20 Φεβ 2017

Σαράντος Καργάκος, Οι φερέοικοι έφηβοι


Αποτέλεσμα εικόνας για Σαράντος Καργάκος

Οι φερέοικοι έφηβοι
Σαράντος Καργάκος, Συγγραφέας – Ιστορικός
Φερέοικος εἶναι ὁ φέρων μεθ’ ἑαυτοῦ τὸν οἶκο του, ὅπως ὁ σαλίγκαρος ποὺ κουβαλᾶ σὰν σπίτι τὸ κέλυφος του, τὸ καβούκι του. Φερέοικος ἦταν καὶ ὁ Διογένης ποὺ ζοῦσε μέσα σ’ ἕνα πιθάρι. Φερέοικος εἶναι καὶ ἡ χελώνα, ἀλλὰ σὲ ἀνθρώπινο ἐπίπεδο φερέοικοι ἦσαν καὶ οἱ νομάδες, οἱ σκηνίτες, κυρίως οἱ Ἀθίγγανοι, ποὺ, συνεχῶς κινούμενοι, ζοῦσαν στὰ πολυτραγουδισμένα «τσαντίρια» τους. Σήμερα ἡ λέξη, ἐπὶ νέων κυρίως χρησιμοποιεῖται μὲ τὴν ἔννοια τοῦ περιπλανώμενου, τοῦ πνευματικὰ ἀνερμάτιστου, τοῦ νέου ποὺ σηκώνει στοὺς ὤμους ἕνα ἀκατοίκητο ἀπὸ δικό του μυαλό κεφάλι, ποὺ ἐπιτηδείως τοῦ τὸ γεμίζουν ἄλλοι. Πρὸ καιροῦ σὲ μιὰ ἐπίσκεψή μου στὴ Λεβάδεια, τὴν κακῶς κάτ’ ἐμὲ λεγόμενη  Λειβαδιὰ (ἡ ὀνομασία ἀπὸ τὸ ἱστορικό Λέβαδο), μιὰ ἐλλόγιμη κυρία, ἡ Εὐ. Τυμπλαλέξη, καλοθέλησε νὰ μοῦ προσφέρει μιὰ ποιητικὴ συλλογὴ, στὴν ὁποὶα προτάσσει μιὰ βαθυστόχαστη εἰσαγωγή. 

