Προς αποδόμηση και του μαθήματος της Ιστορίας

Σειρὰ ἔχει τώρα, μετὰ τὸ μάθημα τῶν Θρη­σκευτικῶν, τὸ μάθημα τῆς Ἱστορίας. Πρόσ­φατα ἡ εἰδικὴ ἐπιτροπὴ ὑπὸ τὸν καθηγητὴ Π. Βόγλη, στὴν ὁποία ἀνετέθη ἀπὸ τὸ Ἰνστιτοῦτο Ἐκπαιδευτικῆς Πολιτικῆς (ΙΕΠ) ἡ ἐκπόνηση νέων Προγραμμάτων Σπουδῶν γιὰ τὸ μάθημα τῆς Ἱστορίας, κατέθεσε τὸ Σχέδιο Προγραμμάτων Σπουδῶν γιὰ τὸ μάθημα αὐτό, τὸ ὁποῖο καὶ ἐτέθη σὲ δημόσια διαβούλευση.

Σύμφωνα μὲ τοὺς εἰσηγητὲς τοῦ νέου προγράμματος, οἱ γενικοὶ σκοποί του πρέπει «νὰ βασιστοῦν στὴν ἀναζήτηση τοῦ παρελθόντος στὴ βάση τῆς ὑποκειμενικῆς ἀφήγησης καὶ σχετικῆς ἀλήθειας καὶ τῆς νέας ἀντίληψης γιὰ τὸ χρόνο (...). Νὰ ὑπάρχει διαφορετικὴ ροὴ τῶν γεγονότων, ἀντίθετη ἀπὸ τὴ γραμμικὴ ἱστορία καὶ ὑπέρβαση τοῦ ἐθνοκεντρισμοῦ καὶ τῆς μοναδικῆς ἀλήθειας». Τὸ πρόγραμμα πρέπει νὰ εἶναι «μαθητοκεντρικό, νὰ ἔχει αὐτονομία σὲ μεγάλο βαθμὸ καὶ νὰ στηρίζεται στὴ δημοκρατικὴ συνεργασία μέσα στὴν τάξη. Βασικὸ ἐργαλεῖο δὲν θὰ εἶναι τὸ ἐγχειρίδιο Ἱστορίας, ἀλλὰ οἱ θεματικοὶ φάκελοι (...)». Σημειωτέον ὅτι τὸ σχέδιο τοῦ νέου προγράμματος προβλέπει κατὰ κύριο λόγο τὴν ἐνασχόληση μὲ τὴ Νεότερη καὶ ἰδίως τὴ Σύγχρονη Ἱστορία, σὲ βάρος τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς καὶ τῆς Βυζαντινῆς. Ἀπὸ τὴ Νεότερη Ἱστορία ὑποβαθμίζεται ἡ Τουρκοκρατία καὶ ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση.

Πολὺ σημαντικὲς εἶναι οἱ παρατηρήσεις τῆς «Πανελλήνιας Ἕνωσης Φιλολόγων» (ΠΕΦ) ἐπὶ τοῦ σχεδίου τοῦ νέου προγράμματος. Ἡ ΠΕΦ «ἐκφράζει τὴ συνολική της ἀντίθεση στὸ προτεινόμενο σχέδιο, τὸ ὁποῖο μεταβάλλει ριζικὰ τὸν χαρακτήρα τοῦ μαθήματος τῆς Ἱστορίας ἐκτρέποντάς το πρὸς κατευθύνσεις ποὺ δὲν πληροῦν τοὺς ἐπιστημονικοὺς καὶ παιδαγωγικούς του στόχους». Ἡ ΠΕΦ ἀσκεῖ ἐποικοδομητικὴ κριτικὴ σὲ ὅλα τὰ σημεῖα τοῦ σχεδίου μὲ θέσεις πολὺ ἀξιόλογες, ὅπως οἱ παρακάτω:

