Κυριακή Ε΄ Λουκά - «μνήσθητι ὅτι ἀπέλαβες σὺ τὰ ἀγαθά σου ἐν τῇ ζωῇ σου, καὶ Λάζαρος ὁμοίως τὰ κακὰ• νῦν δὲ ὧδε παρακαλεῖται, σὺ δὲ ὀδυνᾶσαι»

Ἀπόστολος: Γαλ. β´ 16-20

Εὐαγγέλιον: Λουκ. ιστ´ 19-31

Ἦχος: δ´.— Ἑωθινόν: Ι´

«μνήσθητι ὅτι ἀπέλαβες σὺ τὰ ἀγαθά σου ἐν τῇ ζωῇ σου, καὶ Λάζαρος ὁμοίως τὰ κακὰ· νῦν δὲ ὧδε παρακαλεῖται, σὺ δὲ ὀδυνᾶσαι»

Μὲ τὴν σημερινὴ παραβολὴ τοῦ πλουσίου καὶ τοῦ πτωχοῦ Λαζάρου, ὁ Κύριος θέλησε νὰ διδάξει ὅτι γιὰ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖον ζοῦμε ἐπὶ τῆς γῆς, θὰ ὑπάρξει μετὰ θάνατον κρίση καὶ ἀνταπόδοση. Ἰδίως γιὰ τοὺς σκληρόκαρδους καὶ ἀνελεήμονες πλουσίους θὰ ὑπάρξει τιμωρία, ἐνῶ γιὰ ὅσους ὑπέμειναν μὲ καρτερία τὴν πτωχεία καὶ τὶς ἀσθένειες, αὐτοὶ θὰ λάβουν ἀνέσεις καὶ θὰ ζοῦν στὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ.

Δύο εἶναι τὰ κεντρικὰ πρόσωπα τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, ὁ πλούσιος, ὁ ὁποῖος ἀπὸ τὴν περιγραφὴ τοῦ βίου του φαίνεται νὰ ζεῖ μέσα σὲ ὅλες τὶς ἀνέσεις, νὰ ἐνδύεται πολυτελῆ καὶ ἀκριβὰ ἐνδύματα, καὶ νὰ περνάει τὶς ἡμέρες του μέσα σὲ πλούσια γεύματα καὶ ἀπολαύσεις. Εἶναι ὅμως χαρακτηριστικὸ ὅτι ὁ πλούσιος δὲν κατονομάζεται, παραμένει ἀνώνυμος, διότι ὁ πονηρὸς ἄνθρωπος δὲν ἔχει παρρησία ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ὅπως λέγει καὶ ὁ ψαλμικὸς στίχος: «οὐ μὴ μνησθῶ τῶν ὀνομάτων αὐτῶν διά χειλέων μου» (Ψαλμ. ιε´ 4).

Σὲ πλήρη ἀντίθεση μὲ τὸν πλούσιο εὑρίσκεται ὁ πτωχὸς Λάζαρος, ὁ ὁποῖος, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν φτώχεια, ἔχει νὰ ἀντιμετωπίσει καὶ τὶς σωματικὲς ἀσθένειες, τὰ ἕλκη (πληγὲς) τοῦ σώματος. Ὁ Λάζαρος «ἐβέβλητο πρὸς τὸν πυλῶνα αὐτοῦ ἡλκωμένος καὶ ἐπιθυμῶν χορτασθῆναι ἀπὸ τῶν ψιχίων τῶν πιπτόντων ἀπὸ τῆς τραπέζης τοῦ πλουσίου». Παρέμενε ἔξω ἀπὸ τὴν οἰκία τοῦ πλουσίου, τὸν ἔβλεπε νὰ ἀπολαμβάνει τὰ πλούσια ἐδέσματα καὶ σὲ αὐτὸν νὰ μὴ δίνει ἔστω τὸ ἐλάχιστο. Καὶ ἡ δοκιμασία τοῦ Λαζάρου ἐπετείνετο ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἔρχονταν τὰ σκυλιὰ καὶ ἔγλειφαν τὶς πληγές του. Ἐν τούτοις, παρὰ τὴν ἀνέχεια, τὴν σωματική του ταλαιπωρία καὶ τὴν ἀναλγησία τοῦ πλουσίου, ὁ Λάζαρος ἐπέδειξε ἀξιοθαύμαστη ὑπομονή, χωρὶς νὰ γογγύσει ἢ νὰ πεῖ ἄσχημο λόγο γιὰ τὸν πλούσιο.

Συνέβη νὰ πεθάνουν καὶ οἱ δύο καὶ νὰ ταφοῦν. Ἐνῶ χαρακτηριστικῶς λέγει τὸ Εὐαγγέλιο ὅτι τὸν πτωχὸ Λάζαρο ἄγγελοι τὸν μετέφεραν στοὺς κόλπους τοῦ Ἀβραὰμ γιὰ νὰ ἀπολαμβάνει τὴν μακαριότητα στὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὸν πλούσιο ἁπλῶς ἀναφέρει ὅτι ἀπέθανε καὶ ἐτάφη, ἀσφαλῶς μὲ τὶς γήινες τιμές, ποὺ ἅρμοζαν στὸν πλοῦτο καὶ τὴν κοινωνική του θέση.

Ὅμως ἡ θέση τῶν δύο προσώπων ἀντιστρέφεται μετὰ θάνατον. Τώρα ὁ πλούσιος, εὑρισκόμενος στὸν Ἅδη καὶ σκληρὰ βασανιζόμενος, βλέπει τὸν Λάζαρο νὰ ἀναπαύεται. Οὐσιαστικῶς, ὁ πτωχὸς Λάζαρος εἶναι δικαιωμένος καὶ ὁ πλούσιος ὑποφέρει στὴν κόλαση.Ἕνας εὔκολος συνειρμὸς ποὺ πολλοὶ κάνουν εἶναι ὅτι ὁ πλούσιος τιμωρεῖται ἐπειδὴ ἀκριβῶς ἦταν πλούσιος, ἐνῶ ὁ Λάζαρος ἀνταμοίβεται λόγῳ τῆς φτώχειάς του.

Γιὰ τὸν Θεὸ ὅμως, δὲν ἔχει σημασία ἂν κάποιος εἶναι πτωχὸς ἢ πλούσιος, ἀλλὰ ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖον διαχειρίζεται τὴν κατάσταση στὴν ὁποίαν εὑρίσκεται. Ἔτσι, ὁ Λάζαρος δικαιώθηκε, διότι ἀντιμετώπισε τὴν δοκιμασία τῆς φτώχειας μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερικότητα, ἐνῶ ὁ πλούσιος καταδικάσθηκε, διότι ἔκανε κακὴ χρήση τοῦ πλούτου του μὲ σπατάλες, διασκεδάσεις, πλούσια τραπέζια καὶ ἀδιαφορία γιὰ τὸν πτωχὸ Λάζαρο. Καὶ γιὰ τοὺς δύο ὁ παρὼν βίος ἀναδεικνύεται ὡς δοκιμασία γιὰ τὴν αἰωνιότητα. Ὁ Λάζαρος δοκιμάσθηκε καὶ ἐπέδειξε πνευματικὲς ἀρετές, ἐνῶ ὁ πλούσιος ἀνεδείχθη ἄφρων, σπάταλος καὶ ἐγωκεντρικός.

Παρακαλεῖ ὁ πλούσιος τὸν Λάζαρο νὰ τοῦ ἀνακουφίσει τὴν φλόγα τῆς κολάσεως καὶ νὰ δώσει κάποιες στιγμὲς δροσιᾶς καὶ ἀναψυχῆς. Ὁ βασανισμὸς τοῦ πλουσίου ἐντείνεται ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι βλέπει τὸν πτωχὸ ποὺ ἐπὶ γῆς περιφρονοῦσε, τώρα νὰ ἀπολαμβάνει τὴν αἰώνια μακαριότητα. Καὶ πράγματι, οἱ ψυχὲς τῶν εὑρισκομένων στὸ σκότος καὶ τὸ πῦρ τῆς κολάσεως ὑποφέρουν περισσότερο γνωρίζοντας ὅτι οἱ ψυχὲς τῶν δικαίων εὑρίσκονται 'ἐν κόλποις Ἀβραάμ', καὶ ἀπολαμβάνουν τὸ φῶς τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ. Καὶ μόνη ἡ ἀπουσία τοῦ Θεοῦ ἀρκεῖ, γιὰ νὰ καταστήσει τὴν ζωή κάποιου καὶ ἐπὶ γῆς καὶ μετὰ θάνατον κόλαση.

Στὴν παράκληση τοῦ πλουσίου ἔρχεται ἡ ἀπάντηση ὅτι αὐτὸς χάρηκε τὰ ἀγαθὰ τῆς ζωῆς καὶ τώρα ὑποφέρει, ἐνῶ εἶναι ἡ σειρὰ τοῦ Λαζάρου νὰ ἀπολαύσει τὰ αἰώνια ἀγαθά, τὰ ὁποῖα στερήθηκε ἐπὶ τῆς γῆς. Ἄλλωστε, τὰ ὅρια μεταξὺ παραδείσου καὶ κολάσεως εἶναι σαφῶς διακριτά, ὥστε νὰ ὑπάρχει μεταξύ τους μεγάλο χάσμα καὶ τεράστια ἀπόσταση.

Στὸ ἑπόμενο αἴτημα τοῦ πλουσίου νὰ σταλεῖ κάποιος νὰ προειδοποιήσει τοὺς ζῶντες ἀδελφούς του, ὥστε νὰ γνωρίζουν καὶ νὰ ἀποφύγουν τὴν κόλαση, λαμβάνει τὴν ἀπάντηση ὅτι ἔχουν τὶς γραφὲς τοῦ Μωϋσέως καὶ τῶν προφητῶν. Ἑπομένως, δὲν ὑπάρχει καμία δικαιολογία νὰ ἰσχυρισθοῦν ὅτι δὲν ἄκουσαν ἢ δὲν ἤξεραν. Ἀκόμη καὶ ἂν κάποιος ἀναστηθεῖ ἐκ νεκρῶν δὲν ἐπρόκειτο νὰ πιστεύσουν. Καὶ αὐτὸ φάνηκε ὅταν οἱ Φαρισαῖοι, ποὺ μελετοῦσαν τὶς Γραφὲς καὶ τοὺς προφῆτες, εἶδαν τὴν ἀνάσταση τοῦ Λαζάρου καὶ δὲν ἐπίστευσαν. Ἡ πίστη ἢ ἡ ἀπιστία δὲν εἶναι μόνον θέμα γνώσεως ἀλλὰ καὶ διαθέσεως καρδιακῆς. Καὶ σήμερα πολλοὶ ποὺ γνωρίζουν τὶς Γραφὲς καὶ τὴν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ, δὲν πιστεύουν καὶ μάλιστα χλευάζουν τὰ περὶ κολάσεως καὶ μεταθανάτιας ζωῆς.

Μὲ τὴν προοπτικὴ τῆς αἰωνίου κολάσεως ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νὰ προτιμήσει τὴν ἐπίγειο ταλαιπωρία προκειμένου νὰ ἐξασφαλίσει τὴν αἰώνια μακαριότητα, ὅπως συνέβη μὲ τὸν Λάζαρο. Ἀντιθέτως, ἂν ἐπιλέξει νὰ κερδίσει τὶς ἀπολαύσεις τῆς παρούσης ζωῆς, ὅπως ἀκριβῶς ὁ πλούσιος, θὰ χάσει τὴν προοπτικὴ τῆς αἰωνιότητος καὶ θὰ καταδικασθεῖ σὲ αἰώνιο κόλαση. Ἤδη, ἀπὸ τὸν παρόντα βίο καὶ ἀναλόγως τοῦ πῶς θὰ ἐπιλέξει ὁ ἄνθρωπος νὰ ζήσει μέσα στὸν κόσμο, ὑπάρχει ἡ δυνατότητα σὲ ὅσους ζοῦν θεοφιλῶς καὶ τηροῦν τὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ, νὰ ἔχουν μία πρόγευση πνευματικὴ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν. Σὲ μεγάλο βαθμὸ ὁ παρὼν βίος καθορίζει καὶ τὴν θέση τοῦ καθενὸς στὴν αἰωνιότητα. Ἐὰν ζοῦμε ἐπὶ γῆς τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ καὶ δεχόμαστε τὰ πάντα, χαρές, λύπες, δοκιμασίες, ἀσθένειες, ὡς σημεῖα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπιδείξουμε ἀνάλογη ὑπομονὴ καὶ καρτερικότητα, ἄνευ γογγυσμῶν, ὅπως ὁ πτωχὸς Λάζαρος, θὰ κερδίσουμε τὸν παράδεισο.

Ἀρχιμανδρίτης π. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ορθόδοξος Τύπος, 24/10/2014