Ερμηνεία Παλαιάς Διαθήκης –Προφήτης Ησαΐας (33ον) – (Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμία)

Δείτε και: –Προφήτης Ησαΐας (1ον) & (2ον) & (3ον)& (4ον) & (5ον)& (6ον) & -(7ον & -(8ον) &- (9ον)&- (10ον) &- (11ον) &- (12ον) & - (13ον) & -(14ον) & - (15ον) & - (16ον) &- (17ον) &-(18ον) & - (19ον) &- (20ον) &-(21ον) &- (22ον) &- (23ον) &-(24ον) &- (25ον) &-(26ον)&-(27ον)&-(28ον) &-(29ον)&-(30ον)&-(31ον) &- (32ον)

          IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

Δημητσάνα, Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου 2015

ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΕΣ

(Ἡ ἑρμηνεία παρά τήν συντομία της καί τήν ἁπλότητά της εἶναι ἐπιστημονική

Ἡ ἐργασία αὐτή προσφέρεται στούς ἀναγνῶστες σέ συνέχειες ἑκάστη Δευτέρα καί Παρασκευή διά ἐξεύρεση λαθῶν ἐκ μέρους τους καί ἐνημέρωσή μας πρός διόρθωση, πρίν ἀπό τήν τελική δημοσίευση τοῦ ἔργου.

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΣΑΪΑΣ

Πνευματική τυφλότητα καί διαστροφή (29,9-16)

(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)

1. Κατά τήν κλήση του ὁ Ἡσαΐας, ἄκουσε ἀπό τόν Θεό περί πωρώσεως τοῦ λαοῦ, ὥστε νά μήν μπορεῖ νά νοήσει τίς βουλές τοῦ Κυρίου, γιά νά σωθεῖ (βλ. 6,9 ἑξ.). Αὐτό βλέπουμε νά λέγεται καί στήν περικοπή μας ἐδῶ, ὅπου, ὄχι μόνο ὁ λαός, ἀλλά καί αὐτοί οἱ προφῆτες καί οἱ ἄρχοντες εἶναι ναρκωμένοι πνευματικά  καί πωρωμένοι (στίχ. 9.10). Τούς τύφλωσε ὁ Θεός (στίχ. 10) καί ἑπομένως δέν μπορεῖ νά νοήσουν τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ (στίχ. 11). Εἴτε εἶναι ἀγράμματοι εἴτε γραμματισμένοι, τούς εἶναι ἀκατάληπτη ἡ βίβλος τοῦ Θεοῦ, γιατί στεροῦνται τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία φωτίζει γιά τήν κατάληψη τῶν κεκρυμμένων σ᾽ αὐτήν (στίχ. 11).

2. Ὑποθέτουν ὅτι ὁ λαός σέ κάποια του ἀνάγκη κατέφυγε στόν Θεό νά προσευχηθεῖ μέ μία τελετή. Ἡ προσευχή του ὅμως ἦταν τυπική, ἦταν λατρεία τῶν χειλέων μόνο καί ὄχι τῆς καρδιᾶς. Γι᾽ αὐτό καί ἀκοῦμε τόν Θεό στήν περικοπή μας ἐδῶ νά ἀπρορίπτει αὐτή τήν λατρεία, τήν καθαρῶς τυπική (στιχ. 13),  γιατί δέν ὠφελεῖ πνευματικά τόν ἄνθρωπο, ἀλλά, ἀντίθετα, καί τόν ζημιώνει, γιατί τοῦ δημιουργεῖ τήν ψευδαίσθηση τῆς καλῆς σχέσης του μέ τόν Θεό. Ὁ Θεός μαζί μέ τήν λατρεία αὐτή θά ἀπορρίψει καί τόν λαό Του, γιατί καθοδηγεῖται ἀπό συμβούλους, τάχα «σοφούς» καί «συνετούς», ἀλλά βουλευομένους ἐνάντια πρός τήν βουλή τοῦ Κυρίου (στίχ. 13). Οἱ καθοδηγοί αὐτοί τοῦ λαοῦ εἶχαν μυστικές διαπραγματεύσεις («οἱ ἐν κρυφίᾳ βουλήν ποιοῦντες», στίχ. 15) μέ τούς Αἰγυπτίους γιά σύναψη συμμαχίας μαζί τους πρός ἀπόκρουση τῶν Ἀσσυρίων (30,1 ἑξ. 31,1ἑξ.). Οἱ ἡγέτες τῆς Ἰουδαίας φαντάζονται ὅτι μποροῦν νά καθορίσουν οἱ ἴδιοι τό μέλλον τους, ἀλλά ξεχνοῦν ὅτι αὐτοί εἶναι «πηλός», ὁ ὁποῖος σχηματίζεται ἀπό τό χέρι τοῦ Θεοῦ (στίχ. 16).

(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,

τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)

29, 9 Παραλύστε καί συγχυθεῖτε·

μεθύσατε βαρειά, ὄχι ἀπό σίκερα οὔτε ἀπό οἴνο,

10 ἀλλά ἀπό τό ὅτι σᾶς πότισε ὁ Κύριος

μέ πνεῦμα νάρκης.

