Το νησί Ντιέγκο Γκαρσία και το Μπόινγκ

Ντιέγκο Γκαρσία

του Κωνσταντίνου Αθ. Οικονόμου, δασκάλου -συγγραφέα

ΓΕΝΙΚΑ: Ντιέγκο Γκαρσία ονομάζεται μια ατόλλη που βρίσκεται στην καρδιά του Ινδικού ωκεανού [7ο Νότια, 72ο Ανατολικά], 1.600 χμ νότια της Ινδίας. Η Ντιέγκο Γκαρσία είναι η μεγαλύτερη σε έκταση ατόλλη στο Αρχιπέλαγος Τσάγκος. Είναι τμήμα του λεγόμενου Βρετανικού Εδάφους Ινδικού Ωκεανού, ενός δηλαδή Βρετανικού υπερπόντιου εδάφους, απομεινάρι από τις πάμπολλες παλιές αποικίες του βρετανικού στέμματος. Μετά την βίαιη ερήμωση του [1971], χρησιμοποιείται ως στρατιωτική βάση από τις ΗΠΑ και Βρετανία. Στο νησί φιλοξενεί μια από τις τρεις κεραίες εδάφους που βοηθούν στην λειτουργία του Συστήματος Παγκόσμιας Θέσης (GPS). Η ατόλλη καλύπτεται από άφθονη τροπική βλάστηση, με λίγα απομεινάρια από τις φυτείες κόπρας και καρύδας που κάποτε την κάλυπταν. Το νησί έχει μήκος 60 χμ, με μέγιστο υψόμετρο τα 7 μ, και περικλείει μια λιμνοθάλασσα μήκους 19 και πλάτος 8 χμ. Πολυάριθμες αποικίες κοραλλιών εκτείνονται ως την επιφάνεια της και αποτελούν κίνδυνο για την ναυσιπλοΐα. Ρηχοί ύφαλοι περιβάλλουν το νησί από την πλευρά του ωκεανού αλλά και εντός της λιμνοθάλασσας. Η περιοχή του περάσματος και του αγκυροβολίου έχει εκβαθυνθεί.

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ: Η ατόλλη σχηματίζει έναν σχεδόν πλήρη δακτύλιο γης γύρω από την λιμνοθάλασσα, με ένα μόνον άνοιγμα στο βορρά. Το κύριο νησί είναι το μεγαλύτερο από τα 65 που αποτελούν το Αρχιπέλαγος Τσάγκος. Εκτός από το κυρίως νησί, υπάρχουν τρεις μικρές νησίδες στην είσοδο της λιμνοθάλασσας.

ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ: Το Ντιέγκο Γκαρσία υπόκειται στον κίνδυνο τροπικών κυκλώνων. Το νησί επηρεάστηκε σε μικρό βαθμό από το τσουνάμι που προκλήθηκε το 2004 από σεισμό στον Ινδικό Ωκεανό. Το νησί προστατεύεται σε μεγάλο βαθμό από την ευνοϊκή ωκεάνια τοπογραφία του. Περίπου 80 χμ ανατολικά της ατόλλης βρίσκεται η μήκους 650 χμ τάφρος Τσάγκος, ένα υποθαλάσσιο φαράγγι βάθους 4.900 μέτρων. Το βάθος της τάφρου και η βαθμίδωση του στην πλαγιά της ατόλλης και την ακτή της υφαλοκρηπίδας κάνουν πιο δύσκολο μεγάλα κύματα τσουνάμι να δημιουργηθούν προτού φτάσουν την ατόλλη από τα ανατολικά. Επιπρόσθετα, οι κοραλλιογενείς ύφαλοι κοντά στην ακτή προστατεύουν από τον έντονο κυμματισμό.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Πορτογάλοι εξερευνητές ανακάλυψαν το Ντιέγκο Γκαρσία στις αρχές του 16ου αιώνα. Το όνομα του νησιού πιστεύεται ότι είναι του καπετάνιου ή κάποιου αξιωματικού του πλοίου, που το πρωτοείδε. Τα νησιά παρέμειναν ακατοίκητα μέχρι τον 18ο αιώνα όταν οι Γάλλοι ίδρυσαν φυτείες κόπρας με την βοήθεια της εργασίας σκλάβων. Το Ντιέγκο Γκαρσία έγινε κτήση του Ηνωμένου Βασιλείου μετά τους Ναπολεόντιους πολέμους, και από το 1814 έως το 1965, ήταν εξαρτημένη περιοχή του Α. Μαυρικίου. Το 1965, τα Νησιά Τσάγκος, αποσπάστηκαν από τον Μαυρίκιο και απετέλεσα τμήμα του Βρετανικού Εδάφους Ινδικού Ωκεανού. Το 1971, κλεσίστηκε συμφωνία μεταξύ Βρετανίας και ΗΠΑ, ώστε να δοθεί πρόσβαση στις Η.Π.Α. στο Ντιέγκο Γκαρσία για την δημιουργία στρατιωτικής βάσης. Ο διακανονισμός έκλεισε με μια έκπτωση 14 εκατομμυρίων δολαρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο για την απόκτηση πυραύλων Πολάρις από τις Ηνωμένες Πολιτείες!