«Σύμφωνα μὲ τὸ προτεινόμενο ΠΣ (Πρόγραμμα Σπουδῶν) κάθε ἐκπαιδευτικὸς μπορεῖ νὰ διδάσκει ὅ,τι τοῦ εἶναι ἀρεστό (...). Ἡ ἐπιλογὴ θεμάτων μόνο φαινομενικὰ εἶναι δημοκρατικὴ ἐνέργεια. Στὴν πραγματικότητα ἀ­ποδομεῖ τὸν ἑλληνικὸ ἱστορικὸ κορμό, προβάλλει τὰ ἐπιμέρους καὶ τὰ περιφερειακὰ ἔν­αντι τῶν βασικῶν ἱστορικῶν ζητημάτων.

Τὰ μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς ἐπισημαίνουν: “Θέλουμε πολίτες μὲ ἱστορικὴ σκέψη καὶ συνείδηση”. Τοὺς διαφεύγει ὅμως ὅτι πρώτιστο μέλημα τῆς Πολιτείας εἶναι ἡ διαμόρφωση πολιτῶν μὲ ἱστορικὴ σκέψη καὶ ἐθνικὴ συνείδηση, παράλληλα μὲ τὴν ἱστορική.

Ἡ ἀναφορὰ σὲ “πλουραλιστικὴ καὶ ἀνεκτικὴ ἐθνικὴ ταυτότητα” συνιστᾶ διατύπωση ἀντιφατικὴ καὶ ἀμφιλεγόμενη. Ὁ πλουραλισμὸς τῶν ἀπόψεων καὶ ἡ ἀνεκτικότητα τοῦ διαφορετικοῦ εἶναι ἀξίες, ποὺ πρέπει νὰ καλλιεργηθοῦν στοὺς μαθητὲς παράλληλα μὲ τὴν ἐθνικὴ ταυτότητα.

Θεωροῦμε παιδαγωγικὰ ἀναγκαία τὴ γραμμικὴ χρονικὰ διάταξη τῆς ὕλης ἀπὸ τὸ ἀπώτατο παρελθὸν πρὸς τὴ σύγχρονη ἐποχή, γιατὶ αὐτὴ ἡ μέθοδος παρουσιάζει ἀδιάσπαστη τὴν ἱστορικὴ συνέχεια, διευκολύνει τὴν κατανόηση τοῦ χρόνου ἀπὸ τοὺς μαθητὲς καὶ συνεισφέρει στὴν καλλιέργεια τῆς ἱστορικῆς συνείδησης καὶ τῆς ἐθνικῆς ταυτότητας».

Καὶ καταλήγουν οἱ ὀξύτατες παρατηρήσεις τῆς ΠΕΦ: «Τελικὰ σκοπὸς τῆς διδασκαλίας τῆς Ἱστορίας δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ ἀποδόμηση καὶ ἡ ἰδεολογικὴ κατασκευὴ τῆς Ἱστορίας, γιατὶ ἀποκλίνει ἀπὸ τὴ μάθηση καὶ γνώση καὶ ὁδηγεῖ στὴ σύγχυση, τὸ χάος» (www.esos.gr, 15 καὶ 17-5-2017).

Ἐνορχηστρωμένη λοιπὸν ἐπίθεση ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο Παιδείας καὶ τὸ ΙΕΠ σὲ ὅλα τὰ μέτωπα γιὰ ἀποδομήσεις ταυτοτήτων: θρησκευτικῆς, ἱστορικῆς, ἐθνικῆς, μέχρι καὶ ἔμ­φυλης. Ἀλλὰ πόσο ἀκόμη θὰ ἐπιχειροῦν τὶς ἐθνικὲς βεβηλώσεις τους; Ἂς σηκωθοῦμε ἐ­πά­νω ἀπὸ τὸ μούδιασμα ποὺ μᾶς διακατέχει. Ἂς βρεθοῦμε οἱ θεματοφύλακες τῶν ἱερῶν καὶ ὁσίων τῆς Φυλῆς μας. Τῆς Φυλῆς τούτης, τῆς τίμιας.

Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”