Κυριακή Τελώνου και Φαρισαίου-«Ο Θεός, ευχαριστώ σοι ότι ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων»

Απόστολος: Β΄ Τιμ. γ΄10 - 15

Ευαγγέλιον: Λουκά ιη΄ 10–14

«Ο Θεός, ευχαριστώ σοι ότι ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων»

 Αυτή είναι η αρχή της προσευχής του Φαρισαίου. Άνθρωπος πιστός, ευγνωμονεί τον Θεό, γιατί δεν είναι όπως οι άλλοι άνθρωποι, τουλάχιστο σ’ αυτά που αναφέρει και οπωσδήποτε όπως ο αμαρτωλός τελώνης. Απαριθμοί στη συνέχεια ορισμένες παραβάσεις του θείου νόμου, χαρακτηριστικές των άλλων ανθρώπων.  Συμπληρώνει τη προσευχή του με τις αγαθές του πράξεις. Και νοιώθει ικανοποιημένος με τον εαυτό του. Δεν προβληματίζεται για τίποτε. Δεν έχει καμιά ανησυχία. Έχει καθορισμένο ένα πλαίσιο και μέτρο θρησκευτικότητας, όπως το καθόρισε ο ίδιος. Αυτό που τον βολεύει καλύτερα, για να έχει ήσυχη τη συνείδησή του.

Δεν είναι άρπαγας, άδικος ή μοιχός, όπως αναφέρει στην προσευχή του, αγαπητοί μου αδελφοί. Και αντί να κρίνει τον εαυτό του με βάση το θείο νόμο, που καλά γνωρίζει, τον συγκρίνει με τον αμαρτωλό, όπως νομίζει, τελώνη.

Έχει επηρεάσει πολύ σημαντικά τη ζωή μας η παραβολή αυτή. Αποτελεί κριτήριο περιγραφής χαρακτήρων και συμπεριφοράς στις ανθρώπινες σχέσεις.

Και ενώ ο καθένας μας, δικαίως πιστεύει, ότι δεν όμοιος με τους άλλους, διαφέρει από τους άλλους, είναι αδύνατο να γνωρίζει επακριβώς την ποιότητα των άλλων. Μπορεί να βλέπουμε τις πράξεις των άλλων, να ακούμε τα λόγια τους. Δεν γνωρίζουμε όμως τις ενδόμυχες σκέψεις τους κι ακόμη δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για τις προθέσεις τους ή τις πράξεις τους. Εικασίες μόνο μπορεί να κάνουμε για το λόγο που προκάλεσαν τις διάφορες ενέργειές τους ή για τη σκοπιμότητα που εξυπηρέτησαν.

Άρα δεν διαθέτουμε την δυνατότητα να κρίνουμε κανένα. Και φυσικά δεν μας επιτρέπεται να τους αξιολογούμε αρνητικά και να τους κατακρίνουμε. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να βρούμε ένα δικαιολογητικό για μια παράξενη πράξη και συμπεριφορά κάποιου φίλου ή γνωστού μας ή και κάποιου ξένου και εχθρού. Να είμαστε ακόμη έτοιμοι να βοηθήσουμε τον συνάνθρωπό μας με καλοσύνη, αν υποθέσουμε ότι διαφαίνεται κάποιο πρόβλημα πίσω από την παράξενη συμπεριφορά του. Αλλά, αγαπητοί μου, η τελική θέση μας είναι ότι μοναδικός κριτής των πράξεων, λόγων και σκέψεων μας, είναι ο Θεός. Έλεγαν οι παλιοί: Κάθε άνθρωπος έχει δυο σακούλια. Ένα μπροστά, που έχει τα ελαττώματα των άλλων και ένα πίσω που έχει τα δικά του. Γιαυτό ενώ μελετούμε και κρίνουμε τις πράξεις και τα λάθη των άλλων, τις δικές μας δεν τις βλέπουμε και πιστεύουμε ότι είμαστε τέλειοι. Επεκράτησε και χαρακτηρίζεται αυτού του είδους η αντιμετώπιση, φαρισαϊσμός. “ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων”. Είναι η παράλογη εγωκεντρική υπερηφάνεια, που περιφρονεί και παραμερίζει τον συνάνθρωπο, ή απλώς  με δυσκολία ανέχεται την παρουσία του κοιτάζοντάς τον με υπεροψία.

