Γιατί το δημοψήφισμα για τις Πρέσπες θα εξελιχθεί σε θρίλερ!

Οι αρνητικές δημοσκοπήσεις εντείνουν την ανησυχία της Δύσης, καθώς τα δύο τρίτα όσων δηλώνουν «Σλαβομακεδόνες» στέκονται αντίθετοι, ενώ σημαντικός αντίπαλος του Ζάεφ αναμένεται να είναι και η αποχή

Από τον Ανδρέα Κούτρα

Η ανθρωπογεωγραφία στα Σκόπια, η στάση κάθε εθνικότητας απέναντι στη Συμφωνία των Πρεσπών και τα ευρήματα των τελευταίων δημοσκοπήσεων δείχνουν ότι το δημοψήφισμα της 30ής Σεπτεμβρίου θα εξελιχθεί σε θρίλερ για γερά νεύρα. Το γεγονός δε ότι από τη γειτονική χώρα έχει «παρελάσει» το τελευταίο διάστημα σχεδόν όλη η Δύση και έφτασαν στο σημείο να βγάλουν από τη ναφθαλίνη για να στηρίξει τη συμφωνία παράδοσης της «Μακεδονίας» στα Σκόπια ακόμη και τον Τζορτζ Μπους, που δεν μπορεί 10 χρόνια μετά να χωνέψει το «όχι» του Κώστα Καραμανλή στο Βουκουρέστι, αποτυπώνει και την ανησυχία μήπως τελικά η συμφωνία εξελιχθεί σε ναυάγιο.

Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, ο πληθυσμός των Σκοπίων αριθμεί περί τους 2.103.000 πολίτες. Εξ αυτών δηλώνουν Σλαβομακεδόνες σε ποσοστό 64,2%, 25,2% είναι Αλβανοί, 3,9% τουρκογενείς, 2,7% Ρομά, 1,8% Σέρβοι και ποσοστό 2,2% αφορά άλλες εθνικότητες, όπως Βόσνιοι και Βλάχοι. Πώς συμπεριφέρεται και πώς βλέπει κάθε εθνικότητα το δημοψήφισμα για την κύρωση ή μη της Συμφωνίας των Πρεσπών; Τα αποτελέσματα, όπως προκύπτουν από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, δεν είναι και πολύ καλά για τον Ζόραν Ζάεφ, την κυβέρνησή του και, βεβαίως, για τη Δύση που υποστηρίζει τη λύση στο ονοματολογικό, ώστε να ενταχθούν τα Σκόπια στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ενωση και να ξεφύγουν από την επιρροή της Ρωσίας, που θέλει να έχει ισχυρή παρουσία και ρόλο στα Βαλκάνια.

Η δημοσκόπηση της εταιρίας Market Vision που είδε το φως της δημοσιότητας στις αρχές της εβδομάδας έδειξε ότι θα υπάρξει «ντέρμπι» ανάμεσα στο «ναι» και το «όχι». Στο ερώτημα «είστε υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. αποδεχόμενοι τη Συμφωνία των Πρεσπών;» το 51,1% των ερωτηθέντων απάντησε θετικά, ενώ ποσοστό 48,9% των Σκοπιανών πολιτών αρνητικά. Η διαφορά, δηλαδή, ήταν μόλις 1,1% υπέρ του «ναι». 

Η ανάλυση των δεδομένων της δημοσκόπησης, ωστόσο, και όχι μόνο της συγκεκριμένης, αλλά και προηγουμένων που έγιναν και έδειξαν ότι το «ναι» υπερτερεί οριακά, είναι απογοητευτική για όσους υποστηρίζουν τη Συμφωνία των Πρεσπών, με πρώτη και καλύτερη την κυβέρνηση Ζάεφ και, βεβαίως, τα μεγάλα «αφεντικά» του (σ.σ.: Γερμανία και ΗΠΑ). Είναι ενδεικτικό ότι μόνο το 1/3 (το 33,5% βάσει της δημοσκόπησης) των Σλαβομακεδόνων τάσσεται υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών, ενώ τα άλλα 2/3 λένε «όχι» στη συμφωνία, που κατά τους ίδιους, όπως υποστηρίζει και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι εθνικά επιζήμια. Αν η στάση των Σλαβομακεδόνων διατηρηθεί έως την ημέρα του δημοψηφίσματος, τότε είναι σχεδόν βέβαιο πως αν επικρατήσει το «ναι» θα είναι στο νήμα. 