ΕΚΔΙΩΞΗ ΚΑΤΟΙΚΩΝ: Μέχρι το 1971, το Ντιέγκο Γκαρσία είχε ιθαγενή πληθυσμό 2.000 κατοίκων, που ήταν γνωστοί ως Τσαγκόσσιοι (Ιλόις), και αποτελούνταν από τους απογόνους εργατών από την Ινδονησία και Αφρικανών σκλάβων του 18ου και 19ου αιώνα. Αυτοί ζούσαν σε τρεις οικισμούς. Οι νησιώτες αποχώρησαν δια της βίας προς τις Σεϋχέλλες και κατόπιν στον Μαυρίκιο, μετά από τις τακτικές λιμοκτονίας και εκφοβισμού από τις κυβερνήσεις Η.Π.Α. και Βρετανίας [γνωστή τακτική των φανατικών, σήμερα, “αντιρατσιστών” Αγγλοσαξώνων], συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας των κατοικιδίων των κατοίκων από Αμερικανούς στρατιώτες! Από την εκδίωξη τους, οι Τσαγκόσσιοι συνεχώς διεκδικούν το δικαίωμα επιστροφής τους στο Ντιέγκο Γκαρσία. Τον Απρίλιο του 2006, σε 102 Τσαγκόσσιους επιτράπηκε, “μεγαλοψύχως” να επισκεφθούν το Ντιέγκο Γκαρσία για μια εβδομάδα, για να προσκυνήσουν στους τάφους των προγόνων τους και να επισκεφθούν τις γενέτειρες τους!

ΣΗΜΕΡΑ: Στη βάση υπηρετεί ως σταθμός ανεφοδιασμού του πολεμικού ναυτικού και υποστηρικτικός σταθμός. Επίσης εξυπηρετεί τη Δεύτερη Εμπρόθετης Ναυτική Μοίρας Πλοίων, την μονάδα του πολεμικού ναυτικού που είναι υπεύθυνη για την ετοιμότητα των πλοίων στον Ινδικό Ωκεανό, ένα ζωτικής σημασίας προτέρημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Ντιέγκο Γκαρσία έχει επίσης μια αεροπορική βάση που υποστηρίζει τα μεγαλύτερα από τα σύγχρονα αεροσκάφη. Τα Β–52, και αεροσκάφη εναέριου ανεφοδιασμού παρατάχθηκαν στο Ντιέγκο Γκαρσία για να εκτελέσουν αποστολές υποστήριξης στον Πόλεμο του Ιράκ. Κατά την διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου το 1991, ήταν έδρα της 4300 Προσωρινής Βομβαρδιστικής Πτέρυγας, αποτελούμενη από βομβαρδιστικά Β – 52G, από την βάση Λόρινγκ AFB. Το Ντιέγκο Γκαρσία χρησιμοποιήθηκε επίσης στην υποστήριξη στρατιωτικών αποστολών στο Αφγανιστάν και ξανά στο Ιράκ κατά την εισβολή του 2003. Τα αεροσκάφη από το Ντιέγκο Γκαρσία, έκαναν τους αρχικούς εναέριους βομβαρδισμούς στην Βαγδάτη στις 22/3/2003. Κάποια μάλιστα έριξαν βόμβες καθοδηγούμενες με GPS και βόμβες καταστροφής οχυρών βάρους 1.905 κιλών καθοδηγούμενες με λέιζερ σε «επιθέσεις αποκεφαλισμού»(!!) στοχεύοντας να σκοτώσουν τον Σαντάμ Χουσσεΐν και άλλους αξιωματούχους του Κόμματος Μπάαθ. Το Ντιέγκο Γκαρσία είναι επίσης ο τακτικός τόπος ανάπτυξης για την θαλάσσια περίπολο P-3C Ορίων του Αμερικανού πολεμικού Ναυτικού καθώς και αεροσκαφών για την καταπολέμηση υποβρυχίων. Η βάση είναι τμήμα του Αμερικανικού Δικτύου Διαστημικής Παρακολούθησης και είναι ο τόπος προσγείωσης εκτάκτου ανάγκης για το Διαστημικό Όχημα της NASA. Φυσικά, ούτε οι ΗΠΑ, ούτε η Γηραιά Αλβιών αναγνωρίζουν ότι το Ντιέγκο Γκαρσία υπόκειται στην Συνθήκη Ελεύθερης από Πυρηνικά Όπλα Ζώνη, αν και το υπόλοιπο Αρχιπέλαγος Τσάγκος περιλαμβάνεται σε αυτήν, κάτι που φανερώνει ότι Ηνωμένες Πολιτείες και Βρετανία διαθετουν εκεί πυρηνικό οπλοτάσιο, γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων τους τον ΟΗΕ και τις διεθενείς συνθήκες, συνθήκες που απαιτούν αλαζονικά από τους άλλους να τις σέβονται. Η συμφωνία μεταξύ των δύο ιμπεριαλιστικών κρατών ισχύει μέχρι το 2036. Η κατασκευή και η συντήρηση του εξοπλισμού επικοινωνιών της βάσης, των εγκαταστάσεων καυσίμων και του στρατιωτικού υλικού γίνονται αυστηρά από τους στρατιωτικούς αναδόχους, και οι κατάλογοι εκείνου του εξοπλισμού είναι απόρρητοι.