Ἀποσπῶ μιὰ ἐνδιαφέρουσα περικοπὴ: «Ἡ τρυφερὴ ἀθωώτητα τῆς νεαρῆς ἡλικίας δὲν μπορεῖ νὰ λειτουργεῖ ὡς ἐνεργούμενο μιᾶς καλολαδωμένης μηχανῆς ἀπομνημόνευσης. Ὁ δάσκαλος σηκώνει ἕνα βαρὺ φορτίο εὐθύνης μεταλαμπάδευσης ἀξιῶν καὶ μηνυμάτων, τὰ ὁποῖα μὲ περισσὴ ὑπομονὴ κι ἀνθεκτικότητα ἔφτασαν ὡς τὶς μέρες μας». Ἤ ποὺ γεννιοῦνται καὶ στὶς μέρες μας, ἀφοῦ προηγουμένως περάσουν ἀπὸ τὴν κρησάρα τοῦ παιδαγωγικῶς ὠφελίμου.
Χωρὶς νὰ ἀποκλείω τὴν ἄσκηση τῆς μνήμης γιὰ κανόνες, χρονολογίες, ὀνομασίες, ἀξιώματα κ.λπ., ἤμουν πάντα πολέμιος τῆς ἐγκληματικῆς παιδαγωγικῆς πρακτικῆς, ποὺ εἶναι γνωστή ὡς παπαγαλία. Οἱ ὑπέροχοι δάσκαλοί μας τὸν παλαιὸ καιρὸ ἀπέκλειαν τὸν παπαγαλισμό. «Πεσ’ τα μὲ δικὰ σου λόγια», ἦταν ἡ συνήθης παρότρυνσή τους. Γιατί, ὅταν τὸ παιδί ἐθισθεῖ νὰ ὁμιλῆ μὲ δικὰ του λόγια, ἀποκτᾶ σταδιακὰ δικό του μυαλό. Δὲν ὑποκαθιστᾶ τὸ μυαλό του ἀπὸ κάποιο ἐγκεκριμένο βιβλίο, ποὺ –ἔστω κι ἄν εἶναι καλογραμμένο– λειτουργεῖ σὰν φραγμός. Δυστυχῶς ἡ πρακτικὴ τῆς παπαγαλίας λειτούργησε μετὰ τὴν μεταπολίτευση, ὅταν ἐπιβλήθηκε ἡ δικτατορία τοῦ ἑνὸς καὶ μόνου σχολικοῦ ἐγχειριδίου. Ἀλίμονο στὸν μαθητὴ ποὺ στὶς πανελλήνιες ἤ πανελλαδικὲς ἐξετάσεις ἔγραφε κάτι πέρα ἀπὸ αὐτὸ – ὅσο κι ἄν ἦταν σωστό. Ἡ περίσσεια γνώση τιμωρεῖται. Ἰσχύει καὶ σήμερα τὸ «ἀπὸ ἐδῶ μέχρι ἐκεῖ». Αὐτὸ κι ἄν εἶναι φασισμός! Πάει ἡ χρυσῆ ἐποχὴ τοῦ «Διαβάστε ἀπ’ ὅπου θέλετε», κάτι ποὺ ἔκανε τὴν τάξη πνευματικὴ κυψέλη, ὅπου ὁ κάθε μαθητὴς-μέλισσα ἔφερνε τὴ δικὴ του πνευματικὴ γύρη κι ἔτσι σχηματιζόταν μιὰ πλούσια γνώση «γλυκίων μέλιτος». Καὶ ποὺ ἀνάγκαζε καὶ τὸν καθηγητὴ νὰ διαβάζει συνεχῶς καὶ νὰ ἐνημερώνεται ἐπαρκῶς γιὰ νὰ μὴ ὑστερεῖ ἔναντι τῶν μαθητῶν του. Μοῦ ἔλεγαν κάποτε στὴν Ἀνδρίτσαινα, ὅπου ὑπάρχει πλουσιώτατη βιβλιοθήκη, ὅτι οἱ ἐκεῖ δάσκαλοι καὶ καθηγητὲς ἄφηναν γρήγορα τὸ καφενεῖο λέγοντας: «Πᾶμε στὸ σπίτι νὰ διαβάσουμε, γιατὶ αὔριο θὰ ἀντιμετωπίσουμε αὐτὸν τὸν διάβολο, τὸν Κανελλόπουλο»! Κι ἐννοοῦσαν τὸν ἀείμνηστο φίλο Θανάση Κανελλόπουλο. Πολλὲς φορὲς ἔχω γράψει ὅτι οἱ καλύτεροι δάσκαλοι τοῦ διδάσκοντος εἶναι οἱ μαθητὲς του, ὅταν φυσικὰ τοὺς ἐπιτρέπεται νὰ ἔχουν μιὰ μαθησιακὴ αὐτενέργεια καὶ πρωτοβουλία. Τὸ 1984 εἶχα ἀφιερώσει τὸ βιβλίο μου «Θέματα Σύγχρονου προβληματισμοῦ» στοὺς μαθητές μου «ποὺ ὑπῆρξαν οἱ καλύτεροι δάσκαλοί μου».
Σήμερα πάμπολλα παιδιὰ κολυμποῦν στὴ θάλασσα τοῦ ἀνιδανισμοῦ. Εἶναι φερέοικα διανοητικά. Δὲν ἔχουν ἕρμα πραγματικῆς παιδείας. Φοροῦν κάποια διανοητικὰ ἀποφόρια καὶ νομίζουν πὼς ἔτσι γίνονται ἐπαρκῶς μοντέρνα. Γίνονται ὑπερεπαρκῶς πεπαλαιωμένα, μὲ μιὰ χρυσόσκονη ψεύτικου ἐκσυχρονισμοῦ. Δὲν ἀντιλαμβάνονται ὅτι στὸν πνευματικὸ λαβύρινθο ποὺ εἰσέρχονται τὰ καρτερεῖ ὁ Μινώταυρος τῆς ἠλεκτρονικῆς «μαστούρας». Ὁ  Μάξ Φρίτς, ὁ πολύ γνωστὸς Ἑλβετὸς διανοητὴς, ἔχει γράψει πὼς ἡ τεχνολογία καὶ μόνον αὐτὴ καλλιεργεῖ μέσα μας τὴν ἐπιθυμία «νὰ διευθετήσουμε τὸν κόσμο κατὰ ἕναν τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ μὴ χρειαστεῖ νὰ τὸν ζήσουμε». Προσωπικὰ –κι ἄς μοῦ συγχωρεθεῖ αὐτὴ ἡ ἰδιοτροπία– ἐμμένω στὴν ἄποψη ὅτι τὸν καλύτερο κόσμο δὲν θὰ φέρει ἡ καλύτερη τεχνολογία ἀλλὰ ἡ καλύτερη νοοτροπία. Δὲν θέλω παιδιὰ μὲ ξενιτεμένα... μυαλὰ!

3 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ας μη ρίχνουμε το ανάθεμα σε συμπεριφορές των παιδιών. Είναι εύκολο να αναθεματίζεις συμπεριφορές έξω από σένα. Αυτά τα παιδιά δεν ήλθαν από μόνα τους,αθώες υπάρξεις αρχικά υπήρχαν,μεγαλώνουν σε ένα τοξικό περιβάλλον,κι αυτό το περιβάλλον το βρήκαν,το οποίο κάποιος ή κάποιοι το έφτιαξαν. Βρήκα ένα μαχαίρι,αν δε με διδάξει κάποιος πώς να το χρησιμοποιώ θα κοπώ. Θα κοπούν πολλοί αν αυτό το μαχαίρι είναι εκτεθειμένο στο καθένα που ΄ναι άσχετος. Ποιός το κατασκεύασε τούτο το μαχαίρι; Και ποιοί το άφησαν εκτεθειμένο ή δε δίδαξαν πώς να χρησιμοποιείται; Oι αδιάφοροι και απαίδευτοι γονείς,οι αδιάφοροι δάσκαλοι,οι καριερίστες καθηγητές,η διοπτροφόρα δικαιοσύνη. Εύκολο είναι να κατηγορούμε τα παιδιά,αλλά μήπως θα πρέπει να κοιτάξουμε πρώτα τον εαυτό μας,πώς πορευτήκαμε ή πώς ακόμη πορευόμαστε οι μεγαλύτεροι; Tί αξίες κληρονομήσαμε σε αυτά τα παιδιά,τί τους μεταλαμπαδεύουμε ως αξίες; Σπούδασε παιδί μου για να μη γίνεις εργάτης,αλλά όχι σπουδή που θα σε διαμορφώσει άνθρωπο αλλά καταξιωμένο με πολύ πολύ χρήμα,κοινωνική αναγνώριση και κυρίως σπίτια χλιδάτα,πολλές καταθέσεις. Δηλαδή ρηχούς ανθρώπους καταξιωμένους στη λωποδυσιά τη πονηριά,το δόλο σε όλες τις εκφάνσεις κοινωνικής συμπεριφοράς.

Χρήστος Ρέθυμνο είπε...

Νομίζω ότι ο κ. Καργάκος δεν κατηγορεί τα παιδιά, αλλά επισημαίνει ακριβώς ότι είναι θύματα μίας παιδαγωγικής, κοινωνικής και πνευματικής παρακμής.
Ταυτόχρονα όμως, δεν γίνεται να μένουν οι έφηβοι εντελώς αμέτοχοι, μάλλον απλοί θεατές και παθητικοί αποδέκτες αυτές της παρακμής.
Ο καθένας έχει την ευθύνη του προσωπικού του αγώνα και παρά το βαθμό ευθύνης του.
Κ. Καργάκο, συγχαρητήρια για τις εύστοχες επισημάνσεις σας.

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ είπε...

Η ΘΕΟΜΗΝΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΕΩΣ ΚΑΤΗΝΤΗΣΕ ΓΕΡΟΥΣ ΚΑΙ ΝΕΟΥΣ ΦΕΡΕΟΙΚΟΥΣ(ΑΣΤΕΓΟΥΣ)

Oι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μη συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου

Η φωτογραφία μου
Για επικοινωνία : Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: aktinesblogspot@gmail.com