Κυριακή της Σαμαρείτιδος - «Ει ήδεις την δωρεάν του Θεού, και τις εστίν ο λαλών σοι δός μοι πιείν, συ αν ήτησας αυτόν, και έδωκεν αν σοι ύδωρ ζων»

Απόστολος: Πραξ. ια΄ 19-30

Ευαγγέλιο: Ιωάν. δ΄ 5-42

«Ει ήδεις την δωρεάν του Θεού, και τις εστίν ο λαλών σοι δός μοι πιείν, συ αν ήτησας αυτόν, και έδωκεν αν σοι ύδωρ ζων» (Ιωάν. δ΄ 10)

Οι Σαμαρείτες ήταν ένα κομμάτι του λαού της Παλαιστίνης που δεν εθεωρούνταν από τους Ιουδαίος ως γνήσιοι Ισραηλίτες λόγω των μεικτών γάμων με τους Ασσυρίους, αλλά και λόγω της ανέγερσης ναού, εκτός των Ιεροσολύμων για τη λατρεία του θεού, στο όρος Γαριζείν. Κατά τους Ιουδαίους, αφού οι Σαμαρείτες δεν εθεωρούντο ως γνήσιοι Ιουδαίοι, τότε δεν εδικαιούντο της σωτηρίας που θα πρόσφερε ο Μεσσίας.

Αυτή την αντίληψη διέψευσε ο Ιησούς, τόσο μέσα από τα θαύματα του, όσο και μέσα από τη διδασκαλία του, μεταφέροντας το μήνυμα ότι είναι ο σωτήρας όλων των ανθρώπων, άρα και των Σαμαρειτών. Όταν δε ο Ιησούς τους είχε ελέγξει γιατί οι ίδιοι οι Ιουδαίοι αρνήθηκαν να τον δεχθούν ως «Υιό του Ανθρώπου» και απεσταλμένο του Θεού Πατέρα, αυτοί τόλμησαν και του είπαν: «καλά δεν το λέμε εμείς πως είσαι Σαμαρείτης και δαιμονισμένος»; (Ιωάν. η΄ 48).

Η απάντηση του Ιησού είναι αποστομωτική: «Εγώ δεν είμαι δαιμονισμένος, αλλά με ό,τι κάνω τιμώ τον Πατέρα μου, ενώ εσείς με περιφρονείτε, αυτοί όμως του είπαν ότι «τώρα είμαστε βέβαιοι πως είσαι δαιμονισμένος» (Ιωάν. η΄ 52). Ο Ιησούς όμως δεν περιορίστηκε στην πιο πάνω απάντηση, αλλά τους απέδειξε ότι οι Σαμαρείτες, τους οποίους υποτιμούν, είναι κατά πολύ ανώτεροι από τους ίδιους και ότι είναι άξιοι σωτηρίας.

Κατά την θεραπεία των δέκα λεπρών ο ένας ήταν Σαμαρείτης και ήταν ο μόνος που αισθάνθηκε την ανάγκη να επιστρέψει και να τον ευχαριστήσει. Αντίθετα οι ιουδαίοι, εννέα στο αριθμό, φάνηκαν αχάριστοι. Επίσης μέσα από την παραβολή του καλού Σαμαρείτη τους απέδειξε και με τη δική τους μάλιστα παραδοχή, ότι ο Σαμαρείτης συμπεριφέρθηκε καλύτερα τόσο από τον ιερέα όσο και από τον Λευΐτη που όχι μόνο ήταν Ιουδαίοι, αλλά και από καθήκον όφειλαν να βοηθήσουν τον ομοεθνή τους που τραυματίσθηκε από τους ληστές.

Η σημαντικότερη όμως απάντηση δίνεται στους Ιουδαίος μέσα από το σημερινό ευαγγέλιο. Ο Ιησούς όχι μόνο συνομιλεί με γυναίκα και μάλιστα, σε αντίθεση με τα δεδομένα της εποχής, αλλά αυτή η γυναίκα τυγχάνει να είναι όχι μόνο Σαμαρείτισσα, αλλά και πολύ αμαρτωλή. Μια αμαρτωλή όμως που περιμένει τον Μεσσία και όταν τον γνωρίζει τον ακολουθεί, ενώ οι ίδιοι όταν τον γνώρισαν όχι μόνο τον αποστράφηκαν, αλλά και τον καταδίκασαν σε θάνατο!

Μέσα από τη συνομιλία του Ιησού με τη Σαμαρείτισσα έχουμε πρωτόγνωρες στιγμές. Ο Ιησούς αποδέχεται τον αμαρτωλό άνθρωπο, έστω κι αν είναι αλλογενής, τον βγάζει από την περιθωριοποίηση και τον παραγκωνισμό και τον καθιστά ικανό, όχι μόνο να συνομιλεί με το θεό, αλλά και να του αποκαλύπτονται ύψιστες αλήθειες της πίστεως όπως: Ότι ο Θεός είναι Πνεύμα και ως Πνεύμα ευρίσκεται παντού. Άρα και η λατρεία του Θεού θα μπορεί να γίνεται οπουδήποτε, αρκεί να είναι λατρεία πνευματική. Με τον τρόπο αυτό αλλάζουν τα δεδομένα, τόσο των Ιουδαίων όσο και των Σαμαρειτών, που πίστευαν αντίστοιχα, ότι ο Θεός ευρίσκεται και άρα πρέπει να λατρεύεται στο Ναό των Ιεροσολύμων και στο όρος Γαριζείν.