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ ΙΘΑΓΕΝΩΝ: Το 2000, το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε στους νησιώτες το δικαίωμα επιστροφής στο Αρχιπέλαγος και τους έδωσε “γενναιόψυχα” την υπηκοότητα του Ηνωμένου Βασιλείου. Το 2002, οι νησιώτες και οι απόγονοι τους, που τώρα αριθμούν 4.500 άτομα, επέστρεψαν στο δικαστήριο διεκδικώντας αποζημίωση. Όμως, στις 10/6/2004, η Βρετανική κυβέρνηση με Διατάγματα απαγόρευσε στους νησιώτες να επιστρέψουν στα νησιά. Στις 11/5/2006, το Βρετανικό Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε τα Διατάγματα του 2004 παράνομα, και κατά συνέπεια οι Τσαγκόσιοι δικαιούνταν να επιστρέψουν στο Αρχιπέλαγος Τσάγκος.

Μένει να δούμε εάν η Βρετανική Κυβέρνηση θα υλοποιηθεί τη δικαστική απόφαση στην πράξη. Οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων υποστηρίζουν ότι η στρατιωτική βάση χρησιμοποιείται από την Αμερικανική κυβέρνηση ως ειδική φυλακή. Στις 19/10/2007 η Γκάρντιαν ανάφερε: «Για καιρό η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου στηρίζεται στις Αμερικανικές διαβεβαιώσεις σ’ αυτό το θέμα, αρνούμενη να εξετάσει η ίδια αυτούς τους ισχυρισμούς. Είναι καιρός η κυβέρνηση μας να βγάλει το κεφάλι από την άμμο και να εξετάσει αυτούς τους ισχυρισμούς». Τελικώς, επιβεβαιώνοντας το “κόρακας κοράκου μάτι δε βγάζει”, στις 20/12/2012 το αίτημα των Τσαγκόσιων να επιστρέψουν στην πατρίδα τους απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ: Κατά την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ ήθελαν να ιδρύσουν μια στρατιωτική βάση στον Ινδικό Ωκεανό. Λόγω της εγγύτητας του Ντιέγκο Γκαρσία στην Ινδία, μια χώρα του τρίτου κόσμου και πιθανή σύμμαχο της Σοβιετικής Ένωσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες είδαν σ’ αυτό την στρατηγική του σημασία. Οι Αμερικανικές στρατιωτικές δραστηριότητες στο Ντιέγκο Γκαρσία προκάλεσαν προστριβές μεταξύ Ινδίας και Ηνωμένων Πολιτειών στο παρελθόν.

Όμως, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι σχέσεις μεταξύ Ινδίας και Ηνωμένων Πολιτειών βελτιώθηκαν πολύ. Το νησί επίσης βρίσκεται σχετικά κοντά στην Μέση Ανατολή, και βίωσε ραγδαία στρατιωτική ενδυνάμωση κατά το ξεκίνημα της Ιρανικής επανάστασης και της Ιρακινής εισβολής στο Κουβέιτ.

Η ΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΠΟΪΓΚ: Πιθανότερο σενάριο για το θέμα της πτώσης του Μαλαισιανού αεροσκάφους, είναι η προσέγγιση του στο Ντιέγκο Γκαρσία, πιθανώς για τρομοκρατική επίθεση. Οι ΗΠΑ, προφανώς, το κατέρριψαν και κράτησαν το θέμα κρυφό, περιμένοντας να περάσει ο χρόνος, ώστε λόγω της απομάκρυνσης των συντριμιών από το χώρο βολής, λόγω των ρευμάτων, να βρεθούν ελάχιστα και αλλοιωμένα λόγω της διάβρωσης “ενοχοποιητικά στοιχεία”. Το θέμα έιναι αν αυτό τελικά γίνει, και πότε, γνωστό.

Βιβλιογραφία: US Naval Support Facility Diego Garcia, "Integrated Natural Resources Management Plan," September 2005.

Winchester, Simon, Outposts: Journeys to the Surviving Relics of the British Empire (2004).