Καί θά κλείσει τούς ὀφθαλμούς τῶν προφητῶν τους

καί (τούς ὀφθαλμούς) τῶν ἀρχόντων τους,

αὐτῶν πού (τάχα) κατανοοῦν τά μυστικά.

11 Καί θά εἶναι σέ σᾶς ὅλοι οἱ λόγοι αὐτοί σάν τούς λόγους ἑνός ἐσφραγισμένου βιβλίου, τό ὁποῖο, ἄν τό δώσουν σέ ἕνα ἄνθρωπο πού ξέρει γράμματα καί τοῦ ποῦν, «διάβασέ τα αὐτά», νά πεῖ: «Δέν μπορῶ νά τά διαβάσω, γιατί εἶναι ἐσφραγισμένο (τό βιβλίο)». 12 Ἤ, (θά εἶναι σέ σᾶς οἱ λόγοι αὐτοί), σάν νά δοθεῖ ἕνα βιβλίο (ὄχι ἐσφραγισμένο) σέ ἄνθρωπο πού δέν ξέρει γράμματα καί νά τοῦ ποῦν, «διάβασέ το», καί αὐτός νά πεῖ: «Δέν ξέρω γράμματα»!

13 Καί εἶπε ὁ Κύριος: «Μέ ἐγγίζει ὁ λαός αὐτός

μέ τό στόμα του

καί μέ τιμᾶ μέ τά χείλη του,

ἡ καρδιά του ὅμως εἶναι μακρυά ἀπό μένα·

μάταια μέ σέβονται μέ τό νά διδάσκουν ἐντάλματα

 καί διδασκαλίες ἀνθρώπων·

14 Γι᾽ αὐτό, ἰδού Ἐγώ, θά προσθέσω καί ἄλλη τιμωρία:

Θά μεταθέσω τόν λαόν αὐτόν. Θά τούς μετακινήσω

καί θά καταστρέψω τήν σοφία τῶν σοφῶν

καί θά ἐξαφανίσω τήν σύνεση τῶν συνετῶν.

15 Ἀλλοίμονο σ᾽ αὐτούς πού κάνουν πανοῦργα σχέδια,

ἀλλά ὄχι μέ τήν βουλή τοῦ Κυρίου.

Ἀλλοίμονο σ᾽ αὐτούς πού συνεδριάζουν κρυφά

– (γι᾽ αὐτό) καί θά εἶναι σκοτεινά τά ἔργα τους–

καί λέγουν: «Ποιός μᾶς βλέπει;

Καί ποιός μᾶς γνωρίζει

ἤ (ποιός ξέρει) τί κάνουμε ἡμεῖς;»

16 Δέν εἶστε (ἐνώπιον τοῦ Κυρίου)

σάν τόν πηλό τοῦ κεραμέως;

Μήπως μπορεῖ νά πεῖ τό πλάσμα στόν πλάστη του,

«δέν μέ ἔπλασες ἐσύ;».

Ἤ, τό κατασκεύασμα νά πεῖ στόν κατασκευαστή του,

«δέν μέ ἔκανες καλά;». α

α. Ἡ περικοπή αὐτή φαίνεται σαφέστερη στό Ἑβρ., ὅπου ἔχει ὡς ἑξῆς:

 9 «Θαμβῶστε τούς ἑαυτούς σας καί θαμβωθεῖτε,

τυφλῶστε τούς ἑαυτούς σας καί τυφλωθεῖτε,

σεῖς οἱ μεθυσμένοι, ἄν καί ὄχι ἀπό οἶνο,

σεῖς οἱ παραπατοῦντες, ἄν καί ὄχι ἀπό ἰσχυρό ποτό.

10 Γιατί ὁ Κύριος ἔχυσε πάνω σας πνεῦμα βαθέως ὕπνου,

ἔκλεισε σφικτά τούς ὀφθαλμούς σας

καί συνεκάλυψε τίς κεφαλές σας,

11 ὥστε ἡ ἀποκάλυψη ὅλων αὐτῶν ἔγινε γιά σᾶς, ὅπως οἱ λόγοι ἐσφραγισμένου βιβλίου, τό ὁποῖο, ἄν δώσει κανείς σέ ἐγγράμματο μέ τήν παράκληση «ἀνάγνωσε, παρακαλῶ, αὐτό», ἐκεῖνος θά πεῖ, «δέν μπορῶ, γιατί εἶναι ἐσφραγισμένο»· 12 ἤ, ἄν τό βιβλίο δοθεῖ σέ μή ἐγγράμματο μέ τήν παράκληση·«ἀνάγνωσε, παρακαλῶ, αὐτό», ἐκεῖνος θά πεῖ, «δέν εἶμαι ἐγγράμματος».