Το πρόβλημα, αγαπητοί μου αδελφοί, είναι όταν φτάσουμε σε μια παρόμοια του Φαρισαίου κατάσταση, χάνουμε την επαφή με την δική μας παραβατική συμπεριφορά. Χάνουμε την επαφή με την πραγματικότητα του εαυτού μας. Δικαιολογούμε εύκολα και με θυμό, αν κάποτε μας υποδείξουν κάποια λάθη μας, που εμείς φυσικά δεν τα βλέπουμε ή προφασιζόμαστε ότι δεν τα βλέπουμε, γιατί ασχολούμαστε με τους άλλους. Και υπάρχουν λανθασμένες μεθοδεύσεις που μπορεί να αποδειχτούν προσβλητικές και που μπορεί να έχουν σοβαρές ή και καταστρεπτικές συνέπειες στη ζωή μας. Και πολλές από αυτές να είναι καθαρές παραβάσεις του νόμου του Θεού.

Συνεπώς, αγαπητοί μου, το συμπέρασμα είναι απλό. Άμεσα πρέπει να φέρουμε το δικό μας σακούλι, με τις λανθασμένες ενέργειες μας μπροστά μας. Να το ελέγξουμε και να αρχίσουμε να το καθαρίζουμε. Να δούμε τον εαυτό μας στις λεπτομέρειες. Να μελετήσουμε τις σκέψεις και επιθυμίες μας που μας οδηγούν σε πράξεις που με τον καιρό γίνονται αυτόματες συνήθειες. Δυστυχώς,αν είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, θα βρούμε πολλά που πρέπει να διορθωθούν. Κάποια από αυτά που κατάντησαν παραβατικές του θείου νόμου συνήθειες, θα χρειαστούν χρόνο και κόπο πολύ για να αποβληθούν. Ίσως κάποτε να απογοητευθούμε για τις πολλές αδυναμίες μας. Εκεί όμως, στον αγώνα μας θα βρούμε συμπαραστάτη τον Κύριό μας. Θα προσφύγουμε με τις προσευχές μας, τις ειλικρινείς και ταπεινές, για να ζητήσουμε το έλεος και την βοήθεια του Κυρίου μας. Τα δύο παραδείγματα της σημερινής παραβολής καθορίζουν το στίγμα που θα μας καθοδηγεί. Ο εγωιστής αυτοθαυμαζόμενος Φαρισαίος, παρά τη σχετική τήρηση του θείου νόμου, δεν έδειξε έστω και λίγη κατανόηση ή καλοσύνη στον αμαρτωλό τελώνη, και καταδικάστηκε λόγω της άκριτης και παράλογης υπερηφάνειάς του. Ο άλλος, ο τελώνης, αμαρτωλός και αυτός, παραδέχτηκε τα λάθη του και κυρίως προσέφυγε στο Θεό με απόλυτη ταπεινοφροσύνη συναισθανόμενος την αμαρτωλότητά του. Και δικαιώθηκε, «κατήλθε ούτος δεδικαιωμενος», όπως ρητά μας διαβεβαιώνει ο ίδιος ο Χριστός, φανερώνοντας πόση σημασία αποδίδει στην ταπεινοφροσύνη. «Ο Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι χάριν», σημειώνει ο απόστολος Πέτρος. Ας περιοριστούμε λοιπόν στον έλεγχο του εαυτού μας και με ταπεινοφροσύνη να ζητήσουμε την βοήθεια του Κυρίου μας, για να επιτύχουμε αυτό που όλοι επιζητούμε. Να κατέλθουμε στον «οίκο» του Κυρίου μας «δεδικαιωμένοι». Γένοιτο.

Δ.Γ.Σ – Μητρόπολη Πάφου