Aποστολή “Rosetta”

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ''ROSETTA''

Η ἀποστολή “Rosetta” ξεκίνησε πρίν δέκα χρόνια, τό Μάρτιο τοῦ 2004, πέτυχε τόν κύριο στόχο της μέ πανηγυρισμούς στίς 6 Αὐγούστου τοῦ 2014, καί ἀναμένεται αὐτοί οἱ πανηγυρισμοί νά κορυφωθοῦν αὐτές τίς ἡμέρες τοῦ Νοεμβρίου 2014. Σᾶς δίνουμε μερικά στοιχεῖα γιά νά εἶστε “in”, ὅπως λέτε, ἐνήμεροι, νά καταλαβαίνετε περισσότερα καί νά ἀπολαύσετε κάπως ὡς εἰδικοί τό φανταστικό ταξίδι τῆς ἀποστολῆς “Rosetta”.

   

   Στόχος τῆς ἀποστολῆς, πού πραγματοποιήθηκε γιά πρώτη φορά στήν ἱστορία τῆς διαστημικῆς, ἦταν τό κυνήγι, ἡ συνάντηση καί ἡ ἐξερεύνηση ἀπό κοντά ἑνός κομήτη, τοῦ 67P/C-G (67P/Churyumov–Gerasime nko). Ὀνομάστηκε ἔτσι ἀπό τά ὀνόματα τῶν ἐπιστημόνων πού τόν ἀνακάλυψαν τό 1969. Παλαιότερες τέτοιες ἀποστολές, ὅπως πρός τό διάσημο κομήτη τοῦ Χάλεϋ, ἔχουν ἀποτύχει. Τό διαστημικό σκάφος Ro setta εἶναι δημιούργημα τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Ὀργανισμοῦ Διαστήματος (ESA), ὅπου συμμετέχει καί ἡ Ἑλλάδα. Στή μακρινή του πορεία τῶν 10 ἐτῶν στό διάστημα, ἀφοῦ πέρασε κοντά ἀπό πλανῆτες καί ἀστεροειδεῖς, διανύοντας 6,4 δισ. χιλιόμετρα στό ἡλιακό μας σύστημα, ἔφτασε στόν τελικό του προορισμό, πού εἶναι ὁ κομήτης 67/Ρ Τσουριούμοφ/Γερασιμένκο.   

  Ὁ κομήτης 67P/C-G ἀποτελεῖται, ὅπως καί οἱ περισσότεροι κομῆτες, ἀπό πάγο καί σκόνη. Ἔχει διάμετρο 4 χιλιόμετρα καί ἀκολουθεῖ ἐλλειπτική τροχιά γύρω ἀπό τόν ἥλιο μέ περίοδο περίπου 6,5 χρόνια καί περίοδο περιστροφῆς 12,4 ὧρες. Ἡ τροχιά τοῦ κομήτη ξεκινᾶ πέρα ἀπό τήν τροχιά τοῦ Δία καί φτάνει ἀνάμεσα στόν Ἄρη καί τή Γῆ, ὅταν ὁ κομήτης βρίσκεται στήν ἐλάχιστη ἀπόστασή του ἀπό τόν Ἥλιο. Καθώς πλησιάζει τόν Ἥλιο θερμαίνεται, μέ ἀποτέλεσμα νά λειώνει ὁ πάγος καί νά μετατρέπεται σέ ἀτμό σχηματίζοντας τήν οὐρά, πού χαρακτηρίζει τούς κομῆτες.    

   Ἡ συνάντηση τοῦ κομήτη μέ τό Rosetta ἔγινε ἀνάμεσα στήν τροχιά τοῦ Δία καί τοῦ Ἄρη, ὅταν ἤδη ἡ ἐπιφάνεια τοῦ κομήτη ἐκτόξευε ἀτμό νεροῦ. Στά τέλη Ἰουνίου 2014, ἡ ἐκπομπή νεροῦ μετρήθηκε περίπου στά δύο ποτήρια νεροῦ ἀνά δευτερόλεπτο. Ἡ ἐπιφάνειά του ἔχει θερμοκρασία 70 βαθμούς Κελσίου, ὑψηλότερη ἀπό ὅ,τι περίμεναν οἱ ἐρευνητές, καί εἶναι μᾶλλον σκούρα καί σκονισμένη.    