13 Ὁ Κύριος λέγει:

«Ἐπειδή ὁ λαός αὐτός μέ πλησιάζει μέ τό στόμα του

καί μέ τιμᾶ μέ τά χείλη του,

ἡ δέ καρδία του ἀπέχει πολύ ἀπό μένα

καί ὁ σεβασμός του σέ μένα εἶναι κατ᾽ ἐντολή ἀνθρώπων,

ἡ ὁποία μαθαίνεται κατά συνήθεια,

14 γι᾽ αὐτό θά ἀσχοληθῶ καί πάλι μέ τόν λαό αὐτόν

κατά τρόπο θαυμάσιο,

κατά τρόπο θαυμάσιο καί θαυμαστό

καί ἡ σοφία τῶν σοφῶν αὐτοῦ θά χαθεῖ

καί ἡ σύνεση τῶν συνετῶν αὐτοῦ θά ἀφανισθεῖ»!

15 Ἀλλοίμονο σέ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι κάνουν πανοῦργα σχέδια,

γιά νά κρύπτουν αὐτό ἀπό τόν Κύριο,

τῶν ὁποίων τά ἔργα γίνονται στό σκότος

καί οἱ ὁποῖοι λέγουν, «ποιός μᾶς βλέπει, ποιός μᾶς γνωρίζει»;

16 ῏Ω τῆς διαστροφῆς σας!

Δέν ὑπολογίζεται ὁ κεραμεύς περισσότερο ἀπό τόν πηλό;

Θά πεῖ τό δημιούργημα γιά τό δημιουργό του

«δέν μέ δημούργησε»;

Ἤ τό ποίημα θά πεῖ γιά τόν ποιήσαντα αὐτό

«δέν ἔχει νοημοσύνη;» 

(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)

29,9-16. Ὁ Ἰούδας εἶναι ἀνίκανος νά νοήσει τό τί κάνει ὁ Θεός. Ἔτσι τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀποκρουστικό σ᾽ αὐτούς, ἐνῶ τά πολιτικά σχέδια τῶν δικῶν τους συμβούλων τά θεωροῦν σοφά, ἀλλά ὁ Θεός θά τά ὁδηγήσει σέ ἀποτυχία. 29,9-10. Ἡ μέθη μόνο (βλ. 28,7) δέν μπορεῖ νά ἐξηγήσει τήν ἔλλειψη ἀπό τόν Ἰούδα τῆς ὅρασης καί τῆς κρίσεως. Πρέπει νά τούς ἔχει τυφλώσει ὁ Θεός (βλ. 6,9-10· ἀλλά βλ. 30,10). 29,11-12. Οἱ στίχ. αὐτοί εἶναι ἴσως μία προσθήκη, ἡ ὁποία θέλει νά ἐξηγήσει τούς στίχ. 9-10. 29,11. Βιβλίου τοῦ ἐσφραγισμένου. Πάπυρος, τόν ὁποῖον δέν μποροῦμε νά ξετυλίξουμε γιά νά τόν διαβάσουμε, χωρίς νά βγάλουμε τήν σφραγίδα, ἡ ὁποία τόν στερεώνει. 29,13. Ἡ λατρεία τοῦ Ἰούδα εἶναι μόνο πρόσχημα καί ὄχι καθαρή καί γνήσια ἔκφραση τῆς καρδιᾶς του στόν Θεό (βλ. 1,10-17). Ἡ προφητεία (στίχ. 13-14) εἶναι δύσκολο νά χρονολογηθεῖ. Ὁ προφήτης ἐλέγχει τήν ὑποκριτική λατρεία, ὅπως εἰς 1,10-20. 29,14. Ἀκόμη καί οἱ φερόμενοι ὡς σοφοί τοῦ Ἰούδα δέν δύνανται νά διακρίνουν τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ (5,12-13). 29,15. Οὐαί οἱ ἐν κρυφῇ βουλῇ ποιοῦντες. Μερικοί προσπαθοῦσαν νά κρύψουν τά πολιτικά τους σχέδια ἀπό τόν Θεό καί τόν προφήτη του (βλ. 30,1-2), πιθανόν γιά τόν λόγο ὅτι τά σχέδιά τους αὐτά εἶναι πολύ ἔξυπνα καί περίτεχνα καί δέν μποροῦν νά κατανοηθοῦν ἀπό τούς ἔχοντας τήν ἁπλῆ θρησκευτική σκέψη (28,9-10)! 29,16. Ἀλλά ξέχασαν ποιός εἶναι δημιούργημα καί ποιός εἶναι Δημιουργός! Ἤδη ἡ παλαιά ἱστορία της δημιουργίας (Γεν. 2,7) παρίστανε τόν Γιαχβέ πλάσσοντα τόν ἄνθρωπο μέ χῶμα ἀπό τήν γῆ κατά τόν τρόπο ἑνός κεραμέως. Ἡ εἰκόνα θά ἐπαναληφθεῖ συχνά ἀπό τούς προφῆτες, μετά τόν Ἡσαΐα, καί τελικά ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο, γιά νά τονίσει τήν ὁλική ἐξάρτηση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Θεό καί τήν θραυστότητά του μεταξύ τῶν χειρῶν Του.