Ο Παπικός Αρχιεπίσκοπος Νάξου-Τήνου- Άνδρου-Μυκόνου και Μητροπολίτης παντός Αιγαίου, Νικόλαος και το ανοικτό πνεύμα

-Πρέπει να μάθουμε να ερμηνεύουμε τις αποφάσεις ακόμη και των οικουμενικών συνόδων με ανοικτό πνεύμα

-Πάπας Φραγκίσκος και ο Οικουμενικός Βαρθολομαίος αγαπιούνται ως Αδέλφια. 

Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη 

-Οπως είναι λογικό το πρώτο σχόλιο που θα σας ζητήσω είναι για τα πολιτικοκοινωνικά δρώμενα από την απόφαση για το περίφημο δημοψήφισμα μέχρι σήμερα....

Στις 29 του μηνός Ιουνίου, μία ημέρα πριν τη λήξη του σχετικού «προγράμματος» έστειλα μία ανοικτή επιστολή στον Πρωθυπουργό, στον Πρόεδρο της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και στους Προέδρους ή Γραμματείς των Κοινοβουλευτικών πολιτικών κομμάτων. Το περιεχόμενο της σύντομης επιστολής μου απαντά σαφώς στο ερώτημά σας. Έγραφα:

Όλοι γνωρίζουμε ότι η Πατρίδα μας μπαίνει σε μια εξαιρετικά δύσκολη περιπέτεια. Δυσκολίες αντιμετώπιζε και πριν, αλλά συνοδευόταν από την ελπίδα, πως ο διάλογος μεταξύ Ελλάδος και των θεσμών των δανειστών της θα απέδιδε την ολιγότερο οδυνηρή λύση. Όμως τα πράγματα δεν εξελίχτηκαν, όπως θα τα θέλαμε. Σίγουρα φταίνε και οι δυο πλευρές:

Ο καιρός που μένει είναι λίγος και πρέπει να χρησιμοποιηθεί σωστά και συνετά.

Στις δύσκολες στιγμές χρειάζεται νηφαλιότητα, ομοψυχία και ενότητα, όχι μόνο από το λαό, αλλά προπάντων από εκείνους που την ζητούν από το λαό.

Είναι η ώρα όχι της κομματικής λύσης αλλά μιας εθνικής λύσης. Και για να υπάρξει μια τέτοια λύση χρειάζεται μια υπέρβαση. Αυτή όμως προϋποθέτει την ενότητα του πολιτικού κόσμου, τουλάχιστον αυτή την εβδομάδα.
Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, Αξιότιμοι κύριοι Πρόεδροι ή Γενικοί Γραμματείς των Πολιτικών κομμάτων, κοιτάξτε στα μάτια τον Ελληνικό λαό και μην επιτρέψετε να συνεχιστεί η σημερινή φτώχεια του και το αβέβαιο μέλλον των παιδιών, των εφήβων και των νέων. Αποδείξτε τους έμπρακτα και όχι μόνο με λόγια, ότι είστε έτοιμοι να θυσιάσετε το κομματικό σας όφελος προς όφελος του λαού τον οποίο οφείλετε να υπηρετείτε και όχι να παραπλανείτε. 

Τέλος, ιδιαίτερα τώρα, μην ξεχνάτε ότι η Πατρίδα μας εκτός από τον πολιτισμό και τη δημοκρατία της διαθέτει και τη δύναμη της Πίστης. Είθε ο Θεός να σας φωτίσει!

- Περνώντας σε θέματα που άπτονται αμιγώς της θρησκείας θα ήθελα τη δική σας άποψη σχετικά με την πρόσφατη πρόταση του Πάπα Φραγκίσκου για κοινό εορτασμό του Πάσχα από Ορθοδόξους & Ρωμαιοκαθολικούς. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης σε συνέντευξή του στην ιταλική LA STAMPA έδειξε ανοιχτός, αλλά επισήμανε πως κάποιες εθνικές εκκλησίες αντιδρούν . Από την άλλη η Ρωσική Εκκλησία χαρακτήρισε ευπρόσδεκτη την πρόταση υπό την προϋπόθεση πως θα ακολουθηθεί το ορθόδοξο ημερολόγιο και συνάμα χαρακτήρισε «εντελώς απαράδεκτο» την καθιέρωση συγκεκριμένης ημερομηνίας. Πως τα σχολιάζετε όλα αυτά;

Σίγουρα γνωρίζετε ότι στην Ελλάδα, η Καθολική Εκκλησία συνεορτάζει το Πάσχα με την Αδελφή Ορθόδοξη Εκκλησία περισσότερα από σαράντα χρόνια.