   Μετά τήν ἐπίτευξη τοῦ πολυπόθητου στόχου του, στίς 6 Αὐγούστου 2014, τό διαστημικό σκάφος Rosetta κινεῖται μαζί μέ τόν κομήτη στήν τροχιά τοῦ κομήτη γύρω ἀπό τόν ἥλιο μέ ταχύτητα 55.000 χιλιόμετρα τήν ὥρα. Ἔκανε ἤδη μιά πρώτη μέτρηση τῆς μάζας τοῦ κομήτη, πού ὑπολογίστηκε περίπου 10 δισεκατομμύρια τόνοι. Οἱ τρεῖς μῆνες ἀπό τόν Αὔγουστο μέχρι τό Νοέμβριο ἀποτελοῦν τό πιό συναρπαστικό καί δύσκολο κομμάτι τῆς ἀποστολῆς. Τό Rosetta, ἐνῶ ἤδη βρίσκεται σέ τροχιά καί σέ ἀπόσταση μόλις 30 χιλιομέτρων, εἶναι προγραμματισμένο νά ἀ πελευθερώσει τό σκάφος Philae, τό ὁποῖο θά ἐπιχειρήσει νά προσεδαφισθεῖ καί νά ἀγκιστρωθεῖ γιά πρώτη φορά σέ κομήτη μέ ἐξαρτήματα σάν καμάκια*.    

   Ἄν ὅλα πᾶνε καλά, τό Philae θά παραμένει στή θέση του, ὅταν ὁ κομήτης φτάσει στήν ἐλάχιστη ἀπόστασή του ἀπό τόν Ἥλιο τόν Αὔγουστο τοῦ 2015, ὁ πότε ἡ κόμη του θά πάρει τίς μέγιστες διαστάσεις της. Αὐτή ὅμως ἡ οὐρά τοῦ κομήτη ἴσως δυσκολέψει τό Rosetta νά παραμείνει σέ τροχιά. Τήν κατάσταση περιπλέκει ἐξάλλου ἡ ἐξαιρετικά ἀνώμαλη ἐπιφάνεια καί τό σχῆμα τοῦ 67P/C-G. Ἐπιπλέον οἱ κομῆτες δέν εἶναι σώματα ἀδρανή. Ὅσο πλησιάζουν τόν Ἥλιο ἐκτοξεύουν ὑλικά ἀπό τόν πυρήνα τους καί μάλιστα μέ αὐξανόμενη ἔνταση.    

   Τό Rosetta καθώς καί τό σκάφος προσεδάφισης Philae εἶναι ἐξοπλισμένα μέ 21 πειράματα, κάτι πού καθιστᾶ τήν ἀποστολή μία ἀπό τίς πιό ἄρτιες ἐπιστημονικά πού ἔ χουν ἐκτοξευτεῖ ποτέ.    

   Οἱ κομῆτες, ὅπως πιστεύεται, εἶναι κατάλοιπα ἀπό τό σχηματισμό τοῦ Ἡλιακοῦ Συστήματος πρίν ἀπό 4,6 δισ. χρόνια.    

   Ἀπό τήν ἀποστολή Rosetta περιμένουμε νά βοηθήσει στήν καλύτερη κατανόηση τῶν διαδικασιῶν μέ τίς ὁποῖες σχηματίστηκαν οἱ πλανῆτες, ὅραμα αἰώνων τῆς ἐπιστήμης καί τῆς φιλοσοφίας.    

   Σʼ ἐμᾶς ἀπομένει τώρα νά παρακολουθήσουμε τήν ἱστορική αὐτή ἀποστολή καί νά πάρουμε μέρος ἀπό κοντά στίς χαρές τῆς ἀνακάλυψης τῆς φυσικῆς ἀλήθειας τοῦ διαστήματος, ἀλλά μόνον γιά τά πολύ-πολύ κοντινά μας οὐράνια σώματα, τόν ἥλιο μας καί τούς πλανῆτες του.

Γ.
––––
* καμάκι: τό ξύλινο κοντάρι πού καταλήγει σέ μεταλλική αἰχμή.

Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ”