβανόφ, εξέφρασε αντιρρήσεις στο να μην ονομάζεται η χώρα του «Μακεδονία» και... τελείωσε αμέσως. Ο Ιβανόφ ακόμη και σήμερα επιμένει στις αντιρρήσεις του και έχει δώσει γραμμή υπέρ της αποχής στο δημοψήφισμα.

Επίσης, από τα τέλη του 2017 είχαν γίνει σαφείς οι αντιρρήσεις του κυβερνητικού εταίρου Πάνου Καμμένου, που έστειλε μήνυμα στο Μέγαρο Μαξίμου ότι δεν θα υπογράψει καμία συμφωνία που θα περιέχει τον όρο «Μακεδονία». Η στάση του δε έθεσε σε συναγερμό και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία άρχισαν να αμφιταλαντεύονται για τη στάση που θα κρατήσουν, να εστιάζουν στη «μυστική διπλωματία» της κυβέρνησης και να θέτουν ζήτημα δεδηλωμένης, δεδομένου ότι οι ΑΝ.ΕΛ. ξεκαθάριζαν ότι δεν θα ψηφίσουν τη συμφωνία. Σήμερα, η Νέα Δημοκρατία δηλώνει πως θα καταψηφίσει τη Συμφωνία των Πρεσπών όποτε και αν έρθει στη Βουλή, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι εκχωρεί γλώσσα και εθνότητα, το Κίνημα Αλλαγής δηλώνει, επίσης, ότι θα καταψηφίσει, ενώ στον ΣΥΡΙΖΑ ποντάρουν στη στήριξη του Ποταμιού και κάποιων μεμονωμένων βουλευτών για να ολοκληρώσουν το εθνικό... έγκλημα. 

Στο Νταβός, λοιπόν, οι Α. Τσίπρας και Ζ. Ζάεφ δήλωσαν έτοιμοι να πάνε σε λύση, με τον πρώτο να ανακοινώνει ότι η Ελλάδα θα κυρώσει τη δεύτερη φάση της διασύνδεσης της γειτονικής χώρας με την Ε.Ε. και τον δεύτερο να ανακοινώσει τη μετονομασία του αεροδρομίου των Σκοπίων και της εθνικής οδού, αφαιρώντας όποιες αναφορές στον Μέγα Αλέξανδρο. Ο κ. Τσίπρας με την επιστροφή του στην Αθήνα ενημέρωσε για τις προθέσεις τους τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και τους πολιτικούς αρχηγούς. 

Στις 30 Ιανουαρίου ο Μάθιου Νίμιτς επισκέφθηκε την Αθήνα, συνάντησε τον Νίκο Κοτζιά και επιβεβαίωσε την πρόταση με τα πέντε ονόματα («Βόρεια Μακεδονία», «Ανω Μακεδονία», «Νέα Μακεδονία», «Μακεδονία του Βαρδάρη», «Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)». 

Αυτή η κινητικότητα ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων, με δύο συλλαλητήρια να γίνονται σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα παρουσία εκατοντάδων χιλιάδων κόσμου. Η κυβέρνηση επιχείρησε να αλλοιώσει την εικόνα των κοινωνικών αντιδράσεων και επέμεινε στις συνομιλίες, με τους Κοτζιά - Ντιμιτρόφ - Νίμιτς να κάνουν την πρώτη τριμερή τον Φεβρουάριο και να συναντιούνται εκ νέου στο τέλος Μαρτίου, στην έδρα του ΟΗΕ, στη Βιένη, ξεκαθαρίζοντας το ξεπούλημα της Μακεδονίας. Στις 29 Απριλίου ο πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ άνοιξε πρώτη φορά «παράθυρο» για συνταγματικές αλλαγές, αλλά ξεκαθάρισε πως αυτό μπορεί να γίνει μόνο έπειτα από δημοψήφισμα. Οι Σκοπιανοί αρχίζουν ένα παιχνίδι με ήξεις αφήξεις μέχρι και την τελευταία στιγμή όσον αφορά το όνομα, τις αλλαγές στο Σύνταγμα και το «erga omnes».

Αφού συνεχίστηκε ένα μπαράζ συναντήσεων σε επίπεδο πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών, με διάφορα ονόματα να πέφτουν στο τραπέζι και να αποσύρονται για λόγους εντυπώσεων, όπως το «Μακεδονία του Ιλιντεν» και να παίζεται ένα «blame game», φτάσαμε στον Ιούνιο του 2018, όταν η παράδοση της Μακεδονίας έχει συντελεστεί οριστικά και αμετάκλητα. Στις 11 Ιουνίου έγινε το αναμενόμενο τηλεφώνημα του Ζόραν Ζάεφ στον Αλέξη Τσίπρα. Εχουν ήδη παραδοθεί το όνομα «Μακεδονία», με τον γεωγραφικό προσδιορισμό «Βόρεια», η «μακεδονική γλώσσα» και η εθνότητα «Μακεδόνας». Την Κυριακή 17 Ιουνίου υπογράφεται η Συμφωνία των Πρεσπών.

Τα τρία σενάρια για το δημοψήφισμα

Τρία είναι τα βασικά σενάρια της επομένης του δημοψηφίσματος στα Σκόπια, που θα κρίνουν το μέλλον της Συμφωνίας των Πρεσπών και πιθανότατα και το μέλλον την κυβέρνησης του Ζόραν Ζάεφ.

■ Πρώτον, επιτυγχάνεται προσέλευση 50% των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων στις κάλπες, επικρατεί το «ναι» και προχωρούν η συνταγματική αναθεώρηση και η κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών, ίσως στις αρχές του 2019, με το βάρος πλέον να μεταφέρεται στην ελληνική πλευρά και την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα. Σε αυτή την περίπτωση θα πρόκειται για μία μεγάλη νίκη του Ζ. Ζάεφ και των υποστηρικτών του, αφού θα έχει καταφέρει να εξουδετερώσει τους αντιπάλους του και να ικανοποιήσει τις προσδοκίες των ΗΠΑ και της Γερμανίας, διατηρώντας την εξουσία. Ισως, αν συμβεί αυτό, ο Ζόραν Ζάεφ να προκηρύξει και εκλογές για να κεφαλαιοποιήσει τη νίκη του. 

■ Δεύτερον, να μην ψηφίσουν 900.000 ψηφοφόροι (οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους είναι 1.800.000). Σε αυτή την περίπτωση η αξιωματική αντιπολίτευση θα θέσει θέμα μη νομιμοποίησης του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, ακόμη κι αν έχει επικρατήσει το «ναι», ενώ είναι δεδομένο ότι ο πρόεδρος των Σκοπίων Γκιόργκι
Ιβανόφ, που έχει καλέσει τους πολίτες σε αποχή, δεν θα συνηγορήσει στις συνταγματικές αλλαγές και δεν θα κυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών. Το ενδεχόμενο σε αυτή την περίπτωση, και εφόσον επικρατήσει το «ναι», να επιχειρηθεί να προωθηθεί η συμφωνία με πραξικοπηματικές ενέργειες είναι ορατό, όπως και να αποφασιστεί προσφυγή στις κάλπες για να ζητήσει η κυβέρνηση Ζάεφ ψήφο εμπιστοσύνης. Πολλοί θεωρούν το συγκεκριμένο σενάριο το πιθανότερο. 

■ Τρίτον, να υπάρξει η απαιτούμενη από το Σύνταγμα προσέλευση και τελικά οι Σκοπιανοί να πουν «όχι» στη Συμφωνία των Πρεσπών. Σε αυτή την περίπτωση θα πρόκειται για την απόλυτη ήττα όχι μόνο της κυβέρνησης της γειτονικής χώρας, αλλά και ολόκληρου τους συστήματος που επιχείρησε να εκβιάσει ένα αποτέλεσμα με στόχο να ενταχθεί η χώρα στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι όμως και το λιγότερο πιθανό να επιβεβαιωθεί αυτό το σενάριο, αν και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ δεν το απέκλεισε, λέγοντας πως, ακόμη και να υπάρξει αρνητικό αποτέλεσμα στο δημοψήφισμα, θα προωθηθεί η συμφωνία στη Βουλή για κύρωση. Τα μάζεψε την επομένη ο Ζ. Ζάεφ ξεκαθαρίζοντας πως με το «όχι» στο δημοψήφισμα ακυρώνεται η Συμφωνία των Πρεσπών.

Ασφυκτικοί εκβιασμοί από τη διεθνή κοινότητα για να περάσει το «ναι»!

Στη μέγκενη έβαλαν τα Σκόπια οι ΗΠΑ και η Γερμανία, όπως και άλλες χώρες της Δύσης, και το τελευταίο διάστημα άρχισαν να τη σφίγγουν μέχρι να υποκύψουν οι Σκοπιανοί να πάνε να ψηφίσουν υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών αλλά και να αναγκάσουν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να δηλώσει ότι συστήνει στους οπαδούς του ψήφο κατά συνείδηση, ότι θα σεβαστεί το αποτέλεσμα και θα στηρίξει τις συνταγματικές αλλαγές, αν η συμμετοχή ξεπεράσει το 50% και επικρατήσει -ακόμη και οριακά- το «ναι». Το αν και πόσο απέδωσε αυτή η τακτική θα φανεί σήμερα το βράδυ, καθώς υπάρχει και η εκτίμηση ότι οι απειλές είχαν τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. 

Οι πιέσεις των τελευταίων ημερών ήταν κάτι περισσότερο από ασφυκτικές, ενώ οι πολίτες της χώρας δέχτηκαν εκβιασμούς ότι, αν δεν λυθεί τώρα το ονοματολογικό και δεν κυρωθεί η Συμφωνία των Πρεσπών από τη Βουλή, τότε οι ίδιοι θα παραμείνουν απομονωμένοι για πολλά χρόνια. Για πρώτη φορά Γερμανίδα καγκελάριος επισκέφτηκε τα Σκόπια. 

Η Ανγκελα Μέρκελ το έπραξε προκειμένου να στηρίξει τη συμφωνία, καλώντας τους πολίτες της χώρας να βγουν από τα σπίτια τους και να πάνε να ψηφίσουν. Η κ. Μέρκελ μάλιστα αρνήθηκε κατά την επίσκεψή της στα Σκόπια να συναντηθεί με τον πρόεδρο της χώρας Γκεόργκι Ιβανόφ, ενώ είδε τον επικεφαλής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τον Χρίστιαν Μίτσκοσκι, και τον κάλεσε να αλλάξει στάση. Ολος τυχαίως το VMRO-DPMNE λίγες ημέρες αργότερα εγκατέλειψε τη θέση που είχε κατά της συμφωνίας και υιοθέτησε πιο μετριοπαθή στάση, μιλώντας για ψήφο κατά συνείδηση.

Από τα Σκόπια τον τελευταίο μήνα «παρέλασαν» ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ, ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς, ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Τζέιμς Μάτις, ο υφυπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για ευρωπαϊκά θέματα Γουές Μίτσελ και πάρα πολλοί άλλοι. Αρκετοί διπλωμάτες «αλώνιζαν» στα Σκόπια προμοτάροντας το «ναι», ο νυν αλλά και ένας πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ και ο Τζορτζ Μπους, αντίστοιχα, έστειλαν επιστολές στηρίζοντας την ένταξη της «Μακεδονίας» -όπως την αποκαλούσαν- στο ΝΑΤΟ, ενώ με ανάλογο ύφος ήταν και το πρόσφατο μήνυμα του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Την υπέρβαση έκανε ο Γάλλος πρεσβευτής στα Σκόπια Κριστιάν Τιμονιέ, που απείλησε τους πολίτες των Σκοπίων να επιλέξουν μεταξύ «Βόρειας Μακεδονίας και Βόρειας Κορέας...».