Επιθυμώντας να αντιμετωπίσουμε τα ποιμαντικά προβλήματα που προέκυψαν από τους πολλούς μικτούς γάμους, θελήσαμε να βοηθήσουμε τις μικτές οικογένειες να γιορτάζουν μαζί όλα τα μέλη τους το θεμέλιο της πίστης μας, που είναι η ανάσταση του Κυρίου. Αφήσαμε τα άστρα και τη σελήνη να συνεχίζουν τη πορεία τους, και θέσαμε πάνω από όλα το πνευματικό όφελος των οικογενειών μας. Στην αρχή υπήρξαν κάποια προβλήματα αποδοχής αυτής της απόφασης μας, αλλά τώρα όλοι μας ευγνωμονούν.

Ήδη όμως από τη Β’ Σύνοδο του Βατικανού (1962-1965), είχε προταθεί ο κοινός εορτασμός του Πάσχα μεταξύ όλων των Χριστιανών. Το έτος 1975 η Γραμματεία της Ρώμης για την Ενότητα των Εκκλησιών, με έγγραφό της, ρωτούσε τις Ιεραρχίες των τοπικών Συνόδων «αν κατά τη γνώμη μας, οι συνθήκες στις τοπικές Εκκλησίες είναι ευνοϊκές για να καθιερωθεί ο κοινός εορτασμός του Πάσχα σε μία σταθερή Κυριακή του Απριλίου. Συγκεκριμένα προτείνεται η αρχή να γίνει από το Πάσχα του έτους 1977 που ήδη και τα δύο ημερολόγια προβλέπουν τον συνεορτασμό».

Ο συνεορτασμός δεν τίθεται λοιπόν τώρα για πρώτη φορά, έχει αρχίσει να συζητείται από πολλά χρόνια, αλλά δυστυχώς βάζουμε πάνω από όλα τον εγωισμό μας και το γράμμα των Συνόδων αντί του πνεύματος Είναι καιρός να κοιτάξουμε το πνευματικό όφελος των πιστών. Πρέπει να μάθουμε να ερμηνεύουμε τις αποφάσεις ακόμη και των οικουμενικών συνόδων με ανοικτό πνεύμα. Ποιος ήταν ο σκοπός της Συνόδου της Α' Οικουμενικής Συνόδου της Νικαίας το 325 μ.Χ., που αποφάσισε ότι: «το Πάσχα θα πρέπει να εορτάζεται την πρώτη Κυριακή, μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης και αν η πανσέληνος συμβεί Κυριακή, τότε να εορτάζεται την αμέσως επόμενη Κυριακή»; Δεν ήταν ο συνεορτασμός μεταξύ όλων των Χριστιανών; Αυτό είναι και το σημερινό ζητούμενο. Η έκφραση «κατ’ οικονομία», άραγε δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για αποφάσεις Συνόδων, εφόσον αυτή χρησιμοποιείται και για την ίδια τη διδασκαλία του Ευαγγελίου; 

Φαντάζεστε την ομορφιά του συνεορτασμού της Εορτής των Εορτών από όλους τους Χριστιανούς μαζί!

Προσωπικά είμαι υποστηρικτής αυτής της πρότασης και λυπάμαι που ακόμη δεν έχει γίνει πράξη!

Όσο για την Ορθόδοξη Ρωσική Εκκλησία παίρνει μία θέση στη συγκεκριμένη πρόταση που δεν την κατανοώ αλλά και δεν την κατηγορώ. Δεν είναι δυνατόν όταν υπάρχει μία πρόταση που απευθύνεται σε όλους τους Χριστιανούς να τη δεχόμαστε μόνο με την προϋπόθεση ότι θα γίνει δεκτή η δική μας λογική. Γιατί οι Εκκλησίες ζητούν από τους Αρχηγούς των Κρατών να κάθονται στο ίδιο τραπέζι και να συζητούν και να δίνουν λύσεις στα σοβαρά προβλήματα του κόσμου, ενώ οι Εκκλησίες αποφεύγουν το διάλογο; Ποιόν πείθουμε με αυτή τη συμπεριφορά μας!

Επομένως η επαναφορά εκ μέρους του Πάπα Φραγκίσκου για τον συνεορτασμό του Πάσχα από όλους Χριστιανούς, κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι μία θαυμάσια πρόταση για αδελφική συζήτηση μεταξύ των Χριστιανών, γι’ αυτό και ο Αδελφός του στην Αρχιεροσύνη, Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος αποδέχεται να συζητηθεί.

-Στην Ελλάδα υπάρχουν από διάφορους κύκλους έντονες αντιδράσεις για τις συχνές επαφές Βαρθολομαίου-Φραγκίσκου. Πώς απαντάτε σε όλα αυτά;

Γι αυτές τις αντιδράσεις στην Ελλάδα λυπάμαι ειλικρινά, και λυπάμαι ακόμη πιο πολύ που μερικοί κύκλοι ανήκουν στην αδελφή Ορθόδοξη Εκκλησία.

Ενώ η Χώρα μας είναι μια Χώρα χριστιανική, πολλές φορές της λείπει η χαρά και το άρωμα του Ευαγγελίου. Οι Χριστιανοί πρέπει να είναι άνθρωποι του διαλόγου, της καταλογής, της αδελφοσύνης και της αγάπης. Αν αυτά λείπουν από τους Χριστιανούς μπορούμε να συνεχίσουμε να κηρύττουμε και μάλιστα με ρητορεία, αλλά σίγουρα δεν πείθουμε.

Η Μία, Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Χριστού, πρέπει σήμερα να θεωρεί τον εαυτόν της ευτυχή, διότι οι διάδοχοι των δύο Αδελφών Αποστόλων Πέτρου και Ανδρέα, Πάπας Φραγκίσκος και ο Οικουμενικός Βαρθολομαίος αγαπιούνται ως Αδέλφια. Αυτή η αγάπη και η συνεργασία είναι μια όμορφη χριστιανική μαρτυρία που χρειάζεται να την εκτιμήσουμε και να την ακολουθήσουμε.

 -Ο ποντίφικας πρόσφατα είδε εκ νέου τους εκπροσώπους του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών. Ποιος πιστεύετε πως είναι ο ρόλος του ΠΣΕ στις διαθρησκειακές σχέσεις;

Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών είναι ένας θαυμάσιος Οργανισμός ο οποίος μπορεί να διαδραματίσει μια πολύ σημαντική αποστολή. Η Ενότητα, ο διάλογος και η συνεργασία είναι αρετές που όποιο άτομο ή θεσμός τις χρησιμοποιεί και ωφελείται και ωφελεί.

-Θεωρείτε πως το Ισλάμ αποτελεί κίνδυνο για την Ευρώπη;

Το Ισλάμ, αυτό καθ’ εαυτό, όχι μόνο δεν αποτελεί κίνδυνο αλλά και μας βοηθά να βιώνουμε καλύτερα τη δική μας πίστη. Αν μία μη αποκαλυμμένη θρησκεία προοδεύει και επεκτείνεται, πόσο μάλλον μια αποκαλυμμένη από τον ίδιο το Θεό θρησκεία. Μας βοηθά να μην κηρύττουμε απλώς αλλά και να βιώνουμε την αγάπη μεταξύ όλων των ανθρώπων. Ο Χριστιανισμός, αν είναι αυτός του Ευαγγελίου, οφείλει να συνδιαλέγεται με όλους τους ανθρώπους, χριστιανούς και μη , πιστούς και άπιστους. Εμείς δεν κηρύττουμε ένα Βιβλίο αλλά μιμούμαστε μια ζωή και όχι ενός ανθρώπου αλλά του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού.