Οσον αφορά τους Αλβανούς, αυτοί σε ποσοστό 95% τάσσονται υπέρ της Συμφωνίας των Πρεσπών. Και με αυτούς, όμως, αντιμετωπίζει πρόβλημα η κυβέρνηση Ζάεφ, και δεν είναι άλλο από την «πολιτική απάθεια» την οποία επιδεικνύουν σχεδόν σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις, είτε βουλευτικές είτε δημοτικές, οι πολίτες αλβανικής καταγωγής. Η Τουρκία, από την άλλη, δεν θέλει τη Συμφωνία των Πρεσπών προκειμένου να συνεχίσει να ασκεί εξουσία στην ΠΓΔΜ, οπότε είναι πολύ πιθανό να επηρεαστεί αρνητικά και η ψήφος των τουρκογενών. 

Μείζον είναι και το θέμα της συμμετοχής. Είναι άλλος ένας βασικός παράγοντας που θα κρίνει τη συμφωνία και το μέλλον της κυβέρνησης Ζάεφ. Από τον πληθυσμό των 2.103.000 Σκοπιανών οι 1.800.000 εμφανίζονται να έχουν δικαίωμα ψήφου και, απ’ αυτούς, περισσότεροι από 300.000 ζουν στο εξωτερικό (κάποιοι ανεβάζουν τον αριθμό όσων έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό στους 500.000) και πιθανότατα δεν θα πάνε να ψηφίσουν. 

Αλλοι 100.000 είναι Βούλγαροι που έχουν ευρωπαϊκά διαβατήρια και αντίκεινται στη Συμφωνία των Πρεσπών. Για να έχει... νομιμοποίηση το δημοψήφισμα θα πρέπει, λοιπόν, το «ναι» να συγκεντρώσει πάνω από το 50% των ψηφοφόρων. Κοινώς, ο κ. Ζάεφ θα πρέπει να πείσει τουλάχιστον 900.000 συμπολίτες του να πάνε στις κάλπες την Κυριακή 30 Σεπτεμβρίου και να υποστηρίξουν τη συμφωνία. 

Και το ιστορικό στα Σκόπια, όσον αφορά την παρουσία και την αποχή στις εκλογικές αναμετρήσεις, είναι κόντρα στην προσμονή του Ζόραν Ζάεφ για την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Ενδεικτικό είναι πως μόνο στις βουλευτικές εκλογές μπορεί η συμμετοχή να υπερβεί το 60%, στις δημοτικές καταγράφεται συμμετοχή συνήθως της τάξεως του 50%, που μπορεί να προσεγγίζει το 60%, ενώ στις προεδρικές εκλογές σπάνια φτάνει στο 50%. 

Κατά το παρελθόν δε το κόμμα του πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ, το SDSM (Σοσιαλδημοκρατική Ενωση «Μακεδονίας»), έχει δείξει μεγάλη δυσκολία στην κινητοποίηση των ψηφοφόρων του, ενώ το γεγονός ότι το δημοψήφισμα θα έχει συμβουλευτικό και όχι δεσμευτικό χαρακτήρα μπορεί να προκαλέσει, όπως λένε αναλυτές στα Σκόπια, μεγαλύτερη από τη συνήθη αποσυσπείρωση.

Ετοιμος για βέτο ο Ιβανόφ, αν το «ναι» είναι οριακό

Η επιλογή το δημοψήφισμα να είναι συμβουλευτικό δίνει ευελιξία στην κυβέρνηση να προχωρήσει στις συνταγματικές αλλαγές. 

Σε περίπτωση, όμως, που επικρατήσει οριακά το «ναι», είναι δεδομένο πως τα κόμματα της αντιπολίτευσης και ο Σκοπιανός πρόεδρος Γκεόργκι Ιβανόφ θα εγείρουν θέμα μη λαϊκής νομιμοποίησης και θα θέσουν βέτο στις συνταγματικές αλλαγές που απαιτούνται για να κυρωθεί η συμφωνία. 

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον ξένοι ηγέτες, υπουργοί από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και άλλες χώρες, επισκέπτονται τη γείτονα. Θέλουν να υποστηρίξουν το «ναι» στο δημοψήφισμα και να δείξουν πως δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται (σ.σ.: νοθεία;). Δεν αποκλείεται, όμως, και αυτή η ξαφνική «αγάπη» της Δύσης για τα Σκόπια και η «δαιμονοποίηση» της Ρωσίας να λειτουργήσει και αρνητικά στην πορεία προς το δημοψήφισμα. Οπως λέει και ο λαός, Κυριακή κοντή γιορτή...

dimokratianews23.09.2018