Απειλές

Οι πιέσεις ήταν και είναι ακόμη μεγαλύτερες κάτω από το... τραπέζι. Οπως λένε οι πληροφορίες, αρκετοί βουλευτές των κομμάτων της αντιπολίτευσης έχουν ήδη προσεγγισθεί λαμβάνοντας το μήνυμα ότι, αν χρειαστεί και δεν «βάλουν πλάτη» να περάσει η Συμφωνία των Πρεσπών, η επόμενη ημέρα θα είναι δυσάρεστη γι' αυτούς. Είναι βουλευτές του VMRO-DPMNE και άλλων κομμάτων που εμπλέκονται ή φέρεται ότι εμπλέκονται σε σκάνδαλα και ποινικές υποθέσεις. Αυτό το σενάριο ίσως είναι το εναλλακτικό, αν τελικά το δημοψήφισμα χαθεί.

«Κλειδί» η συμμετοχή 900.000 πολιτών της ΠΓΔΜ στη σημερινή ψηφοφορία

Περισσότερους από 900.000 Σκοπιανούς θέλει η κυβέρνηση Ζάεφ να πάνε στις κάλπες και να ψηφίσουν στο δημοψήφισμα και απ' αυτούς η πλειονότητα να πει «ναι», προκειμένου να υπάρξει λαϊκή νομιμοποίηση και να προχωρήσουν οι συνταγματικές αλλαγές που απαιτούνται για την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Πόσο εύκολος ή δύσκολος είναι ο στόχος θα διαφανεί. Εκείνο που γνωρίζουμε είναι ότι από τους 2.103.000 πολίτες των Σκοπίων υπάρχουν 1.800.000 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι στους εκλογικούς καταλόγους, αλλά από το σύνολο του πληθυσμού εκτιμάται ότι 400.000, ίσως και 500.000 έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό.

Επίσης, από το σύνολο του πληθυσμού το 64,2% δηλώνουν Σλαβομακεδόνες, το 25,2% είναι Αλβανοί, το 3,9% τουρκογενείς, το 2,7% Ρομά, το 1,8% Σέρβοι και το υπόλοιπο 2,2% άλλες εθνικότητες, όπως Βόσνιοι και Βλάχοι. Από τις μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις φαίνεται ότι τα 2/3 των Σλαβομακεδόνων απορρίπτουν τη Συμφωνία των Πρεσπών και μόλις το 1/3 δηλώνει πως θα ψηφίσει θετικά, σε αντίθεση με τους Αλβανούς που εκφράζονται κατά 95% υπέρ της συμφωνίας. Οσον αφορά τις υπόλοιπες εθνικότητες, η πλειονότητά τους διάκειται θετικά. 

Το γεγονός όμως ότι 400.000-500.000 πολίτες των Σκοπίων δεν θα ψηφίσουν λόγω της απουσίας τους στο εξωτερικό είναι παράγοντας που ανεβάζει τον πήχη της συμμετοχής και του «ναι» που απαιτείται να συγκεντρώσει η κυβέρνηση Ζάεφ. Δηλαδή, αν στις βουλευτικές εκλογές πήγαινε να ψηφίσει το 50% όσων πραγματικά διαμένουν στα Σκόπια (650.000 με 700.000), τότε για να είναι έγκυρο το δημοψήφισμα η συμμετοχή θα έπρεπε να ξεπεράσει το 70%.

Σύμφωνα με πληροφορίες, 11.907 ντόπιοι και 439 ξένοι παρατηρητές θα εποπτεύσουν τη διαδικασία του δημοψηφίσματος. Το Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΑΣΕ (OSCE/ODIHR) στέλνει 197 ξένους παρατηρητές, 35 η πρεσβεία των ΗΠΑ και οι υπόλοιποι προέρχονται από κράτη-μέλη της Ε.Ε. και χώρες της περιοχής, ενώ έχουν πάρει διαπιστεύσεις 80 ξένοι δημοσιογράφοι και 32 διεθνή ΜΜΕ.

dimokratianews30.09.2018