Όμως, πέραν από την αποκάλυψη των ύψιστων αληθειών περί του θεού και της λατρείας του, σήμερα αυτοαποκαλύπτεται, λέγοντας ότι είναι ο αναμενόμενος Μεσσίας. Αποκαλύπτεται όμως και το πνευματικό βάθος της Σαμαρείτισσας η οποία είπε: «Ξέρω ότι θα έρθει ο Μεσσίας, δηλαδή ο Χριστός. Όταν έρθει εκείνος, θα μας τα εξηγήσει όλα». Μέσα από την προσδοκία ότι έρχεται ο Χριστός αλλά και ότι Αυτός «αναγγέλει ημίν πάντα», φαίνεται ότι Σαμαρείτισσα διακατέχεται όχι μόνον από τον πόθον του ερχομού του Μεσσία, του Λυτρωτή, αλλά και εκφράζει την απόλυτη πίστη ότι και ο Μεσσίας θα έρθει και όλη την αλήθεια θα την αποκαλύψει «ημίν» σε μας. Άρα οι Ιουδαίοι μπορεί να τους θεωρούσαν «αλλογενείς» και ανάξιους σωτηρίας, αυτοί όμως αν και αμαρτωλοί θα τύχουν σωτηρίας και ότι ο Μεσσίας, Λυτρωτής θα έρθει και γι’ αυτούς.

Μπροστά στο μεγαλείο της πίστης της Σαμαρείτισσας αποκαλύπτεται ο Χριστός λέγοντας της «Εγώ ειμί ο λαλών σοι». Με τον τρόπο αυτό ετόνισε στη Σαμαρείτισσα και τονίζει και σε μας ότι, όταν με πραγματικό πόθο αναζητούμε τον Ιησού, Αυτός βρίσκεται κοντά μας περισσότερο από ΄τι φανταζόμαστε. Συνομιλεί μαζί μας. Δεν μας αποστρέφεται αν και είμαστε αμαρτωλοί. Αντίθετα χρησιμοποιεί την αμαρτωλότητα μας σαν όχημα που θα μας οδηγήσει στη σωτηρία. Μας αποκαλύπτει την αμαρτωλότητα μας, αλλά την ίδια στιγμή μας απλώνει το χέρι για να μας βγάλει από το βάλτο της αμαρτίας

Άλλοτε σμιλεύοντας τη σκληρή πέτρα της αμαρτίας μας και άλλοτε ρίχνοντας φως στο νερό του πηγαδιού της αμαρτίας μας, μας δίνει τη δυνατότητα, είτε να αισθανθούμε, είτε να δούμε με καθαρότητα σαν σε καθρέφτη την αμαρτωλότητα του εαυτού μας. Ο «προβολέας» της Χάριτος του θεού δε σταματά μόνο στην αποκάλυψη. Παρά την ασχήμια που αντικρίζουμε δεν μας αφήνει να απογοητευτούμε. Αντίθετα, με τον «κουβά» της μετάνοιας μας βοηθά να αντλήσουμε από το πηγάδι της ψυχής μας όλη την ακαθαρσία που λέρωνει και μολύνει την ψυχή μας. Με τον τρόπο αυτό τα λερωμένα από τη στασιμότητα νερά της αμαρτίας θα καθαρίζουν σιγά – σιγά και θα αντικαθίστανται με την πηγή της χάριτος του Θεού, όπου μέσα μας πια, όπως είπε σήμερα ο Ιησούς «θ’ αναβλύζει νερό ζωής αιώνιας». Τότε κι εμείς, όπως σήμερα η Σαμαρείτισσα θα του πούμε: «Κύριε, δώσ’ μου αυτό το νερό για να μη διψάω». Αυτό δεν θα μας το αρνηθεί. Θα μας ζητήσει μόνο να του προσφέρουμε τις αμαρτίες μας.

Αδελφοί μου, ας αφήσουμε τη «στάμνα» των αμαρτιών μας, όπως έκανε σήμερα και η Σαμαρείτισσα. Ας την μιμηθούμε και σαν κήρυκες του Ευαγγελίου, είτε μέσα από τη διδασκαλία, είτε μέσα από την όλη ζωή και συμπεριφορά μας. Ας γίνουμε κι εμείς φωτεινοί, όπως Φωτεινή έγινε και η ίδια η Σαμαρείτισσα, τόσο στο οικογενειακό όσο και στο κοινωνικό μας περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό θα επιβεβαιώσουμε ότι γίναμε όχι μόνο γνώστες της δωρεάς του Θεού, αλλά και αποδέκτες αυτής της δωρεάς η οποία μας προσφέρεται δια του Ιησού Χριστού. Ακόμα θα πιστέψουμε ότι ο Ιησούς Χριστός ενσαρκώνοντας την αγάπη του Θεού, χωρίς διάκριση σε όλους τους λαούς και όλους τους ανθρώπους, σε άντρες και γυναίκες, θα προσφέρει και σε μας το «νερό» που θα γίνει μέσα μας «πηγή ύδατος αλλομένου εις ζωήν αιώνιον». Αμήν.

Θεόδωρος Αντωνιάδης