Δυστυχώς, όπως υπάρχουν και φανατικοί χριστιανοί που υπερασπίζονται την πίστη τους όχι με τη ζωή τους, αλλά μόνο με φωνές και μάλιστα πολλές φορές κραδαίνοντας τον ίδιο τον Τίμιο Σταυρό. Αυτό κάνουν και μερικοί εξτρεμιστές Μουσουλμάνοι κραδαίνοντας δικά τους φονικά όργανα που κανείς δεν έχει μετατρέψει σε σωτήρια αλλά παραμένουν φονικά. Η χρήση αυτών των φονικών μέσων είναι απάνθρωπη, μειώνει όχι μόνο τη θρησκεία τους αλλά ακόμη και την ανθρωπιά τους. Όμως αυτοί δεν εκπροσωπούν το γνήσιο Ισλάμ. Το Ισλάμ είναι μία ανθρώπινη θρησκεία και επομένως δεν του επιτρέπεται να στερείται την ανθρωπιά.

-Πώς κρίνετε τους σύγχρονους διωγμούς των Χριστιανών στην Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και αλλού;

Είναι κάτι που δεν μπορώ να καταλάβω! Πώς είναι δυνατόν στον 21ο αιώνα να υπάρχουν περισσότεροι μάρτυρες της πίστης από εκείνους των πρώτων χριστιανικών αιώνων! Διερωτώμαι επίσης ποιος και ποιοι τους οπλίζουν τα χέρια, τους παγώνουν την καρδιά και τους θολώνουν το μυαλό και σφαγιάζουν αθώα θύματα;

Δεν ξέρω γιατί αυτοί που μπορούν να τους σταματήσουν, είναι τόσο αδύναμοι. Μήπως υπάρχουν και συμφέροντα; Μακάρι να βρεθεί ένα όπλο, μη φονικό, που να ισοπεδώσει όλες τις βιομηχανίες του κόσμου που παράγουν και πουλούν πάσης λογής όπλα.

-Μια βαθιά πληγή για την Εκκλησία είναι όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία εξαιτίας και του ρόλου που έχουν παίξει οι Ουνίτες (Ελληνική Καθολική Εκκλησία). Ποια είναι η γνώμη σας;

Λυπάμαι για το κακό που δημιουργείται από μία δεδομένη ιστορική κατάσταση που ξεκίνησε χωρίς να έχει προβλέψει αυτό το κακό. Καλώς ή κακώς υπάρχει η Ουνία, όπως αποκαλείται από πολλούς. Η ύπαρξη αυτής καθ’ εαυτής της Ουνίας θα έπρεπε να είναι θετική. Προσωπικά δεν αμφισβητώ, ότι τουλάχιστο το κίνητρο τους ήταν θετικό.

Το γεγονός της Ουνίας ήθελε να υπενθυμίσει ένα πρόβλημα της Εκκλησίας, δηλαδή του χωρισμού και θεωρούσε ότι η ύπαρξή της θα μπορούσε να συμβάλει στην ενότητα των Εκκλησιών.

Ξεκίνησε από το γεγονός ότι κάποιες Εκκλησίες της Ανατολής δεν ακολούθησαν το Σχίσμα του 1054 και παρέμειναν όπως ήταν, δηλαδή ενωμένες και με την Εκκλησία της Ρώμης. Στη συνέχεια φαίνεται ότι αυτό άλλαξε και υπήρξαν και Ορθόδοξοι και Καθολικοί του Ρωμαϊκού Τυπικού εθελοντικά ή με κάποια πίεση ή και προσηλυτισμό προσχώρησαν στις Εκκλησίες αυτές, δημιουργώντας προβλήματα στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Όμως δεν ήταν αυτός ο σκοπός τους. Σκοπός τους ήταν, επαναλαμβάνω να βοηθήσουν στην ενότητα των Εκκλησιών.

Σίγουρα έγιναν λάθη στις πρακτικές, δημιουργήθηκαν μεταξύ Ορθοδόξων Χριστιανών και Ουνιτών Χριστιανών φανατισμοί, έχθρες, διώξεις και έτσι αποδείχτηκε ότι ο πρώτος σκοπός έφερε αντίθετα αποτελέσματα.
Σήμερα λοιπόν δεν τίθεται θέμα κατάργησης των Εκκλησιών αυτών, αλλά μόνο αύξηση των προσπαθειών για την ενότητα όλων των Εκκλησιών με την οποία και αυτομάτως θα καταργηθούν και οι Ουνιτικές Εκκλησίες.

-Πρόσφατα ο Δήμος Σύρου αποφάσισε ομόφωνα να προσκληθεί ο Πάπας Φραγκίσκος στη Σύρο. Συμφωνείτε; Μήπως θα έπρεπε να υπάρχει συνεννόηση και με την Ελλαδική Εκκλησία για ένα τέτοιο λεπτό θέμα μιας και δεν πρόκειται απλά για έναν αρχηγό κράτους και θρησκευτικό ηγέτη;

Είναι κάτι που ικανοποιεί απόλυτα το συναίσθημα και την πίστη της μεγάλης πλειονότητας των κατοίκων της Σύρου. Ικανοποιεί και το συναίσθημα όλων των νησιών των Κυκλάδων όπου συμβιώνουν από αιώνες οι δύο Εκκλησίες Καθολική και Ορθόδοξη και αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση.

Ελπίζω η πρόσκληση, η οποία κι όπως γνωρίζω πολύ καλά, παραδόθηκε στον ίδιο τον Πάπα Φραγκίσκο, δεν στάλθηκε στον αρχηγό του κρατιδίου του Βατικανού, αλλά στον Επίσκοπο και Πάπα Ρώμης. Αυτή είναι η πρώτη ιδιότητά του και αυτήν προβάλει από την πρώτη ημέρα της εκλογής του ο Πάπας Φραγκίσκος.

Προσωπικά βέβαια πιστεύω ότι τέτοια πρόσκληση είναι πολύ δύσκολο να ικανοποιηθεί στο άμεσο μέλλον. Καταλαβαίνετε πόσες χιλιάδες παρόμοιες προσκλήσεις ήδη έχουν γίνει και πόσες θα γίνουν ακόμη.
Καθώς όμως ο Πάπας Φραγκίσκος είναι τόσο απλός, ταπεινός και απρόβλεπτος, δε θα μου έκανε καμία εντύπωση, αν απαντούσε θετικά και εν καιρώ στη συγκεκριμένη πρόσκληση. Και βέβαια αν γίνει αυτό είναι περισσότερο από βέβαιο ότι δε θα παραλείψει να έλθει και στην Τήνο, όπου υπάρχουν είκοσι τρεις Καθολικές Ενορίες.

Όσον αφορά στο θέμα του αν θα έπρεπε να υπάρξει μία συνεννόηση με την Ορθόδοξη Εκκλησία, απαντώ πως δεν το θεωρώ απαραίτητο. Θα το θεωρούσα όμως άκρως απαραίτητο αν αυτή η πρόσκληση προερχόταν από μέρους της Καθολικής Επισκοπής. Όμως η πρόσκληση έγινε από το Δημοτικό Συμβούλιο και τα Δημοτικά Συμβούλια της Πατρίδας μας δεν είναι ούτε Καθολικά, ούτε Ορθόδοξα ούτε ανήκουν σε κάποιο άλλο δόγμα.

Παρόλο που βλέπω πόσο δύσκολο είναι να ικανοποιηθεί μία τέτοια πρόσκληση, συγχαίρω και πάλι το Δημοτικό Συμβούλιο, που έστω και μη τηρώντας το Πρωτόκολλο έδειξε πόσο ενωμένος είναι ο λαός της Σύρου και δε φοβάται να δίνει παραδείγματα ενότητας προς μίμηση. Το ίδιο ευτυχώς συμβαίνει και στην Τήνο, αλλά και σε όλα τα Κυκλαδίτικα νησιά. Αυτό όχι μόνο μας χαροποιεί αλλά μας κάνει και ευτυχείς.

Κλείνοντας την συνέντευξη ο κ. Νικόλαος επισήμανε πως οι παραπάνω απαντήσεις του δεν είναι ενός γνωστού Θεολόγου αλλά ενός άγνωστου Ποιμένα που αγαπά την Εκκλησία όλων των εποχών και προπάντων του σήμερα.

ekklisiaonline